Skip to main content

Full text of "The works of Francis Bacon"

See other formats 


*RIGHA 


I 

I  I  I  I. 


I 


I 


t#  / 


I 
■ 


■• '  .<■  x  I 


■  * 


■  LT 


■ 

■ 


THE    WORKS 


OF 


FRANCIS    BACON. 


J»  o 


p 


31 A 

N/,5 


THE 


WORKS 


OP 


FRANCIS    BACON, 

BARON  OF  VERULAM,  VISCOUNT  ST.  ALBANS,  AND 
LORD  HIGH  CHANCELLOR  OP  ENGLAND. 


Collect**  anti  SEoitefc 


BY 

JAMES     SPEDDING,    M.  A. 

OF   TRINITY   COLLEGE,    CAMBRIDGE; 

ROBERT     LESLIE     ELLIS,  M.  A. 

LATE   FELLOW   OF   TRINITY   COLLEGE,   CAMBRIDGE; 
AND 

DOUGLAS    DENON    HEATH, 

BARRISTER-AT-LAW ;    LATE  FELLOW   OF  TRINITY    COLLEGE,    CAMBRIDGE. 

VOLUME  III. 


NEW  YORK: 
HURD  AND  HOUGHTON,  401  Broadway. 

BOSTON:  TAGGARD  AND  THOMPSON. 

MDCCCLXIV. 


RIVERSIDE,   CAMBRIDGE! 

8TEREOTYPED    AND    PRINTED    BY 

H.    0.   HOUGHTON. 


CONTENTS 


OF 


THE    THIRD    VOLUME. 


PHILOSOPHICAL  WORKS. 

PART    I.  —  CONTINUED. 

WORKS    PUBLISHED,    OK    DESIGNED    EOR    PUBLICATION,    AS 
PARTS    OF    THE    INSTAURATIO    MAGNA. 

PAGE 

DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM  —  continued. 
De  Dignitate  et  Augmentis  Scientiakum 

Liber  Septimus 7 

octavus 52 

nonus 174 

Novus  Orbis  Scientiarum,  sive  Desiderata      .        .187 

HISTORIA  VENTORUM. 

Preface  to  the  Historia  Ventobum,  by  Robert  Les- 
lie Ellis 193 

De  Historia  Naturali  et  Experimental  Monttum    205 

Norma  Historle  pilesentis 211 

Historia  Ventobum 215 

Aditus   ad   Titulos    in   proximos    Quinque  Menses 

destinatos 299 

Fragmentum  Libri  Verulamiani,  cui   Titulus  Abece- 

darium  Naturae 306 

HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS. 

Preface  to  the  Historia  Vit^e   et  Mortis,  by  Rob- 
ert Leslie  Ellis 315 

Historia  Vit^e  et  Mortis 327 


BUGHAM  YOUNG  UNIVERSiTT 
PROVO,  UTAH 


FMNCISCI  BARONIS  DE  VERULAMIO, 

VICE-COMITIS   SANCTI   ALBANI, 

,  DE  DIGNITATE  ET  AUGMENTIS 

SCIENTIARUM, 

LIBER  SEPTIMUS. 


AD  REGEM   SUUM. 

CAPUT   I. 

Partitio  Ethicce  in  Doctrinam  de  Exemplari,  et  Geor- 
gica  Animi.  Partitio  Exemplaris  {scilicet  Boni)  in 
Bonum  Simplex,  et  Bonum  Comparatum.  Partitio 
Boni  Simplicis  in  Bonum  Individuale,  et  Bonum 
Communionis. 

Perventum  est  (Rex  optime)  ad  Ethicam,  quae 
Voluntatem  Humanam  intuetur  et  tractat.  Volunta- 
tem  gubernat  recta  ratio,  seducit  bonum  apparens. 
Voluntatis  stimuli,  affectus  ;  ministri,  organa  et  motus 
voluntarii.  De  hac  Salomon,  Ante  omnia  (inquit)  cus- 
tody Fili,  cor  tuum  ;  nam  inde  procedunt  actionem  vitce.1 
In  hujus  Scientiae  pertractatione,  qui  de  ea  scripserunt 
perinde  mihi  fecisse  videntur,  ac  si  quis  scribendi  artem 
tradere  pollicitus  pulchra  tantum  exhibeat  exemplaria 
literarum,  tarn  simplicium  quam  copulatarum  ;  de  cal- 
amo   vero   ducendo   aut   modis  characteres   efformandi 

i  Prov.  iv.  23. 


8  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

nihil  praecipiat.  Ita  et  isti  proposuerunt  nobis  exempla- 
ria  bella  et  luculenta  atque  descriptiones  sive  imagines 
accuratas  Boni,  Virtutis,  Officiorum,  Foelicitatis,  tan- 
quam  vera  objeeta  et  scopos  voluntatis  et  appetitus  hu- 
mani  ;  verum  quomodo  quis  possit  optime  ad  hos  scopos 
(excellentes  sane  et  bene  ab  illis  positos)  collimare ; 
hoc  est,  quibus  rationibus  et  institutis  animus  ad  ilia 
assequenda  subigi  et  componi  possit ;  aut  nihil  praecip- 
iunt,  aut  perfunctorie  et  minus  utiliter.  Disseramus 
quantum  libuerit  virtutes  morales  in  animo  humano 
esse  habitualiter,  non  naturaliter  ;  a  distinguamus  solen- 
niter  inter  spiritus  generosos  et  vulgus  ignobile,  quod 
illi  rationum  momentis,  hi  praemio  aut  poena  ducantur ; 
praecipiamus  ingeniose  animum  humanum,  ut  rectifice- 
tur,  instar  bacilli  in  contrariam  partem  inclinationis  suae 
flecti  oportere  ;2  aliaque  insuper  hujusmodi  hinc  inde 
spargamus  ;  longe  tamen  abest,  ut  ha3c  et  alia  id  genus 
absentiam  rei  excusent  quam  modo  requirimus. 

Hujusce  neglectus  causam  haud  aliam  esse  reor  quam 
latentem  ilium  scopulum,  ad  quern  tot  Scientiae  navic- 
ulae  impingentes  naufragia  passae  sunt ;  nimirum  quod 
fastidiant  scriptores  versari  in  rebus  vulgatis  et  plebeiis, 
quae  nee  satis  subtiles  sint  ad  disputandum,  nee  satis 
illustres  ad  ornandum.  Sane  haud  facile  quis  verbis 
assequatur,  quantam  calamitatem  attulerit  hoc  ipsum 
quod  dicimus ;  quod  homines  ingenita  superbia  et  gloria 

1  Bacon  refers  to  the  Aristotelian  definition  of  virtue,  e&c  TzpaKTinri  tw 
deovroq,  which  St.  Thomas  Aquinas  thus  illustrates — "  Sunt  autem  quae- 
dam  potential  qua?  secundum  seipas  sunt  determinatae  ad  suos  actus  "  (that 
is,  naturaliter)  "sicut  potential  naturales  activae,  et  ideo  hujusmodi  poten- 
tial naturales  secundum  seipsas  dicuntur  virtutes,  potential  autem  rationales 
qua?  sunt  propria?  hominis  non  sunt  determinate  ad  unum,  sed  se  hahent 
indeterminate  ad  multa,  determinantur  autem  ad  actus  per  habitum,  et  ideo 
virtutes  humanae  hubitus  sunt."  —  Sum.  Theol.  i.  2dae  45.  1. 

2  Arist.  Eth.  ad  Nicom.  ii.  9. 


LIBER  SEPTIMUS.  9 

vana  eas  materias  tractationum  eosque  modos  tractandi 
sibi  delegerint,  qme  ingenia  ipsorum  potius  commendent 
quam  lectorum  utilitatibus  inserviant.  Optime  Seneca, 
Nocet  illis  eloquentia,  quibus  non  rerum  faclt  cupu&tatem, 
sed  sui;  *  siquidem  scripta  talia  esse  debent  ut  amores 
documentorum  ipsorum,  non  doctorum,  excitent.  Ii  igi- 
tur  recta  incedunt  via,  qui  de  consiliis  suis  id  pnedicare 
possint  quod  fecit  Demosthenes,  atque  liac  clausula  ea 
concludere  ;  Quce  si  feceritis,  non  oratorem  duntaxat  in 
prcesentia  laudabitis,  sed  vosmetij/sos  etlam  non  ita  multo 
post  statu  rerum  vestrariun  meliore.2  Ego  certe  (Rex 
optime),  ut  de  meipso  quod  res  est  loquar,  et  in  iis  quae 
nunc  edo  et  in  iis  quai  in  posterum  meditor  dignitatem 
ingenii  et  nominis  mei  (si  qua  sit)  sa3pius  Bciens  et 
volens  projicio,  dum  commodis  humanis  inserviam;  qui- 
que  architectus  fortasse  in  philosophia  et  scientiis  esse 
debeam,  etiam  operarius  et  bajulus  et  quidvis  demum 
fio  ;  cum  baud  pauca,  quas  omnino  fieri  necesse  sit,  alii 
autem  ob  innatam  superbiam  subterfogiant,  ipse  sustin- 
eam  et  exequar.  Verum  ( ut  ad  rem  redeamus)  quod 
coepimus  dicere,  delegerunt  sibi  philosophi  in  Ethica 
massam  quandam  materia^  splendidam  et  nitentem,  in 
qua  potissimum  vel  ingenii  acumen  vel  eloquential  vigo- 
rem  venditare  possint.  Qua3  vero  practicam  maxime 
instruunt,  quandoquidem  tarn  belle  ornari  non  possint, 
maxima  ex  parte  omiserunt. 

Neque  tamen  debuerant  viri   tarn  eximii  desperasse 
de  fortuna  simili  ei  quam  poeta  Virgilius  et  sibi  spon- 

1  Ep.  52.  sub  fin.:  —  "  Ad  rem  commoveantur,  non  ad  verba  composita. 
Alioqui  nocet  illis  eloquentia.  si  non  rerum  cupiditatem  facit,  sed  sui." 
Seneca  is  speaking  of  the  auditors  of  popular  lecturers  on  philosophy.  The 
only  kind  of  applause  which  he  would  allow  the  lecturer  to  affect  or  the  au- 
dience to  bestow,  is  that  of  young  men  so  stirred  by  the  matter  that  they 
cannot  refrain.  —  J.  S 

2  Demosth.  Olynth.  ii.  ad  calc. 


10  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

dere  ausus  et  revera  consequutus  est ;  qui  non  minorem 
eloquentiae,  ingenii,  et  eruditionis  gloriam  adeptus  est 
in  explicando  observationes  agricultural,  quam  iEneae 
res  gestas  heroieas  enarrando. 

Nee  sum  animi  dubius,  verbis  ea  vincere  magnum 
Quam  sit,  et  angustis  his  addeve  rebus  honorem.1 

Certe  si  serio  hominibus  cordi  sit,  non  in  otio  scribere 
quae  per  otium  legantur,  sed  revera  vitam  activam  in- 
struere  et  subornare,  Georgica  ista  Animi  Humani  non 
minore  in  pretio  apud  homines  haberi  debeant,  quam 
heroicae  illae  effigies  Virtutis,  Boni,  et  Foelicitatis,  in 
quibus  tarn  operose  est  insudatum. 

Partiemur  igitur  Ethicam  in  doctrinas  principales 
duas  ;  alteram  de  Exemplari  sive  Imagine  Boni ;  alte- 
ram de  Regimine  et  Cultura  Animi,  quam  etiam  par- 
tem G-eorgica  Animi  appellare  consuevimus.  Ilia  Na- 
turam  Boni  describit,  haec  Regulas  de  animo  ad  illam 
conformando  pra3scribit. 

Doctrina  de  Exemplari  (quae  Boni  Naturam  intuetur 
et  describit)  Bonum  considerat  aut  Simplex,  aut  Com- 
paratum  ;  aut  Genera  (inquam)  Boni,  aut  Gradus. 
In  posteriore  horum,  disputationes  illas  infinitas  et  spec- 
ulationes  circa  Boni  Supremum  Gradum,  quern  Foelici- 
tatem,  Beatitudinem,  Summum  Bonum  vocitarunt, 
(quae  ethnicis  instar  theologiae  erant)  Christiana  tan- 
dem fides  sustulit,  et  missas  fecit.  Quemadmodum 
enim  Aristoteles  ait,  Adolescentes  posse  etiam  beatos  esse, 
sed  non  aliter  quam  spe ; 2  eoclem  modo,  a  Christiana 
fide  edocti,  debemus  nos  omnes  minorum  et  adolescen- 
tum  loco  statuere,  ut  non  aliam  foelicitatem  cogitemus 
quam  quae  in  spe  sita  est. 

Liberati  igitur  (bonis  avibus)  ab  hac  Doctrina,  tan- 

1  Georg.  iii.  289.  2  Aristot.  Eth.  ad  Nicom.  i.  10. 


LIBER  SEPTIMUS.  11 

quam  de  coelo  ethnicorum,  (qua  in  parte  proculdubio 
elevationem  naturae  humanae  attribuerunt  majorem 
quam  cujus  ilia  esset  capax  ;  videmus  enim  quali  co- 
thurno  Seneca,  Vere  magnum  habere  fragilitatem  homi- 
nis,  securitatem  Dei1)  reliqua  certe  ab  illis  circa  Doc- 
trinam  Exemplaris  tradita,  minore  aut  veritatis  aut 
sobrietatis  jactura,  magna  ex  parte  recipere  possumus. 
Etenim  quod  ad  Naturam  Boni  Positivi  et  Simplicis 
spectat,  illam  certe  pulcherrime  et  ad  vivum  veluti  in 
tabulis  eximiis  depinxerunt ;  virtutum  et  officiorum 
figuras,  posituras,  genera,  affinitates,  partes,  subjecta, 
provincias,  actiones,  dispensationes,  diligentissime  sub 
oculos  repraesentantes.  Neque  hie  finis ;  nam  haec 
omnia  animo  humano,  magno  quoque  argumentorum 
acumine  et  vivacitate  et  suasionum  dulcedine,  commen- 
darunt  atque  insinuarunt.  Quinetiam  (quantum  ver- 
bis praestari  possit)  eadem  contra  pravos  et  populares 
errores  et  insultus  fidelissime  muniverunt.  Quatenus 
vero  ad  Naturam  Boni  Comparati,  huic  rei  etiam  nullo 
modo  defuerunt ;  in  constituendis  trinis  illis  Ordinibus 
Bonorum ; 2  in  collatione  Vitae  Contemplativae  cum 
Activa ; 3  in  discriminatione  Virtutis  cum  Reluctati- 
one  et  Virtutis  jam  Securitatem  nactae  et  confirmatae; 
in  conflictu  et  pugna  Honesti  et  Utilis ;  in  Virtu- 
tum inter  se  Libramine,  nimirum  cui  quaeque  prae- 
ponderet ;  et  similibus.  Adeo  ut  hanc  partem  de  Ex- 
emplari  insigniter  excultam  jam  esse,  et  antiquos  in  ea 
re  mirabiles  se  viros  prasstitisse,  reperiam  ;  ita  tamen, 
ut   philosophos    longo  post  se  intervallo  reliquerit  pia 

1  "  Ecce  res  magna,  habere  imbecillitatem  hominis,  securitatem  Dei."  — 
Senec.  Ep.  53. 

2  Namely,  the  good  which  relates  respectively  to  mind,  body,  and  estate. 
See  Arist.  Eth.  ad  Nicom.  i.  8.  2. 

8  Arist.  Eth.  ad  Nicom.  x.  7. 


12  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

et  strenua  theoWorum  diligentia,  in  Officiis  et  Virtu- 
tibus  Moralibus  et  Casibus  Conscientiae  et  Peccati  Cir- 
cumscriptionibus  pensitandis  et  determinandis  exer- 
citata.1 

Niliilo  secius  (ut  ad  Philosophos  redeamus)  si  illi 
(antequam  ad  populares  et  receptas  notiones  Virtutis, 
Vitii,  Doloris,  Voluptatis,  et  caeterorum  se  applicassent) 
supersedissent  paulisper,  et  radices  ipsas  Boni  et  Mali 
et  radicum  illarum  fibras  indagassent  ;  ingentem  meo 
judicio  lucem  illis  omnibus  quae  postea  in  inquisitionem 
ventura  fuissent,  affudissent  ;  ante  omnia,  si  Naturam 
Rerum  non  minus  quam  Axiomata  Moralia  consul  uis- 
sent,  doctrinas  suas  minus  prolixas,  magis  autem  pro- 
fundas  reddidissent.  Quod  cum  ab  illis  aut  omnino 
omissum  aut  confuse  admodum  tractatum  fuerit,  nos 
breviter  retractabimus,  et  Fontes  ipsos  Rerum  Mora- 
lium  aperire  et  purgare  couabimur  ;  antequam  ad  Doc- 
trinam  de  Cultura  Animi,  quam  ponimus  ut  Desid- 
eratam,  perveniamus.  Hoc  enim  (ut  arbitramur) 
Doctrinam  de  Exemplari  novis  quodammodo  viribus 
donabit. 

Inditus  est  atque  impressus  unicuique  rei  appetitus 
ad  duplicem  Naturam  Boni :  alteram,  qua  res  Totum 
quiddam  est  in  seipsa  ;  alteram,  qua  est  Pars  Totius 
alicujus  Majoris.  Atque  posterior  base  ilia  altera  dig- 
nior  est  et  potentior  ;  cum  tendat  ad  conservationem 
Formae  Amplioris.  Nominetur  prima  Bonum  Indi- 
viduate, sive  Suitatis ;  posterior  Bonum  Communionis. 
Ferrum  s)Tmpathia  particulari  fertur  ad  magnetem  ; 
at  si  paulo  ponderosius  fuerit,  amores  illos  deserit,  et 

1  The  aggregate  of  these  inquiries  constitutes  what  was  called  moral 
theology,  which  in  the  later  developments  of  scholasticism  was  treated 
apart  from  the  rest  of  the  subjects  contained  in  a  "  Summa  Theolo- 
gize." 


LIBER  SEPTIMUS.  13 

tanquam  bonus  civis  et  amator  patriae  Terram  petit ; 
remonem  scilicet  connaturalium  suorum.  Ulterius 
paulo  pergamus :  Corpora  densa  et  gravia  terrain 
petunt,  congregationem  magnam  corporum  densorum; 
attamen,  potius  quam  natura  rerum  divulsionem  pati- 
atur,  et  detur  (ut  loquuntur)  Vacuum,  corpora  hujus- 
modi  in  sursum  ferentur,  et  cessabunt  ab  officio  suo 
erga  Terram,  ut  praestent  officium  suum  Mundo  ipsi 
debitum.  Ita  quasi  perpetuo  obtinet,  ut  conservatio 
Formae  magis  Communis  minores  appetitus  in  ordinem 
redigat.  At  praerogativa  ista  Boni  Communiouis  signa- 
tur  praecipue  in  homine,  si  non  degeneraverit ;  juxta 
memorabile  illud  Pompeii  Magni  dictum;  qui,  quo  tem- 
pore Romam  fames  premeret,  annonae  importandaj  prae- 
positus,  vehementissime  autem  ab  amicis  interpellatus 
ne  mari  atroce  tempestate  ingruente  se  committeret, 
illud  tantum  respondit ;  Necesse  est  ut  earn,  non  ut 
vivam ; 1  adeo  ut  vitae  desiderium  (quod  in  individuo 
maximum  est)  amore  et  fide  in  rempublicam  apud 
eum  non  praeponderaret.  Sed  quid  moramur?  Nulla 
omnibus  saeculis  reperta  est  vel  philosophia  vel  secta 
vel  religio  vel  lex  ant  disciplina,  quae  in  tantum  Com- 
munionis  Bonum  exaltavit,  Bonum  vero  Individuale 
depressit,  quantum  Sancta  Fides  Christiana ;  unde 
liquido  pateat  unum  eundemque  Deum  fuisse,  qui 
creaturis  leges  illas  Naturae,  hominibus  vero  leoem 
Christianam  dedisset.  Propterea  legimus  nonnullos 
ex  electis  et  Sanctis  viris  optasse  se  potius  erasos  ex 
Libro  Vitae,  quam  ut  sal  us  ad  fratres  suos  non  perve- 
niret ;  ecstasi  quadam  charitatis  et  impotenti  desiderio 
Boni  Communionis  incitati.2 

1  nXelv  avaynri,  Cflv  ova  avayKrj.  —  Pint,  in  Pomp.  0.  50. 

2  In  [the  Coyitationes  de  Sclent  In  Humana,  an  early  fragment  which  will 


14  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

Hoc  positum,  ita  ut  immotum  maneat  et  incon- 
cussum,  nonnullis  ex  gravissimis  in  Morali  Philosophia 
controversiis  finem  imponit.  Primo  enim  quaestionem 
illam  determinate  de  Vita  Contemplativa  Active  pre- 
fer enda ;  idque  contra  sententiam  Aristotelis.  Omnes 
siquidem  rationes,  qua?  ab  illo  pro  Contemplativa  affe- 
runtur,  Bonum  Privatum  respiciunt,  atque  Individui 
tantum  ipsius  voluptatem  aut  dignitatem ;  quibus  in 
rebus  Contemplativa  palmam  haud  dubie  reportat. 
Etenim  Contemplativa  non  absimilis  est  comparationi 
qua  usus  est  Pythagoras,  ut  philosophia?  et  contempla- 
tioni  honorem  ac  decus  assereret.  Qui  ab  Hierone, 
quisnam  esset,  interrogatus,  respondit ;  Hieronem  non 
latere  (si  forte  unquam  Olympicis  certaminibus  interfu- 
isset)  id  ibi  loci  contingere,  ut  veniant  eo  alii  fortunos 
suo3  in  agonibus  periculum  facturi;  alii  vero  ut  merea- 
tores,  ad  merces  distrahendas ;  alii  ut  amieos  undique 
confluentes  convenirent,  et  epulis  ac  hilaritati  indulgerent; 
alii  denique  ut  cozterorum  essent  spectatores ;  se  autem 
unum  esse  ex  illis,  qui  spectandi  gratia  venerit.1    Verum 

be  printed  in  Part  III.  of  this  edition  from  a  MS.  in  the  British  Museum], 
Moses  and  St.  Paul  are  expressly  mentioned  in  a  passage  of  which  the 
purport  is  the  same  as  that  of  the  text.  See  Exodus,  xxxii.  32.,  and 
Romans,  ix.  3.  Bacon  here  touches  on  what  theologians  call  the  condi- 
tional sacrifice  of  salvation  —  a  matter  frequently  referred  to  in  the  unhappy 
controversy  between  Bossuet  and  Fenelon.  The  33rd  of  the  Articles  of 
Issy,  which  they  both  signed,  sanctions  the  notion  of  this  conditional  sacri- 
fice. It  appears,  however,  that  the  article  in  question  was  one  of  the  four 
added  at  Fenelon's  suggestion  to  Bossuet's  original  draft,  and  that  the 
latter  did  not  consent  without  reluctance  to  its  introduction.  Fenelon's 
own  views  on  the  subject  are  developed  in  his  Instruction  Pastorale,  &c, 
sec.  10.,  and  elsewhere.  St.  Chrysostom,  according  to  a  passage  quoted  by 
Fenelon,  disapproved  greatly  of  those  who  held  that  St.  Paul  speaks  merely 
of  temporal  death. 

1  "  Hiero  "  is  a  mistake  for  Leo  (tyrant  of  Phliuns).  The  story  of  the 
interview  between  him  and  Pythagoras  is  told  by  Cicero,  Tusc.  Quozst.  v. 
3.  Compare  Iamblichus's  Life  of  Pythagoras,  in  which,  though  the  same 
sentiment  is  ascribed  to  him,  it  is  not  put  in  a  dramatic  form. 


LIBER  SEPTIMUS.  15 

homines  nosse  debent,  in  hoc  humanae  vitas  theatro, 
Deo  et  Angelis  solum  convenire  ut  spectatores  sint.1 
Neque  sane  fieri  potuit,  ut  liac  de  re  dubitatio  in  eccle- 
sia  unquam  suscitaretur  (utcunque  plurimis  in  ore 
fuerit  dictum  illud,  pretiosa  in  oculis  Domini  mors 
sanctorum  ejus;2  ex  quo  loco  mortem  illam  civilem, 
et  instituta  vitae  monasticae  et  regularis  attollere  sole- 
ant)  ;  nisi  illud  etiam  una  subesset,  quod  vita  ilia 
monastica  mere  contemplativa  non  sit,  verum  plane 
in  officiis  ecclesiasticis  versetur;  qualia  sunt  jugis  ora- 
tio,  et  votorum  sacrificia  Deo  oblata,  librorum  item 
theologicorum  multo  in  otio  conscriptio  ad  legis  divi- 
nae  doctrinam  propagandam;  quemadmodum  et  Moses 
fecit,  cum  per  tot  dies  in  montis  secessu  moratus 
esset.  Quinetiam  Henoch,  ab  Adamo  septimus,  qui 
videtur  fuisse  princeps  Vitae  Contemplativae  (etenim 
cum  Deo  ambulasse  perhibetur),3  nihilominus  ecclesiam 
Prophetiae  Libro  (qui  etiam  a  Sancto  Juda  citatur) 
dotavit.4  Contemplativam  vero  quod  attinet  meram, 
et  in  seipsa  terminatam,  quaeque  radios  nullos  sive 
caloris  sive  luminis  in  societatem  humanam  difFundat ; 
nescit  earn  certe  Theoloo-ia. 

Determinat  etiam  quaestionem,  tanta  contentione  agi- 
tatam,  inter  scholas  Zenonis  et  Socratis  ex  una  parte, 
qui  foelicitatem  in  virtute,  aut  sola  aut  adornata,  (cu- 
jus    semper   in    officiis  vitae    partes   potissimae)   collo- 

1  Compare  St.  Augustin,  speaking  of  St.  Paul.  De  Civ.  Dei,  xiv.  9. 

2  Psalm  cxvi.  15. 
8  Gen.  v.  24. 

4  St.  Jude,  14.  Three  MS.  copies  of  the  Ethiopic  version  of  the  book  of 
Enoch  were  brought  from  Abyssinia  by  Bruce.  Dr.  Lawrence  published 
an  English  translation  of  it,  which  I  have  not  seen.  A  German  translation 
by  Hoffman  appeared  at  Jena  in  1833.  Before  Bruce's  time,  the  contents 
of  this  apocryphal  or  uncanonical  book  were,  at  least  in  Europe,  wholly 
unknown. 


16  DE  AUGMENTIS   SC1ENTIARUM 

carunt,  et  reliquas  complures  sectas  et  scholas  ex  altera 
parte  ;  veluti  scholas  Cyrenaicorum  et  Epieureorum, 
qui  earn  in  voluptate  constituerunt,  virtutem  autem 
(sicut  fit  in  comcediis  aliquibus,  ubi  hera  cum  famula 
vestem  mutet)  plane  ancillam  statuerunt,  utpote  sine 
qua  voluptati  commode  ministrari  non  posset ;  nee  mi- 
nus illam  alteram  Epicuri  scholam,  quasi  Reformatam, 
quae  fcelicitatem  nihil  aliud  esse  praedicabat  quam  animi 
tranquillitatem  et  serenitatem,  a  perturbationibus  liberi 
et  vacui  ;  ac  si  Jovem  de  solio  deturbare  vellent  et 
Saturnum  cum  aureo  saeculo  reducere,  quando  neque 
aestas  nee  bruma  fuissent,  non  ver  nee  autumnus,  sed 
una  et  aequabilis  aeris  temperies  ;  denique  et  illam  ex- 
plosam  Pyrrhonis  et  Herilli  scholam,  qui  sitam  autuma- 
verunt  fcelicitatem  in  scrupulis  quibusque  animi  pror- 
sus  eliminandis  ;  nullam  statuentes  fixam  et  constantem 
boni  aut  mali  naturam  ;  sed  actiones  pro  bonis  aut 
malis  habentes,  prout  ex  animo,  motu  puro  et  irrefracto 
aut  contra  cum  aversatione  et  reluctatione,  prodirent ; 
quae  tamen  opinio  in  haeresi  Anabaptistarum  revixit ; 
qui  cuncta  metiebantur  juxta  motus  et  instinctus  spiri- 
tus,  et  constantiam  vel  vacillationem  fidei.  Liquet 
autem  ista  qua?  recensuimus  omnia  ad  privatam  ani- 
morum  tranquillitatem  et  complacentiam,  nullo  modo 
autem  ad  Bonum  Communionis,  spectare. 

Porro  reclarguit  etiam  Philosophiam  Epicteti,  qui 
hoc  utitur  praesupposito ;  fcelicitatem  in  iis  poni  debere 
quae  in  potestate  nostra  sunt ;  ne  scilicet  fortunae  et 
casibus  simus  obnoxii ; 2    quasi  vero  non    multo  fuerit 


1  The  moral  philosophy  of  the  Stoics  is  misunderstood  when  it  is  said 
that  they  placed  happiness  in  that  which  is  in  the  wise  man's  power,  in 
order  that  he  may  he  happy.  They  set  out  from  the  inquiry,  "  What  is 
the  end  and  purpose,  the  summum  bonum,  of  man's  life?"  in  which  is 


LIBER  SEPTIMUS.  17 

foelicius  in  rectis  et  generosis  intentionibus  et  finibus, 
qui  publicum  bonum  amplectantur,  successu  destitui  et 
frustrari,  quam  in  omnibus  quae  ad  privatam  tantum 
fortunam  nostram  referuntur  voti  perpetuo  compotes 
fieri.  Sicut  Consalvus,  Neapolim  * digito  militibus  in- 
dicans,  generosa  voce  testatus  est,  Multo  sibi  optatius 
fore,  iinum  pedem  promovendo,  ad  interitum  cerium  ru- 
ere  ;  ouam  unius  pedis  recessu,  vitam  in  multos  annos 
producere.1  Cui  etiam  concinit  Coelestis  Dux  et  Im- 
perator,  qui  pronunciavit  Conscientiam  bonam  juge  esse 
convivium  ;2  quibus  verbis  aperte  significat,  mentem 
bonarum  intentionum  sibi  consciam,  utcunque  successu 
careat,  verms  et  purius  et  naturse  magis  consentaneum 
pnebere  gaudium,  quam  universum  ilium  apparatum 
quo  instrui  possit  homo,  vel  ut  desideriis  suis  fruatur 
vel  ut  animo  conquiescat. 

Redarguit   itidem   philosophise  abusum   ilium,   circa 

involved  the  assumption  that  it  has  an  end  and  purpose,  and  that  this  is  in 
its  own  nature  attainable.  And  this  assumption  may  be  developed  into 
an  answer  to  the  inquiry  in  which  it  is  involved.  For  as  the  wise  man, 
who  is  the  representative  of  humanity  in  its  best  estate,  must  be  capable  of 
attaining  the  true  end  of  his  being,  they  concluded  that  whatever  might  in 
virtue  of  outward  circumstances  be  to  him  unattainable,  must  be,  with 
reference  to  that  end,  a  thing  indifferent;  or,  in  other  words,  that  the  sum- 
mum  bonum  must  be  looked  for  in  that  which  is  in  his  own  power.  That 
felicity  in  this  sense  is  always  in  the  wise  man's  power  is  thus  not  an  arbi- 
trary assertion,  but  results  from  the  principle  that  life  is  not  merely  a  pur- 
poseless dream. 

1  4i  Desiderare  piuttosto  di  avere  al  presente  la  sua  sepoltura  an  palmo 
di  terreno  piu  avanti,  che  col  ritirarsi  indietro  poclie  braccie  allungare  la 
vita  cento  anni."  —  Giricciard.  vi.  2. 

Fernandez  Consalvo  of  Cordova  commonly  called  the  Great  Captain,  and 
certainly  one  of  the  most  successful  soldiers  of  the  age  in  which  he  lived, 
was  employed  by  the  King  of  Spain  in  his  Italian  wars.  He  died  at  [Gra- 
nada] in  [December,  1515].  See,  for  the  testimony  to  his  merits  of  appa- 
rently an  unwilling  witness,  Brantome's  Vies  des  Grands  Cajritaines,  and 
for  a  panegyrical  biography,  Paulus  Jovius. 

2  "  He  that  is  of  a  merry  heart  hath  a  continual  feast."  —  Proverbs,  xv. 
15.,  where  the  Vulgate  is  "  Secura  mens  quasi  juge  convivium." 

VOL.  III.  2 


18  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

Epicteti  tempora  grassari  coeptum  :  nempe  quod  philo- 
sophia  versa  fuerit  in  genus  quodclam  vitae  professorium, 
et  tanquam  in  artem  ;  quasi  scilicet  institutum  philoso- 
phise esset,  non  ut  perturbationes  compescerentur  et 
extinguerentur,  sed  ut  causae  et  occasiones  ipsarum  evi- 
tarentur  et  summoverentur ;  ideoque  particularis  quae- 
dam  vitae  ratio  ad  hoc  obtinendum  ineunda  esset ; 
introducendo  sane  tale  genus  sanitatis  in  animum, 
quale  fuit  Herodici  in  corpore,  cujus  meminit  Aristote- 
les  ; x  ilium  scilicet  nihil  aliud  per  totam  vitam  egisse 
quam  ut  valetudinem  curaret,  et  proinde  ab  infinitis 
rebus  abstineret,  corporis  interim  usu  quasi  multatus  ; 
ubi  si  hominibus  officia  societatis  consectari  cordi  sit, 
ilia  demum  valetudo  maxime  est  expetenda  quae  quas- 
libet  mutationes  et  impetus  quoscunque  ferre  et  vin- 
cere  queat.  Eodem  modo  et  animus  ille  demum  vere 
et  proprie  sanus  et  validus  censendus  est,  qui  per 
plurimas  et  maximas  tentationes  et  perturbationes  per- 
rumpere  potest.  Ita  ut  optime  Diogenes  dixisse  visus 
sit,  qui  eas  vires  animi  laudarit  quo?  non  ad  caute  ab- 
stinendum  sed  ad  fortiter  sustinendum  valerent ;  2  quae- 

1  Rhet.  i.  5.  10.  A  similar  account  is  given  of  Herodicus  in  the  third 
book  of  Plato's  Republic.  In  illustration  of  the  assertion  that  philosophy 
came  to  be  a  "  professorium  vitae  genus,"  see  Aulus  Gellius,  ix.  2.  and 
elsewhere. 

2  TO  KpilTElV  Kal   flTj    7]TTaO$ai   7]66v(dV    upLCTOV,  OV    TO   fi.7)    XPVa^al'       But 

this  was  not  said  by  Diogenes,  but  by  Aristippus.  See  Diog.  Laert.  in 
Aristip.  Bacon  has  elsewhere  (v.  vol.  ii.  p.  123.)  confounded  these  two 
names.  The  error  in  both  cases  may  perhaps  have  arisen  from  a  wrong 
entry  in  a  commonplace  book.  The  inaccuracy  in  the  present  passage 
is  the  more  remarkable  as  the  most  celebrated  of  Aristippus's  sayings 
occurs  in  immediate  juxta-position  with  the  words  I  have  quoted  from 
Diogenes  Laertius. 

[I  should  rather  think  that  Bacon  alludes  to  the  following  saying  of  Dio- 
genes, which  is  also  in  Diogenes  Laertius :  kTtrjvei  tovc  (isXkovTac  yafxelv 
Kal  fir/  yafielv  Kal  tovc  /xiTCkovTac  nlelv  Kal  fi?}  KaranT^elv  tovc  fi&XovTac 
noTaTEveaftai  Kal  (irj  noliTeveodar  Kal  Tovg  naidoTpoyeiv  //fAAovraf  Kal  firj 


LIBER  SEPTIMUS.  19 

que  animi  impetum  etiam  in  maximis  praecipitiis  cohi- 
bere  possint  ;  quaeque  (id  quod  in  equis  bene  subactis 
laudator)  praestent  ut  brevissimo  spatio  et  sistere  se  et 
vertere  possint. 

Postremo,  redarguit  idem  teneritudinem  quandam  et 
ineptitudinem  ad  morigeranduin,  in  nonnullis  ex  anti- 
quissimis  philosophis  et  maxime  in  veneratione  habitis 
notatam  ;  qui  nimis  facile  se  a  rebus  civilibus  sub- 
duxerint,  ut  indignitatibus  et  perturbationibus  se  exue- 
rent,  atque  magis,  sua  opinione,  illibati  et  tanquam 
sacrosancti  viverent  ;  ubi  consentaneum  esset,  constan- 
tiam  hominis  vere  moralis  talem  fore,  qualem  idem 
Consalvus  in  homine  militari  requirebat ;  nimirum  ut 
honor  ejus  contexeretur  tanquam  e  tela  crassiore  ;  min- 
imeque  tarn  tenui  ut  quid  vis  illud  vellicare  et  lacerare 
possit. 


CAPUT  II. 


Partitio  Boni  Individualism  vel  Suitatis,  in  Bonum  Ac- 
tivum,  et  Bonum  Passivum.  Partitio  Boni  Passivi 
in  Bonum  Conservativum,  et  Bonum  Perfectivum. 
Partitio  Boni  Communionis  in  Officia  Generalia,  et 
Respectiva. 

Repetamus  igitur  jam  et  persequamur  primum 
Bonum  Individuale,  et  Suitatis.  Illud  partiemur  in 
Bonum   Activum,  et  Bonum  Passivum.     Etenim  haec 

Trat6oTpo<j>elv'  nal  rovg  irapaaKeva^ofxevovg  ovftfliovv  rolg  dvvaarais  kol  jit) 
npoaiovTag  :  meaning  that  he  admired  the  man,  not  who  was  without  pas- 
sions, but  who  could  command  them.  —  J.  £.] 


20  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

quoque  differentia  Boni  (non  absimilis  certe  illis  ap- 
pellationibus  quae  Romanis  in  GEconomicis  erant  fami- 
liares,  Promt  scilicet  et  Condi)  in  universa  rerum  na- 
tura impressa  reperitur  ;  praecipue  autem  se  prodit  in 
duplici  rerum  creatarum  appetitu  ;  altero  se  Conser- 
vandi  et  Muniendi,  altero  se  Multiplicand!  et  Prop- 
aganda Atque  hie  posterior,  qui  Activus  est  et  veluti 
Promus,  potentior  videtur  et  dignior ;  ille  autem  prior, 
qui  Passivus  est  et  veluti  Condus,  inferior  censeri 
potest.  Etenim  in  universitate  rerum  natura  coelestis 
praecipue  Agens  est,  at  natura  terrestris  Patiens.  Etiam 
in  delectationibus  animantium  major  voluptas  est  gen- 
erandi,  quam  pascendi.  In  oraculis  quoque  divinis 
pronunciatur  Beatius  esse  dare,  quam  accipere.1  Quin 
et  in  vita  communi  nemo  invenitur  ingenio  tarn  molli 
et  effoeminato,  quin  pluris  faciat,  aliquid  quod  ei  in 
votis  erat  perficere  et  ad  exitum  perducere,  quam  sen- 
sualitatem  aliquam  aut  delectamentum.  Atque  ista 
quidem  Boni  Activi  praeeminentia  in  immensum  ex- 
altatur  ex  intuitu  conditionis  humanae,  quod  sit  et 
mortalis  et  fortunae  ictibus  exposita.  Nam  si  in  volup- 
tatibus  hominum  posset  obtineri  perpetuitas  atque  cer- 
titudo,  magnum  pretium  eis  accederet  propter  securita- 
tem  et  moram.2  Quandoquidem  autem  videmus  hue 
rem  recidere,  Magni  03stimamus  mori  tardius ; 3  et  Ne 

1  Acts,  xx.  35. 

2  Compare  Homer's  noble  lines:  — 

o)  nenov,  el  fxev  yup  noXefiov  nepl  rovde  (bvyovreg 
alei  6tj  neXkoLfiev  uyjjpu  r'  u&avdTco  te 
eaaead-',  ovte  kev  avrbg  kvl  npCnoLoi  fiaxoifirjv 
ovre  he  oe  ots%?lOL[U  fiaxyv  ec,  nvdidvEipav 
vvv  6\  EfiirriQ  yap  KrjpEC  eQeotuoiv  davaroio 
[ivpiai,  ug  oi>K  lari  ovyslv  fiporbv  old'  imakv^ai, 

COflEV  '    TjE  TO)  EVXO(,  OpE^OfZEV  1]E  TLQ  T/fllV.  II.  fl.  322. 

3  Seneca,  Nat.  Quaest.  ii.  59. 


LIBER    SEPTIMUS.  21 

glorieris  de  crastino  ;  nescis  partum  diei  ;  1  mirum  mini- 
rne  est,  si  omni  contentione  feramur  ad  ea  quae  temporis 
injurias  non  reformident.  Ea  vero  nulla  esse  possunt, 
pra3ter  opera  nostra ;  sicut  dicitur,  Opera  eorum  86- 
quuntur  eos.2  Est  et  altera  prominentia  Boni  Activi 
haud  exigua,  et  indita  et  sustentata  ex  eo  affectu  qui 
humanae  naturae,  ut  comes  individuus,  lateri  adhaeret ; 
amor  scilicet  novitatis  aut  varietatis.  Ille  vero  in  sen- 
suum  voluptatibus  (quae  Boni  Passivi  pars  sunt  vel 
maxima)  angustus  admodum  est,  nee  latitudinem  habet 
aliquam  insignem  :  Cogita  quamdiu  eadem  feceris ; 
cibus,  somnus,  ludus;  per  hunc  circulum  curritur :  mori 
velle  non  tantum  fortis,  aut  miser,  aut  prudens,  sed  etiam 
fastidiosus  potest.3  At  in  actis  vitae  nostrae  et  institu- 
tis  et  ambitionibus  insignis  est  varietas  ;  eaque  multa 
cum  voluptate  percipitur,  dum  inchoamus,  progredimur, 
interquiescimus,  regredimur  ut  vires  augeamus,  appro- 
pinquamus,  denique  obtinemus,  et  hujusmodi  ;  ut  vere 
admodum  dictum  sit,  Vita  sine  propositi  languida  et 
vaga  est.41  Quod  simul  et  prudentibus  et  stultissimis 
competit,  ut  ait  Salomon,  Pro  desiderio  qucerit  cerebro- 
sus,  omnibus  immiscet  se.b  Quinetiam  videmus  reges 
potentissimos,  ad  quorum  nutum  quaecunque  sensibus 

1  Proverbs,  xxvii.  1.  2  Revel,  xiv.  13. 

3  Cogita  quamdiu  jam  idem  facias;  cibus,  somnus,  libido,  per  hunc  cir- 
culum curritur;  mori  velle  non  tantum  prudens  et  fortis  aut  miser,  sed 
etiam  fastidiosus  potest."  —  Seneca,  Ep.  77. 

That  "  tredium  vitse  "  was  considered  by  the  Romans  in  the  time  of  the 
Emperors  a  reasonable  and  legally  sufficient  motive  for  suicide  appears 
from  the  Digest  iii.  2.  11.  3.,  from  the  Codex  ix.  50.  1.,  and  from  several 
other  texts;  —  the  bui'den  of  life  being  most  felt  in  an  advanced  state  of 
coiTiipt  civilization. 

4  "  Vita  sine  proposito  vaga  est."  —  Seneca,  Ep.  95. 

5  This  is  probably  another  version  of  Prov.  xviii.  1.  "Through  desire 
a  man  having  separated  himself  seeketh  and  intermeddleth  with  all  wis- 
dom." —  J.  S. 


22  DE  AUGMENTIS  SCIENTIARUM 

grata  sunt  parari  possent,  nihilominus  procurasse  sibi 
interdum  desideria  humilia  et  inania  (quemadmodum 
cithara  fuit  Neroni,  gladiatoria  Commodo,  Antonino 
aurigatio,  et  alia  aliis),  quae  tamen  ipsis  fuerint  omni 
affluentia  voluptatum  sensualium  potiora.  Tanto  vol- 
uptatem  majorem  affert  ut  aliquid  agamus,  quam  ut 
fruamur. 

Illud  interim  paulo  attentius  notandum  est,  Bonum 
Activum  Individuale  a  Bono  Communionis  prorsus 
differre,  quanquam  nonnunquam  ambo  coincidant. 
Quamvis  enim  Bonum  istud  Individuale  Activum  saepe 
opera  beneficentise  (quae  ex  Virtutibus  Communionis 
est)  pariat  et  producat ;  illud  tamen  interest,  quod  ilia 
opera  ab  hominibus  plurimis  fiant  non  animo  alios  ju- 
vandi  aut  beandi,  sed  plane  propter  se,  atque  poten- 
tiam  et  amplitudinem  propriam.  Id  quod  optime  cer- 
nitur,  quando  Bonum  Activum  in  aliquid  impingit, 
quod  sit  Bono  Communionis  contrarium.  Siquidem 
gigantea  ilia  animi  conditio,  qua  abripiuntur  magni  isti 
orbis  terrarum  perturbatores,  (qualis  fuit  L.  Sylla,  et 
plurimi  alii,  licet  in  modulo  longe  rninore,  qui  videntur 
ad  hoc  anhelare,  ut  omnes  foelices  et  aerumnosi  sint 
prout  sibi  fuerint  amici  vel  inimici,1  atque  ut  mundus 
tanquam  ipsorum  praeferat  imaginem ;  quae  vera  est 
Theomachia)  ;  haec  inquam  ipsa  aspirat  ad  Bonum 
Activum  Individuale,  saltern  Apparens,  etsi  a  Bono 
Communionis  omnium  maxime  recedat. 

At  Bonum  Passivum  partiemur  in  Bonum  Conser- 
vativum,  et  Bonum  Perfectivum.  Etenim  inditus  est 
unicuique  rei  triplex    appetitus,   quatenus  ad   Bonum 

1  The  epitaph  which  Plutarch  says  Sylla  made  for  himself  was  probably 
in  Bacon's  mind.  It  boasted  that  no  man  had  surpassed  him  in  doing 
good  to  his  friends  or  evil  to  his  enemies.     See  Plut.  in  Sylla. 


LIBER  SEPTIMUS.  23 

Suitatis,  sive  Individui.  Primus,  ut  se  conservet ; 
secundus,  ut  se  perficiat ;  tertius,  ut  se  multiplicet  sive 
diffundat.  Atque  hie  postremus  appetitus  ad  Bonum 
Activura  refertur,  de  quo  jam  modo  diximus.  Super- 
sunt  igitur  reliqua  tan  turn  duo,  qua?  diximus,  Bona  ; 
ex  quibus  praecellit  Perfectivum.  Minus  enim  quid- 
dam  est,  conservare  rem  in  suo  statu  ;  majus  vero, 
eandem  ad  naturam  sublimiorem  eveliere.  Reperiun- 
tur  siquidem  per  res  universas  naturae  aliquae  nobili- 
ores,  ad  quarum  dignitatem  et  excellentiam  naturae 
inferiores  aspirant,  veluti  ad  origines  et  fontes  suos. 
Sic  de  hominibus,  non  male  cecinit  ille; 

Igneus  est  ollis  vigor,  et  caelestis  origo.1 

Homini  enim,  assumptio  aut  approximatio  ad  divinam 
aut  angelicam  naturam  est  formae  suae  perfectio.  Cujus 
quidem  Boni  Perfectivi  prava  et  praepostera  imitatio 
pestis  est  ipsa  vitae  humanae,  et  turbo  quidam  rapidus 
qui  omnia  abripit  et  subvertit;  nimirum,  dum  homines, 
exaltationis  vice  formalis  atque  essentialis,  coeca  ambi- 
tione  advolent  ad  exaltationem  tantummodo  localem. 
Quemadmodum  enim  aegri,  remedium  mali  sui  non 
invenientes,  de  loco  in  locum  corpus  agitant  et  volvunt, 
quasi  ex  mutatione  loci  a  seipsis  abscedere  et  internum 
malum  effugere  possint ;  eodem  modo  evenit  in  ambi- 
tione,  ut  homines,  simulacro  quodam  falso  naturae  suae 
exaltandae  abrepti,  nihil  aliud  adipiscantur  quam  loci 
quandam  celsitudinem  et  fastigium. 

Bonum  vero  Conservativum  nihil  aliud  est,  quam 
receptio  et  fruitio  rerum  naturce  nostrce  congrue?itium. 
Hoc  vero  Bonum,  licet  maxime  sit  simplex  et  nativum, 
tamen  ex  Bonis  videtur  mollissimum  atque  infimum. 

1  Vir£.  ^En.  vi.  730. 


24  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

Quin  et  hoc  ipsura  Bonum  recipit  differentiam  non- 
nullam ;  circa  quam  partim  vacillavit  judicium  homi- 
num,  partim  omissa  est  inquisitio.  Boni  siquidem 
Fruitionis,  sive,  quod  vulgo  dicitur,  Jucundi,  dignitas 
et  commendatio  aut  in  Sinceritate  fruitionis  sita  est, 
aut  in  ejusdem  Vigore ;  quorum  alterum  inducit  et 
praestat  iEqualitas,  alterum  autem  Varietas  et  Vicis- 
situdo  ;  alterum  minorem  habet  mixturam  Mali,  alte- 
rum impressionem  magis  fortem  et  vividam  Boni. 
Caeterum  horum  utrum  melius,  ambigitur ;  dein,  num 
natura  lmmana  utrunque  simul  apud  se  retinere  pos- 
sit,  non  inquiritur. 

Atque  quantum  ad  id  de  quo  ambigitur,  ventilari 
coepit  ilia  controversia  inter  Socratem  et  sophistam 
quendam.1  Ac  Socrates  quidem  asserebat,  Foelicita- 
tem sitam  esse  in  animi  pace  constante  et  tranquillitate  ; 
sophista  vero  in  hoc,  ut  quis  multum  appetat,  et  mul- 
tum fruatur.  Quin  et  ab  argumentis  delapsi  sunt  ad 
convitia ;  dicente  sophista  foelicitatem  Socratis  stipitis 
vel  lapidis  esse  foelicitatem ;  e  contra  Socrate,  sophistoe 
Foelicitatem,  foelicitatem  esse  scabiosi,  qui  perpetuo  pru- 
riret  et  scalperet.  Neque  tamen  desunt  utrique  sen- 
tential sua  firmamenta.  Nam  Socrati  assentitur  vel 
Epicuri  schola  ipsa,  quae  virtutis  ad  foelicitatem  par- 
tes esse  maximas  non  diffiteatur.  Quod  si  ita  sit, 
certo  certius  est  virtutis  majorem  esse  usum  in  per- 
turbationibus  sedandis,  quam  in  rebus  cupitis  adipis- 
cendis.  Sophistae  autem  nonnihil  suffragari  videtur 
assertio  ilia  cujus  a  nobis  mentio  modo  facta  est,  quod 
videlicet  Bonum  Perfectivum  Bono  Conservative  sit 
superius  ;  quippe  quia  cupitarum  rerum  adeptiones  na- 
turam  videantur  sensim  perficere ;  quod  licet  vere  non 

1  See  the  Gorgias,  p.  494. 


LIBER  SEPTIMUS.  25 

faciant,  tamen  et  motus  ipse  in  circnlo  speciem  non- 
nullam  prae  se  fert  Motus  Progressiva 

At  secunda  quaestio  (num,  scilicet,  natura  humana 
non  possit  et  animi  tranquillitatem  et  fruendi  vigorem 
simul  retinere),  rite  diffinita,  priorem  illam  reddit  otio- 
sam  et  supervacaneam.  Annon  enim  videmus  hand 
raro  animos  nonnullorum  ita  factos  et  compositos,  ut 
voluptatibus  afficiantur  vel  maxime  cum  adsint,  et 
tamen  earum  jacturam  non  gravate  ferant  ?  Ita  ut 
series  ilia  philosophica,  Non  uti,  ut  non  appetas  ;  non 
appetere,  ut  non  metuas  ;  videatur  esse  pusilli  cnjus- 
dam  animi  et  diffidentis.1  Sane  doctrinae  pleraeque 
philosophorum  videntur  esse  paulo  timidiores,  et  ca- 
vere  hominibus  plusquam  natura  rerum  postulat.  Vel- 
uti  cum  mortis  formidinem  medendo  auo;ent.  Etenim 
cum  nihil  aliud  fere  vitam  humanam  faciant  quam 
mortis  qnandam  praeparationem  et  disciplinam,  quom- 
odo  fieri  possit,  ut  ille  hostis  mirum  in  modum  non 
videatur  terribilis,  contra  quern  muniendi  nullus  sit 
finis?2     Melius  poeta  (ut  inter  ethnicos), 

Qui  finem  vitae  extremum  inter  munera  ponat 
Naturae.3 

Similiter  et  in  omnibus  annisi  sunt  philosophi  animum 
humanum  reddere  nimis  uniformem  et  harmonicum, 
eum  motibus  contrariis  et  extremis  minime  assuefa- 
ciendo.     Cujus  causam  arbitror  fuisse,  quod  ipsi  vitas 

1  Compare  Plutarch  in  Solone:  utotzos  de  Kal  ayevvrjg  6  r<p   ^>6/3w   Tfjg 

a-KofioAift    TJjV    KT7IGLV    UV    \PV    npOl£(XSVO£. 

2  "  Ista  enim  philosophorum  vita  ut  ait  idem  "  (Socrates  in  the  Phcedo) 
"  commentatio  mortis  est."  —  Tusc.  Disp.  i.  30.  The  reference  is  to  the 
following  passage:  to  fieAErnfxa  avrb  tovto  eotl  tuv  <f>i?i0ou<puv}  "kvaig  Kal 
X^piofiog  ipvxqg  and  rov  ou/narog;  -which  scarcely  justifies  Cicero's  version 
of  it.     Contrast  Spinoza,  Ethics,  iv.  67. 

3  Juven.  x.  358 ;  but  finem  is  in  the  original  spatium.  Compare  Bacon's 
Essay  on  Death. 


26  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

se  privatae  dedicarunt,  a  negotiis  et  aliorum  obsequiis 
immuni  et  liberie.  Quin  potius  imitentur  homines 
prudentiam  gemmariorum ;  qui,  si  forte  in  gemma  in- 
veniatur  nubecula  aliqua  aut  glaciecula  quas  ita  posset 
eximi  ut  magnitudini  lapidis  non  nimium  detrahatur, 
earn  tollunt ;  aliter  vero  intactam  earn  relinquunt. 
Pari  ratione,  serenitati  animorum  ita  consulendum 
est,  ut  non  destruatur  magnanimitas.  Atque  de  Bono 
Individuali  hactenus. 

Postquam  igitur  de  Bono  Suitatis  (quod  etiam  Par- 
ticulate, Privatum,  Individuals,  appellare  solemus)  jam 
dixerimus ;  repetamus  Bonum  Communionis,  quod  So- 
cietatem  intuetur.  Istud  nomine  Officii  vocari  con- 
suevit.  Siquidern  vocabulum  Officii  magis  proprie  at- 
tribuitur  animo  bene  disposito  erga  alios  ;  vocabulum 
Virtutis  animo  intra  se  recte  formato  et  composito. 
Verum  ista  pars,  primo  intuitu,  Scientias  Civili  de- 
beri  videtur.  Attamen  si  diligentius  attendas,  non 
ita.  Siquidern  tractat  regimen  et  imperium  uniuscu- 
jusque  in  seipsum,  neutiquam  vero  in  alios.  Atque 
sicut  in  Architectura  alia  res  est  postes,  trabes,  et 
caeteras  asdificii  partes  efformare,  et  ad  aedificandi  usum 
praeparare ;  alia  autem  easdem  ad  invicem  aptare  et 
compaginare ;  sicut  etiam  in  Mechanicis,  instrumen- 
tum  aut  machinam  fabricare  et  conficere,  non  idem 
est  quod  fabricatum  erigere,  movere,  et  in  opere  pon- 
ere :  sic  doctrina  de  Conjugatione  ipsa  Hominum  in 
Civitate,  sive  Societate,  differt  ab  ea  quae  eos  reddit 
ad  hujusmodi  Societatis  commoda  conformes  et  bene 
affectos. 

Ista  pars  de  Officiis  etiam  in  duas  portiones  tribui- 
tur ;  quarum  altera  tractat  de  Officio  Hominis  in 
Communi ;    altera  de  Officiis  Specialibus  et  Respecti- 


LIBER  SEPTIMUS.  27 

vis,  pro  singulorum  professione,  vocatione,  statu,  per- 
sona, et  gradu.  Harum  primam  satis  excultam,  dili- 
genterque  a  veteribus  et  aliis  explicatam,  jam  antea 
retulimus ;  alteram  quoque,  sparsim  quidem  tractatam, 
licet  non  in  corpus  aliquod  integrum  scientise  diges- 
tam  reperimus.  Neque  tamen  hoc  ipsum,  quod  spar- 
sim tractetur,  reprehend imus  ;  quinimo  de  hoc  argu- 
mento  per  partes  scribi  longe  consultius  existimamus. 
Quis  enim  tanta  fuerit  vel  perspicacia  vel  confiden- 
tia,  ut  de  Officiis  Peculiaribus  et  Relativis  singulorum 
ordinum  et  conditionum  perite  et  ad  vivum  discep- 
tare  et  diffinire  possit  aut  sustineat  ?  Tractatus  autem 
qui  experientiam  non  sapiunt,  sed  ex  notitia  rerum 
generali  et  scholastica  tantummodo  deprompti  sunt, 
de  rebus  hujusmodi,  inanes  plerunque  evadunt  et  in- 
utiles.  Quamvis  enim  aliquando  contingat  spectato- 
rem  ea  animadvertere  quae  lusorem  fugiant,  atque 
jactetur  proverbium  quoddam  magis  audaculum  quam 
sanum,  de  censura  vulgi  circa  actiones  principum, 
Stantem  in  valle  optime  perlustrare  montern ;  optan- 
dum  tamen  inprimis  esset,  ut  non  nisi  expertissimus 
et  versatissimus  quisque  se  hujusmodi  argumentis  im- 
misceret.  Hominum  enim  speculativorum  in  materiis 
activis  lucubrationes,  iis  qui  in  agendo  fuerint  exerci- 
tati  nihilo  meliores  videntur  quam  dissertationes  Phor- 
mionis  de  bellis  aestimatae  sunt  ab  Hannibale,  qui  eas 
habuit  pro  somniis  et  deliriis.1  Unum  duntaxat  vi- 
tium  illos  occupat  qui  de  rebus  ad  suum  inunus  aut 
artem  pertinentibus  libros  conscribunt;  quod  scilicet 
in  illis  ipsis  Spartis  suis  ornandis2  atque  attollendis 
modum  tenere  nesciant. 

1  See,  for  the  story  here  alluded  to,  Cicero,  De  Orat.  ii.  18. 

2  "  Quam  nactus  es  Spartara  hanc  orna."  — Erasm.  Adag.  ii.  5.  1. 


28  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

In  hoc  genere  librorum  piaculum  foret  non  memi- 
nisse  (honoris  causa)  excellentissimi  illius  operis,  a 
Majestate  tua  elucubrati,  De  Officio  Regis.1  Scriptum 
enim  hoc  plurimos  intra  se  cumulavit  ac  recondidit 
thesauros,  tarn  conspicuos  quam  occultos,  Theologian, 
Ethicae,  et  Political,  insigni  cum  aspersione  aliarum 
artium ;  estque  meo  judicio,  inter  scripta  quae  .mihi 
perlegere  contigerit,  praecipue  sanum  et  solidum.  Non 
illud  ullo  loco  aut  inventionis  fervore  aestuat,  aut  in- 
diligentian  frigore  torpet  aut  dormitat ;  non  vertigine 
aliquando  corripitur,  unde  in  ordine  suo  servando  con- 
funclatur  aut  excidat ;  non  digressionibus  distrahitur, 
ut  ilia  quae  nihil  ad  rhombum  sunt  expatiatione  aliqua 
flexuosa  complectatur  ; 2  non  odoramentorum  aut  pig- 
mentorum  fucis  adulteratur,  qualibus  illi  utuntur  qui 
lectorum  potius  delectationi  quam  argumenti  naturae 
inserviunt ;  ante  omnia  vero,  spiritu  valet  istud  opus 
non  minus  quam  corpore  ;  utpote  quod  et  cum  veri- 
tate  optime  consentiat  et  ad  usum  sit  accommodatissi- 
mnm.  Quinetiam  vitio  illo,  de  quo  paulo  ante  dixi- 
mus  (quod  si  in  alio  quopiam,  in  rege  certe  et  scripto 
de  majestate  regia  tolerandum  fuerit)  omnino  caret ; 
nempe,  quod  culmen  et  fastigium  regium  non  im- 
modice  aut  invidiose  extollat.  Siquidem  Majestas  tua 
regem  non  depinxit  aliquem  Assyrian  aut  Persian  glo- 
ria et  externo  fastu  nitentem  et  coruscantem ;  sed  Arere 
Mosem  aut  Davidem,  pastores  scilicet  populi  sui.     Ne- 

1  The  proper  title  of  this  work  is  Basilicon  Doron.  It  contains  three 
books.  The  first  is,  "Of  a  king's  Christian  duetie  towards  God;  "the 
second,  "  Of  a  king's  duetie  in  his  office;  "  and  the  last,  u  Of  a  king's  be- 
haviour in  things  indifferent." 

2  Compare  the  corresponding  passage  in  the  Advancement;  — "not  sick 
of  dizziness  as  those  are  who  leese  themselves  in  their  order;  nor  of  con- 
vulsions, as  those  which  cramp  in  matters  impertinent."  — J.  S. 


LIBER  SEPTIMUS.  29 

que  vero  milri  unquam  memoria  excidet  dictum  quod- 
dam  vere  regium,  quod  in  lite  gravissima  terminanda ] 
Majestas  tua,  pro  sacro  illo  quo  praxlitus  es  spiritu,  ad 
populos  regendos  pronunciavit ;  nimirum,  Reges  juxta 
leges  regnorum  snorum  gubernacula  tractare,  quemad- 
modum  et  Deus  juxta  leges  naturce  ;  et  ceque  raro  prce- 
rogativam  illam  suam  quce  leges  transcendit  ab  Mis 
usurpandam,  ac  a  Deo  videmus  usurpari  potestatem 
miracula  patrandi.  Nilrilo  tamen  secius  ex  libro  illo 
altero  a  Majestate  tua  conscripto,  Be  Libera  Monar- 
chia,  satis  omnibus  innotescit,  non  minus  Majestati 
tuse  cognitam  esse  et  perspectam  plenitudinem  potes- 
tatis  regiaa,  atque  idtimitates  (ut  scholastici  loquuntur) 
jurium  regalium,  quam  officii  et  muneris  regii  limites 
et  cancellos.2  Non  dubitavi  ijntur  in  medium  addu- 
cere  librum  ilium,  a  Majestatis  tune  calamo  exaratum, 
tanquam  exemplum  primarium  et  maxime  illustre  trac- 
tatuum  de  Peculiaribus  et  Respectivis  Officiis.  Quo 
de  libro  quaa  a  me  jam  dicta  sunt,  dixissem  profecto, 
si  ante  annos  mille  a  rege  quopiam  conscriptus  fuisset. 
Neque  vero  me  movet  decorum  illud,  quod  vulgo  pra> 
scribitur,  ne  quis  coram  laudetur  ; 3  modo  laudes  illae 
nee  modum  excedant,  nee  intempestive  aut  nulla  data 
occasione  tribuantur.  Cicero  certe,  in  luculentissima 
ilia   oratione    sua   pro    M.    Marcello,  nihil   aliud   agit 

1  Probably  in  the  case  of  Sir  Francis  Goodwin,  in  1604,  when  the  ques- 
tion was  whether  it  belonged  to  the  House  of  Commons  or  the  Court  of 
Chancery  to  judge  of  the  validity  of  an  election.  —  J.  S. 

2  This  second  work  of  James's  is,  "  The  Trew  Law  of  Free  Monarchies, 
or  the  reciprock  and  mutual  duetie  betwixt  a  free  King  and  his  natural! 
Subjects,"  free  being  nearly  equivalent  to  absolute.  This  work  was  at 
first  published  anonymously,  but  is  included  in  the  edition  of  King  James's 
works  which  appeared  in  1616. 

3  Hpuyfta  KoTianeia  /zdAAof  avelev^epG)  ■KpoarjKOV,  ?/  rip),  to  knaiveh 
napovraq.  —  Plutarch,  De  se  ipsum  citra  invid.  laud.  $  1. 


30  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

quam  ut  exhibeat  tabu]  am  quandam  singulari  arti- 
ficio  depictam  de  laudibus  Caesaris,  licet  coram  ipso 
oratio  ilia  haberetur.  Quod  et  Plinius  Secundus  fe- 
cit erga  Trajan um.1  Itaque  jam  ad  propositum  rever- 
tamur. 

Pertinet  porro  ad  hanc  partem  de  Officiis  Respecti- 
vis  Vocationum  et  Professionum  singularum,  doctrina 
alia,  tanquam  priori  relativa  sive  opposita ;  uimirum  de 
Fraudibus,  Cautelis,  Imposturis,  et  Vitiis  ipsarum  ; 
siquidem  depravationes  et  vitia  officiis  et  virtutibus  op- 
ponuntur.  Neque  omuino  de  his,  in  plurimis  scriptis 
et  tractatibus,  siletur  ;  sed  saepe  ad  ilia  notanda  saltern 
obiter  excurritur.  At  quo  tandem  modo  ?  Per  sati- 
ram  scilicet,  et  cynice  (more  Luciani),  potius  quam 
serio  et  graviter.  Etenim  plus  opera?  impenditur,  ut 
pleraque  in  artibus  etiam  utilia  et  sana  maligno  dente 
vellicentur,  et  ad  ludibrium  hominibus  exponantur, 
quam  ut  qua?  in  iisdem  corrupta  sunt  et  vitiosa  secer- 
nantur  a  salubribus  et  incorruptis.  At  optime  Salo- 
mon ;  Qucerenti  derisori  scientiam  ipsa  se  abscondit,  sed 
studioso  Jit  obviam.2  Quicunque  enim  ad  scientiam  ac- 
cedat  animo  irridendi  et  aspernandi,  inveniet  proculdu- 
bio  quae  cavilletur  plurima,  ex  quibus  vero  doctior  fiat 
perpauca.  Verum  tractatio  hujus  de  quo  loquimur  ar- 
gumenti  gravis  et  prudens,  atque  cum  integritate  qua- 
dam  et  sinceritate  conjuncta,  inter  munitissima  virtutis 
ac  probitatis  propugnacula  videtur  numeranda.  Nam 
sicut  fabulose  perhibetur  de  Basilisco,  si  primus  quempi- 
am  conspexerit,  illico  hominem  perimit ;  si  quis  ilium 
prior,  basiliscus  perit ;  pari  ratione  fraudes,  imposturae, 
et  malae  artes,  si  quis  eas  prior  detexerit,  nocendi  facul- 

1  Namely,  in  his  Panegyrica.     See  below,  p.  48. 

2  Proverbs,  xiv.  6. 


LIBER  SEPTIMUS.  31 

tate  privantur,  quod  si  illae  praevenerint,  turn  vero,  non 
alias,  periculum  creant.  Est  itaque  quod  gratias  aga- 
mus  Macciavello  et  hujusmodi  scriptoribus,  qui  aperte 
et  indissimulanter  proferunt  quid  homines  f'acere  sole- 
ant,  non  quid  debeant.  Fieri  enim  nullo  modo  potest, 
ut  conjungatur  serpentina  ilia  prudentia  cum  innocentia 
colwnbina,  nisi  quis  mali  ipsius  naturam  penitus  per- 
noscat.1  Absque  hoc  enim  deerunt  virtuti  sua  praesidia 
et  munimenta.  Imo,  neque  ullo  modo  possit  vir  bonus 
et  probus  malos  et  improbos  corrigere  et  emendare,  nisi 
ipse  prius  omnia  malitia3  latibula  et  profunda  explorav- 
erit.  Etenim  qui  judicio  plane  corrupto  sunt  et  dep- 
ravato  hoc  habent,  ut  prsesupponant  honestatem  in 
hominibus  ab  inscitia  et  simplicitate  quadam  morum 
oriri ;  atque  ab  eo  tantum,  quod  fides  habeatur  conci- 
onatoribus  et  paedagogis  ;  item  libris,  praeceptis  morali- 
bus,  et  iis  qui  vulgo  prasdicantur  et  decantantur  ser- 
monibus.  Adeo  ut  nisi  plane  perspiciant  opiniones 
suas  pravas  ac  corrupta  et  detorta  principia  non  mi- 
nus illis  qui  hortantur  et  admonent  quam  sibi  ipsis  esse 
explorata  et  cognita,  probitatem  ntnnem  morum  et  con- 
siliorum  aspernentur  :  juxta  oraculum  illud  Salomonis 
mirabile  ;  Non  recipit  stultus  verba  prudential,  nisi  ea 
dixeris  quo?  versantur  in  corde  ejus.2  Hanc  autem 
partem  de  Cautelis  et  Vitiis  Respectivis  inter  Deside- 
rata numeramus  ;  eamque  nomine  SatiroB  Serial,  sive 
Tractatus  de  Interioribus  Rerum,  appellabimus. 

1  Compare  Charron  De  la  Sagesse,  liv.  ii.  c.  10. :  "  II  faut  temperer  et 
raarier  Tinnocenee  colombine  en  n'offensant  personne  avec  la  prudence  et 
astuce  serpentine  en  se  tenant  sur  ses  gardes  et  se  preservant  des  finesses, 
trahisons,  et  ambuches  d'autrui."  The  whole  chapter  is  worth  comparing 
with  Bacon's  remarks  on  the  art  of  self-advancement. 

2  Proverbs,  xviii.  2.  The  words  are  accurately  quoted  from  the  Vul- 
gate: the  authorised  version  is  whollv  dissimilar. 


32  DE  AUGMENTIS    SCIENTIARUM 

Etiam  ad  doctrinam  de  Officiis  Respectivis  pertinent 
Officia  Mutua,  inter  maritum  et  uxorem,  parentes  et 
liberos,  dominum  et  servum  ;  similiter  leges  amicitise, 
et  gratitudinis  ;  necnon  civiles  obligationes  fraterni- 
tatum,  collegiorum  ;  etiam  vicinitatis  ;  ac  similium. 
Vernm  intelligatur  hoc  semper,  ilia  istic  tractari,  non 
quatenus  sunt  partes  Societatis  Civilis  (id  enim  ad 
Politicam  refertur,)  sed  quatenus  animi  singulorum 
ad  ilia  Societatis  Vincula  tuenda  instrui  et  prsedisponi 
debeant.1 

At  doctrina  de  Bono  Communionis  (quemadmodum 
et  ilia  de  Individuali)  Bonum  tractat  non  tantum  sim- 
pliciter,  sed  et  comparate  ;  quo  spectat  officia  perpendere 
inter  hominem  et  hominem  ;  inter  casum  et  casum  ;  in- 
ter privata  et  publica ;  inter  tempus  prassens  et  futurum. 
Sicut  videre  est  in  animadversione  ilia  severa  et  atroci 
L.  Bruti  contra  filios  suos,  illam  a  plerisque  in  coelum 
laudibus  efferri  ;  at  alius  quispiam  dixit, 

Infoelix,  utcunque  ferent  ea  facta2  minores.3 

Id  ipsum  licet  intueri  in  coena  ilia,  ad  quam  invitati  sunt 
M.  Brutus,  C.  Cassius,  et  alii.  Illic  enim  cum  ad  am- 
nios explorandos  circa  conspirationem  in  caput  Cassaris 


1  Some  curious  matter  as  to  the  opinions  of  the  Romans  touching  the 
Ordo  officiorum,  the  order  of  precedence  among  relative  duties,  will  be 
found  in  Aulus  Gellius,  v.  13. 

2  In  the  original,  as  also  in  the  corresponding  passage  of  the  Advance- 
ment of  Learning,  fata  is  put  for  facta.  —  J.  S. 

8  Virg.  JEn.  vi.  823.  It  is  less  difficult  to  sympathise  with  Sultan  Mah- 
moud  of  Ghisnee.  When  he  had  killed  the  adulterer,  he  said  "  Now  bring 
a  light."  and  after  looking  at  the  corpse  called  for  water.  "  God  is  merci- 
ful —  I  was  mistaken.  I  thought  no  man  would  have  ventured  to  com- 
mit such  an  outrage  but  my  son ;  and  since  you  told  me  of  it  three 
nights  ago,  I  have  neither  eaten  nor  drunken."  See  Malcolm's  History  of 
Persia. 


LIBER  SEPTIMUS.  33 

intentam,  qujp-stio  astute  mota  esset  Num  licitum  foret 
tyr annum  occidere?  ibant  con  viva)  in  opiniones  diversas  ; 
dam  alii  dicerent,  plane  licere,  quod  servitus  ultimum 
esset  malorum ;  alii  minime,  quod  tyrannis  minus  exitialis 
esset  quam  helium  civile;  tertinm  autem  genus  veluti  ex 
schola  Epicuri  asserebat,  indignum  esse  prudentes  peri- 
clitari  pro  stultis.1  Verum  plurimi  sunt  casus  de  Of- 
ficiis  Comparatis,  inter  quos  frequenter  ille  intervenit ; 
utrum  a  justitia  defleetendum  sit  propter  salutem  patriot, 
aid  liujusmodi  aliquod  insigne  bonum  in  futuro  ?  Circa 
quern  Jason  Thessalus  dicere  solebat,  Aliqua  sunt  in- 
juste  facienda,  ut  multa  juste  fieri  possint : 2  verum 
replicatio  in  promptu  est ;  Author  em  prcesentis  justi- 
tios  habes ;  sponsorem  futurce  non  habes.  Sequantur 
homines  qua?  in  praesentia  bona  et  justa  sunt ;  futura 
Divinae  Providential  remittentes.  Atque  circa  doc- 
trinam  de  Exemplari,  sive  de  Bono,  haec  dicta  sint. 


CAPUT   III. 


Partitio  Doctrinal  de  Cultura  Animi,  in  Doctrinam 
de  Characteribus  Animorum,  de  Affectibus,  et  de 
Remediis  sive  Curationibus.  Appendix  Doctrince 
ejusdem,  de  Congruitate  inter  Bonum  Animi  et 
Bonum  Corporis 

Nunc  igitur,  postquam  de  Fructu  Vita?  (sensu  intel- 
ligimus  philosophico)  verba  fecerimus  ;  superest  ut  de 

1  See  Plutarch  in  Brutus;  where  however  the  story  is  somewhat  dif- 
ferently told. 

2  Plut    Reip.  Ger.  Prsecep.  817. 
vol.  m.  3 


34  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

Cultura  Animi  quae  ei  debetur  dicamus  ;  sine  qua  pars 
prior,  nihil  aliud  videtur  quam  imago  quaedam  aut 
statua,  pulchra  quidem  aspectu,  sed  motu  et  vita  des- 
tituta.  Cui  sentential  Aristoteles  ipse  disertis  verbis 
suffragatur  ;  Necesse  est  igitur  de  virtute  dicere,  et  quid 
sit,  et  ex  quibus  gignatur.  Inutile  enim  fere  fuerit, 
virtutem  quidem  nosse,  acquirendce  autem  ejus  modos  et 
vias  ignorare.  Non  enim  de  virtute  tantum,  qua  specie 
sit,  qucerendum  est ;  sed  et  quomodo  sui  copiam  faciat ; 
utrunque  enim  volumus,  et  rem  ipsam  nosse,  et  ejus 
compotes  fieri.  Hoc  autem  ex  voto  non  succedet,  nisi 
sciamus  et  ex  quibus,  et  quo  modo.1  Verbis  adeo  ex- 
pressis,  atque  etiam  iterato,  banc  partem  ineulcat  ; 
quam  tamen  ipse  non  persequitur.  Hoe  similiter  il- 
lud  est,  quod  Cicero  Catoni  Juniori  veluti  laud  em 
non  vulgarem  attribuit  ;  quod  scilicet  Philosophiam 
amplexus  esset,  Non  disputandi  causa,  ut  magna  pars, 
sed  ita  vivendi.2  Quamvis  autem,  pro  temporum  in 
quibus  vivimus  socordia,  paucis  curae  sit  ut  animum 
sedulo  colant  et  componant,  et  vitae  rationem  ad  nor- 
mam  aliquam  instituant  (secundum  illud  Senecae,  De 
partibus  vitas  quisque  deliberat ;  de  summa  nemo : 3 
adeo  nt  base  pars  censeri  possit  supervacua)  ;  illud 
tamen  minime  nos  movet  ut  earn  intactam  relinqua- 
mus,  quin  potius  cam  illo  Hippocratis  apborismo  con- 
cludimus  ;  Qui  gravi  morbo  correpti  dolores  non  senti- 
unt,  Us  mens  wgrotat.*  Medicina  illis  bominibus  opus 
est,  non  solum  ad  curandum  morbum,  sed  ad  sensum 
expergefaciendum.      Quod    si   quis   objiciat   animorum 

1  Arist.  Magn.  Moral,  i.  1. 

2  "Neque  disputandi  causa,  ut  magna  pars,  sed  ita  vivendi."  — Cicero, 
Pro  Murcen.  c.  30. 

3  Seneca,  Ep.  71. 

4  Hippocr.  Aphorism,  ii.  6. 


LIBER  SEPTIMUS.  35 

curationem  Theologize  Sacrae  munus  esse,  verissimum 
est  quod  asserit ;  attamen  Philosophiam  Moralem  in 
famulitium  Theologiae  recipi  instar  ancillse  prudentis 
et  pedissequae  fidelis,  quae  ad  omnes  ejus  nutus  praesto 
sit  et  ministret,  quid  prohibeat  ?  Etenim  quemadmo- 
dum  in  Psalmo  habetur,  quod  oculi  ancSlcB  perpetuo 
ad  mantis  domino*  resjAciunt^  cum  tamen  mini  me  du- 
bium  sit,  quin  baud  pauca  ancillae  judicio  et  curae 
relinquantur  ;  eodem  modo  et  Ethica  obsequium  The- 
ologiae  omnino  praestare  debet,  ejusque  praeceptis  mo- 
rigera  esse  ;  ita  tamen  ut  et  ipsa,  intra  sues  limites, 
haud  pauca  sana  et  utilia  documenta  continere  pos- 
sit. 

Hanc  igitur  partem  (quando  praestantiam  ejus  in 
anirno  recolo)  in  Corpus  Doctrinae  nondum  redactam, 
non  possum  non  vehementer  mirari.  Earn  igitur,  ex 
more  nostro,  cum  inter  Desiderata  collocemus,  aliqua 
ex  parte  adumbrabimus. 

Ante  omnia  igitur  in  hac  re  (sicut  et  in  universis 
quae  spectant  ad  practicam)  ratio  nobis  est  subducen- 
da,  quid  in  nostra  sit  potestate,  quid  non.  In  altero 
enim  datur  alteratio,  in  altero  vero  applicatio  tantum. 
Agricolae  nullum  est  imperium  aut  in  naturam  soli,  aut 
in  aeris  temperies  ;  itidem  nee  medico  aut  in  crasin 
et  constitutionem  naturalem  aegri,  aut  in  accidentium 
varietatem.  At  in  Cultura  Animi,  et  morbis  ejus  per- 
sanandis,  tria  in  considerationem  veniunt ;  Characteres 
diversi  Dispositionum  ;  Affectus  ;  et  Remedia  ;  quem- 
admodum  et  in  corporibus  medicandis  proponuntur 
ilia  tria,  Complexio  sive  Constitutio  aegri ;  Morbus ; 
et  Curatio.  Ex  illis  autem  tribus,  postremum  tantum 
in   nostra   potestate    si  turn   est,   priora  duo  non  item. 

1  Psalm  exxiii.  2. 


36  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

Verum  et  in  illis  ipsis  quae  in  potestate  nostra  non 
sunt  non  minus  diligens  facienda  est  inquisitio,  quam 
in  illis  quae  potestati  nostrae  subjiciuntur.  Etenim  il- 
lorum  perspicax  et  accurata  cognitio  substernenda  est 
doctrinae  de  Remediis,  ut  eadem  commodius  et  foelicius 
applicentur.  Neque  enim  vestis  corpori  aptari  possit, 
nisi  mensura  corporis  ante  excipiatur. 

Primus  igitur  articulus  doctrinae  de  Cultura  Animi 
versabitur  circa  diversos  Characteres  Ingeniorum  sive 
Dispositionum.  Neque  tamen  loquimur  de  vulgatis 
illis  propensionibus  in  virtutes  et  vitia,  aut  etiam  in 
perturbationes  et  affectus ;  sed  de  magis  intrinsecis 
et  radicalibus.  Sane  subiit  animum  etiam  in  hac 
parte  nonnunquam  admiratio,  quod  a  scriptoribus, 
tarn  Ethicis  quam  Politicis,  ut  plurimum  neglecta  aut 
praetermissa  sit ;  cum  utrique  sciential  clarissimum 
luminis  jubar  afFundere  possit.  In  Traditionibus  As- 
trologiae  non  inscite  omnino  distincta  sunt  ingenia  et 
dispositiones  hominum,  ex  praedominantiis  planeta- 
rum  ;  quod  alii  a  natura  facti  sint  ad  Contemplationes, 
alii  ad  Res  Civiles ;  alii  ad  Militiam ;  alii  ad  Ambi- 
tum ;  alii  ad  Am  ores ;  alii  ad  Artes  ;  alii  ad  Genus 
Vitae  Varium.  Item  apud  Poetas  (heroi'cos,  satiricos, 
tragicos,  comicos)"  sparguntur  ubique  simulachra  in- 
geniorum,  licet  fere  cum  excessu  et  praeter  modum 
veritatis.  Quin  et  hoc  ipsum  argumentum,  de  Diver- 
sis  Characteribus  Ingeniorum,  est  ex  iis  rebus  in  qui- 
bus  sermones  hominum  communes  (quod  valde  raro, 
interdum  tamen  contingit)  libris  ipsis  sunt  pruden- 
tiores.  At  longe  optima  hujus  tractatus  suppellex  et 
sylya  peti  debet  ab  Historicis  prudentioribus ;  neque 
tamen  ab  elogiis  tantum,  quae  sub  obitum  personae  ali- 
cujus  illustris  subnectere  solent ;   sed  multo  magis  ex 


LIBER  SEPTIMUS.  37 

corpore  integro  Historiae,  quoties  hujusmodi  persona 
veluti  scenam  conscendat.  Ilia  enim  intertexta  imago 
potior  videtur  descriptio,  qnam  elogii  censura ;  qualis 
habetur  apud  T.  Livium,  Africani  et  Catonis  Majoris  ; 
apud  Taciturn,  Tiberii,  Claudii,  et  Neronis ;  apud 
Herodianum,  Septirnii  Severi ;  apud  Philippum  Comi- 
neum,  Ludovici  undeeimi  Gallorum  Regis ;  apud  Fran- 
ciseum  Guicciardinum,  Ferdinandi  Hispani,  Maximiliani 
Caesaris,  et  Leonis  et  Clementis  Pontificum.  Isti  enim 
scriptores,  harum  personarum  quas  sibi  depingendas 
deligerunt  effigies  quasi  perpetuo  intuentes,  nunquam 
fere  rerum  gestarum  ab  ipsis  mentionem  faciunt,  quin 
et  aliquid  insuper  de  natura  ipsorum  inspergant. 
Etiam  nonnullas  in  quas  incidimus  Relationes  de 
Conclavibus  Pontificum,  characteres  de  moribus  Car- 
dinalium  bonos  exhibuerunt ; 1  sicut  et  literoe  legato- 
rum,  de  consiliariis  principum.  Fiat  itaque  ex  ea 
quam  diximus  materia  (quae  certe  fertilis  est  et 
copiosa)  tractatus  diligens  et  plenus.  Neque  vero 
volumus,  ut  Characteres  isti  in  Ethicis  (ut  fit  apud 
historicos,  et  poetas,  et  in  sermonibus  communibus) 
excipiantur,  tanquam  imagines  civiles  integrae  ;  sed 
potius  ut  imaginum  ipsarum  lineae  et  ductus  magis 
simplices ;  quas  inter  se  compositae  et  commixtas  quas- 
cunque  effigies  constituunt ;  quot  et  quales  eae  sint 
et  quomodo  inter  se  connexae  et  subordinataa ;  ut 
fiat  tanquam  artificiosa  et  accurata  ingeniorum  et* 
animorum  dissectio,   atque  ut   dispositionum  in  homi- 

1  For  an  account  of  the  writings  here  referred  to,  which  were  generally 
composed  by  the  "  Conclavisti,"  but  sometimes  by  one  of  the  Cardinals, 
see  Ranke's  work  "Die  Romhchen  Popste^  sect.  5.  of  the  Appendix. 
Among  the  Litterce  Leyatorum,  those  of  the  Venetians  are  especially  valu- 
able. They  are,  properly  speaking,  reports  made  to  the  senate  on  the  am- 
bassador's return. 


38  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

nibus  individuis  secreta  prodantur,  atque  ex  eorum 
notiita  curationum  animi  praecepta  rectius  instituan- 
tur. 

Neque  vero  Characteres  Ingeniorum  ex  natura  im- 
pressi,  recipi  tan  turn  in  hunc  tractatum  debent ;  sed 
et  ill i  qui  alias  animo  imponuntur,  ex  Sexu,  ^Etate, 
Patria,  Valetudine,  Forma,  et  similibus ;  atqne  insnper 
illi  qui  ex  Fortuna ;  veluti  Principum,  Nobilium,  Ig- 
nobilium,  Divitum,  Pauperum,  Magistratuum,  Idiota- 
rum,  Foelicium,  iErumnosorum,  et  hujusmodi.  Vide- 
mus  enim  Plautum  miraculi  loco  habere,  quod  senex 
quis  sit  beneficus ;  Be7iignitas  hnjus  ut  adolescentuli 
est.1  D.  autem  Paulus,  severitatem  discipline  erga 
Cretenses  prsecipiens  (Increpa  eos  dure)  ingenium 
gentis  ex  Poeta  accusat,  Cretenses  semper  mendaces, 
maloe  bestice,  ventres  pigri.2  Sallustius  id  in  regum 
ingeniis  notat,  quod  apud  eos  frequens  sit  contradic- 
toria  appetere ;  Plerunque  regice  voluntates,  ut  vehe- 
mentes  sunt,  sic  mobiles,  scepeque  ipsoe  sibi  adversce? 
Tacitus  observat  bonores  et  dignitates  ino;enia  liomi- 
num  in  deterius  saepius  flectere  quam  in  melius;  Solus 
Vespasianus  mutatus  est  in  melius.4'  Pindarus  illud 
animadvertit,  fortuna m  subitam  et  indulgentem  animos 
plerunque  enervare  et  solvere  ;  Sunt  qui  magnam  foeli- 
citatem  concoquere  non  possunt.5      Psalmus  innuit,  fa- 

1  Plaut.  Mil.  Glori.  iii.  1.  40. 

2  St.  Paul,  Ep.  to  Titus,  i.  12.  and  13.  The  poet  referred  to  is  Epimeni- 
des. 

3  Sail.  Bell.  Jug.  c.  121.  Bacon  has  himself  remarked  that  it  is  the  sol- 
ecism of  power  to  will  contradictories;  a  phrase  of  which  we  lose  the  force 
by  not  observing  that  a  solecism  is  properly  "  impar  et  inconveniens  com- 
positura  partium  orationis,"  not  merely  any  kind  of  error.  V.  Sinnius 
Capito  ap.  A.  Gellium,  v.  20. 

4  Tac.  Hist.  i.  50. 

5  Bacon  alludes  to  an  expression  which  occurs  in  the  first  Olympic  ode; 
where  however  there  is  no  general  reflexion  on  the  difficulty  "  concoquendi 


LIBER    SEPTIMUS.  39 

cilius  esse  modum  adhibere  et  temperamentum  in  for- 
tunse  statu,  quam  in  incremento ;  Divitice  si  affluant, 
nolite  cor  apponere.1  De  similibns  quibusdam  obser- 
vationibus  ab  Aristotele  in  Rhetoricis  mentionem 
obiter  factam  non  inficior  ;  necnon  in  aliorum  scriptis 
nonnullis  sparsim  ;  verum  nun  quam  adhuc  incorpo- 
rate fuerunt  in  Moralem  Philosophiam ;  ad  quam 
principaliter  pertinent ;  non  minus  certe  quam  ad 
agriculturam  tractatus  de  diversitate  soli  et  glebas, 
aut  ad  medicinam,  tractatus  de  complexionibus  aut 
habitibus  corporum  diversis.  Id  autem  nunc  tandem 
fieri  oportet,  nisi  forte  imitari  velimus  temeritatem 
empiricorum,  qui  iisdem  utuntur  medicamentis  ad 
a3grotos  omnes,  cujuscunque  sint  constitutionis. 

Sequitur  doctrinam  de  Cbaracteribus,  doctrina  de 
Affectibus  et  Perturbationibus ;  qui  loco  morborum 
animi  sunt,  ut  jam  dictum  est.  Quemadmodum  enim 
politici  prisci  de  democratiis  dicere  solebant,  quod  pop- 
ulus  esset  mart  ipsi  similis,  oratores  autem  ventis ;  quia 
sicut  Mare  per  se  placidum  foret  et  tranquil lum,  nisi 
a  Ventis  agitaretur  et  turbaretur,  sic  et  Populus  esset 
natura  sua  pacatus  et  tractabilis,  nisi  a  Seditiosis  Ora- 
toribus  impelleretur  et  incitaretur ; 2  similiter  vere  af- 

felicitatem,"  though  it  is  certainly  said  that  Tantalus  did  not  do  so.     Vide 
Pind.  Olymp.  i.  88. 
i  Ps.  Ixii.  10. 

2  "  Ex  quo  intelligi  potuit  id  quod  saepe  dictum  est,  ut  mare  quod  sua 
natura  tranquillum  sit  ventorum  vi  agitari  atque  turbari,  sic  et  populum 
Roman um  sua  sponte  esse  placatum,  hominum  seditiosorum  vocibus  ut 
violentissimis  tempestatibus  concitari." — Cicero,  Pro  Cluent.  c.  49.  From 
one  of  the  Apophthegms  it  would  seem  that  Bacon's  phrase  prisci  politici 
refers  especially  to  Solon,  who  however  was  thinking  not  of  popular  orators 
but  of  Pisistratus.     Solon's  lines  are  well  known:  — 

£%  avEfiuv  de  dakaooa  rapuaaerai,  t}v  de  Tig  avrrjv 

ut]  Kivr),  navro)v  earl  ditccuoTUTrj. 

uvdpuv  6'  e/c  fieyuTiaiv  no?uc  oKkvrai,  k.tX. 


40  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

firmari  possit  naturam  Mentis  Humana?  sedatam  fore 
et  sibi  constantem,  si  Affectus,  tanquam  venti,  non 
tumultuarentnr  ac  omnia  miscerent.  Et  hie  rursus 
subiit  nova  admiratio,  Aristotelem,  qui  tot  libros  de 
Ethicis  conscripsit,  Affectus  ut  membrum  Ethicae  prin- 
cipale  in  illis  non  tractasse ;  in  Rhetoricis  autem  ubi 
tractandi  interveniunt  secundario  (quatenus  scilicet 
oratione  cieri  aut  commoveri  possint)  locum  illis  rep- 
erisse ;  (in  quo  tamen  loco,  de  iis,  quantum  tarn  pau- 
cis  fieri  potuit,  acute  et  bene  disseruit).1  Nam  dis- 
ceptationes  ejus  de  Voluptate  et  Dolore  huic  tractatui 
nullo  modo  satisfaciunt ;  non  magis,  quam  qui  de  Luce 
et  Lumine  tan  turn  scriberet,  de  Particularium  Colo- 
rum  Natura  scripsisse  diceretur;  siquidem  Voluptas  et 
Dolor  erga  Affectus  Particulares  ita  se  habent,  ut 
Lux  erga  Colores.  Meliorem  certe  in  hoc  argumento 
(quatenus  ex  his  quae  nunc  extant  conjicere  liceat) 
diligentiam  adhibuerunt  Stoici ;  attamen  talem,  qua? 
potius  in  diffinitionum  subtilitate  quam  in  tractatu  ali- 
quo  pleno  et  fuso  consisteret.  Equidem  reperio  etiam 
libellos  quosdam  elegantes  de  nonnullis  ex  Affectibus ; 
veluti  de  Ira,  de  Inutili  Verecundia,  et  aliis  perpau- 
cis.2  Sed  si  verum  omnino  dicendum  sit,  doctores 
hujus  scientiae  prsecipui  sunt  Poetae  et  Historici ;  in 
quibus  ad  vivum  depingi  et  dissecari  solet,  Quomodo 
Affectus  excitandi  sunt  et  accendendi  ?  Quomodo 
leniendi  et  sopiendi  ?  Quomodo  rursus  continendi  ac 
refraenandi,  ne  in  actus  erumpant  ?  Quomodo  itidem 
se,  licet  compressi  et  occulta ti,  prodant  ?     Quas  opera- 

1  See  the  second  book  of  Aristotle's  Rhetoric. 

2  Bacon  was  probably  thinking  of  Plutarch's  tract  jrepl  dvaomiag,  which 
is  I  think  the  only  one  on  this  subject  which  has  come  down  to  us  from 
antiquity.  On  anger  there  are  two  special  treatises;  Plutarch's  and  Sen- 
eca's. 


LIBER  SEPTIMUS.  41 

tiones  edant  ?  Quas  vices  subeant  ?  Qualiter  sibi 
mutuo  implicentur  ?  Qualiter  inter  se  digladientur 
et  opponantur?  et  innumera  hujus  generis.  Inter 
quae  hoc  ultimum  plurimi  est  usus  in  Moralibus  et 
Civilibus ;  Qualiter  (inquam)  Affectus  Affectum  in  or- 
dinem  cogat,  et  alterius  auxilio  ad  alterum  subjugandum 
uti  liceat  f  venatorum  et  aucupum  more,  qui  bestiaB 
opera  ad  bestias,  volucris  alicujus  ad  volucres,  capien- 
das  utuntur ;  quod  fortasse  aliter  ex  sese,  absque  bru- 
torum  auxilio,  homo  tarn  facile  praestare  non  possit. 
Quin  et  hoc  fundamento  nititur  excellens  ille  et  per 
omnia  patens  usus  in  civilibus  Praemii  et  Poena? ;  quae 
rerumpublicarum  columen  sunt ;  cum  Affectus  illi  prae- 
dominantes,  Formidinis  et  Spei,  alios  omnes  Affectus 
noxios  coerceant  et  supprimant.  Etiam  sicut  in  re- 
gimine  status  non  raro  fit,  ut  factio  factione  in  officio 
contineatur,  similiter  fit  et  in  regimine  mentis  interne 
Pervenimus  nunc  ad  ilia,  quae  in  nostra  sunt  potes- 
tate ;  quaeque  operantur  in  animum,  voluntatemque  et 
appetitum  afficiunt  et  circumagunt,  ideoque  ad  immu- 
tandos  mores  plurimum  valent.  Qua  in  parte  debue- 
rant  Philosophi  strenue  et  gnaviter  inquirere,  de  viri- 
bus  et  energia  Consuetudinis,  Exercitationis,  Habitus, 
Educationis,  Imitationis,  iEmulationis,  Convictus,  Ami- 
citiae,  Laudis,  Reprehensionis,  Exhortationis,  Famae, 
Legum,  Librorum,  Studiorum,  et  si  quae  sunt  alia. 
Haec  enim  sunt  ilia  quae  regnant  in  Moralibus ;  ab 
istis  agentibus  animus  patitur  et  disponitur ;  ab  istis, 
veluti  ingredientibus,  conficiuntur  pharmaca,  quae  ad 
conservandam  et  recuperandam  animi  sanitatem  con- 
ducant ;  quatenus  remediis  humanis  id  praestari  possit. 
Ex  quorum  numero  unum  aut  alterum  seligemus,  in 
quibus  paululum  immoremur,  ut  reliquis  sint  exemplo. 


42  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

De  Consuetudine  igitur  et  Habitu,  pauca  delibabi- 
mus. 

Opinio  ilia  Aristotelis,  plane  mihi  videtur  angustias 
qnasdam  contemplations  et  negligentiam  sapere,  cum 
asserit  in  illas  actiones  quae  naturales  sunt  Consue- 
tudinem  nihil  posse ;  exemplo  usus,  quod  si  lapis  mil- 
lies  projiciatur  in  altum,  ne  inclinationem  quidem  sponte 
ascendendi  acquirit ;  quinetiam,  quod  scepius  videndo 
aut  audiendo,  nihilo  melius  aut  videmus  aut  audimus.1 
Quamvis  enim  hoc  teneat  in  aliquibus  ubi  natura  est 
peremptoria  (cujus  rei  causas  reddere  in  praesentia  non 
vacat),  alitor  tamen  in  illis  n't  in  quibus  natura,  se- 
cundum latitudinem  quandam,  patitur  intentionem  et 
remissionem.  Sane  videre  potuit  chirothecam  paulo 
arctiorem,  manui  saepius  inducendo,  laxiorem  reddi ; 
baculum  usu  et  mora  in  contrarium  flexus  sui  naturalis 
incurvari,  et  in  eodein  statu  paulo  post  durare ;  vocem 
exercitando  magis  fieri  robustam  et  sonoram  ;  frigora 
eestumque  consuetudine  tolerari ;  et  ejusdem  generis 
complura.  Quse  quidem  posteriora  duo  exempla  pro- 
pius  accedunt  ad  rem,  quam  quae  ab  ipso  adducta  sunt. 
Attamen,  utcunque  hoc  se  habeat,  quo  magis  verum 
fuerit  tarn  virtutes  quam  vitia  in  habitu  consistere,  eo 
magis  ei  contendendum  fuerat  ut  normas  praascri beret, 
quomodo  hujusmodi  habitus  fuerint  acquirendi  aut 
amovendi.  Plurima  siquidem  confici  possint  praacepta 
de  prudenti  institutione  exercitationum  animi,  non  mi- 
nus quam  corporis.     Illorum  paucula  recensebimus. 

Primum  erit,  ut  jam  a  principio  caveamus  a  pensis 
vel  magis  arduis  vel  magis  pusillis  quam  res  postulat. 
Nam  si  oneris  nimium  imponatur,  apud  ingenium 
mediocre,  bene  sperandi   alacritatem    obtundes ;    apud 

1  Arist.  Eth.  ad  Nicom.  ii.  1. 


LIBER  SEPTIMUS.  43 

ingenium  fiducias  plenum,  opinionem  concitabis  qua 
plus  sibi  polliceatur  quam  prsestare  possit ;  quod  secum 
trahit  socordiam.  In  utroque  autem  ingenii  tempera- 
mento,  fiet  ut  experimentum  expectation!  non  satis- 
ficiat ;  id  quod  animum  semper  dejicit  et  confundit. 
Quod  si  pensa  leviora  fuerint,  magna  inducitur  in 
progressionis  summa  jactura. 

Secundum  erit,  ut  ad  exercendam  facultatem  ali- 
quam,  quo  habitus  comparetur,  duo  imprimis  tempora 
observentur ;  alterum,  quando  animus  optime  merit  ad 
rem  dispositus ;  alterum  quando  pessime.  Ut  ex  pri- 
ore,  plurimum  in  via  promoveamus ;  ex  posteriore, 
nodos  obicesque  animi  contentione  strenua  deteramus; 
unde  tempora  media  facile  et  placide  labentur. 

Tertium  erit  illud  praeceptum,  cujus  Aristoteles1 
obiter  meminit ;  ut  totis  viribus  (citra  tamen  vitium) 
nitamur  in  contrarium  illius,  ad  quod  natura  mazime 
impellimur ;  sicut  cum  in  adversum  gurgitis  remiga- 
mus,  aut  baculum  incurvum,  ut  rectum  fiat,  in  con- 
trarium flectimus. 

Quartum  praeceptum  ex  illo  axiomate  pendet,  quod 
verissimum  est ;  animum  ad  aqucunque  foelicius  trahi 
et  suavius,  si  illud  quo  tendimus  in  intentione  operantis 
non  sit  principale,  sed  tanquam  aliud  agendo  super etur ; 
quoniam  ita  fert  Natura,  ut  necessitatem  et  imperium 
durum  ferine  oderit.  Sunt  et  alia  multa  quai  utiliter 
pra^cipi  possint  de  regimine  Consuetudinis.  Consue- 
tudo  enim,  si  prudenter  et  perite  inducatur,  fit  revera 
(ut  vulgo  dicitur)  altera  natura ;  quod  si  imperite  et 
fortuito  administretur,  erit  tantum  simia  naturse;  quae 
nihil  ad  vivum  imitetur,  sed  inscite  tantum  et  defor- 
miter. 

1  Arist.  Eth.  ad  Nicom.  ii.  9. 


44  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

Similiter,  si  de  Libris  et  Studiis,  eorumque  ad  Mores 
virtute  et  influentia,  verba  facere  vellemus  ;  numnam 
desunt  plurima  praecepta  et  consilia  fructuosa  eo  spec- 
tantia?  Annon  unus  ex  Patribus,  maojna  cum  indio;- 
natione,  Poesim  appellavit  vinum  dcemonum ; 1  cum 
revera  progignat  plurimas  tentationes,  cupiditates,  et 
opiniones  vanas  ?  Annon  prudens  admodum,  et  digna 
quae  bene  perpendatur,  est  sententia  Aristotelis ;  Ju- 
venes  non  esse  idoneos  Moralis  Philosophic  auditores ; 2 
quia  in  illis  perturbationum  aestuatio  nondum  sedata 
est,  nee  tempore  et  rerum  experientia  consopita  ?  At- 
que  ut  verum  dicamus,  annon  ideo  fit,  ut  scriptorum 
priscorum  praestantissimi  libri  et  sermones  (quibus  ad 
virtutem  homines  efficacissime  invitati  sunt ;  tarn 
augustam  ejus  majestatem  omnium  oculis  repraesen- 
tando,  quam  opiniones  populares  in  virtutis  ignomin- 
iam,  tanquam  habitu  parasitorum  indutas,  derisui  prop- 
inando)  tarn  parum  prosint  ad  vitas  lionestatem  et 
mores  pravos  corrigendos,  quia  perlegi  et  revolvi  non 
consueverunt  a  viris  aetate  et  judicio  maturis,  sed 
pueris  tantum  et  tironibus  relinquuntur  ?  Annon  et 
hoc  verum   est,  juvenes  multo   minus   Politicae  quam 

1  Bacon  seems  to  have  been  thinking  of  the  following  passage  in  .Agrip- 
pa's  De  Incerlitudine,  &c.  c.  4. :  "  Augustinus  Poesim  vocat  vinum  erroris 
ab  ebriis  doctoribus  propinatum.  Hieronymus  earn  dsemonum  cibum  ap- 
pellate The  combination  of  the  two  quotations  might  e:isihr  give  rise  to 
the  phrase  "daemonum  vinum."  The  passage  of  St.  Augustine  to  which 
Agrippa  refers  occurs  in  the  first  book  of  the  Confessions. 

2  Arist.  Eth.  ad  Nicom.  i.  3.  Aristotle,  however,  speaks  not  of  moral 
but  of  political  philosophy.  It  is  interesting  to  observe  that  the  error  of 
the  text,  which  occurs  also  in  the  Advancement  of  Learning,  has  been  fol- 
lowed by  Shakespeare  in  Troilus  and  Cressida:  — 

"  Not  much 
Unlike  young  men,  whom  Aristotle  thought 
Unfit  to  hear  moral  philosophy." 

See  Hector's  speech  in  the  second  scene  of  the  second  act. 


LIBER  SEPTIMUS.  45 

Ethicae  auditores  idoneos  esse,  antequam  Religione  et 
Doctrina  de  Moribus  et  Officiis  plane  imbuantur ;  ne 
forte  judicio  depravati  et  corrupti  in  earn  opinionem 
veniant,  non  esse  rerum  differentias  morales  veras  et 
solidas,  sed  omnia  ex  utilitate  aut  successu  metienda? 
Sicut  poeta  canit ; 

Prosperum  et  fcelix  scelus  virtus  vocatur: 1 

et  rursus, 

Ille  crucem  pretium  sceleris  tulit,  hie  diadema.2 

Ac  poetae  quidem  haec  satirice,  et  per  indignationem 
loqui  videntur ;  at  Libri  nonnulli  Politici  idem  serio 
et  positive  supponunt.  Sic  enim  Macciavello  dicere 
placet,  Quod  si  contlgisset  Coesarem  hello  superatum 
fuisse,  Catilina  ipso  fuisset  odiosior ;  3  quasi  vero  nihil 
interfuisset,  praeter  fortunam  solam,  inter  furiam  quan- 
dam  ex  libidine  et  sanguine  conflatam,  atque  animum 
excelsum  et  inter  homines  naturales  maxime  omnium 
(si  ambitio  abfuisset)  suspiciendum.  Videmus  etiam 
ex  hoc  ipso  quam  necessarium  sit  homines  doctrinas 
pias  et  Ethicas,  antequam  Politicam  degustent,  plenis 
faucibus  haurire ;  nimirum,  quod  qui  in  aulis  princi- 
pum  et  negotiis  civilibus  a  teneris  (ut  aiunt)  unguic- 
ulis  innutriti  sunt,  nunquam  vere  sinceram  et  inter- 
nam  morum  probitatem  assequantur  ;  quanto  minus, 
si  accesserit  etiam  librorum  disciplina  ?  Porro  et  in 
documentis  ipsis  moralibus,  vel  saltern  aliquibus  eorum, 
annon  cautio  pariter  est  adhibenda,  ne  inde  fiant  hom- 
ines pertinaces,  arrogantes,  et  insociabiles,  juxta  illud 
Ciceronis    de    M.  C atone ;    Hose    bona,   quos   videmus, 

i  Senec.  Here.  Fur.  251. :  — 

Prosperum  et  felix  scelus 
Virtus  vocatur. 

2  Juven.  xiii.  105.  8  Macchiav.  Discorsi,  i.  10. 


46  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

divina  et  egregia,  ipsius  scitote  esse  propria  ;  quce  non- 
nunquam  requirimus^  ea  sunt  omnia  non  a  natura,  sed 
a  magistris  ? l  Sunt  et  axiomata  alia  complura  de  iis 
quae  a  Studiis  et  Libris  hominum  animis  ingenerantur. 
Verum  est  enim  quod  dicit  ille,  Abeunt  studia  in  mo- 
res:2 quod  pariter  affirmandum  de  caeteris  ill  is  rebus, 
Convictu,  Fama,  Legibus  patriis,  et  reliquis,  quas  paulo 
ante  reccnsuimus. 

Caeterum  Animi  quaedam  est  Cultura,  quae  ad  hue 
magis  aceurata  et  elaborata  videtur  quam  reliquae. 
Nititur  autem  hoc  fundamento ;  quod  omnium  morta- 
lium  animi  certis  temporibus  reperiantur  in  statu  per- 
fection ;  aliis  in  statu  magis  depravato.  Hujus  igitur 
eulturao  intentio  faerit  et  institutum,  ut  bona  ilia  tem- 
pora  foveantur,  prava  vero  tanquam  ex  kalendario 
deleantur  et  expungantur.  Ac  bonorum  quidein  tem- 
porum  fixatio  duobus  modis  procaratur ;  votis,  aut 
saltern  constantissimis  animi  decretis  ;  et  observantiis 
atque  exercitationibus ;  quae  non  tantum  in  se  valent, 
quantum  in  hoc,  quod  animum  in  officio  et  obedientia 
jugiter  contineant.  Malorum  temporum  obliteratio 
duplici  itidem  ratione  perlici  potest ;  redemptione  ali- 
qua  vel  expiatione  praeteritorum  ;  et  novo  vitae  insti- 
tuto,  veluti  de  integro.  Verum  haec  pars  ad  Religio- 
nem  plane  spectare  videtur;  nee  minim,  cum  Moralis 
Philosophia  vera  et  genuina  (sicut  ante  dictum  est) 
ancillae  tantum  vices  erga  Theologiam  suppleat. 

Quamobrem  concludemus  banc  partem  de  Cultura 
Animi  cum  eo  remedio,  quod  omnium  est  maxime 
compendiosum  et  summarium,  et  rursus  maxime  nobile 
et  efficax,  quo  animus  ad  virtu  tern  efformetur,  et  in 
statu  collocetur  perfectioni  proximo.     Hoc  autem  est, 

1  Cicero,  Pro  Mimen.  c.  445.  2  Vide  vol.  ii.  p.  117. 


LIBER  SEPTIMUS.  47 

ut  fines  vital  actionumque  deligamus  et  7iobis  ipsis  prop- 
onamus  rectos  et  virtuti  eongruos ;  qui  tamen  tales  sint 
ut  eos  assequendi  nobis  aliquatenus  suppetat  facultas. 
Si  enim  haec  duo  supponantur ;  ut  et  fines  actionum 
sint  honesti  et  boni,  et  decretum  animi  de  iis  assequendis 
et  obtinendis  fixum  sit  et  constans  ;  sequctur  ut  continue) 
vertat  et  efformet  se  animus  una  opera  in  virtutes  om- 
nes.  Atque  haac  certe  ilia  est  operatio  quas  Naturae 
ipsius  opus  referat ;  cum  reliqua?,  quas  l  diximus,  vid- 
eantur  esse  solummodo  sicut  opera  Manus.  Qucmad- 
modum  enim  Statuarius,  quando  simulachrum  aliquod 
sculpit  aut  incidit,  illius  solummodo  partis  figuram 
effingit  circa  quam  manus  occupata  est,  non  autem 
caeterarum  ;  (veluti  si  faciem  efformet,  corpus  reliquum 
rude  permanet  et  informe  saxum,  donee  ad  illud  quo- 
que  pervenerit ; )  e  contra  vero  Natura,  quando  florem 
molitur  aut  animal,  rudimenta  partium  omnium  simul 
parit  et  producit ;  eodem  modo,  quando  virtutes  habitu 
acquiruntur,  dum  temperantiaj  incumbimus,  ad  fortitu- 
dinem  aut  reliquas  parum  proficimus ;  quando  autem 
Rectis  et  Honestis  Finibus  nos  dedicaverimus  penitus 
et  devoverimus,  quaacunque  fuerit  virtus  quam  animo 
nostro  commendaverint  et  imperaverint  fines  illi,  re- 
periemus  nos  jamdudum  imbutos  et  praadispositos  habil- 
itate et  propensione  nonnulla  ad  earn  assequendam  et 
exprimendam.  Atque  hie  possit  esse  status  ille  animi, 
qui  egregie  ab  Aristotele  describitur,  et  ab  eo  non 
Virtutis  sed  Divinitatis  cujusdam  charactere  insignitur. 
Ipsa  ejus  verba  luec  sunt ;  Immanitati  autem  consen- 
taneum  est  opponere  earn  quoB  supra  humanitatem  est, 
Heroicam  sive  Divinam  virtutem.     Et  paulo  post ;  Nam 

1  In  all  the  editions  quce  occurs  instead  of  quas.     I  follow  M.  Bouillet  in 
restoring  what  is  doubtless  the  true  reading. 


48  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

ut  ferce  neque  vitium  neque  virtus  est,  sic  neque  Dei. 
Sed  hie  quidem  status  altius  quiddam  virtute  est ;  ille 
aliud  quiddam  a  vitio.1  Plinius  certe  Secundus,  ex 
licentia  magniloquentiae  ethnicae,  Trajani  virtutem  Di- 
vinae  non  tanquam  imitamentum,  sed  tanquam  exem- 
plar, proponit,  cum  ait ;  Opus  non  esse  hominibus  alias 
ad  Deos  preces  fundere,  quam  ut  benignos  ceque  et  pro- 
pitios  se  dominos  mortalibus  prwstarent,  ae  Trajanus 
prcestitisset.2  Verum  haec  profanam  etlmicorum  jac- 
tantiarn  sapiunt,  qui  umbras  quasdam  corpore  majores 
prensabant.  At  religio  vera  et  sancta  fides  Christiana 
rem  ipsam  petit ;  imprimendo  animis  hominum  chari- 
tatem,  quae  appositissime  vinculum  perfectionis  3  appel- 
lator, quia  virtutes  omnes  simul  colligat  et  revincit. 
Sane  elegantissime  dictum  est  a  Menandro  de  Amore 
Sensuali,  qui  Divinum  ilium  perperam  imitatur,  Amor 
melior  sophista  laivo  ad  humanam  vitam.*  Quibus  in- 
nuit,  morum  decus  melius  ab  amore  efformari  quam  a 
sophista  et  praeceptore  inepto,  quern  lozvum  appellat. 
Siquidem  universis  suis  operosis  regulis  et  praeceptioni- 
bus  hominem  tarn  dextre  et  expedite  effingerexnequeat 
ut  seipsum  et  in  pretio  habeat  et  se  belle  in  omnibus 
componat,  quam  amor  facit.  Sic  proculdubio,  si  ani- 
mus cujuspiam  fervore  Charitatis  verae  incendatur,  ad 
majorem  perfectionem  evehetur  quam  per  universam 
Ethicam  Doctrinam ;  quae  Sophistae  profecto  habet 
rationem,  si  cum  altera  ilia  conferatur.      Quinetiam, 

1  Arist.  Eth.  ad  Nicom.  vi.  1. 

2  "  Pro  nobis  ipsis  quidem  haec  fuit  summa  votorum,  ut  nos  sic  amarent 
quomodo  tu."  —  Plln.  Paneg.  c.  74. 

8  Ep.  to  Coloss.  iii.  14. 

4  Not  Menander,  but  Anaxandrides :  — 

epcog  oo(j>LGTOv  yiyverai  didaonakoc; 

onaiov  no)jv  icpeiTTcov  npbg  rbv  av&pcoTrov  (3iov. 


LIBER  SEPTIMUS.  49 

sicut  Xenophon  recte  observavit,  Cceteros  affectus,  licet 
animum  attollant,  eum  tamen  distorquere  et  discomponere 
per  ecstases  et  excessus  suos ;  amorem  vero  solum  eum 
simul  et  dilatare  et  componere  ; l  sic  omnes  aliae  humanae 
quas  adiniramur  dotes,  dum  naturam  in  majus  exultant, 
excessui  interim  sunt  obnoxia*  ;  sola  autem  cliaritas 
non  admittit  excessum.  Angeli,  dum  ad  Potentiam 
divinae  parem  aspirarent,  praevaricati  sunt  et  cecide- 
runt ;  Ascendam  et  ero  similis  Altissiy/io.2  Homo,  dum 
ad  Scientiam  divinae  parem  aspiraret,  praevaricatus  est 
et  lapsus  ;  JEritis  sicut  Dii,  scientes  bonum  et  malum? 
Verum  ad  similitudinem  divinae  Bonitatis  aut  Chari- 
tatis  aspirando,  nee  angelus  nee  homo  unquam  in  peric- 
uluin  venit  aut  veniet.  Imo  ad  banc  ipsam  imitatio- 
nein  etiam  invitamur  ;  Diligite  inimicos  vestros,  bene- 
facite  Ms  qui  oderunt  vos,  et  orate  pro  persequentibus  et 
cahimniantibus  vos,  ut  sitis  filii  Patris  vestri  qui  in  coelis 
est,  qui  solem  suum  oriri  facit  super  bonos  et  malos,  et 
phut  super  justos  et  injustos.^  Quin  et  in  ipso  arcbe- 
typo  Naturae  Divinae,  verba  sic  collocat  religio  etbnica, 
Optimus  Maximus  ;  scriptura  autem  Sacra  pronunciat, 
Misericordia  ejus  super  omnia  opera  ejus? 

Hanc  itaque  Moralis  Doctrinae  partem,  de  Georgicis 
Animi,  jam  absolvimus.  In  qua,  si  ex  intuitu  por- 
tionum  ejus  quas  perstrinximus,  quis  existimet  operam 
nostram  in  boc  tantummodo  etiam  esse,  ut  ea  in  Ar- 
tem  sen  Doctrinam  redigeremus  quae  ab  aliis  scriptori- 
bus  praetermissa  sint  tanquam  vulgata  et  obvia,  et  per 

1  See  the  passage  at  the  beginning  of  Xenophon's  Symposium,  in  which 
the  appearance  of  Callias  is  described. 

2  Isaiah  xiv.  14.  "Diabolus  peccavit  appetendo  similitudinem  Dei 
quantum  ad  potentiam."  —  S.  Thomas  Aquinas,  Sum.  Theol.  Sec.  Secund. 
q.  163.    Compare  the  note  at  p.  146.  of  vol.  ii. 

3  Gen.  iii.  5.  ■*  St.  Matth.  v.  44.  5  psalm  cxlv.  9. 
VOL.   III.                                     4 


50  DE  AUGMENTIS  SCIENTIARUM 

se  satis  clara  et  perspicua  ;  suo  judicio  libere  utatur. 
Interim  illud  meminerit,  quod  ab  initio  monuimus, 
propositum  a  nobis  esse  non  rerum  pulchritudinem, 
sed  usum  et  veritatem  sectari.  Recordetur  etiam  pau- 
lisper  commentum  illud  parabolse  antiquae,  de  geminis 
Somni  portis. 

Sunt  geminae  Somni  porta?,  quarum  altera  fertur 
Cornea,  qua  veris  facilis  datuv  exitus  umbris; 
Altera  candenti  perfecta  nitens  elephanto, 
Sed  falsa  ad  coelum  mittunt  insomnia  Manes.1 

Insignis  sane  magnificentia  portoz  eburnece  ;  tamen  som- 
nia  vera  per  corneam  commeant. 

Additamenti  vice  poni  possit  circa  doctrinam  Ethi- 
cam  observatio  ilia,  inveniri  nimirum  relationem  et 
congruitatem  quandam  inter  Bonum  Animi  et  Bo- 
num  Corporis.  Nam  sicut  Bonum  Corporis  constare 
diximus  ex  Sanitate,  Pulchritudine,  Robore,  ac  Vol- 
uptate  ;,  sic  Animi  Bonum,  si  juxta  Moralis  Doctrinae 
scita  illud  contemplemur,  hue  tendere  perspiciemus ; 
ut  animum  reddat  sanum,  et  a  perturbationibus  im- 
munem  ;  pulchrum,  verique  decoris  ornamentis  excul- 
tutn  ;  fortem  ac  agilem  ad  omnia  vitae  munia  obeunda  ; 
denique  non  stupidum,  sed  voluntatis  et  solatii  honesti 
sensum  vivide  retinentem.  Ha?c  autem,  sicut  in  Cor- 
pore,  ita  et  in  Animo,  raro  simul  omnia  conjunguntur. 
Facile  enim  videre  est  multos  ingenii  viribus  et  forti- 
tudine  animi  pollentes,  quos  infestant  tamen  perturba- 
tiones,  quorumque  etiam  moribus  vix  aliquid  elegantiaa 
aut  venustatis  aspergitur  ;  alios,  quibus  abunde  est  in 
moribus  elegantiae  et  venustatis,  illis  tamen  non  sup- 
petit  aut  probitas  animi  ut  velint  aut  vires  ut  possint 
recte  agere  ;  alios,  animo  praeditos  honesto  atque  a  viti- 

i  Virg.  Mil.  vi.  894. 


LIBER  SEPTIMUS.  51 

orum   labe  repurgato,  qui   tamen   nee  sibi  ipsis  orna- 

mento  sunt,  nee  reipublicae   utiles  ;   alios  qui   istorum 

fortasse  trium  compotes  sunt,  sed  tamen,  Stoica  qua- 

dam  tristitia  et  stupiditate  praediti,  virtutis  quidem  ac- 

tiones    exercent,    gaudiis    non    perfruuntur.      Quod    si 

eontingat,  ex  quatuor  istis  duo  aut  tria  aliquando  con- 

currere,  rarissime  tamen   fit,  quemadmodum   diximus, 

ut   omnia.      Jam   vero    principale    istud   mem- 

brum  Philosophise  Humanae,  quae  Homi- 

nem  contemplatur  quatenus    ex   Cor- 

pore  consistit  atque  Anima,  sed 

tamen   Segregatum   et  citra 

Societatem,  a  nobis  per- 

tractatum  est. 


FR1NCISCI  BARONIS  DE  VERULAMIO, 

VICE-COMITIS    SANCTI   ALBANI, 

DE  DIGNITATE  ET  AUGMENTIS 
SCIENTIARUM, 

LIBEE   OCTAVUS. 


AD  REGEM   SUUM. 

CAPUT    I. 

Partitio  Doctrinal  Clvilis  in  Doctrinam  de  Conversa- 
tione,  Doctrinam  de  Negotiis,  et  Doctrinam  de  Im- 
perio  sive  Republica. 

Vetus  est  narratio  (Rex  Optime)  convenisse  cora- 
plures  philosophos  solenniter  coram  legato  regis  exteri, 
atque  singulos  pro  virili  parte  sapientiam  suam  osten- 
tasse,  ut  haberet  legatus  quae  referret  de  mirabili  sapi- 
entia  Graecorum.  Unus  tamen  ex  eorum  numero  sile- 
bat,  et  nihil  adducebat  in  medium  ;  adeo  ut  legatus 
ad  eum  conversus  diceret,  Tu  vero  quid  habes  quod  ref- 
er am  f  Cui  ille  ;  Refer  (inquit)  regi  tuo  te  irivenisse 
apud  QroBcos  aliquem  qui  tacere  sciret.1  Equidem  ob- 
litus  eram  in  hac  artium  synopsi  Artem  Tacendi  in- 
terserere  ;  quam  tamen  (quoniam  plerumque  desidere- 
tur)  exemplo  jam  proprio  docebo.      Etenim,  cum  me 

1  This  story  is  told  of  Zeno.    See  Plutarch  De  Garrulitate,  and  Diog. 
Laert.  vii.  24. 


LIBER  OCTAVUS.  03 

tandem  ordo  rerum  ad  illud  deduxerit,  ut  paulo  post 
de  Arte  Imperii  tractandum  sit ;  cumque  ad  tan  turn 
regem  scribam,  qui  perfectus  adeo  in  ea  arte  sit  magis- 
ter,  ipsamque  ab  incunabulis  suis  hauserit ;  nee  omnino 
immemor  esse  possim,  qualem  apud  Majestatem  tuam 
locum  sustinuerim ;  consentaneum  magis  existimavi 
meipsum  tacendo  de  bac  re,  apud  Majestatem  tuam, 
quam  scribendo,  probare.  Cicero  vero  non  solum 
artis,  verum  etiam  eloquentise  cujusdam,  quae  in  ta- 
cendo reperiatur,  meminit.  Cum  enim  sermon cs  non- 
nullos  suos,  cum  alio  quodam  ultro  citroque  babitos,  in 
epistola  quadam  ad  Atticum  commemorasset,  sic  seri- 
bit ;  Hoc  loco  sumpsi  aliquid  de  tua  eloquentia,  nam 
tacid}  Pindarus  vero  (cui  illud  peculiare  est,  ani- 
mos  hominum  inopinato  sententiola  aliqua  mirabili, 
veluti  virgula  divina,  percutere)  bujusmodi  quidpiam 
ejaculatur  ;  Interdum  magis  afficiunt  non  dicta  quam 
dicta?  In  bac  parte  igitur,  tacere,  aut  (quod  silentio 
proximum  est)  brevis  admodum  esse,  decrevi.  Ve- 
rum, antequam  ad  Artes  Imperii  perveniam,  baud 
pauca  de  aliis  Doctrinae  Civilis  portionibus  sunt  prae- 
mittenda. 

Scientia  Civilis  versa tur  circa  subjectum  quod  caete- 
rorum  omnium  maxime  est  material  immersum,  ideo- 
que  difficillime  ad  axiomata  reducitur.  Sunt  tamen 
nonnulla  qua?  banc  difficultatem  levant.  Primo  enim, 
quemadmodum  Cato  ille  Censorius  de  Romanis  suis 
dicere  solitus  est,  Ovibus  eos  similes  esse,  quarum  gre- 
gem  integrum  minore  quis  molestia  ageret  quam  unam 
aliquam  ;  quoniam  si  paucas  ex  grege  ut  rectam  ineant 

1  Cic.  Ep.  ad  Att.  xiii.  42.     The  person  in  question  was  his  nephew 
Q.  Cicero. 

2  Pindar.  Nem.  v.  32. 


54  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

viam  propellere  possis,  cceterce  ultro  sequentur ; l  simil- 
iter, hoc  quidem  respectu,  Ethicae  munus  est  quodam- 
modo  illo  Politicae  difficilius.  Secundo,  proponit  sibi 
Ethica  ut  animus  bonitate  interna  imbuatur  et  cumu- 
letur  ;  at  Civilis  Seientia  nihil  amplius  postulat,  prater 
bonitatem  externam  :  ha^c  enim  ad  societatem  sufficit. 
Itaque  non  raro  accidit,  ut  regimen  sit  bonum,  tempora 
mala  ;  siquidem  in  Sacra  Historia  illud  non  semel  oc- 
currit  (cum  de  regibus  bonis  et  piis  narretur),  Sed  ad- 
huc  populus  non  direxerat  cor  suurn  ad  Dominum  Deum 
patrum  suorum.2  Itaque  et  hoc  quoque  respectu  du- 
riores  partes  sunt  Ethicae.  Tertio,  hoc  habent  respub- 
licae,  ut  tanquam  machinae  grandiores  tardius  move- 
antur,  nee  sine  magno  molimine  ;  unde  haud  tarn  cito 
labefactantur.  Sicut  enim  in  JEgypto  septem  anni 
fertiles  steriles  septem  sustentarunt ;  ita  in  rebuspub- 
licis  priorum  temporum  bona  institutio  efficit  ut  se- 
quentium  errores  non  statim  perniciem  inferant.  At 
sino;ulorum  hominum  decreta  et  mores  magis  subito 
subverti  solent.  Hoc  denique  Ethicam  gravat,  Polit- 
icae  succurrit. 

Seientia  Civilis  tres  habet  partes,  juxta  tres  societa- 
tis  actiones  summarias  ;  Doctrinam  de  Conversatione, 
Doctrinam  de  Negotiis,  et  Doctrinam  de  Imperio  sive 
Republica.  Tria  siquidem  sunt  Bona,  quae  ex  Socie- 
tate  Civili  homines  sibi  parare  expetunt ;  solamen  con- 
tra Solitudinem  ;  adjumentum  in  Negotiis  ;  et  protectio 
contra  Injurias.  Suntque  istae  tres  prudentiae  plane 
inter  se  diversae,  et  saepenumero  disjunctae  ;  Prudentia 
in  Conversando ;  Prudentia  in  Negotiando ;  et  Pru- 
dentia in  Gubernando. 

Enimvero,  quod  ad  Conversation  em  attinet,  ilia  certe 

1  Plut.  in  Ca'o.  c.  8.  2  2  Chr.  xx.  33. 


LIBER  OCTAVUS.  55 

affectata  esse  non  debet,  at  multo  minus  neglecta ;  cum 
prudentia  in  ejus  moderamine  et  decus  quoddam  mo- 
rum  in  seipsa  prae  se  ferat,  et  ad  negotia  tarn  publica 
quam  privata  commode  administranda  plurimum  juvet. 
Etenim  sicut  actio  oratori  tanti  habetur  (licet  sit  ex- 
ternum quiddam)  ut  etiam  illis  alteris  partibus,  qua? 
graviores  et  interiores  videntur,  anteponatur ;  eodem 
fere  modo  in  viro  civili,  Conversatio  ejusque  regimen 
(utcunque  in  exterioribus  occupetur)  si  non  summum, 
at  certe  eximium  locum  invenit.  Quale  enim  pondus 
habet  Vultus  ipse,  ejusque  compositio  ?     Recte  poeta  ; 

Nee  vultu  destrue  verba  tuo.1 


Poterit  enim  quis  vim  orationis  Vultu  labefactare,  et 
plane  prodere.  Quin  et  Facta,  non  minus  quam  Ver- 
ba, Vultu  pariter  destrui  possint,  si  Ciceroni  credamus  ; 
qui,  cum  fratri  affabilitatem  commendaret  erga  provin- 
ciales,  non  in  hoc  earn  potissimum  sitam  dixit,  ut  aditus 
pneberet  ad  se  faciles,  nisi  etiam  vultu  ipso  comiter  ac- 
cedentes  exciperet ;  Nil  interest  habere  ostium  apertum, 
vultum  clausum?  Videmus  quoque  Atticum,  sub  pri- 
mum  Ciceronis  cum  Caesare  conoressum,  bello  adhuc 
fervente,  diligenter  et  serio  Ciceronem  per  epistolam 
monuisse  de  Vultu  et  Gestu  ad  dignitatem  et  gravi- 
tatem  componendis.3     Quod  si   tantum   possit  Oris  et 

i  Ovid,  De  Arte  Am.  ii.  312. 

2  No  such  remark  occurs  in  the  letter  of  advice  which  Marcus  Cicero 
wrote  to  his  brother  Quintus,  when  the  latter  was  about  to  take  possession 
of  his  province.  But  in  Quintus's  tract  De  Petitlvne  Consulates,  in  which 
he  gives  his  brother  advice  as  to  his  conduct  in  canvassing  for  the  consul- 
ship, we  find  the  antithesis  quoted  in  the  text,  though  somewhat  differ- 
ently worded.  But  of  course  the  passage  in  which  it  occurs  has  no  refer- 
ence to  any  class  of  "  provinciales." 

3  See  Cicero,  Ep.  ad  Att.  ix.  12. ;  and  compare  the  eighteenth  letter  of 
the  same  book,  in  which  the  interview  with  Caesar  is  described. 


56  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

Vultus  solius  moderatio,  quanto  magis  Sermo  familia- 
ris,  et  alia  quae  ad  Conversationem  pertinent?  Atque 
sane  summa  et  compendium  decori  et  elegantiae  raorum 
in  hoc  fere  sita  sunt,  ut  quasi  aequa  lance  et  propriam 
dignitatem  et  aliorum  metiamur  et  tueamur ;  quod 
etiam  non  male  expressit  T.  Livius  (licet  alii  rei  in- 
tentus)  eo  personae  charactere  :  Ne  (inquit)  aut  arro- 
gant videar,  aut  obnoxius  ;  quorum  alteram  est  alienee 
libertatis  obliti,  alterum  suce.1  Ex  contraria  vero  parte, 
si  Urbanitati  et  elegantiae  morum  externae  impensius 
studeamus,  transeunt  illae  in  afFectationem  quandam 
deformem  et  adulterinam  ;  Quid  enim  deformius,  quam 
scenam  in  vitam  trans/ewe  ?  Quinetiam,  licet  in  ex- 
cessum  ilium  vitiosum  minime  prolabantur,  temporis 
tarn  en  nimiuni  in  hujusmodi  leviculis  absumitur  ;  ani- 
musque  ad  curam  ipsarum,  magis  quam  oportet,  de- 
primitur.  Ideoque  sicut  in  academiis  adolescentes  lit— 
erarum  studiosi,  at  sodalium  congressibus  plus  satis  in- 
dulgentes,  moneri  soleant  a  praeceptoribus,  Amieos  esse 
fures  temporis  ;  sic  certe  assidua  ista  in  Conversationis 
decorum  animi  intentio  magnum  oravioribus  medita- 
tionibus  furtum  facit.  Deinde,  qui  primas  adeo  in 
Urbanitate  obtinent  et  ad  hanc  rem  unam  quasi  nati 
videntur,  hoc  fere  habent,  ut  sibi  ipsis  in  ilia  sola  com- 
placeant,  et  ad  virtutes  solidiores  et  celsiores  vix  un- 
quam  aspirent ;  quando  e  contra,  qui  sibi  in  hac  parte 
defectus  sunt  conscii,  decus  ex  bona  existimatione  quaa- 
runt ;  ubi  enim  adest  bona  existimatio,  omnia  fere 
decent  ;  ubi  vero  ilia  deficit,  turn  demum  a  commodi- 
tate  morum  atque  Urbanitate  subsidium  petendum  est. 

1  Liv.  xxiii.  12.  The  original  stands  thus:  "Si  reticeam  aut  superbus 
aut  obnoxius  videar,"  and  then  as  in  the  text.  Compare  with  this  maxim 
of  Bacon's  the  precept  which  Eenelon  has  given  in  the  Lettres  Spirituelles. 


LIBER  OCTAVUS.  57 

Porro,  ad  res  gerendas  vix  gravius  aut  frequentius  re- 
perias  impedimentum,  quam  hujusce  decori  externi  cu- 
riosam  minis  observation  em  ;  atque  illud  alterum,  quod 
huic  ipsi  inservit  ;  nimirum  anxiara  temporis  atque 
opportunitatum  eleetionem.  Egregie  enim  Salomon  : 
Qui  respicit  ad  ventos,  non  seminat ;  qui  respicit  ad 
nubes,  non  metit : 1  ereanda  siquidem  nobis  est  oppor- 
tunitas,  sa3pius  quam  opperienda.  Ut  verbo  dicamus, 
urbana  ista  morum  compositio  veluti  vestis  animi  est, 
et  proinde  vestis  commoditates  referre  debet.  Primum 
enim  talis  esse  debet,  ut  sit  in  usu  communi  ;  rursus, 
ut  non  sit  nimis  delicata  aut  sumptuosa  ;  deinde  ita 
conficienda,  ut  si  qua  sit  in  animo  virtus,  earn  exlnb- 
eat  maxime  eonspicuam  ;  si  qua  deformitas,  eandem 
suppleat  et  oeeultet  ;  postremo,  et  super  omnia,  ne  sit 
nimis  areta,  atque  ita  animum  angustiet  ut  ejusdem 
motus  in  rebus  gerendis  cohibeat  et  impediat.  Ve- 
rum  ha3c  pars  Sciential  Civilis  de  Conversatione  ele- 
ganter  profeeto  a  nonnullis  tractata  est,  neque  ullo 
modo  tanquam  Desiderata  reponi  debet. 


CAPUT   II. 


Partitio  Doctrino?.  de  JSfegotiis  in  Doctrinam  de  Ocea- 
sionibus  Sparsis,  et  Doctrinam  de  Ambitu  Vitae. 
Exemphtm  Doctrine  de  Occasionibus  Sparsis,  ex 
Parabolis  aliquibus  Salomonis.  Proecepta  de  Am- 
bitu Vitce. 

Doctrinam  de  Negotiis  partiemur  in  Doctrinam  de 
Occasionibus  Sparsis,  et  Doctrinam  de  Ambitu  Vitae ; 
quarum  altera  universam  negotiorum  varietatem  com- 

1  Ecclesiast.  xi.  4. 


58  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

plectitur,  et  vitse  communis  tanquam  a?nanuensis  est ; 
altera  ea  tan  turn  quag  ad  propriam  cujusque  fortunam 
amplificandam  spectant  excerpit  et  suggerit,  qua?  sin- 
gulis pro  intimis  quibusdam  re  rum  suarum  tabellis  aut 
codicillis  esse  possint.  Verum  antequam  ad  species 
descendamus,  aliquid  circa  Doctrinam  de  Negotiis  in 
genere  praefabimur.  Doctrinam  de  Negotiis  pro  rei 
momento  tractavit  adhuc  nemo,  cum  magna  tarn  lit- 
erarum  quam  literatorum  existimationis  jactura.  Ab 
hac  enim  radice  pullulat  illud  malum,  quod  notam 
eruditis  inussit ;  nimirum,  eruditionem  et  prudentiam 
civilem  raro  admodum  conjungi.  Etenim  si  quis  recte 
advertat  ex  Prudentiis  illis  tribus  quas  modo  diximus 
ad  vitam  civilem  spectare,  ilia  Conversationis  ab  eru- 
ditis fere  contemnitur,  tanquam  servile  quiddam,  atque 
insuper  meditationibus  inimicum.  Quod  vero  ad  illam 
de  Republica  Administranda,  sane  si  quando  re  rum 
gubernaculis  admoveantur  eruditi,  munus  suum  non 
incommode  sustinent ;  verum  ea  promotio  contingit 
paucis.  De  Prudentia  autem  Negotiandi  (qua  de 
nunc  loquimur)  in  qua  vita  humana  plurimum  ver- 
satur,  nulli  omnino  libri  conscripti  habentur ;  praater 
pauca  queedam  Monita  Civilia  in  fasciculum  unum 
aut  alterum  collecta,  quae  amplitudini  hujus  subjecti 
nullo  modo  respondent.  Etenim  si  libri  aliqui  exta- 
rent  de  hoc  argumento,  sicut  de  caeteris,  minime  dubi- 
taverim  quin  viri  eruditi,  aliquo  experientiae  manipulo 
instructi,  ineruditos,  licet  diutina  experientia  edoctos, 
longe  superarent,  et  proprio  illorum  (quod  dicitur) 
arcu  usi  magis  e  longinquo  ferirent. 

Neque  vero  est  cur  vereamur  ne  Scientiae  hujus  tarn 
varia  sit  materia,  ut  sub  praeceptionibus  non  cadat : 
multo  siquidem    angustior   est   quam   ilia    Reipublicae 


LIBER  OCTAVUS.  59 

Administrandae  scientia,  quam  tamen  apprime  videmus 
excultam.  Hujus  generis  Prudentiae  apud  Romanos, 
optimis  temporibus,  extitisse  videntur  nonnulli  prof- 
essores.  Testatur  enim  Cicero  moris  fuisse,  paulo 
ante  sua  saecula,  ut  Senatores  prudentia  et  rerum  usu 
maxime  celebres  (Coruncanii,  Curii,  Loelii,  et  alii) 
statis  horis  in  foro  deambularent,  ubi  civibus  copiam  sui 
facerent,  et  consulerentur,  non  de  jure,  sed  de  negotiis 
omnigenis  ;  veluti  de  filia  elocanda,  sive  de  filio  edu- 
cando,  sive  de  praedio  coemendo,  de  contractu,  accu- 
satione,  defensione,  aut  alia  quacunque  re  quae  in  vita 
communi  interveniat.1  Ex  quo  liquet,  prudentiam 
quandam  esse  consilium  dandi,  etiam  in  negotiis  pri- 
vatis,  ex  universali  rerum  civilium  cognitione  et  ex- 
perientia  promanantem ;  quae  exerceatur  quidem  in 
casibus  particularibus,  extrahatur  autem  ex  generali 
casuum  consimilium  observatione.  Sic  enim  videmus 
in  eo  libro  quern  ad  fratrem  conscripsit  Q.  Cicero  de 
P'etitione  Consulatus  (quern  unicum  a  veteribus  habe- 
mus,  quantum  memini,  tractatum  de  Negotio  aliquo 
Particulari)  2  quanquam  ad  consilium  dandum  de  re 
turn  praesenti  potissimum  spectaret,  plurima  tamen  con- 
tineri  axiomata  politica,  quae  non  usum  solum  tempo- 
rarium  sed  normam  quandam  perpetuam  circa  elec- 
tiones  populares  praescribant.  In  hoc  genere  autem 
nihil  invenitur  quod  ullo  modo  comparandum  sit  cum 
Aphorismis  illis  quos  edidit  rex  Salomon,  de  quo  tes- 
tatur Scriptura,  Cor  Mi  fuisse  instar  arence  maris ; 3 
sicut  enim  arenae  maris  universas  orbis  oras  circundant, 

1  Cicero,  de  Orat.  iii.  33. 

2  Frontinus's  tract  De  Aquceductlbus  belongs  to  the  same  class.  Its  chief 
object  is  to  give  an  account  of  the  regulations  affecting  the  Roman  aque- 
ducts, and  of  the  frauds  which,  on  his  appointment  as  Curator  Aquarum, 
his  examinations  of  the  Castella,  &c,  enabled  him  to  detect. 

3  1  Kings,  iv.  29. 


60  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

ita  et  sapientia  ejus  omnia  humana  non  minus  quam 
divina  complexa  est.  In  Aphorismis  vero  illis,  prater 
alia  magis  theologiea,  reperies  liquido  haud  pauca  praa- 
cepta  et  monita  civilia  praastantissima  ;  ex  profundis 
quidem  sapientiae  penetralibus  scaturientia,  atque  in 
amplissimum  varietatis  campum  excurrentia.  Quo- 
niam  vero  Doctrinam  de  Occasionibus  Sparsis  (qua? 
Doctrinaa  de  Negotiis  portio  est  prior)  inter  Desid- 
erata reponemus,  ex  more  nostro  paulisper  in  ilia  im- 
morabimur  ;  atque  exemplum  ejusdem  ex  Aphorismis 
sive  Parabolis  illis  Salomonis  desumptum  proponemus. 
Neque  vero  quis  ut  arbitramur  nos  merito  sugillare  pos- 
sit,  quod  ex  scriptoribus  Sacra3  Scriptural  aliquem  ad 
sensum  politicum  trahamus.  Equidem  existimo,  si  ex- 
tarent  commentarii  illi  Salomonis  ejusdem  de  Natura 
Rerum  (in  quibus  de  omni  vegetabili,  a  musco  super  mu- 
rum  ad  cedrum  Libani,  itemqne  de  animalibus,  conscrip- 
sit)  l  non  illicitum  esse  eos  secundum  sensum  naturalem 
interpretari ;   quod  idem  nobis  liceat  in  Politicis. 

^Exemplum  portionis  doctrines  de  Occasionibus  sparsis,  ex 
parabolis  aliquibus  Salomonis. 

PARABOLA. 

1.  Mollis  responsio  frangit  iram? 

EXPLICATIO. 

Si  incendatur  ira  principis  vel  superioris  adversus  te, 
et  tuas  jam  sint  loquendi  partes,  duo  prascipit  Salomon  : 
alteram,  ut  fiat  responsio  ;  alteram,  ut  eadem  sit  mollis. 
Prius  continet  tria  praecepta.  Primo,  ut  caveas  a  silen- 
tio  tristi  et  contumaci  ;  illud  enim  aut  culpam  totam 
in  te  recipit,  ac  si  nihil  habeas  quod  respondere  possis ; 

i  1  Kings,  iv.  33.  2  Prov.  xv  1. 


LIBER  OCTAVUS.  61 

aut  dominum  occulte  iniquitatis  insimulat,  ac  si  aures 
ejus  defensioni  licet  justse  non  paterent.  Secundo,  ut 
caveas  a  re  eomperendinanda,  neque  tempus  aliud  ad 
defensionem  postules ;  hoc  enim  aut  eaudem  notam 
inurit  quam  prius  (nimirum  dominum  tuum  nimia 
mentis  perturbatione  efFerri),  aut  plane  significat  te 
artificiosam  quandam  defensionem  meditari,  cum  in 
promptu  nihil  habeas  ;  adeo  ut  optimum  semper  merit, 
aliquid  in  praesentia  et  e  re  nata  in  excusationem  tui 
adducere.  Tertio,  ut  flat  prorsus  responsio  ;  responsio 
(inquam)  non  mera  confessio  aut  mera  submissio  ;  sed 
aliquid  apologias  et  excusationis  inspergatur.  Neque 
enim  aliter  tutum  est  facere,  nisi  apud  ingenia  valde 
generosa  et  magnanima,  quae  rara  admodum  sunt.  Seq- 
uitur  posteriore  loco,  ut  responsio  sit  mollis,  minime 
prasfracta  aut  aspera. 

PARABOLA. 

2.    Servus  prudens  dominabitur  in  filium   stultum ;    et 
partietur  hcereditatem  inter  fratres.1 

EXPLICATIO. 

In  omni  familia  turbata  et  discordi,  semper  exurgit 
aliquis  servus  aut  humilis  amicus  praepotens,  qui  pro 
arbitro  se  gerat  ad  lites  familiar  componendas  ;  cuique 
eo  nomine  et  familia  tota  et  dominus  ipse  sunt  obnoxii. 
Ille,  si  suam  rem  agat,  familiae  mala  fovet  et  aggravat ; 
sin  fidelis  revera  fuerit  et  integer,  plurimum  certe 
meretur  ;  adeo  ut  etiam  tanquam  inter  fratres  haberi 
debeat,  aut  saltern  procurationem  haereditatis  accipere 
fiduciariam. 

1  Prov.  xvii.  2. 


62  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 


PARABOLA. 

3.  Vir  sapiens,  si  cum  stulto  contenderit,  sive  irascatur 

sive  rideat,  non  inveniet  requiem.1 

EXPLICATIO. 

Monemur  saepius,  ut  congressum  imparem  fugiamus  ; 
eo  sensu,  ne  cum  potioribus  decertemus.  At  haud 
minus  utile  est  monitum,  quod  hie  exhibet  Salomon, 
Ne  cum  indigno  contendamus.  Iniqua  enim  prorsus 
sorte  luec  res  transigitur.  Siquidem,  si  superiores 
simus,  nulla  sequitur  victoria ;  si  superemur,  magna 
indignitas.  Neque  juvat  etiam,  in  hujusmodi  conten- 
tione  exercenda,  si  interdum  veluti  per  jocum  agamus, 
interdum  cum  fastu  et  contemptu.  Nam  quocunque 
nos  vertamus,  leviores  hide  efficiemur,  neque  commode 
nos  explicabimus.  Pessime  autem  fit,  si  hujusmodi 
persona  quacum  contendimus  (ut  Salomon  loquitur) 
aliquid  affine  habeat  cum  stulto  ;  hoc  est,  si  sit  au- 
daculus  et  temerarius. 

PARABOLA. 

4.  Sed  et  cunctis  sermonibus,  qui  dicuntur,  ne  accom- 
modes  aurem  tuam,  ne  forte  audias  servum  tuum 
maledicentem  tibi.2 

EXPLICATIO. 

Vix  credi  possit,  vitam  quantum  perturbet  inutilis 
curiositas  circa  illas  res  quae  nostra  intersunt :  nimirum, 
quando  secreta  ilia  rimari  satagimus  quae  detecta  et 
inventa  aegritudinem  quidem  animo  inferant,  ad  con- 

1  Prov.  xxix.  9.  2  Eccles.  vii.  21. 


LIBER  OCTAVUS.  63 

silia  autem  expedienda  nihil  juvent.  Prinio  enim 
sequitur  animi  vexatio  et  inquietudo,  cum  humana 
omnia  perfidiae  et  ingratitudinis  plena  sint.  Adeo  ut, 
si  comparari  possit  speculum  aliquod  magicum,  in  quo 
odia  et  quaecunque  contra  nos  ullibi  commoventur  in- 
tueri  possemus,  melius  nobis  foret  si  protinus  projicere- 
tur  et  collideretur.  Hujusmodi  enim  res  veluti  foliorum 
murmura  sunt,  et  brevi  evanescunt.  Secundo,  curiositaS 
ilia  animum  suspicionibus  nimiis  onerat,  quod  consiliis 
inimicissimum  est  eaque  reddit  inconstantia  et  compli- 
cata.  Tertio,  eadem  mala  ipsa  saspissime  figit,  alias 
praetervolatura.  Grave  enim  est  conscientias  hominum 
irritare ;  qui,  si  latere  se  putent,  facile  mutantur  in  me- 
lius ;  sin  deprehensos  se  sentiant,  malum  malo  pellunt. 
Merito  igitur  sumina3  prudential  tribuebatur  Pompeio 
Magno,  quod  Sertorii  chartas  universas,  nee  a  se  per- 
lectas  nee  aliis  permissas,  igni  protinus  dedisset.1 

PARABOLA. 

5.  Advenit  veluti  viator  pauperies  ;  et  egestas  quasi  vir 

armatus.2 

EXPLICATIO. 

Eleganter  describitur  in  Parabola,  quomodo  prodigis 
et  circa  rem  familiarem  incuriosis  superveniant  nau- 
fragia  fortunarum.  A  principio  enim  pedetentim  et 
passibus  lentis,  instar  viatoris,  advenit  obaeratio  et  sortis 
diminutio,  neque  fere  sentitur ;  at  non  multo  post  in- 
vadit  egestas,  tanquam  vir  armatus,  manu  scilicet  tarn 
forti  et  potente  ut  ei  amplius  resisti  non  possit ;  cum 
apud  antiquos  recte  dictum  sit,  Necessitatem  ex  omnibus 


1  See  Plutarch,  in  Pomp.  c.  20..  and  in  Sertor.  c.  27. 

2  Prov.  vi.  11.,  xxiv.  84. 


64  DE  AUGMENT  IS   SCIENTIARUM 

rebus  esse  fortissimam.1      Itaque  viatori  occurrendum, 
contra  armatum  inuniendum. 

PARABOLA. 

6.  Qui  erudit  derisorem,  ipse  sibi  injuriam  facit  ;  et  qui 

arguit  impium,  sibi  maculam  general? 

EXPLICATIO. 

Congruit  cum  prsecepto  Salvatoris,  ut  non  mittamus 
margaritas  nostras  ante  par  cos.  Distinguuntur  autem 
in  hac  Parabola  actiones  pra3ceptionis  et  reprehensionis  ; 
distinguuntur  itidem  personam  derisoris  et  impii ;  distin- 
guitur  postremo  id  quod  rependitur  ;  in  priore  enim  re- 
penditur  opera  lusa  ;  in  posteriore,  etiam  et  macula. 
Cum  enim  quis  erudit  et  instituit  derisorem,  jactura 
primum  fit  temporis  ;  deinde,  et  alii  eonatum  irrident, 
tanquam  rem  vanam  et  operam  male  collocatam  ;  pos- 
tremo, derisor  ipse  scientiam  quam  didicit  fastidio  ha- 
bet.  At  majore  cum  periculo  transigitur  res  in  repre- 
hensione  impii ;  quia  non  solum  impius  non  auscultat, 
sed  et  cornua  obvertit,  et  reprehensorem,  odiosum  sibi 
jam  factum,  aut  confestim  convitiis  proscindit,  aut  sal- 
tern postea  apud  alios  criminatur. 

PARABOLA. 

7.  Filius  sapiens  latiftcat  patrem  :  filius  vero  stultus 

moestitio2  est  matri  sua?.3 

EXPLICATIO. 

Distinguuntur  solatia  atque  aegritudines  oeconomica?, 

1  Xoyog  yap  kariv  ovk  efj.bc.,  aotftuv  6'  enoc, 

deivqg  avayKTjc  obdev  loxveiv  nXiov.     Eurip.  Helena,  513. 

Cf.  Erasm.  Adagia,  ii.  3.  41. 

2  Prov.  ix.  7.  3  Prov.  x.  1. 


LIBER  OCTAVUS.  6b 

patris  videlicet  et  matris,  circa  liberos  suos.  Etenira 
Alius  prudens  et  frugi  pra?cipuo  solatio  est  patri,  qui 
virtu  tis  pretium  melius  novit  quam  mater;  ac  propterea 
filii  sui  indoli  ad  virtutem  propensae  magis  gratulatur  ; 
quinetiam  gaudium  ill!  fortasse  affert  iustitutum  suum, 
quod  filium  tarn  probe  educarit,  illique  honestatem  mo- 
rum  praeceptis.  et  exemplo  impresserit.  E  contra,  mater 
calamitati  filii  plus  compatitur  et  indolet ;  turn  ob  affec- 
tum maternum  magis  mollem  et  tenerum,  turn  fortasse 
indulgentiae  suae  conscia,  qua  eum  corruperit  et  de- 
pravaverit. 

PARABOLA. 

8.  Memoria  Justi  cum  laudibus  ;  at  nomen  Impiorum 

putrescet.1 

EXPLICATIO. 

Distincmitur  inter  famam  virorum  bonorum  et  malo- 
rum,  qualis  esse  soleat  post  obitum.  Viris  enim  bonis, 
extincta  invidia  (quae  famam  eorum,  dum  vixerant,  car- 
pebat),  nomen  continuo  efflorescit,  et  laudes  magis  in- 
dies invalescunt ;  at  viris  malis  (licet  fama  eorum,  per 
gratiam  amicorum  et  faetionis  suae  hominum,  ad  breve 
tempus  manserit)  paulo  post  fastidium  nominis  oboritur  ; 
et  postremo  laudes  illae  evanidae  in  infamiam  et  veluti 
in  odorem  gravem  et  tetrum  desinunt. 

PARABOLA. 

9.   Qui  conturbat  domum  suam,  possidebit  ventos.2 

EXPLICATIO. 

Utile  admodum  monitum,  de  discordiis  et  turbis  do- 
mesticis.     Plurimi  enim  ex  dissidiis  uxorum,  aut  ex- 

1  Prov.  x.  7.  2  prov.  xi.  29. 

VOL.  III.  5 


66  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

haeredationibus  filiorum,  aut  mutationibus  frequentibus 
familiae,  magna  sibi  spondent ;  ac  si  inde  vel  animi 
tranquillitas,  vel  rerum  suarum  administratio  foelicior, 
sibi  obventura  foret.  Sed  plerunque  abeunt  spes  suae 
in  ventos.  Etenim  turn  mutationes  ilhe,  ut  plurimum, 
non  cedunt  in  melius  ;  turn  etiam  perturbatores  isti 
familiae  sua3  molestias  varias,  et  ingratitudinem  eorum 
quos  aliis  praetertis  adoptant  et  deligunt,  saepenumero 
experiuntur ;  quin  et  hoc  pacto  rumores  sibi  progignunt 
non  optimos,  et  famas  ambiguas ;  neque  enim  male  a 
Cicerone  notatum  est ;  Omnem  famam  a  domesticis 
manare.1  Utrunque  autem  malum  per  ventorum  pos- 
sessionem eleganter  a  Salomone  exprimitur ;  nam  ex- 
pectationis  frustratio,  et  rumorum  suscitatio,  ventis 
recte  comparantur. 

PARABOLA. 

10.  Melior  est  finis  orationis,  quam  principium? 

EXPLICATIO. 

Corrigit  Parabola  errorem  frequentissimum,  non 
solum  apud  eos  qui  verbis  praecipue  student,  verum 
etiam  apud  prudentiores.  Is  est,  quod  homines  de 
sermonum  suorum  aditu  atque  ingressu  magis  sint 
soliciti  quam  de  exitu  ;  et  accuratius  exordia  et  prae- 
fatiuncul  asmeditentur  quam  extrema  orationum.  Deb- 
uerant  autem  nee  ilia  negligere,  et  ista,  ut  longe 
potiora,  praeparata  et  digesta  apud  se  habere ;  revol- 
ventes  secum,  et  quantum  fieri  potest  animo  prospi- 
cientes,  quis  tandem  exitus  sermonis  sit  futurus,  et 
quomodo  negotia  inde  promoveri  et  maturari  possint. 

1  Q.  Cicero,  De  Pet.  Cons.  §  5. 

2  Eccles.  vii.  8.     The  English  version  differs  considerably  from  the  Vul- 
gate. 


LIBER  OCTAVUS.  67 

Neque  hie  finis.  Quinimo  non  epilogos  tantum  et  ser- 
monum  qui  ad  ipsa  negotia  spectant  egressus  meditari 
oportet ;  verum  etiam  et  illorum  sermonum  cura  sus- 
cipienda  quos  sub  ipsum  discessum  commode  et  urbane 
injicere  possint,  licet  a  negotio  prorsus  alienos.  Equi- 
dem  co<rnovi  consiliarios  duos,  viros  certe  ma^nos  et 
prudentes,  et  quibus  onus  rerum  tunc  praecipue  incum- 
bebat,  quibus  illucl  fuit  perpetuum  et  proprium,  ut 
quoties  cum  principibus  suis  de  negotiis  ipsorum  com- 
municarent,  colloquia  in  rebus  ad  ipsa  negotia  spectan- 
tibus  nunquam  terminarent ;  verum  semper  aut  ad 
jocum,  aut  aliud  aliquid  quod  audire  erat  volupe, 
diverticula  quaererent ;  atque  (ut  adagio  dicitur)  ser- 
mones  marinos  aqua  fluviatili  sub  extremum  abluerent.1 
Neque  hoc  illis  inter  artes  postremum  erat. 

PARABOLA. 

11.  Sicut  muscce  mortuce  foetere  faciunt  unguentum 
optimum,  sic  hominem  pretiosum  sapientia  et  gloria, 
parva  stultitia.2 

EXPLICATIO. 

Iniqua  admodum  et  misera  est  conditio  hominum 
virtute  praecellentium  (ut  optime  notat  Parabola),  quia 
erroribus  eorum,  quantumvis  levissimis,  nullo  modo 
ignoscitur ;  verum,  quemadmodum  in  gemma  valde 
nitida  minimum  quodque  granulum  aut  nubecula  ocu- 
los  ferit  et  molestia  quadam  afficit,  quod  tamen  si  in 
gemma  vitiosiore  repertum  foret,  vix  notam  subiret ; 
similiter  in  viris  singulari  virtute  praeditis  minima  quae- 
que  vitia  statim  in  oculos  et  sermones  hominum  incur- 

1  Erasm.  Adag.  in.  3.  26.     This  proverbial  phrase  Erasmus  found  in  the 
Phcedrus  of  Plato,  and  in  Athenseus. 

2  Eccles.  x.  1. 


68  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

runt,  et  censura  perstringuntur  graviore;  qua?  in  ho- 
minibus  mediocribus  aut  omnino  laterent  aut  veniam 
facile  reperirent.  Itaque  viro  valde  prudenti  parva 
stultitia,  valde  probo  parvum  peccatum,  urbano  et 
moribus  eleganti  pauluhun  indecori,  de  fama  et  existi- 
matione  multum  detrahit.  Adeo  ut  non  pessimum 
foret  viris  egregiis,  si  nonnulla  absurda  (quod  citra 
vitium  fieri  possit)  actionibus  suis  immiscerent,  ut  liber- 
tatem  quandam  sibi  retineant,  et  parvorum  defectuum 
notas  confuudant. 

PARABOLA. 

12.  Homines  derisores  civitatem  perdunt ;  sapientes  vero 
avertunt  calamitatem.1 

EXPLICATIO. 

Minim  videri  possit  quod  in  descriptione  hominum 
qui  ad  respublicas  labefactandas  et  perdendas  veluti 
natura  comparati  et  facti  sunt,  delegerit  Salomon  char- 
acterem,  non  hominis  superbi  et  insolentis ;  non  tyran- 
nici  et  crudelis ;  non  temerarii  et  violenti ;  non  impii 
et  scelerati ;  non  injusti  et  oppressoris ;  non  seditiosi 
et  turbulenti ;  non  libidinosi  et  voluptarii ;  non  denique 
insipientis  et  inhabilis ;  sed  derisoris.  Verum  hoc 
sapientia  ejus  regis,  qui  rerumpublicarum  conservatio- 
nes  et  eversiones  optime  norat,  dignissimum  est.  Ne- 
que  enim  similis  fere  est  pestis  regnis  et  rebuspublicis, 
quam  si  consiliarii  regum  aut  senatores,  quique  guber- 
naculis  rerum  admoventur,  sint  ino-enio  derisores.  Hu- 
jusmodi  enim  homines  periculorum  magnitudinem,  ut 
fortes  videantur  senatores,  semper  extenuant ;  iisque 
qui  pericula  prout  par  est  ponderant,  veluti  timidis 
insultant.     Consultandi  et  deliberandi  maturas  moras, 

1  Prov.  xxix.  8. 


LIBER  OCTAVUS.  69 

et  meditatas  disceptationes,  veluti  rem  oratoriam  et 
taedii  plenam  et  ad  summas  rerum  nihil  facientem, 
subsannant.  Famam,  ad  quam  principum  consilia 
pra?cipue  sunt  componenda,  ut  salivam  vulgi  et  rem 
cito  praetervolaturam,  contemnunt.  Legum  vim  et 
authoritatem,  ut  reticula  quondam  quibus  res  majores 
minime  cohiberi  debeant,  nil  morantur.  Consilia  et 
praecautiones  in  longum  prospieientes,  ut  somnia  quae- 
dam  et  apprehensiones  melancholicas,  rejiciunt.  Viris 
revera  prudentibus  et  rerum  peritis  atque  magni  animi 
et  consilii,  dicteriis  et  facetiis  illudunt.  Denique  fun- 
damenta  omnia  regiminis  politici  simul  labefactant.1 
Quod  magis  attendendum  est,  quia  cuniculis  et  non 
impetu  aperto  haec  res  agitur,  neque  coepit  esse  inter 
homines  (prout  meretur)  suspecta. 

PARABOLA. 

13.  Princeps  qui  libenter  prcebet  aures  verbis  mendacii, 
omnes  servos  habet  improbos? 

EXPLICATIO. 

Cum  princeps  talis  fuerit,  ut  susurronibus  et  syco- 
phantis  absque  judicio  faciles  et  credulas  aures  praebeat, 
spirat  omnino  tanquam  a  parte  regis  aura  pestilens  quae 
omnes  servos  ejus  corrumpit  et  inficit.  Alii  metus 
principis  rimantur,  eosque  narrationibus  fictitiis  exag- 
gerant ;  alii  invidiae  furias  concitant,  praesertim  in  op- 
timos  quosque ;  alii  criminationibus  aliorum  proprias 
sordes    et   conscientias    malas   eluunt ;    alii    amicorum 

1  These  remarks  maj'  remind  the  reader  of  Beranger's  sarcasm: 

"  Un  favori 
Qui  se  croyait  un  grand  niinistre 
Quand  de  nos  maux  il  avait  ri."         Les  Etoiles  Filantes. 

2  Prov.  xxix.  12. 


70  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

suorum  honoribus  et  desideriis  velificant,  competitores 
eorum  calumniando  et  mordendo ;  alii  fabularum  argu- 
menta  contra  inimicos  suos,  tanquam  in  scena,  com- 
ponunt ;  et  innumera  hujusmodi.  Atque  haec  illi  qui 
ex  servis  principis  ingenio  sunt  magis  improbo.  At 
illi  etiam  qui  natura  probiores  sunt  et  melius  morati, 
postquam  in  innocentia  sua  parum  praesidii  esse  sense- 
rint  (quoniam  princeps  vera  a  falsis  distinguere  non 
novit),  morum  suorum  probitatem  exuunt,  et  ventos 
aulicos  captant,  iisque  servilem  in  modum  circumfe- 
runtur.  Nihil  enim  (ut  ait  Tacitus  de  Claudio)  tutum 
est  apud  principem  cujus  animo  omnia  sunt  tanquam 
indita  et  jussa.1  Atque  bene  Comineus ;  Prcestat 
servum  esse  principis  cujus  suspicionum  non  est  finis, 
quam  ejus  cujus  credulitatis  non  est  modus? 

PARABOLA. 

14.  Justus  miser etur  animce  jumenti  sui;   sed  misery- 
cordios  impiorum  crudeles.8 

EXPLICATIO. 

Inditus  est  ab  ipsa  natura  homini  Misericordiae  af- 
fectus  nobilis  et  excellens ;  qui  etiam  ad  animalia  bruta 
extenditur,  quae  ex  ordinatione  divina  ejus  imperio 
subjiciuntur.  Itaque  habet  ista  misericordia  analogiam 
quandam  cum  ilia  principis  erga  subditos.  Quinetiam 
illud  certissimum  est,  quod  quo  dignior  est  anima,  eo 
pluribus  compatiatur.     Etenim  animaa  augustae  et  de- 

1  "Sed  nihil  arduum  videbatur  in  animo  principis  cui  non  judicium 
non  odium  erat  nisi  indita  et  jussa."  —  Tac.  Ann.  xii.  3. 

2  See  Philip  de  Comines's  Memoirs,  book  i.  c.  16. 

3  Prov.  xii.  10.  Bacon  seems  here  to  translate  from  the  English  version. 
The  Vulgate  is,  "Novit  Justus  jumentorum  suorum  animas;  viscers 
autem  impiorum  crudelia." 


LIBER  OCTAVUS.  71 

generes  hujusmodi  res  ad  se  nihil  pertinere  putant ;  at 
ilia  quae  nobilior  est  portio  universi,  ex  communione 
afficitur.  Quare  videmus  sub  veteri  lege  haud  pauca 
fuisse  praecepta,  non  tarn  mere  caeremonialia,  quam 
misericordiae  institutiva ;  quale  fuit  illud  de  non  come- 
dendo  carnem  cum  sanguine  ejus;  et  similia.  Etiam 
in  sectis  Essaeorum  et  Pythagoraeorum  ab  esu  anima- 
lium  omnino  abstinebant.  Quod  etiam  hodie  obtinet 
(superstitione  inviolata)  apud  incolas  nonnullos  im- 
perii Mogollensis.  Quin  et  Turcae  (gens  licet  et  stirpe 
et  disciplina  crudelis  et  sanguinaria)  brutis  tamen  elee- 
mosynas  largiri  solent ;  neque  aniinalium  vexationes  et 
torturas  fieri  sustinent.1  Verum,  ne  forte  haec  quae 
diximus  omnis  generis  misericordiae  patrocinari  videan- 
tur,  salubritur  subjungit  Salomon  ;  Impiorum  miseri- 
cordias  esse  crudeles.  Eae  sunt,  quando  hominibus 
sceleratis  et  facinorosis  parcitur  justitiae  gladio  ferien- 
dis  ;  crudelior  enim  hujusmodi  misericordia,  quam  cru- 
delitas  ipsa.  Nam  crudelitas  exercetur  in  singulos,  at 
misericordia  ilia  universum  facinorosorum  exercitum, 
concessa  impunitate,  in  homines  innocentes  armat  et 
immittit. 

PARABOLA. 

15.   Totum  spiritum   suum  profert  stultus ;   at  sapiens 
reservat  aliquid  in  posterum.2 

EXPLICATION 

Corrigit  Parabola  praecipue  (ut  videtur)  non  homi- 
num  vanorum  futilitatem,  qui  dicenda  tacenda  facile 
proferunt ;  non  parrhesiam  illam,  qua  absque  discrimine 
et  judicio  in  omnes  et  omnia  involant ;  non  garrulita- 
tem,  qua  ad  nauseam  usque  aliis  obstrepunt ;  sed  vi- 

1  See  Busbequius,  Ep.  3.  —  J.  S.  2  Prov.  xxix.  11. 


72  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

tium  aliud  magis  occultum ;  nempe  sermonis  regimen 
minime  omnium  prudens  et  politicum  ;  hoc  est,  cum 
quis  ita  sermonem  (in  colloquiis  privatis)  instituit,  ut 
quaecunque  in  animo  habeat  quae  ad  rem  pertinere 
putet,  simul,  et  tanquam  uno  spiritu  et  oratione  con- 
tinuata,  proferat.  Hoc  enim  plurimum  negotiis  officit. 
Siquidem  primo,  oratio  intercisa  et  per  partes  infusa 
longe  magis  penetrat  quam  continuata ;  quoniam  in 
continuata  pondus  rerum  non  distincte  et  sigillatim 
excipitur,  nee  per  moram  nonnullam  insidet,  sed  ratio 
rationem  antequam  penitus  insederit  expellit.  Se- 
cundo,  nemo  tarn  potenti  et  foelici  eloquentia  valet,  ut 
primo  sermonis  impetu  eum  quern  alloquitur  mutum 
et  elinguem  plane  reddat ;  quin  et  alter  aliquid  vicissim 
respondebit,  et  fortasse  objiciet :  turn  vero  accidit,  ut 
quae  in  refutationem  aut  replicationem  reservanda  fuis- 
sent,  praemissa  jam  et  an  tea  delibata  vires  suas  et  gra- 
tiam  amiserint.  Tertio,  si  quis  ea  qua?  dicenda  sunt 
non  simul  effundat  sed  per  partes  eloquatur,  aliud 
primo  aliud  subinde  injiciens,  sentiet  ex  ejus  quern 
alloquitur  vultu  et  responso  quomodo  singula  ilium 
affecerint,  quam  in  partem  accepta  fuerint ;  ut  quae 
adhuc  restant  dicenda  cautius  aut  supprimat  aut  ex- 
cerpat. 

PARABOLA. 

16.  Si  spiritus  potestatem  habentis  ascendent  super  te, 
locum  tuum  ne  dimiseris ;  quia  curatio  faciet  ces- 
sare  magna  peccata.1 

EXPLICATIO. 

Praecipit  Parabola  quomodo  se  quis  gerere  debeat, 
cum   iram    atque    indignationem    principis    incurrerit. 

1  Eccles.  x.  4.  . 


LIBER  OOTAVUS.  73 

Praeceptum  duplex:  primo,  ut  non  dimittat  locum 
suum  ;  secundo,  ut  curationi,  tanquam  in  morbo  aliquo 
o-ravi,  diligenter  et  caute  attendat.  Consueverunt 
enim  homines,  postquam  commotos  contra  se  principes 
suos  senserint,  partim  ex  dedecoris  impatientia,  partial 
ne  vulnus  observando  refricent,  partim  ut  tristitiam  et 
humilitatem  eorum  principes  sui  perspiciant,  se  a  mu- 
neribus  et  functionibus  suis  subducere ;  quinetiam  in- 
terdum  ipsos  magistratus  et  dignitates  qnas  gerunt  in 
principum  manus  restituere.  At  Salomon  lianc  me- 
dendi  viam,  veluti  noxiam,  improbat ;  idque  snmma 
profecto  ratione.  Primo  enim,  dedecus  ipsum  nimis 
ilia  publicat  ;  unde  turn  inimici  atque  invidi  audaciores 
fiunt  ad  laedendum,  turn  amici  timidiores  ad  subvenien- 
dum.  Secundo,  lioc  pacto  fit  ut  principis  ira,  quae 
fortasse  si  non  evulgaretur  sponte  concideret,  magis 
figatur,  et  veluti  principio  jam  facto  hominis  detur- 
bandi  in  praecipitium  illius  feratur.  Postremo,  seces- 
sus  iste  aliquid  sapit  ex  malevolo,  et  temporibus  in- 
fenso ;  id  qnod  malum  indignationis  malo  suspicionis 
cumulat.  Ad  curationem  autem  pertinent  ista :  primo, 
caveat  ante  omnia  ne  stupiditate  quadam,  aut  etiam 
animi  elatione,  indignationem  principis  minime  sentire 
aut  inde  prout  debeat  affici  videatur :  hoc  est,  ut  et 
vultum,  non  ad  tristitiam  contumacem,  sed  ad  moesti- 
tiam  gravem  atque  modestam  componat ;  et  in  rebus 
quibuscunque  agendis  se  minus  solito  hilarem  et  laetum 
ostendat ;  quin  et  in  rem  suam  erit,  amici  alicujus 
opera  et  sermone  apud  principem  uti,  qui  quanto  do- 
loris  sensu  in  intimis  excrucietur  tempestive  insinuet. 
Secundo,  occasiones  omnes  vel  minimas  sedulo  evitet, 
per  quas  aut  res  ipsa  quae  indignationi  causam  praebuit 
refricetur,  aut  princeps  denuo  excandescendi  et  ipsum 


74  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

quacunque  de  causa  coram  aliis  objurgandi  ansam  ar- 
ripiat.  Tertio,  perquirat  etiam  diligenter  occasiones 
omnes,  in  quibus  opera  ejus  principi  grata  esse  possit ; 
ut  et  voluntatem  promptam  redimendi  culpam  praeteri- 
tam  ostendat,  et  princeps  suus  sentiat  quali  tandem 
servo,  si  eum  dimittat,  privari  se  contigerit.  Quarto, 
culpam  ipsam  aut  sagaciter  in  alios  transferat,  aut  am- 
nio illam  non  malo  commissam  esse  insinuet,  aut  etiam 
malitiam  illorum,  qui  ipsum  regi  detulerunt  vel  rem 
supra  modum  aggravarunt,  indieet.  Denique  in  omni- 
bus evigilet,  et  curationi  sit  intentus. 

PARABOLA. 

17.  Primus  in  causa  sua  Justus ;  turn  venit  altera 
pars,  et  inquirit  in  eum.1 

EXPLICATIO. 

Prima  in  unaquaque  causa  informatio,  si  paulisper 
animo  judicis  insederit,  altas  radices  agit,  eumque  im- 
buit  et  occupat ;  adeo  ut  aegre  elui  possit,  nisi  aut 
manifesta  aliqua  falsitas  in  materia  informationis,  aut 
artificium  aliquod  in  eadem  exhibenda  deprehendatur. 
Etenim  nuda  et  simplex  defensio,  licet  justa  sit  et  prae- 
ponderans,  vix  praejudicium  informationis  primae  com- 
pensare,  aut  libram  justitiae  semel  propendentem  ad 
asquilibrium  reducere  per  se  valet.  Itaque  et  judici 
tutissimum  ut  nihil  quod  ad  merita  causae  spectat  prsel- 
ibetur  priusquam  utraque  pars  simul  audiantur  ;  et 
defensori  optimum,  si  judicem  senserit  praeoccupatum, 
in  hoc  potissimum  (quantum  dat  causa)  incumbere,  ut 
versutiam  aliquam  et  dolum  malum  ab  adversa  parte 
in  judicis  abusum  adhibitum  detegat. 

1  Prov.  xviii.  17. 


LIBER  OCTAVUS.  75 

PARABOLA. 

18.  Qui  delicate  a  jpueritia  nutrit  servum  suum,  postea 

sentiet  eum  contumacem} 

EXPLICATIO. 

Servandus  est  principibus  et  dominis,  ex  consilio 
Salomonis,  in  gratia  et  favore  suo  erga  servos,  modus. 
Is  triplex  est ;  primo,  ut  promoveantur  per  gradus,  non 
per  saltus ;  secundo,  ut  interdum  assuefiant  repidsce ; 
tertio  (quod  bene  prsecipit  Macciavellus  2)  ut  habeant 
prce  oculis  suis  semper  aliquid,  quo  ulterius  aspirare 
possint.  Nisi  enim  haec  fiant,  reportabunt  proculdu- 
bio  principes  in  fine  a  servis  suis,  loco  animi  grati  et 
officiosi,  fastidium  et  contumaciam.  Etenim,  ex  pro- 
motion e  subita,  oritur  insolentia  ;  ex  perpetua  desidera- 
torum  adeptione,  impatientia  repulsse  ;  denique,  si  vota 
desint,  deerit  itidem  alacritas  et  industria. 

PARABOLA. 

19.  Vidisti  virum  velocem  in  opere  suo;  coram  regions 

stabit,  nee  erit  inter  ignobiles? 

EXPLICATIO. 

Inter  virtutes  quas  reges  in  delectu  servorum  potissi- 
mum  spectant  et  requirunt,  gratissima  est  prae  cunctis 
celeritas  et  in  negotiis  expediendis  strenuitas.  Viri  pro- 
funda prudentia,  regibus  suspecti ;  utpote  qui  nimium 

1  Prov.  xxix.  21. 

2  We  find  Macchiavelli's  opinion,  as  to  what  the  conduct  of  princes  tow- 
ards their  ministers  ought  to  be,  in  the  twenty-second  chapter  of  II  Prin- 
cipe. It  hardly  appears  to  justify  the  reference  here  made  to  him;  but  I 
have  not  met  with  any  passage  in  his  writings  which  contains  precisely  the 
remark  in  the  text. 

8  Prov.  xxii.  29. 


76  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

sint  inspectores,  et  dominos  suos  inscios  et  invitos  inge- 
nii  sui  viribus  (tanquam  machina)  circumagere  possint. 
Populares,  invisi ;  utpote  qui  regum  luminibus  offici- 
unt,  et  oculos  populi  in  se  convertunt.  Animosi,  pro 
turbulentis  saepe  habentur,  et  ultra  quam  par  est  au- 
suris.  Probi,  et  vita3  integrae,  tanquam  difficiles  ex- 
istimantur,  nee  ad  omnes  nutus  heriles  apti.  Denique 
non  est  virtus  alia,  quae  non  habeat  aliquam  quasi  um- 
bram,  qua  regum  animi  offendantur ;  sola  velocitas  ad 
mandata  nihil  habet  quod  non  placeat.  Insuper,  mo- 
tus  animorum  regiorum  celeres  sunt,  et  morae  minus 
patientes.  Putant  enim  se  quidvis  efficere  posse  ;  il- 
lud  tantum  deesse,  ut  cito  fiat.  Itaque  ante  omnia 
iis  grata  est  celeritas. 

PARABOLA. 

20.    Vidi  cunctos  viventes,  qui  ambulant  sub  sole,  cum 
adolescente  secundo,  qui  consurgit  pro  eo.1 

EXPLICATIO. 

Notat  Parabola  vanitatem  hominum,  qui  se  agglom- 
erare  solent  ad  successores  designatos  principum. 
Radix  autem  hujus  rei  est  insania  ilia,  hominum  ani- 
mis  penitus  a  natura  insita  ;  nimirum,  ut  Spes  suas 
nimium  adament.  Vix  enim  reperitur,  qui  non  del- 
ectatur  magis  iis  quse  sperat,  quam  iis  quae  fruitur. 
Quinetiam  Novitas  humanae  naturae  grata  est,  et  avide 
expetitur.  In  successore  autem  principis  ista  duo  con- 
currunt ;  Spes,  et  Novitas.  Innuit  autem  Parabola 
idem  quod  olim  dictum  erat,  primo  a  Pompeio  ad 
Syllam,  postea  a  Tiberio  de  Macrone  ;  Plures  adorare 

1  Eccles.  iv.  15.    The  English  version  differs  considerably  from  the  Vul- 
gate. 


LIBER  OCTAVUS.  77 

solem  orientem,  quam  occidentem.1  Neque  tamen  im- 
perantes  multum  hac  re  commoventur  aut  earn  magni 
faciunt,  sicut  nee  Sylla  nee  Tiberius  fecit ;  sed  rident 
potius  hominum  levitatem,  nee  pugnant  cum  somniis  : 
Est  autem,  ut  aiebat  ille,  Spes  vigilantis  insomnium.2 

PARABOLA. 

21.  Erat  civitas  parva,  et  pauci  in  ea  viri.  Venit  con- 
tra earn  rex  magnus,  et  vadavit  earn,  instruxitque 
munitiones  per  gyrum,  et  perfecta  est  obsidio ;  in- 
ventusque  est  in  ea  vir  pauper  et  sapiens,  et  liberavit 
earn  per  sapientiam  suam  ;  et  nullus  deinceps  recor- 
datus  est  hominis  illius  pauperis.^ 

EXPLICATIO. 

Describit  Parabola  ingenium  hominum  pravum  et 
malevolum.  Ii  in  rebus  duris  et  ano;ustis  eonfugiunt 
fere  ad  viros  prudentes  et  strenuos,  licet  antea  con- 
temptui  habitos.  Quamprimum  autem  tempestas  trans- 
ient, ingrati  demum  erga  conservatores  suos  reperi- 
untur.  Macciavellus  vero,  non  sine  causa,  instituit 
quaBstionem ;  Titer  ingratior  esset  erga  bene  meritos, 
princeps  aut  populus  ? 4  Sed  interim  utrunque  in- 
grati tudinis  arguit.  Attamen  hoc  non  solum  ex  ingrat- 
itudine  principis  aut  populi  oritur,  sed  accedit  plerun- 
que  his  invidia  procerum,  qui  secreto  indolent  eventui, 
licet  foelici  et  prospero,  quia  ab  ipsis  profectus  non  sit ; 
itaque  et  meritum  hominis  extenuant  et  ipsum  depri- 
munt. 

1  Plut.  in  Pomp.  c.  22.,  and  Tacitus,  Annal.  vi.  46. 

2  "Otia  animorum  et  spes  inanes  et  velut  somnia  qusedam  vigilantium." 
—  Quintil.  vi.  2.  30.  The  apophthegm  in  the  text  is  ascribed  to  Plato  by 
jElian,  Var.  Hist.  xiii.  28.     M.  Bouillet  refers  to  Ecclesiosticus,  xiii.  13. 

3  Eccles.  ix.  14,  15.  4  Macch.  Discorsi,  i.  29. 


78  DE  AUGMENTS   SC1ENTIARUM 

PARABOLA. 

22.  Iter  pigrorum  quasi  sepes  spinarum.1 

EXPLICATIO. 

Elegantissime  ostendit  Parabola  Pigritiam  in  fine 
laboriosam  esse.  Diligentia  enim  et  sedula  praeparatio 
id  prasstant,  ut  pes  in  aliquod  ofFendiculum  non  im- 
pingat,  sed  ut  complanetur  via  antequam  ineatur.  At 
qui  piger  est  et  omnia  in  extremum  momentum  execu- 
tionis  difFert,  necesse  est  ut  perpetuo  et  singulis  passi- 
bus  quasi  per  rubos  et  sentes  inceclat,  qui  eum  subinde 
detineant  et  impediant.  Idem  observari  possit  etiam 
in  familia  regenda  ;  in  qua  si  adhibeatur  cura  et  provi- 
dentia,  omnia  placide  et  veluti  sponte  procedunt,  abs- 
que strepitu  et  tumultu  ;  sin  haec  desint,  ubi  major  ali- 
quis  motus  intervenerit,  omnia  simul  agenda  turmatim 
occurrunt ;  tumultuantur  servi ;  sedes  personant. 

PARABOLA. 

23.   Qui  cognoscit  in  judicio  faciem,  non  bene  facit; 
iste,  et  pro  buccella  panis,  deseret  veritatem.2 

EXPLICATIO. 

Prudentissime  notat  Parabola,  in  judice  magis  per- 
niciosam  esse  facilitatem  morum  quam  corruptelam 
munerum.  Munera  enim  haudquaquam  ab  omnibus 
deferuntur  ;  at  vix  ulla  est  causa,  in  qua  non  inveni- 
atur  aliquid  quod  flectat  judicis  animum,  si  personas 
respiciat.  Alius  enim  respicietur,  ut  popularis  ;  alius, 
ut  maledicus  ;  alius,  ut  dives  ;  alius,  ut  gratus  ;  alius, 
ut  ab  amico  commendatus  ;  denique  omnia  plena  sunt 
iniquitatis,    ubi    dominatur   respectus   personarum ;    et 

1  Prov.  xv.  19.  2  Prov.  xxviii.  21. 


LIBER  OCTAVUS.  79 

levi  omnino  de  causa,  veluti  pro  buccella  panis,  judicium 
pervertetur. 

PARABOLA. 

24.  Vir  pauper  calumnians  pauperes  similis  est  imbri 

vehementi  in  quo  paratur  fames.1 

EXPLICATIO. 

Parabola  ista  antiquitus  expressa  et  depicta  fuit  sub 
fabula  hirudinis  utriusque  ;  nimirum,  plena?  et  vacuae. 
Pauperis  enim  et  famelici  oppressio  longe  gravior  est 
quam  oppressio  per  divitem  et  repletum,  quippe  qua? 
omnes  exactionum  technas  et  omnes  nummorum  an- 
gulos  perquirit.  Solebat  hoc  ipsum  etiam  spongiis  as- 
similari ;  quae  aridae  fortiter  sugunt,  madidae  non  item. 
Monitum  autem  utile  continet,  turn  erga  principes, 
ne  praefecturas  provinciarum  aut  magistratus  viris  in- 
digentibus  et  obaeratis  committant ;  turn  erga  popu- 
los,  ne  reges  suos  cum  nimia  egestate  conflictari  per- 
mittant. 

PARABOLA. 

25.  Fons   turbatus  pede,   et   vena  corrupta,   est  Justus 

cadens  coram  impio? 

EXPLICATIO. 

Praecipit  Parabola,  rebuspublicis  ante  omnia  caven- 
dum  esse  de  iniquo  et  infami  judicio,  in  causa  aliqua 
celebri  et  gravi ;  praesertim  ubi  non  absolvitur  noxius, 
sed  condemnatur  insons.  Etenim  injuriae  inter  pri- 
vatos  grassantes  turbant  quidem  et  polluunt  latices 
justitiae,  sed  tanquam  in  rivulis  ;  verum  judicia  ini- 
qua,  qualia  diximus,  a  quibus  exempla  petuntur,  fontes 
ipsos  justitiae  inficiunt  et  inquinant.     Postquam  enim 

1  Prov.  xxviii.  3.  2  Prov.  xxv.  26. 


80  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

tribunal  cesserit  in  partes  injustitiae,  status  rerum  ver- 
titur  tanquam  in  latrocinium  publicum  ;  fitque  plane, 
ut  homo  homini  sit  lupus.1 

PARABOLA. 

26.  Noli   esse   amicus   homini   iracundo,  nee  ambulato 

cum  homine  f  arioso? 

EXPLICATIO. 

Quanto  religiosius  amicitiae  jura  inter  bonos  ser- 
vanda et  colenda  sunt,  tanto  magis  cavendum  est  jam 
usque  a  principio  de  prudente  amicorum  delectu.  At- 
que  amicorum  natura  et  mores,  quantum  ad  nos  ipsos 
spectant,  omnino  ferendi  sunt ;  cum  vero  necessitatem 
nobis  imponunt,  qualem  erga  alios  personam  induamus 
et  geramus,  dura  admodum  et  iniqua  amicitiae  conditio 
est.  Itaque  interest  inprimis,  ut  praecipit  Salomon,  ad 
vitae  pacem  et  praesidia,  ne  res  nostras  cum  hominibus 
iracundis,  et  qui  facile  lites  et  jurgia  provocant  aut  sus- 
cipiunt,  commisceamus.  Istud  enim  genus  amicorum 
perpetuo  nos  contentionibus  et  factionibus  implicabit : 
ut  aut  amicitiam  abrumpere,  aut  incolumitati  propria 
deesse  cogamur. 

PARABOLA. 

27.  Qui  celat  delictum,  queer  it  amicitiam, ;  sed  qui  altera 

sermone  repetit,  separat  foederatos.8 

EXPLICATIO. 

Duplex  concordiam  tractandi  et  animos  reconciliandi 
via  ;    altera,  quae  incipit   ab   amnestia ;    altera  quae  a 

l  See  Erasm.  Adag.  i.  1.  70.  2  Prov.  xxii.  24. 

3  Prov.  xvii.  9. 


LIBER  OCTAVUS.  81 

repetitione  injuriarum*  subjungendo  apologias  et  excu- 
sationes.  Equidem  memini  sententiam  viri  admodum 
prudentis  et  politici ;  Qui  pacem  tractat,  non  repetitis 
conditionibus  dissidii,  is  magis  animos  dulcedine  coneor- 
d'a>  fallit  quam  cequitate  componit.  Verum  Salomon, 
illo  scilicet  prudentior,  in  contraria  opinione  est ;  et 
amnestiam  probat,  repetitionem  prohibet.  Etenim  in 
repetitione  haec  insunt  mala ;  turn  quod  ea  sit  veluti 
unguis  in  ulcere;  turn  quod  periculum  impendeat  a 
nova  altercatione  (siquidem  de  injuriarum  rationibus 
inter  partes  nunquam  conveniet)  ;  turn  denique  quod 
deducat  rem  ad  apologias  ;  at  utraque  pars  malit  videri 
potius  offensam  remisisse,  quam  admisisse  excusatio- 
nem. 

PARABOLA. 

28.  In  omni  opere  bono  erit  abundantia  ;  ubi  autem  verba 
sunt  plurima,  ibi  frequenter  egestas.1 

EXPLICATIO. 

Separat  Salomon  hac  Parabola  fructum  laboris  lin- 
guae et  laboris  manuiim ;  quasi  ex  altero  proveniat 
egestas,  ex  altero  abundantia.  Etenim  fit  fere  per- 
petuo  ut  qui  multa  effutiant,  jactent  multa,  multa  pro- 
mittant,  egeni  sint,  nee  emolumentum  capiant  ex  illis 
rebus  de  quibus  loquuntur.  Quinetiam,  ut  plurimum, 
industrii  minime  sunt  aut  impigri  ad  opera,  sed  tan- 
tummodo  sermonibus  se,  tanquam  vento,  pascunt  et 
satiant.  Sane,  ut  poeta  loquitur,  Qui  silet  est  firmus.2 
Is  qui  conscius  est  se  in  opere  proficere,  sibi  plaudit  et 
tacet ;  qui  vero  e  contra  conscius  est  auras  se  inanes 
captare,  multa  et  mira  apud  alios  prsedicat. 

1  Prov.  xiv.  23.  2  Ovid,  Remed.  Amor.  697. 

VOL.   III.  6 


82  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

PARABOLA. 

29.  Melior  est  correptio  manifesto,,  quam  amor  occultus} 

EXPLICATIO. 

Reprehendit  Parabola  mollitiem  amicorum,  qui  ami- 
ciriae  privilegio  non  utuntur  in  admonendo  libere  et 
audacter  amicos,  tam  de  erroribus  quam  de  periculis 
suis.  Quid  enim  faciam  (solet  hujusmodi  mollis  amicus 
dicere),  aut  quo  me  vert-am  ?  Amo  ilium  quantum  quis 
inazime,  meque  si  quid  illi  adoersi  contigerit  ipsius  loco 
libenter  substituerim  ;  sed  novi  ingenium  ejus ;  si  libere 
cum  eo  egero,  animum  illius  offendam,  saltern  contristabo ; 
neque  tamen  proficiam;  atque  citius  eum  ab  amicitia  mea 
alienabo,  quam  ab  Us  quce  in  animo  fixa  habet  abducam. 
Hujusmodi  amicum,  tauquam  enervem  et  inutilem, 
i'edarguit  Salomon,  atque  plus  utilitatis  ab  inimico 
manifesto  quam  ab  ejus  generis  amieo  sumi  posse  pro- 
nunciat.  Siquidem  ea  fortasse  audire  ei  contigerit  ab 
inimico  per  contumeliam,  quae  amicus  mussat  prae 
nimia  indulgentia. 

PARABOLA. 

30.  Prudens  advertit  ad  gressus  suos ;  stultus  divertit 

ad  dolos.2 

EXPLICATIO. 

Duoe  sunt  prudentiaa  species  ;  altera  vera  et  sana, 
altera  degener  et  falsa,  quam  Salomon  stultitice  nomine 
appellare  non  dubitat.  Qui  priori  se  dederit,  viis  et 
vestigiis  propriis  cavet ;  periculis  prospiciens,  meditans 
remedia,  proborum  opera  utens,  contra  improbos  seip- 
sum  muniens  ;  cautus  incoeptu,  receptu  non  imparatus  ; 

1  Prov.  xxvii.  5. 

2  Prov.  xiv.  8.  and  15  ?    M.  Bouillet  refers  to  Prov.  xv.  21. 


LIBER  OCTAVUS.  83 

in  occasiones  attentus,  contra  impedimenta  strenuus ; 
cum  innumeris  aliis,  quae  ad  sui  ipsius  actiones  et  gres- 
sus  regendos  spectant.  At  altera  species  tota  est  con- 
suta  ex  fallaciis  et  astutiis,  spemque  ponit  omnino  in 
aliis  circumveniendis  iisdemque  ad  libitum  effingendis. 
Hanc  inerito  rejicit  Parabola,  non  tan  turn  ut  impro- 
bam,  sed  etiam  ut  stultam.  Primo  enim,  minime  est' 
ex  iis  rebus  qme  in  nostra  sunt  potestate,  nee  etiam 
aliqua  constant!  regula  nititur ;  sed  nova  quotidie  com- 
miniscenda  sunt  stratageinata,  prioribus  fatiscentibus 
et  obsoletis.  Secundo,  qui  vafri  et  subdoli  hominis 
famam  et  opinionem  semel  incurrerit,  praecipuo  se  ad 
res  gerendas  instrumento  prorsus  privavit  ;  hoc  est, 
fide  :  itaque  omnia  parum  votis  suis  consentientia  ex- 
perietur.  Postremo,  artes  istaa,  utcunque  pulchraa 
videantur  et  complaceant,  attamen  saapius  fnistrantur: 
quod  bene  notavit  Tacitus ;  Consilia  callida  et  audacia 
expectatione  Iceta,  tractatu  dura,  eventic  tristia.1 

PARABOLA. 

31.    Noli  esse  Justus  nimium,  nee    sapientior  quam 
oportet ;  cur  abripiare  subito  ?  8 

EXPLICATIO. 

Sunt  tempora  (ut  inquit  Tacitus)  in  quibus  magnis 
virtutibus  certissimum  est  exitium.3  Atque  hoc  viris 
virtute  et  justitia  egregiis  aliquando  subito,  aliquando 
diu   ante    prsevisum,   contingit.       Quod  si   adjungatur 

1  "  Consilia  callida  et  audacia  prima  specie  lieta,  tractatu  dura,  eventu 
tristia  esse."  These  words,  however,  do  not  occur  in  Tacitus,  but  in  the 
thirty-fifth  book  of  Livy,  c.  32.  Bacon's  recollection  was  probably  misled 
by  the  epigrammatic  character  of  the  expression. 

2  Eccles.  vii.  16. 

8  "  Ob  virtutes  certissimum  exitium."  —  Tac.  Hist.  i.  2. 


84  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

etiam  prudentia,  hoc  est,  ut  cauti  sint  et  ad  propriam 
incolumitatem  evigilent,  turn  hoc  lucrantur  ut  ruina 
eorum  subito  obveniat,  ex  occultis  omnino  et  obscuris 
consiliis ;  quibus  et  evitetur  invidia,  et  pernicies  ipsos 
imparatos  adoriatur.  Quod  vero  ad  illud  nimium  quod 
in  Parabola  ponitur  (quandoquidem  non  Periandri 
alicujus,  sed  Salomonis  verba  sunt  ista,  qui  mala  in 
hominum  vita  saepius  notat,  nunquam  praecipit)  intel- 
ligendum  est  non  de  virtute  ipsa  (in  qua  nimium  non 
est)  sed  de  vana  ejus  atque  invidiosa  affectatione  et 
ostentatione.  Simile  quiddam  innuit  Tacitus  de  Lep- 
ido ;  miraculi  loco  ponens,  quod  nunquam  servilis 
alicujus  sententiae  author  fuisset,  et  tamen  tarn  saevis 
temporibus  incolumis  mansisset ;  Subit  (inquit)  cogi- 
tatio,  utrum  faze  fato  regantur,  an  etiam  sit  in  nostra 
potestate  cursum  quendam  tenere  inter  deforme  obsequium 
et  abruptam  contumaciam  medium,  periculo  simul  et  in- 
dignitate  vacuum  ? l 

PARABOLA. 

32.  Da  sapienti  occasionem,  et  addetur  .ei  sapientia? 

EXPLICATIO. 

Distinguit  Parabola  inter  sapientiam  illam  quae  in 
verum  habitum  increverit  et  maturuerit,  et  illam  qua' 
natat  tantum  in  cerebro  et  conceptu,  aut  sermone  jac- 
tatur,  sed  radices  altas  non  egerit.  Siquidem  prior, 
oblata  occasione  in  qua  exerceatur,  illico  excitatur, 
accingitur,  dilatatur,  adeo   ut   seipsa   major   videatur ; 

1  "  Unde  dubitare  cogor,  fato  et  sorte  nascendi,  ut  caetera,  ita  principum 
inclinatio  in  hos,  oflfensio  in  illos:  an  sit  aliquid  in  nostris  consiliis,  liceat- 
que  inter  abruptam  contumaciam  et  deforme  obsequium  pergere  iter  am- 
bitioue  et  periculis  vacuum."  —  Tac.  Ann.  iv.  20. 

2  Prov.  ix.  9. 


LIBER  OCTAVUS.  85 

posterior  vero,  quae  ante  occasionem  alacris  erat,  oc- 
casione  data  fit  attonita  et  confusa ;  ut  etiam  ipsi  qui 
ea  se  prasditum  arbitrabatur  in  dubium  vocetur,  annon 
praeceptiones  de  ea  fuerint  insomnia  mera  et  specula- 
tiones  inanes  ? 

PARABOLA. 

33.  Qui  laudat  amicum  voce  alta,  surgendo  mane,  erit 

Mi  loco  maledictionis.1 

EXPLICATIO. 

Laudes  moderatae,  et  tempestivae,  et  per  occasionem 
prolatae,  famae  hominum  atque  fortunae  plurimum  con- 
ferunt ;  at  immoderatae,  et  streperae,  et  importune  ef- 
fusae,  nihil  prosunt :  imo  potius,  ex  sententia  Parabolae, 
impense  nocent.  Primo  enim  manifesto  se  produnt, 
aut  ex  nimia  benevolentia  oriundas,  aut  ex  composito 
affectatas ;  quo  collaudatum  potius  falsis  praeconiis  de- 
mereantur  quam  veris  attributis  ornent.  Secundo, 
laudes  parcae  et  modestae  invitant  fere  praesentes,  ut 
ipsis  etiam  aliquid  adjiciant ;  profusae  contra  et  immod- 
icae,  ut  aliquid  demant  et  detrahant.  Tertio  (quod 
caput  rei  est)  conflatur  illi  invidia,  qui  nimium  lauda- 
tur ;  cum  laudes  omnes  nimiae  videantur  spectare  ad 
contumeliam  aliorum  qui  non  minus  merentur. 

PARABOLA. 

34.  Quomodo    in   aquis   resplendent  fades,    sic    corda 

hominum  manifesta  sunt  prudentibus.2 

EXPLICATIO. 

Distinguit  Parabola  inter  mentes  prudentium  et 
caeterorum  hominum  ;  illas  aquis  aut  speculis  compa- 

1  Prov.  xxvii.  14.  2  Pro  v.  xxvii.  19. 


86  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

rans,  quae  species  et  imagines  rerum  recipiunt  ;  cum 
altera?  similes  sint  terras,  aut  lapidi  impolito,  in  quibus 
nihil  reflectitur.  Atque  eo  magis  apte  comparatur 
animus  hominis  prudentis  ad  speculum,  quia  in  speculo 
imago  propria  spectari  possit  una  cum  imaginibus  alio- 
rum  ;  id  quod  oculis  ipsis  sine  speculo  non  conceditur. 
Quod  si  animus  prudentis  adeo  capax  sit,  ut  innumera 
ingenia  et  mores  observare  et  internoscere  possit,  su- 
perest  ut  detur  opera  quo  reddatur  non  minus  varius 
applicatione  quam  repraesentatione  ; 

Qui  sapit,  innumeris  moribus  aptus  erit.1 

Atque  his  Salomonis  Parabolis  diutius  fortasse  im- 
morati  sumus,  quam  pro  modo  exempli ;  dignitate  et 
rei  ipsius  et  authoris  longius  provecti. 

Neque  tantum  in  usu  erat  apud  Hebraeos,  sed  alibi 
etiam  priscorum  sapientibus  frequentissimum ;  ut  si 
cujuspiam  observatio  in  aliquid  incidisset  quod  vitae 
communi  conducibile  fuisset,  id  redigeret  et  contraheret 
in  brevem  aliquam  Sententiam,  vel  Parabolam,  vel 
etiam  Fabulam.  Verum,  quod  ad  Fabulas  (sicut  alias 
dictum  est),  illae  exemplorum  vicarii  et  supplementa 
olim  extiterunt :  nunc,  quando  tempora  historiarum 
copia  abundent,  ad  animatum  scopum  rectius  et  alac- 
rius  collimatur.  At  modus  scribendi  qui  optime  con- 
venit  argumento  tarn  vario  et  multiplici  (quale  est 
tractatus  de  Negotiis  et  Occasionibus  Sparsis)  aptissi- 
mus  ille  esset,  quern  delegit  Macciavellus  ad  tractandas 
res  politicas  ; 2  nimirum  per  observation es,  sive  Discur- 
sus  (ut  loquuntur),  super  Historiam  et  Exempla.  Nam 
scientia  quae  recenter  et  quasi  in  conspectu  nostro  ex 
particularibus  elicitur,  viam  optime  novit  particularia 

1  Ovid,  De  Arte  Amand.  i.  760.  2  Vide  sup.  vol.  ii.  p.  214. 


LIBER  OCTAVUS.  87 

denuo  repetendi ;  atque  certe  ad  practicam  longe  con- 
ducit  magis,  cum  discursus  sive  disceptatio  sub  exemplo 
militat,  quam  cum  exemplum  disceptationi  subjungitur. 
Neque  enim  hie  ordo  tantum  spectator,  sed  res  ipsa. 
Cum  enim  exemplum  statuitur  tanquam  disceptationis 
basis,  universo  cum  circumstantiarum  apparatu  proponi 
solet ;  quae  discursum  interdum  corrigant,  interdum 
suppleant ;  unde  fit  loco  exemplaris  ad  imitationem  et 
practicam.  Ubi  e  contra,  exempla  in  gratiam  discep- 
tationis adducta  succincte  et  nude  citantur,  et  tanquam 
mancipia  nutus  tantum  disceptationis  observant. 

Hoc  vero  discriminis  operae  pretium  fuerit  obser- 
vasse  ;  quod  sicut  Historic  Temporum  optimam  prae- 
bent  materiam  ad  Discursus  super  Politica,  quales  sunt 
illi  Macciavelli,  ita  Historiae  Vitarum  optime  adlriben- 
tur  ad  Documenta  de  Negotiis  ;  quoniam  omnem  oc- 
casionum  et  negotiorum,  tain  grandium  quam  levi- 
orum,  varietatem  complectuntur.  Imo,  reperire  est 
basin  ad  Praeeeptiones  de  Negotiis,  utraque  ilia  His- 
toria  adhuc  commodiorem.  Ea  est,  ut  discursus  riant 
super  Epistolas,  sed  prudentiores  et  magis  serias  ;  qua- 
les sunt  illae  Ciceronis  ad  Atticum,  et  aliae.  Siquidem 
Epistolae  magis  in  proximo  et  ad  vivum  negotia  solent 
repraesentare,  quam  vel  Annales  vel  Vita?.  Qnare 
jam  et  de  materia  et  de  forma  portionis  primae  Doc- 
trinae  de  Negotiis,  quae  tractat  Occasiones  Sparsas, 
diximus  ;  eamque  inter  Desiderata  numeramus. 

Est  et  alia  portio  ejusdem  Doctrinae,  quae  tantum 
differt  ab  ilia  altera  de  qua  diximus,  quantum  sapere 
et  sibi  sapere.  Altera  enim  movere  videtur  tanquam 
a  centro  ad  circumferentiam  ;  altera,  tanquam  a  cir- 
cuinferentia  ad  centrum.  Est  enim  prudentia  quaedam 
consilii  aliis  impertiendi  ;   est  vero   et  alia  suis  rebus 


88  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

prospiciendi  ;  atque  ha)  nonnunquam  conjunguntur, 
saepius  separantur.  Multi  siquidem  in  suis  ipsorum 
rationibus  instituendis  prudentissimi  sunt,  qui  tamen 
in  rebuspublicis  administrandis  ant  etiam  consiliis  dan- 
dis  nihil  valent ;  formica;  similes,  quae  creatura  sapiens 
est  ad  sese  tuendum,  sed  horto  plane  noxia.  Haac 
virtus  sibi  sapiendi  Romanis  ipsis,  licet  patriae  optimis 
curatoribus,  non  ignota  fuit :  unde  Comicus,  Nam  pol 
sapiens  fingit  fortunam  sibi?  Quin  et  in  adagium 
apud  ipsos  versum  est,  Faber  quisque  fortune  pro- 
pria? : 2  et  Livius  hanc  ipsam  Catoni  Majori  tribuit ; 
In  hoc  viro  tanta  vis  animi  et  ingenii  inerat,  ut  quocun- 
que  loco  natus  esset  sibi  ipse  fortunam  factur us  videretur.s 
Hoc  genus  Prudentiae,  si  quis  ipsum  profiteatur  et 
palam  venditet,  semper  habitum  est  non  modo  non 
politicum,  verum  etiam  infaustum  quiddam  et  inaus- 
picatum :  sicut  in  Timotheo  Atheniensi  observatum 
est ;  qui,  postquam  praeclara  multa  facinora  in  decus 
et  commodum  civitatis  suaa  edidisset,  atque  administra- 
tionis  sua?  (sicut  turn  moris  erat)  populo  rationem  red- 
deret,  singula  conclusit  hac  clausula  ;  Atque  in  hac  re 
FortunoB  partes  fuerunt  nullo3^  Contigit  vero,  ut  post 
id  temporis  nunquam  ei  quicquam  foiliciter  cesserit. 
Sane  nimis  elatum  hoc  et  altum  sapiens,  eodem  spec- 
tans  quo  Ezechielis  illud  de  Pharaone  ;  Dicis,  Fluvius 
est  meus,  et  ego  feci  memetipsum ; 6  aut  illud  Habacuc 
prophetse  ;  Exultant  et  sacrificant  reti  suo  : 6  aut  illud 
etiam  poetae,  de  contemptore  Deum  Mezentio  ; 

1  "Nam  sapiens  quidem  pol  ipse  fingit  fortunam  sibi." 

Plaut.   Trinummus,  ii.  2.  84. 

'*  Appius  Claudius  is  said  to  have  been  the  author  of  this  commonly 
quoted  sentence. 

8  Livy,  xxxix.  40.  4  Plut.  in  Sylla,  c.  6. 

5  Ezek.  xxix.  3.  «  Habak.  i.  16. 


LIBER  OCTAVUS.  89 

Dextra  mihi  Deus,  et  telum  quod  missile  libro, 
Nunc  adsint.  x 

Denique  Julius  Caesar  nunquam  (quod  memini)  im- 
potentiam  cogitationum  suarum  arcanarum  prodidit, 
nisi  simili  dicto.  Cum  enim  aruspex  ei  referret  exta 
reperta  fuisse  non  bona,  admurmuravit  submisse  ; 
Erunt  Icetiora  cum  volo  : 2  quod  etiam  dictum  mortis 
suae  infortunium  non  diu  praecessit.  Verum  excessus 
iste  fiduciae  (tit  diximus)  res,  ut  profana,  ita  semper 
infoelix.  Quapropter  viris  magnis  et  vere  sapientibus 
visum,  successus  quoslibet  fcelicitati  suae,  non  virtuti  aut 
industriae,  tribuere :  nam  et  Sylla  Foelicem  se,  non 
Magnum  cognominavit ;  3  et  Caesar  (melius  quam  su- 
pra) ad  navis  gubernatorem  :  Ccesarem  vehis,  et  For- 
tunam  ejus.* 

Attamen  istae  sententiae;  Faber  quisque  fortunce  suce; 
Sapiens  dominabitur  astris ; 5  Invia  virtuti  nulla  est 
via;6  ac  similes;  si  intelligantur  et  adhibeantur  potius 
pro  calcaribus  ad  industriam  quam  pro  stapedibus  ad  in- 
solentiam,  magisque  ut  progignant  in  hominibus  deere- 
torum  constantiam  et  robur  quam  arrogantiam  et  jac- 
tantiam,  tanquam  sanae  et  salutares  merito  habits  sunt, 
ac  proculdubio  in  pectoribus  hominum  magnanimorum 
sedem  nonnullam  occuparunt  ;  eousque,  ut  cogitatio- 
nes  tales  quandoque  aegre  dissimulent.  Videmus  enim 
Augustum  Caesarem  (qui,  cum  avunculo  suo  compara- 
tus,  potius  ab  illo  diversus  quam  inferior  fait,  sed  vir 
certe  paulo  moderatior)  sub  finem  vitaa  petiisse  ab 
amicis    qui    lectum    ejus    circumstabant,    ut    postquam 

i  Virg.  Mn.  x.  773.  2  Sueton.  in  Julio,  c.  77. 

3  Vide  Plut.  in  Sylla,  c.  6. 

4  Plut.  De  Roman.  Fortun.  p.  319. 

5  This  sentence  is  ascribed  to  Ptolemy  by  Cognatus. 

6  Ovid,  Met.  xiv.  113. 


90  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

expirasset  sibi  plauderent ;  quasi  conscius  sibi  fuisset, 
Mimum  vitce  a  se  commode  transaction.1  Haec  qaoque 
cloctrinse  portio  inter  Desiderata  numeranda  est ;  non 
quin  in  praxi,  etiam  nimio  plus  quam  oportet,  usurpata 
sit  et  frequentata  ;  verum  quod  libri  de  ilia  silent. 
Quamobrem  ex  more  nostro,  sicut  in  priore,  non  nulla 
ejus  capita  recensebimus  ;  eamque  Fabrum  Fortune?, 
sive  (ut  diximus)  Doctrinam  de  Ambitu  Vitce,  nomi- 
nabiums. 

Ac  primo  quidem  intuitu  novum  quoddam  et  insol- 
itum  argumentum  tractare  videbor,  docendo  homines 
quomodo  Fortunae  suae  Fabri  fieri  possint :  doctrinam 
certe,  cui  quivis  libenter  se  discipulum  addixerit,  donee 
difficultatem  ejusdem  habuerit  perspectam.  Non  enim 
leviora  sunt  aut  pauciora  aut  minus  ardua  quae  ad  For- 
tunam  comparandam  requiruntur,  quam  quae  ad  Virtu- 
tem  ;  resque  est  asque  difficilis  ac  severa,  fieri  vere 
Politicuin  ac  vere  Moralem.  At  hujus  Doctrinaa  per- 
tractatio  plurimum  ad  literarum  turn  decus  turn  pondus 
pertinet.  Interest  enim  inprimis  honoris  literarum,  ut 
homines  isti  pragmatici  sciant  eruditionem  haudqua- 
quam  aviculaa  qualis  est  alauda  similem  esse,  quae  in 
sublime  ferri  et  cantillando  se  oblectare  soleat,  at  nihil 
aliud  ;  qainimo  ex  accipitris  potius  genere  esse,  qui  et 
in  alto  volare,  ac  subinde,  cum  visum  fuerit,  descendere 
et  praedam  rapere  novit.  Deinde  et  ad  perfectionem 
literarum  hoc  ipsum  spectat,  quia  legitimae  inquisitionis 
vera  norma  est,  ut  nihil  inveniatur  in  globo  materioe, 
quod  non  habeat  parallelum  in  globo  crystallino  sive  in- 

1  "  Amicos  admissos  percunctatus  Ecquid  videretur  mimum  vitae  com- 
mode transegisse,  adjecit  et  clausulam: 

A6r£  Kporov,  nai  navreg  v/nelg  fierd  xaP^Q  KTVTtTjaaTe." 
—  Sueton.  in  Aug.  c.  99. 


LIBER  OCTAVUS.  91 

tellectu.  Hoc  est,  ut  nihil  veniat  in  Practicam,  cujus 
non  sit  etiam  Doctrina  aliqua  et  Theoria.  Neque  ta- 
men  literae  hanc  ipsam  Fortunse  Arcliitecturam  aliter 
admirantur  ant  aestimant,  quam  ut  opus  quod  clam  in- 
feriors generis.  Nemini  enim  Fortuna  Propria,  pro 
dono  JEsse1  sui  a  Deo  concesso,  ullo  modo  digna 
retributio  esse  possit.  Quin  et  non  raro  fit,  ut  viri  vir- 
tutibus  egregii  fortunse  suae  sponte  renuucient,  ut  rebus 
sublimioribus  vacent.  Digna  tamen  est  Fortuna,  quat- 
enus  virtutis  ac  bene  merendi  organ um  est,  sua  quo- 
que  speculatione  et  doctrina. 

Ad  hanc  Doctrinam  pertinent  praecepta,  nonnulla 
Summaria,  nonnulla  Sparsa  et  Varia.  Praecepta  Sum- 
in  aria  versantur  circa  veram  Notitiam  et  Aliorum  et 
Sui.  Primum  igitur  praeceptum  (in  quo  cardo  Notitiae 
Aliorum  vertitur)  illud  constituatur,  ut  procuremus 
nobis  quantum  fieri  possit  fenestram  illam,  quam  ohm 
requisivit  Momus.2  Ille,  cum  in  humani  cordis  fabrica 
tot  angulos  et  recessus  conspicatus  esset,  id  reprehendit 
quod  defuisset  fenestra,  per  quam  in  obscuros  illos  et 
tortuosos  anfractus  inspicere  quis  possit.  Hanc  autem 
fenestram  obtinebimus,  si  omni  sedulitate  nobis  infor- 
mationem  comparemus  et  procuremus  de  personis,  qui- 
buscum  intercedunt  negotia,  particularibus  ;  earumque 
ingeniis,  cupiditatibus,  finibus,  moribus,  auxiliis  et  acl- 
miniculis  quibus  praecipue  suffulciuntur  et  valent ;    et 

luEsse"  is  here  used  as  an  indeclinable  substantive,  a  construction 
common  among  the  schoolmen.  "Posse"  and  "Velle"  are  often  used  in 
the  same  way. 

2  See  Lucian.  in  Hermotim.  20.  But  as  Bacon,  in  the  Essay  on  Build- 
ing, alludes  to  a  part  of  the  story  which  Lucian  does  not  tell,  it  is  probable 
that  his  knowledge  of  it  was  derived  from  some  other  source.  The  most 
obvious  one  is  the  iEsopic  fable;  but  there  Momus's  wish  is  not  quite  the 
same  as  in  the  text.  In  the  fable  he  complains  not  that  there  are  no  shut- 
ters, fivpideg,  in  the  breast,  but  that  at  typeveq  are  inside  it,  and  not  on 
the  surface. 


92  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

rursus  defectibus  et  imbecillitatibus,  quaque  ex  parte 
maxime  pateant  et  obnoxii  sint ;  amicis,  factionibus, 
patronis,  clientelis ;  rursusque  inimieis,  invidis,  com- 
petitoribus  ;  etiam  temporibus  et  aditibus 

(Sola  viri  molles  aditus  et  tempora  noris);1 

denique  institutis  et  normis  quas  sibi  praescripserunt, 
et  similibus.  Quinetiam  non  solum  informatio  capi- 
enda  est  de  Personis,  sed  insuper  de  Actionibus  par- 
tieularibus  quae  de  tempore  in  tempus  in  motu  sunt  et 
tanquam  sub  incude  ;  quomodo  regantur  et  succedant, 
quorum  studiis  foveantur,  a  quibus  oppugnentur,  cujus- 
que  sint  ponderis  et  momenti,  et  quid  secum  trahant,  et 
hujusmodi.  Etenim  Actiones  praesentes  nosse,  et  in 
se  plurimum  prodest,  et  illud  insuper  habet  quod  abs- 
que hoc  etiam  personarum  notitia  valde  futura  sit  fal- 
lax  et  erronea.  Mutantur  enim  homines  simul  cum 
actionibus  ;  et  alii  sunt,  dum  actionibus  ipsis  implicen- 
tur  et  obsideantur,  alii  postquam  redierint  ad  ingenium. 
Atque  hae  de  rebus  particularibus  informationes,  quae 
tarn  ad  Personas  quam  ad  Actiones  spectant,  sunt  tan- 
quam propositiones  minores  in  omni  activo  syllogismo. 
Nulla  enim  observationum  aut  axiomatum  (unde  con- 
ficiuntur  majores  propositiones  political)  Veritas  aut  ex- 
cellentia  ad  conclusions  firmamentum  sufficere  possit, 
si  in  minore  propositione  fuerit  erratum.  Quod  vero 
hujusmodi  notitia  comparari  possit,  fidejussor  nobis  est 
Salomon,  qui  ait ;  Consilium  in  corde  viri,  tanquam  aqua 
profunda  ;  sed  vir  prudens  exhauriet  illud.2  Quam  vis 
autem  ipsa  notitia  non  cadat  sub  praeceptum,  quoniam 
individuorum  est,  attamen  mandata  de  eadem  elicienda 
utiliter  dari  possunt. 

i  Virg.  ^En.  iv.  423.  2  Prov.  xx.  5. 


LIBER  OCTAVUS.  93 

Notitia  hominum  sex  modis  elici  et  hauriri  potest  ; 
per  Vultus  et  Ora  ipsorum  ;  per  Verba  ;  per  Facta  ; 
per  Ingenia  sua ;  per  Fines  suos  ;  denique  per  Relatio- 
nes  Aliorum.  Quantum  ad  Vultus  attinet,  minime 
nos  moveat  vetus  adagium,  Fronti  nulla  fides.1  Licet 
enim  hoc  ipsum  non  perperam  dictum  sit  de  Vultus  et 
Gestus  compositione  externa  et  generali,  attamen  sub- 
sunt  subtiliores  quidam  motus  et  labores  Oculorum, 
Oris,  Vultus,  et  Gestus ;  ex  quibus  reseratur  et  patet 
(ut  eleganter  ait  Q.  Cicero)  veluti  janua  quoedocm 
animi2  Quis  Tiberio  Caesare  occultior  ?  At  Tacitus, 
notans  characterem  et  modum  loquendi  diversum  quo 
usus  est  Tiberius  in  laudando  apud  senatum  res  a  Ger- 
manico  et  a  Druso  gestas,  de  laudibus  Germanici  sic ; 
Magis  in  speciem  adornatis  verbis,  quam  ut  penitus 
sentire  videretur  ;3  de  laudibus  Drusi  sic ;  Pauciuribus, 
sed  intentior,  et  fida  oratione.*  Iterum  Tacitus,  eundem 
Tiberium  alias  etiam  ut  nonnihil  pellucidum  notans; 
In  aliis  (inquit)  erat  veluti  eluctantium  verborum  ;  sola- 
tius  vero  loquebatur,  quando  subveniret.5  Sane  difficile 
reperiatur  simulationis  artifex  aliquis  tain  peritus  et 
egregius,  aut  vultus  aliquis  ita  coactus,  et,  ut  ille  loqui- 
tur, jussus,  qui  a  sermone  artificioso  et  simulatorio 
possit  istas   notas  sejungere,  quin  aut  sermo  sit  solito 

i  Juven.  ii.  8.  2  De  Pet.  Cons.  §  11. 

3  In  the  Adcancement  of  Learning,  this  passage  stands  thus: — "None 
more  close  than  Tiberius,  and  yet  Tacitus  saith  of  Gallus,  Etenim  vultu 
offtnsionem  conjectaverat.  So  again,  noting,"  &c.  The  passage  referred 
to  is  in  Annals,  i.  12.,  and  was  probably  omitted  by  an  oversight,  for  it  is 
quite  in  point  — J.  S. 

4  Tac.  Ann.  i.  52.  ["  Rettulit  tamen  ad  senatum  de  rebus  gestis,  multa- 
que  de  virtute  ejus  memoravit,  magis  in  speciem  verbis  adornata  quam  ut 
penitus  sentire  crederetur.  Paucioribus  Drusum  et  finem  Illyrici  motus 
laudavit,  sed  intentior  et  fida  oratioue."] 

5  "  .  .  .  Compositus  alias  et  velut  eluctantium  verborum,  solutius  promp- 
tiusque  loquebatur  quotiens  subveniret."  —  Tac.  Ann.  iv.  31. 


94  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

solutior,  aut  comptior,  aut  magis  vagus  et  oberrans,  aut 
magis  arldus  et  quasi  eluctans. 

Ad  Verba  Hominum  quod  attinet ;  sunt  quidem  ilia 
(ut  de  urinis  loquuntur  medici)  meretricia.  Sed  isti 
meretricii  fuci  optime  deprehenduntur  duobus  modis ; 
cum  scilicet  proferuntur  verba  aut  ex  improvise-,  aut  in 
perturbatione.  Sic  Tiberius,  cum  ex  Agrippinae  verbis 
aculeatis  subito  commotus  esset  et  nonnihil  abreptus, 
extra  innatse  simulationis  terminos  pedem  protulit ; 
Audita  hcec  (inquit  Tacitus)  raram  occulti  pectoris 
vocem  elicuere ;  correptamque  Grceco  versu  admonuit, 
ideo  Icedi  quia  non  regnaret.1  Quare  poeta  perturba- 
tiones  hujusmodi  non  inscite  appellat  Torturas,  quod 
ab  iis  secreta  sua  prodere  bomines  compellantur : 

Vino  tortus  et  ira.2 


Ipsa  sane  testatur  experientia  paucos  admodum  rep- 
eriri,  qui  erga  arcana  sua  tarn  fidi  sint,  animuinque 
gerant  adeo  obfirmatum,  quin  interdum  ex  iracundia; 
interdum  ex  jactantia ;  interdum  ex  intima  erga  ami- 
cum  benevolentia ;  interdum  ex  animi  imbecillitate, 
qui  se  mole  cogitationum  onerari  amplius  non  sustin- 
eat ;  interdum  denique  ex  alio  quopiam  affeetu ;  inti- 
mas  animi  cogitationes  revelent  et  communicent.  Ac 
ante  omnia  sinus  animi  excutit,  si  simulatio  simulatio- 
nem  impulerit ;  juxta  adagium  illud  Hispanorum  ;  Die 
mendacium,  et  ernes  veritatem? 

Quin  et  Factis  ipsis,  licet  human i  animi  pignora  sint 
certissima,  non  prorsus  tamen  fidendum  ;  nisi  diligenter 

1  Tac.  Ann.  iv.  52.     In  modern  editions  of  Tacitus  the  last  clause  stands 
thus:  —  "Non  ideo  lsedi  quia  non  regnaret." 

2  Hor.  Ep.  i.  18.  38. 

8  In  the  Advancement  of  Learning  this  proverb  is  given  in  Spanish:  "  Di 
mentira  y  sacaras  verdad." 


LIBER  OCTAVUS.  95 

atque  attente  pensitatis  prius  illorum  et  magnitudine 
et  proprietate.  Illud  enim  verissimum ;  Fraiis  sibi  in 
parvis  fidem  prcestruit.  ut  majore  emolum.ento  fallat} 
Italus  vero  seipsum  in  ipso  stare  lapide  putat  ubi  prceco 
prcedicat,  si  melius  solito  tractetur  absque  causa  mani- 
festa.2  Etenim  officia  ista  minora  homines  reddunt 
oscitantes  et  quasi  consopitos,  tarn  ad  cautionem  quam 
ad  industriam,  atque  recte  a  Demosthene  appellant ur 
alimenta  socordioe.3  Porro  proprietatem  et  naturam 
nullorum  Factorum,  etiam  quae  beneficiorum  loco  ha- 
bentur,  subdolam  et  ambiguam,  luculenter  cernere  licet 
ex  eo  quod  Antonio  Primo  imposuit  Mutianus  ;  qui 
post  reditum  cum  eo  in  gratiam,  sed  fide  pessima,  plu- 
rimos  ex  Antonii  amicis  ad  dignitates  evexit ;  Simul 
amicis  ejus  prcefecturas  et  tribunatus  largitur.*  Hoc 
autem  astu,  Antonium  non  munivit,  sed  exarmavit 
penitus  et  desolavit,  amicitias  ejus  ad  se  transferendo. 
Certissima  autem  clavis  ad  animos  hominum  reseran- 
dos  vertitur  in  rimandis  et  pernoscendis  vel  Ingeniis 
et  Naturis  ipsorum,  vel  Finibus  et  Intentionibus.  At- 
que imbecilliores  certe  et  simpliciores  ex  Ingeniis,  pru- 
dentiores  autem  et  tectiores  ex  Finibus  suis  optime 
judicantur.  Certe  prudenter  et  facete  (licet  meo  judi- 
cio  minus  vere)  dictum  fuit  a  nuntio  quopiam  Pontifi- 
cis,  sub  reditu  ejus  a  legatione  apud  nationem  quan- 
dam  ubi  tanquam  Ordinarius  resederat.  Interrogatus 
de  delectu  successoris  sui,  consilium  dedit ;  Ut  nullo 
modo   mitteretur  aliquis  qui  eximie  prudens  esset,  sed 

1  "Fraus  fidem  in  parvis  sibi  prsestruit,  ut,  quum  operae  pretium  sit,  cum 
magna  mercede  fallat."  —  Livy,  xxviii.  42. 

2  Bacon  alludes  to  the  Italian  proverb:  — 

' '  Chi  mi  fa  pia  caresse  che  non  suole 
0  m'  a  ingannato,  o  ingannar  mi  vuole." 

8  See  the  note  at  p.  454.  of  vol.  ii.  4  Xac.  Hist.  iv.  39. 


96  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

potius  mediocriter  tantiim  ;  quoniam  (inquit)  ex  pruden- 
tioribus  nemo  facile  conjiciet,  quid  verisimile  foret  illius 
gentis  homines  faeturos.  Sane  non  raro  intervenit  ille 
error,  et  maxime  familiaris  est  viris  prudentibus,  ut  ex 
modulo  ingenii  proprii  alios  metiantur ;  ac  proinde 
ultra  scopum  saepius  jaculentur,  supponendo  quod  hom- 
ines majora  quaedam  meditentur  et  sibi  destinent,  et 
subtilioribus  technis  utantur,  quam  quae  illorum  animos 
unquam  subierint.  Quod  etiam  eleganter  innuit  ada- 
gium  Italicum,  quo  notatur  n  immorum,  prudentice,  fidei, 
semper  minores  inveniri  rationes  quam  quis  putaret.1 
Quare  in  levioris  ingenii  hominibus,  quia  multa  ab- 
surda  faciunt,  capienda  est  conjectura  potius  ex  pro- 
pensionibus  Ingeniorum  quam  ex  destinationibus  Fin- 
ium.  Porro,  Principes  quoque  (sed  longe  aliam  ob 
causarn)  ab  Ingeniis  op  time  judicantur ;  Privati  autem 
ex  Finibus.  Principes  enim  fastigium  adepti  huma- 
norum  desideriorum,  nullos  fere  sibi  propositos  Fines 
habent  ad  quos,  proesertim  vehementer  et  constanter, 
aspirant ;  ex  quorum  Finium  situ  et  distantia  reliqua- 
rura  suarum  actionum  possit  excipi  et  confici  directio 
et  scala ;  id  quod  inter  alia  causa  est  vel  praecipua,  ut 
corda  eorum  (quod  Scriptura  pronunciat)  sint  inscru- 
tabilia?  At  Privatorum  nullus  est,  qui  non  sit  plane 
veluti  viator,  et  proficiscatur  intente  ad  aliquam  itineris 
metam,  ubi  consistat ;  unde  non  male  divinare  quis 
poterit  quid  facturus  sit,  aut  non  facturus.  Si  enim 
in  ordine  sit  quidpiam  ad  finem  suum,  probabile  est 
facturum  ;  sin  sit  in  contrarium  finis,  minime.  Neque 
de  Finium    aut  Ingeniorum   in   hominibus   diversitate 

1  Di  danari,  di  senno,  e  di  fede 
C  e  ne  manco  che  non  credi. 

See  the  Advancement  of  Learning. 

2  Prov.  xxv.  3. 


LIBER  OCTAVUS.  97 

informatio  capienda  est  simpliciter  tan  turn,  sed  et 
comparate  ;  quid  scilicet  pra^dominetur,  et  reliqua  in 
ordinem  cogat.  Sic,  ut  videmus,  Tigellinus,  cum  se 
Petronio  Turpiliano  inferiorem  sentiret  in  vpluptatibus 
Neroni  ministrandis  et  praegustandis,  metus  (ut  ait 
Tacitus)  Neronis  rimatus  est ; 1  et  hoc  pacto  aemulum 
evertit. 

Ad  notitiam  quod  attinet  de  hominum  animis  secun- 
dariam,  nimirum  quae  ab  Aliorum  Relatione  desumitur, 
breviter  dicere  sufficiet.  Defectus  et  vitia  didiceris 
optime  ab  inimicis ;  virtutes  et  facilitates  ab  amicis ; 
mores  et  tempora  a  famulis  ;  opinion es  et  meditationes 
ab  intimis  familiaribus,  cum  quibus  frequentius  collo- 
quia  miscent.  Fama  popularis  levis  est ;  et  superiorum 
judicia  minus  certa ;  etenim  coram  illis  tectiores  in- 
cedunt  homines.      Verior  fama  e  domesticis  emanat.2 

Verum  ad  inquisitionem  istam  universam  via  maxime 
compendiaria  in  tribus  consistit.  Primurn,  ut  amicitias 
multas  comparemus  cum  ejusmodi  hominibus  qui  mul- 
tinlicem  et  variam  habent  tarn  rerum  quam  personarum 
notitiam ;  inprimis  vero  enitendum  ut  saltern  singulos 
habeamus  prsesto,  qui  pro  negotiorum  atque  hominum 
diversitate,  nos  de  unaquaque  re  certiores  facere  et  sol- 
ide  informare  possint.  Secundo,  ut  prudens  tempera- 
mentum  et  mediocritatem  quandam  persequamur  et  in 
libertate  sermonis  et  in  taciturnitate ;  frequentius  liber- 
tatem  usurpantes ;  at  cum  res  postulat,  silentium. 
Libertas  siquidem  in  sermone  etiam  alios  invitat  et 
provocat  ut  pari  libertate  erga  nos  utantur,  et  sic  multa 
deducit  ad  notitiam  nostram  ;  at  taciturnitas  fidem  con- 

1  Tac.  Ann.  xiv.  57. 

2  "  Fere  omnis  sermo  ad  forensem  famam  a  domesticis  emanat  auctori- 
bus."  —  Q.  Cicero,  Be  Pet.  Consul.  §  5. 

VOL.  III.  7 


98  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

ciliat,  efficitque  ut  ament  homines  secreta  sua  apud  nos 
tanquam  in  sinu  deponere.  Tertio,  is  nobis  paulatim 
acquirendus  est  habitus,  ut  vigilante  et  praesente  animo, 
in  omnibus  colloquiis  et  actionibus,  simul  et  rem  qua? 
instat  geramus  et  alia  quae  incidunt  observemus.  Nam 
sicut  Epictetus  praecipit,  ut  Philosophus  in  singulis  suis 
actionibus  ita  secum  loquatur ;  Et  hoc  volo,  et  etiam 
institutum  servare  ; x  sic  Politieus  in  singulis  negotiis 
ita  secum  statuat ;  Et  hoc  volo,  atque  etiam  aliquid  quod 
in  futurum  usui  esse  possit  addiscere.  Itaque,  qui  eo 
sunt  ingenio,  ut  nimium  hoc  agant,  et  toti  sint  in  prae- 
sente  negotio  quod  in  manibus  habent,  de  iis  autem 
quae  interveniunt  nee  cogitant  quidem  (id  quod  in  se 
agnoscit  Montaneus2),  illi  certe  ministri  regum  aut 
rerumpublicarum  sunt  vel  optimi,  sed  ad  proprias  for- 
tunas  claudicant.  Interim  cautio  ante  omnia  adhi- 
benda,  ut  impetum  aniini  et  alacritatem  nimiam  cohib- 
eamus ;  ne  multa  sciendo  ad  nos  multis  immiscendum 
feramur.  Infoelix  enim  quiddam  est  et  temerarium 
Polypragmosyne.  Itaque  ista  quam  comparandam  prae- 
cipimus  Notitiae  Rerum  et  Personarum  varietas  hue 
tandem  redit,  ut  et  Rerum  quas  suscipimus,  et  Homi- 
num  quorum  opera  utimur,  magis  cum  judicio  delectum 
faciamus ;  unde  cuncta  et  magis  dextre  et  magis  tuto 
disponere  et  administrare  sciamus. 

Notitiam  Aliorum  sequitur  Notitia  Sui.  Etenim 
non  minor  diligentia  adhibenda  est,  sed  major  potius, 
ut  nos  de  nobis  ipsis  quam  de  aliis  vere  et  accurate 
informemus.  Quippe  cum  oraculum  illud,  Nosce  teip- 
sum,  non  tantum  sit  canon  prudentiae  universalis,  sed 
et    in    Politicis    praecipuum    locum    habeat.      Optime 

1  Epict.  Enchir.  c.  9. 

2  See  Montaigne's  Essay,  De  I'  Utilite  et  de  V Honnettete. 


LIBER  OCTAVUS.  99 

enim  homines  monet  S.  Jacobus ;  Earn  qui  vultum  in 
speculo  consider  avit,  oblivisci  tamen  illico  qualis  fue- 
rit ; 1  ut  omnino  frequenti  inspectione  sit  opus.  Idque 
tenet  etiam  in  politicis.  Sed  specula  scilicet  sunt  di- 
versa.  Nam  speculum  divinum,  in  quo  nos  contueri 
debemus,  est  Verbum  Dei  ;  speculum  autem  politicum 
non  aliud  est  quam  status  rerum  et  temporum  in  qui- 
bus  vivimus. 

Examen  igitur  accuratum,  nee  quale  esse  solet  sui 
nimium  amantis,  instituendum  est  homini  de  propriis 
Facultatibus,  Virtutibus,  et  Adminiculis  :  necnon  de 
Defectibus,  Inhabilitatibus,  et  Obstaculis  :  ita  rationem 
subducendo,  ut  haec  perpetuo  in  majus,  ilia  autem  mi- 
noris  potius  quam  revera  sunt  aastimentur.  Ex  liujus- 
modi  autem  examine  in  considerationem  veniant  quae 
sequuntur. 

Prima  consideratio  sit,  quomodo  alicni  homini  mori- 
busque  et  naturse  suae  cum  temporibus  conveniat ;  quae 
si  inventa  fuerint  congrua,  omnibus  in  rebus  magis 
libere  et  solute  agere,  et  suo  ingenio  uti  liceat ;  sin 
sit  aliqua  antipathia,  turn  demum  in  uni verso  vitae 
cursu  magis  caute  et  tecte  est  incedendum,  minusque 
in  publico  versandum.  Sic  Tiberius  fecit,  qui  morum 
suorum  sibi  conscius  cum  saeculo  suo  non  optime  con- 
venientium,  ludos  publicos  nunquam  spectavit ;  quin- 
etiam  per  duodecim  continuos  annos  postremos  nunquam 
in  senatum  venit ;  ubi  contra  Augustus  perpetuo  in 
oculis  hominum  vixit,  quod  et  Tacitus  observat ;  Alia 
Tiberio  morum  via?     Eadem  et  Periclis  ratio  fuit. 

Secunda  sit  consideratio,  quomodo  alicui  conveniat 
cum  professionibus  et  generibus  vita3  qua?  in  usu  et 
pretio  sunt,  quorumque  sibi  delectus  sit  faciendus  ;  ut 

1  St.  James,  i.  23,  24.  2  Tac.  Annal.  i.  54. 


100  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

si  jam  decretum  non  sit  de  genere  vitae,  maxime  aptum 
et  ingenio  suo  congruum  sumat ;  sin  jampridem  id 
genus  vita?  ad  quod  minus  a  natura  factus  est  ftierit 
ingressus,  sub  prima  occasione  se  subducat  et  novam 
conditionem  arripiat.  Id  quod  a  Valentino  Borgia l 
videmus  factum,  ad  vitam  saeerdotalem  a  patre  innu- 
trito,  quam  tamen  postea  ejuravit,  suo  obsecutus  inge- 
nio, et  vita?  militari  se  applicuit ;  quanquam  principatu 
aeque  ac  sacerdotio  indignus,  cum  utrunque  homo  pes- 
tilens  dehonestaverit. 

Tertia  sit  consideratio,  quomodo  se  habeat  quis  com- 
paratus  ad  cequales  et  cemulos  saos,  quos  verisimile 
sit  eum  habiturum  in  fortuna  sua  competitores  ;  eum- 
que  vitae  cursum  teneat,  in  quo  maxima  inveniatur 
virorum  egregiorum  solitudo,  atque  in  quo  probabile 
sit  seipsum  inter  caeteros  maxime  posse  enitere.  Id 
quod  a  C.  Caesare  factum  est ;  qui  ab  initio  orator 
fuit,  et  causas  egit,  et  in  toga  potissimum  versabatur  ; 
cum  vero  vidisset  Ciceronem,  Hortensium,  Catulum, 
eloquentia?  gloria  excellere,  rebus  vero  bellicis  clarum 
admodum  neminem,  praeter  Pompeium,  destitit  ab  in- 
coepto,  et  potentiae  illi  civili  multum  valedicere  jubens 
transtulit  se  ad  artes  militares  et  imperatorias  ;  ex  qui- 
bus  summum  rerum  fastio-ium  conscendit.2 

Quarta  sit  consideratio,  ut  naturae  suae  et  ingenii  ra- 
tionem  habeat  quis  in  deligendis  amicis  ac  necessariis. 
Siquidem  diversis  diversum  genus  amicorum  convenit ; 
aliis   solenne  et  taciturnum  ;  aliis   audax  et  jactabun- 

1  Better  known  as  Caesar  Borgia,  son  of  Alexander  the  Sixth.  After  his 
change  of  profession,  for  an  account  of  which  see  Guicciardini,  vi.  3.,  he 
was  made  Duke  of  the  Valentinois,  and  is  therefore  spoken  of  by  Italian 
writers  as  "  il  duca  Valentino."  Bacon  has  here  used  this  title  as  a  pnvno- 
men. 

2  See  Plut.  in  Caesar,  c.  3. 


LIBER  OCTAVUS.  101 

dum ;  et  complura  id  genus.  Certe  notatu  (lignum 
est,  quales  fuerint  amici  Julii  Caasaris  (Antonius,  Hir- 
tius,  Pansa,  Oppius,  Balbus,  Dolabella,  Pollio,  reliqui). 
Illi  scilicet  jurare  solebant,  Ita  vivente  Ccesare  moriar  ; 1 
infinitum  studium  erga  Caesarem  prae  se  ferentes  ;  erga 
omnes  alios  arrogantes  et  contemptores  ;  fueruntque 
homines  in  negotiis  gerendis  impigri,  fama  et  existi- 
matione  mediocres. 

Quinta  sit  consideratio,  ut  caveat  quis  sibi  ab  exem- 
plis,  neque  ad  imitationem  aliorum  se  inepte  componat ; 
quasi  quod  aliis  fuerit  pervium,  etiam  sibi  patere  ne- 
cesse  sit ;  neutiquam  secum  reputans,  quantum  fortasse 
interfuerit  inter  suum  et  illorum  quos  ad  exemplum  sibi 
delegit  ingenium  et  mores.  In  quern  errorem  manifes- 
to incidit  Pompeius,  qui  (ut  Cicero  scriptum  reliquit) 
toties  solitus  erat  dicere  ;  Sylla  potuit,  ego  non  potero  ?  2 
Qua  in  re  vehementer  sibi  imposuit,  cum  ingenium  et 
rationes  agendi  Syllae  a  suis  toto  coelo  (ut  aiunt)  dista- 
rent :  cum  alter  ferox  esset,  violentus,  quique  factum  in 
omnibus  urgeret ;  alter  gravis,  legum  memor,  omnia- 
que  ad  majestatem  et  famam  componens  ;  unde  longe 
minus  erat  ad  perficienda  quae  cogitarat  efficax  et  vali- 
dus.  Sunt  et  aliae  hujus  generis  praeceptiones  :  verum 
I133  ad  exemplum  reliquarum  sufficient. 

Neque  vero  Nosse  seipsum  homini  sufficit ;  sed  in- 
eunda  etiam  est  ratio  secum  quomodo  se  ostentare, 
declarare,  denique  flectere  se  et  effingere,  commode  et 
prudenter  possit.  Ad  ostentandum  se  quod  attinet, 
nihil  videmus  usuvenire  frequentius  quam  ut  qui  vir- 
tutis  habitu  sit  inferior,  specie  virtutis  externa  sit  po- 

1  Bacon  alludes  to  the  phrase  which  occurs  in  Balbus's  letter  to  Cicero: 
"Ita  incolumi  Ca?sare  moriar."     See  the  Ep.  ad  Att.  ix.  8. 

2  Cicero,  Ep.  ad  Att.  ix.  10. 


102  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

tior.  Non  parva  igitur  est  prudentiae  praerogativa,  si 
quis  arte  quadam  et  decore  specimen  sui  apud  alios 
exhibere  possit ;  virtutes  suas,  merita,  atque  fortunam 
etiam  (quod  sine  arrogantia  aut  fastidio  fieri  possit) 
commode  ostentando  ;  contra  vitia,  defectus,  infortunia 
et  dedecora  artificiose  occultando  :  illis  immorans  eas- 
que  veluti  ad  lumen  obvertens,  his  subterfugia  quaerens 
aut  apte  ea  interpretando  eluens  ;  et  similia.  Itaque 
de  Mutiano,  viro  sui  temporis  prudentissimo  et  ad  res 
gerendas  impigerrimo,  Tacitus  ;  Omnium,  quce  dixerat 
fecer  atque,  arte  quadam  ostentator?  Indiget  certe  res 
haec  arte  nonnulla,  ne  taedium  et  contemptum  pariat : 
ita  tamen  ut  Ostentatio  quaepiam,  licet  usque  ad  vani- 
tatis  primum  gradum,  vitium  sit  potius  in  Ethicis  quam 
in  Politicis.  Sicut  enim  dici  solet  de  calumnia  ;  Au- 
dacter  calumniare,  semper  aliquid  hceret;2  sic  dici  pos- 
sit de  jactantia  (nisi  plane  deformis  fuerit  et  ridicula), 
Audacter  te  vendita,  semper  aliquid  hozret.  Haerebit 
certe  apud  populum,  licet  prudentiores  subrideant. 
Itaque  existimatio  parta  apud  plurimos  paucorum  fas- 
tidium  abunde  compensabit.  Quod  si  ista  de  qua  loq- 
uimur  sui  ostentatio  decenter  et  cum  judicio  regatur  ; 
exempli  gratia,  si  nativum  quendam  pectoris  candorem 
et  ingenuitatem  praa  se  ferat ;  aut  si  illis  temporibus 
adhibeatur,  vel  cum  pericula  circumstent  (ut  apud 
viros  militares  in  bellis),  vel  cum  alii  invidia  flagrent ; 
aut  si  verba  quae  ad  laudes  proprias  pertinent  tanquam 
aliud   agenti  excidisse  videantur,  minimeque  vel  serio 

1  "  Omnium  quae  diceret  atque  ageret  arte  quadam  osteutator."  —  Tac. 
Hist.  ii.  80. 

2  This  precept  seems  taken  from  the  advice  given  by  Medius  to  Alex- 
ander's sycophants.  He  told  them  to  calumniate  boldly,  —  "that  the 
wounds  the}'  inflicted  might  heal,  but  would  always  leave  a  scar."  —  Plul. 

Quomodo  quis  discernere,  4'c-i  c-  24. 


LIBER  OCTAVUS.  103 

vel  prolixe  nimis  iis  insistatur  ;  aut  si  ita  quis  se  laudi- 
bus  honestet,  ut  simul  etiam  censuris  et  jocis  erga  se 
non  abstineat ;  aut  si  denique  hoc  facit  non  sponte,  sed 
tanquam  lacessitus  et  aliorum  insolentiis  et  contumeliis 
provocatus  ;  non  parvum  certe  haec  res  existimationi 
hominis  cumulum  adjicit.  Neque  sane  exiguus  est 
eorum  numerus,  qui  cum  natura  sint  magis  solidi  et 
minime  ventosi,  atque  propterea  hac  arte  honori  suo 
velificandi  careant,  moderationis  sua?  nonnulla  cum 
dignitatis  jactura  dant  poenas. 

Verum  hujusmodi  ostentationem  Virtutis  utcunque 
aliquis  infirmiore  judicio  et  nimium  fortasse  ethicus 
improbaverit ;  illud  nemo  negarit,  dandam  saltern  esse 
operam  ut  virtus  per  incuriam  justo  suo  pretio  non 
fraudetur,  et  minoris  quam  re  vera  est  aestimetur.  Hsec 
vero,  in  virtute  aestimanda,  pretii  diminutio  tribus  mo- 
dis  solet  contingere.  Primo,  quando  quis  in  rebus  ger- 
endis  se  et  operam  suam  offert  et  obtrudit,  non  vocatus 
aut  accersitus  ;  hujusmodi  enim  officiis  remunerationis 
loco  esse  solet,  si  non  repudientur.  Secundo,  quando 
quis  in  principio  rei  gerendae  viribus  suis  nimium 
abutitur,  et  quod  sensim  erat  praestandum  uno  im- 
petu  effundit ;  id  quod  rebus  bene  administratis  pras- 
properam  conciliat  gratiam,  in  fine  autem  satietatem 
inducit.  Tertio,  quando  quis  virtutis  suae  fructum  in 
laudibus,  plausu,  honore,  gratia,  sibi  praebitis  nimis  cito 
et  leviter  sentit,  atque  in  iis  sibi  complacet ;  de  quo 
prudens  habetur  monitum  ;  Cave  ne  insuetus  rebus 
majoribus  videaris,  si  hoec  te  res  parva  sicuti  magna 
delectat.1 

Defectuum  enimvero  sedula  occultatio  minoris  haud- 

1  "  Videte  ne  insueti  rerum  majorum  videamini,  si  vos  parva  res  sicuti 
magna  delectat." — Rhetor,  ad  Her  en.  iv.  4. 


104  DE  AUGMENTIS   SCIEXTIARUM 

qnaquam  momenti  est,  quam  virtutum  prudens  et  artifi- 
ciosa  ostentatio.  Defectus  autem  occultantur  et  latent 
maxime  triplici  quadam  industria,  et  quasi  tribus  late- 
bris  ;  Cautione,  Pnetextu,  et  Confidentia.  Cautionem 
dicimus,  quando  iis  rebus  prudenter  abstinemus,  quibus 
pares  non  sumus  ;  ubi  contra  ingenia  audacula  et  in- 
quieta  se  facile  ingerunt  sine  judicio  rebus  quibus  non 
insueverunt,  et  proinde  defectus  suos  proprios  publicant 
et  quasi  proclainant.  Prsetextum  dicimus,  cum  saga- 
citer  et  prudenter  viam  nobis  sternimus  et  munimus, 
qua  benigna  et  commoda  de  vitiis  et  defectibus  nostris 
fiat  interpretatio,  quasi  aliunde  provenientibus  aut  alio 
tendentious  quam  vulgo  existimatur.  Etenim  de  late- 
bris  vitiorum  non  male  poeta  ; 

Saepe  latet  vitium  proximitate  boni.1 

Quare,  si  quern  defectum  in  nobis  ipsis  perceperimus, 
opera  danda  ut  personam  et  praetextum  virtutis  finitimse 
mutuemur,  sub  cujus  umbra  lateat.  Verbi  gratia,  tardo 
gravitas  prastexenda,  ignavo  lenitas,  et  sic  de  cseteris. 
Illud  etiam  utile,  probabilem  aliquam  causam  obtendere 
et  in  vulgus  spargere,  qua  adducti  ultimas  vires  nostras 
promere  refugiamus ;  ut  quod  non  possimus,  nolle  vide- 
amur.  Quod  ad  Confidentiam  attinet,  impudens  certe 
est  remedium,  sed  tamen  certissimum  atque  efficacissi- 
mum  ;  nempe,  ut  quis  ea  omnino  contemnere  et  vili- 
pendere  se  proflteatur,  quse  revera  assequi  non  possit : 
mercatorum  prudentium  more,  quibus  solenne  est  et 
proprium  ut  pretium  mercium  suarum  attollant,  alio- 
rum  deprimant.  Est  tarnen  et  aliud  Confidentise  genus 
hoc  ipso  impudentius  ;  nimirum,  perfricta  fronte  defec- 
tus suos  etiam  opinioni  obtrudere  et  A^enditare,  quasi  in 

1  Vide  supra,  vol.  ii.  p.  448. 


LIBER  OCTAVUS.  105 

iis  quibus  maxime  destituitur  se  eminere  credat ;  atque 
ut  hoc  facilius  caeteris  imponat,  se  in  iis  rebus  quibus 
revera  plurimum  pollet  fingat  diffidentem ;  quemadmo- 
dum  fieri  videmus  in  poetis ;  poeta  enim  carmina  sua 
reeitante,  si  unum  aliquem  versiculum  non  admodum 
dixeris  probandum,  audias  illico  ;  Atque  hie  versus  plu- 
ris  mihi  constitit,  quam  reliquorum  plurimi.  Turn  vero 
alium  quempiam  versum  adducet  quasi  sibi  suspectum, 
et  de  eo  quid  putes  sciscitabitur,  quern  satis  norit  inter 
plurimos  esse  optimum  et  censurae  minime  obnoxium. 
Ante  omnia  vero  ad  hoc  quod  nunc  agitur,  ut  scilicet 
specimen  sui  quis  edat  coram  aliis  illustre  et  jus  suum 
in  omnibus  retineat,  nil  magis  interesse  judico  quam  ne 
quis  per  nimiam  suam  naturae  bonitatem  et  suavitatem 
se  exarmet  et  injuriis  et  contumeliis  exponat ;  quin 
potius  in  omnibus  aliquos  animi  liberi  et  generosi,  et 
non  aculei  minus  quam  mellis  intra  se  gestantis,  ig- 
niculos  subinde  emittat.  Qua?  quidem  munita  vita? 
ratio,  una  cum  prompto  et  parato  ad  se  a  contumeliis 
vindicandum  animo,  aliquibus  ex  accidente  imponitur 
et  necessitate  quadam  inevitabili,  propter  aliquid  in- 
fixum  In  persona  aut  fortuna  sua ;  veluti  fit  in  defor- 
mibus  et  spuriis  et  ignominia  aliqua  mulctatis  ;  unde 
hujusmodi  homines,  si  virtus  non  desit,  foelices  plerun- 
que  evadunt. 

Quod  vero  ad  se  declarandum  attinet  ;  id  alia  res 
omnino  est  ab  ostentatione  sui,  de  qua  diximus.  Ne- 
que  enim  ad  virtutes  aut  defectus  hominum  refertur, 
sed  ad  actiones  vitae  particulares.  Qua  in  parte  nihil 
invenitur  magis  politicum,  quam  ut  mediocritas  qua> 
dam  servetur  prudens  et  sana,  in  sensa  animi  circa 
actiones  particulares  aperiendo  aut  recondendo.  Licet 
enim  profunda  taciturnitas,  et  consiliorum   occultatio, 


106  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

et  is  rerum  gerendarum  modus  qui  omnia  coecis  et 
(ut  modernae  linguae  potius  loquuntur)  surdis  artibus 
et  mediis  operatur,  res  sit  et  utilis  et  mirabilis  ;  tamen 
non  raro  evenit,  ut  (quod  dicitur)  Dissimulatio  errores 
pariat,  qui  dissimulator  em  ipsum  illaqueant.  Nam  vide- 
mus  viros  politicos  maxime  omnium  insignes,  libere  et 
indissimulanter  fines  quos  peterent  palam  proferre  non 
dubitasse.  Sic  L.  Sylla  manifesto  prae  se  tulit,  /Sk  omnes 
mortales  vel  foelices  vel  infcelices  fieri  cupere,  prout  sibi 
essent  vel  amici  vel  inimici.  Sic  Caesar,  cum  primum 
profectus  est  in  Gallias,  nil  veritus  est  profiteri,  Se 
malle  primum  esse  in  villa  obseura  quam  secundum 
Homce.1  Idem  Caesar,  coepto  jam  bello,  dissimula- 
torem  minime  egit,  si  audiamus  quid  Cicero  de  illo 
praedicet.  Alter  (Caesarem  innuens)  non  recusal,  sed 
quodammodo  postulate  ut  (ut  est)  sic  appelletur  Tyrcm- 
nus.2  Similiter  videmus,  in  epistola  quadam  Ciceronis 
ad  Atticum,  quam  minime  fuerit  Augustus  Caesar  dis- 
simulator ;  qui  in  ipso  ingressu  ad  res  gerendas,  cum 
adhuc  senatui  esset  in  deliciis,  solitus  tamen  erat  in 
concionibus  apud  populum  jurare  ilia  formula  ;  Ita 
parentis  honores  consequi  liceat.3  Illud  autem  non 
minus  quiddam  erat  quam  ipsa  tyrannis.  Verum 
est,  ad  invidiam  paululum  leniendam,  solitum  eum 
simul  ad  statuam  Julii  Caesaris,  quae  in  rostris  posita 
erat,  manum  protendere.  Homines  autem  ridebant, 
et  plaudebant,  et  admirabantur,  et  inter  se  ita  loque- 
bantur ;  Quid  hoc  est  ?  Quails  adolescens !  Sed  tamen 
nihil  malitiae  in  eo  suspicabantur,  qui  tarn  candide  et 
ingenue  quod  sentiret  loqueretur.  Et  isti  quidem,  quos 
nominavimus,  prospera  omnia   consecuti   sunt ;    Pom- 

1  See  Plutarch's  Apophthegms. 

2  Cicero,  Ep.  ad  Attic,  x.  4.  3  Ibid.  xvi.  15. 


LIBER  OCTAVUS.  107 

peius  contra,  qui  ad  eosdem  tendebat  fines,  sed  viis 
magis  umbrosis  et  obscuris  (sicut  Tacitus  de  eo  loqui- 
tur, Occultior  non  melior ;  1  atque  Sallustius  similiter 
idem  insimulat,  Ore  probo,  animo  inverecundo2),  id 
prorsus  agebat  et  innumeris  technis  moliebatur,  ut 
cupiditates  suas  et  ambitionem  alte  recondendo  in- 
terim rempublicam  in  anarchiam  et  confusionem  re- 
digeret,  quo  ilia  se  necessario  in  sinus  ejus  conjiceret, 
atque  hoc  pacto  summa  rerum  ad  eum  deferretur  quasi 
invitum  et  renitentem.  Cum  vero  hoc  se  putaret  con- 
secutum,  factus  consul  solus  (quod  nunquam  cuiquam 
contigisset),  nihilo  plus  ad  fines  suos  proficiebat  ;  eo 
quod  etiam  illi  qui  proculdubio  eum  fuissent  adjuturi, 
quid  vellet  non  perciperent.  Adeo  ut  tandem  coactus 
sit  tritam  et  vulgarem  inire  viam ;  ut  scilicet,  praetextu 
se  Caesari  opponendi,  arrna  et  exercitum  compararet. 
Adeo  lenta,  casibus  obnoxia,  et  plerunque  infoelicia, 
solent  esse  ea  consilia  quae  profunda  dissimulatione 
obteguntur  !  Qua  de  re  idem  sensisse  videtur  Taci- 
tus, cum  simulationis  artificia  tanquam  inferioris  sub- 
sellii  prudentiam  constituit,  prae  artibus  politicis :  illam 
Tiberio,  has  vero  Augusto  Caesari  attribuens.  Etenim, 
de  Livia  verba  faciens,  sic  loquitur  ;  quod  fuisset  ilia 
cum  artibus  mariti  et  simulatione  filii  bene  composita.3 
Quod  ad  animum  flectendum  et  effingendum  attinet ; 
totis  viribus  certe  incumbendum  ut  animus  reddatur 
occasionibus  et  opportunitatibus  obsequens,  neque  ullo 
modo  erga  eas  durus  aut  renitens.  Neque  enim  ma- 
jus  merit  impedimentum  ad  res  gerendas,  aut  fortunas 
hominum  constituendas,  quam  illud  Idem  manebat,  ?ie- 

i  Tac.  Hist.  ii.  38. 

2  See,  for  the  fragment  of  Sallust  here  referred  to,  Suetonius  De  Claris 
G-rammalicis,  c.  15. 

3  Tac  Annal.  v.  1. 


108  DE  AUGMENTIS  SC1ENTIARUM 

que  idem  decebat;1  videlicet,  cum  homines  iidem  sint, 
et  natura  sua  utantur,  postquam  occasiones  se  mutav- 
erint.  Bene  itaque  Livius,  cum  Catonem  Majorem 
introducit  tanquam  for  tunas  suas  architectum  peritissi- 
mum,  illud  subjungit ;  quod  ei  fuerit  ingenium  versa- 
tile? Atque  hinc  fit,  quod  ingenia  gravia  et  solennia  et 
mutare  nescia,  plus  plerunque  habeant  dignitatis  quam 
foelicitatis.  Hoc  vero  vitium  in  aliquibus  a  natura 
penitus  insitum  est,  qui  suopte  ingenio  sunt  viscosi, 
et  nodosi,  et  ad  versandum  inepti.  At  in  aliis  con- 
suetudine  obtiuuit  (quae  est  altera  natura)  atque  opin- 
ione  quadam  (quaa  in  animos  hominum  facile  obrepit), 
ut  miniine  mutandam  sibi  putent  rerum  gerendarum 
rationem,  quam  prius  bonam  et  prosperam  sint  experti. 
Prudenter  enim  observat  Macciavellus  in  Fabio  Max- 
imo, quod  pristinum  suum  et  inveteratum  cunctandi  et 
belli  trahendi  morem  retinere  mordicus  voluerit,  cum 
natura  belli  esset  alia,  et  acriora  postularet  consilia? 
In  aliis  porro  idem  vitium  ex  inopia  judicii  progig- 
nitur,  cum  homines  periodos  rerum  et  actionum  non 
tempestive  discernant,  sed  turn  demum  se  vertant  post- 
quam opportunitas  jam  elapsa  sit.  Tale  quidpiam  in 
Atheniensibus  suis  redarguit  Demosthenes,  eos  aiens 
esse  rusticis  similes,  qui  in  ludo  gladiatorio  se  pro- 
bantes  semper  post  plagam  acceptam  in  earn  partem 
muniendam  scutum  transferunt  qua  percussi  sunt;  non 
prius}  In  aliis  rursus  hoc  ipsum  contingit,  quia  ope- 
ram   in  via  ea  quam    semel    ingressi    sunt   collocatam 

1  "Remanebat  idem  neque  decebat  idem"  is  said  by  Cicero,  in  speaking 
of  the  youthful  character  of  the  eloquence  of  Hortensius.  See  the  Be  Claris 
Oral.  c.  95. 

2  Livy,  xxxix.  40. 

3  Macch.  Discorsi,  iii.  9. 

4  Demosth.  1  Philip.  §  46.  "  Rustici "  is  in  the  original  [3up(3apoi ;  and 
the  illustration  is  derived,  not  from  fencing,  but  from  boxing. 


LIBER   OCTAVUS.  109 

perdere  gravantur,  nee  receptui  canere  sciunt  ;  sed 
potius  se  occasionibus  superiores  fore  constantia  sua 
confidunt.  Verum  ista  animi  viscositas  et  renitentia, 
a  quacunque  ilia  tandem  radice  pullularit,  rebus  ge- 
rendis  et  fortume  hominum  est  damnosissima  ;  nihil- 
que  magis  politicum  quam  animi  rotas  reddere  cum 
rotis  fortunse  concentricas  et  simul  volubiles.  Atque 
de  praeceptis  duobus  Summariis,  circa  Fortunae  Archi- 
tecturam,  hactenus.  Praecepta  autem  Sparsa  haud 
pauca  sunt.  Nos  tamen  perpauca  deligemus,  pro 
modo    exempli. 

Primum  Praaceptum  est ;  Faber  Fortunae  amusse l 
sua  perite  utatur,  eamque  rite  applicet ;  hoc  est,  ani- 
mum  assuefaciat  ut  rerum  omnium  pretium  et  valo- 
rem aestimet  prout  ad  fortunam  et  fines  suos  magis 
aut  minus  conducant ;  hocque  curet  sedulo  non  per- 
functorie.  Mira  enim  res,  sed  verissima ;  inveniuntur 
plurimi,  quorum  mentis  pars  logica  (si  ita  loqui  licet) 
est  bona,  mathematica  pessima  ;  videlicet,  qui  de  rerum 
consequentiis  satis  firmiter  judicant  ;  de  pretiis  vero 
imperitissime.  Hinc  fit,  ut  alii  privata  et  secreta 
cum  principibus  colloquia,  alii  auras  populares,  tan- 
quam  magna  adepti,  admirentur ;  cum  sit  utrunque 
saspenumero  res  et  invidia  et  periculo  plena  ;  alii 
autem  res  metiantur  ex  difficultate,  atque  opera  sua 
in  eis  impensa  ;  fieri  oportere  existim antes,  ut  quan- 
tum moverint  tantum  etiam  promoverint ;  sicut  Cae- 
sar de  Catone  Uticensi,  veluti  per  ironiam,  dixit  ; 
narrando  quam  laboriosus  fuerit  et  assiduus  et  quasi 
indefatigabilis,  neque  tamen   multum  ad  rem  ;    Omnia 


1  The  word  amussis  very  seldom  occurs,  except  in  the  phrase  "  ad  amus- 
sim."  Its  ablative  ought  to  be  amussi,  not  amusse.  I  do  not  know  whether 
there  is  authoritv  for  either  form. 


110  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

(inquit)  magno  studio  agebat.1  Hinc  etiam  illud  ae- 
cidit,  ut  homines  saepius  seipsos  fallant ;  qui  si  magni 
alicujus  aut  honorati  viri  opera  utantur,  sibi  omnia 
prospera  promittant ;  cum  illud  verum  sit,  non  gran- 
dissima  quaeque  instrumenta,  sed  aptissima,  citius  et 
foelicius  opus  quodque  perficere.  Atque  ad  mathe- 
maticam  veram  animi  informandam,  operae  pretium 
est  illud  inprimis  nosse  et  descriptum  habere,  quid 
ad  cujusque  fortunam  constituendam  et  promovendam 
primum  sratui  debeat,  quid  secundum  ;  et  sic  deinceps. 
Primo  loco,  Emendationem  Animi  pono ;  animi  *enim 
impedimenta  et  nodos  tollendo  et  complanando,  citius 
viam  fortunae  aperueris,  quam  fortunas  auxiliis  animi 
impedimenta  sustuleris.  Secundo  loco,  Opes  pono  et 
Pecuniam ;  quam  summo  loco  plurimi  fortasse  collo- 
caverint,  cum  tanti  sit  ad  omnia  usus.  Verum  earn 
opinionem  similem  ob  causam  abjudico  atque  Maccia- 
vellus  fecit,  in  alia  re  non  multum  ab  ea  discrepante. 
Cum  enim  vetus  fuerit  sententia,  Pecuniam  esse  nervos 
belli;  ille  contra  non  alios  esse  nervos  belli  asseruit, 
quam  nervos  virorum  fortium  et  militarium.2  Eodem 
prorsus  modo  vere  asseri  possit,  nervos  fortunce  non 
esse  pecuniam,  sed  potius  animi  vires ;  ingenium,  for- 
titudinem,  audaciam,  constantiam,  moderationem,  in- 
dustriam,  et  similia.  Tertio  loco,  colloco  Famam  et 
Existimationem  ;  eo  magis  quod  ilia  aestus  quosdam 
habeant  et  tempora,  quibus  si  non  opportune  utaris, 
difficile  erit  rem  in  integrum  restituere.  Ardua  enim 
res,  Famam  praacipitantem  retrovertere.  Postremo 
loco,  pono  Honores,  ad  quos  certe  facilior  aditus    per 

1  The  words  of  the  original  are  "  Haec  magno  studio  agebat."  —  Ccesar. 
Bell.  Civil,  i.  30. 

2  Macchiav.  Discorsi,  ii.  10.     And  for  the  opinion  he  refutes,  see  Cicero, 
Philipp.  5. 


LIBER  OCTAVUS.  Ill 

unumquodque  ex  illis  tribus,  multo  magis  per  omnia 
conjuncta,  datur,  quam  si  ab  Honoribus  auspiceris  et 
deinde  ad  reliqua  perrexeris.  Verum,  ut  in  ordine 
rerum  servando  haud  parum  est  momenti,  ita  non 
multo  minus  in  servando  ordine  temporis  ;  cujus  per- 
turbatione  frequentissime  peccatur ;  dum  ad  fines  turn 
properatur  quando  initia  essent  curanda  ;  atque  dum 
ad  maxima  quaeque  subito  advolamus,  quae  in  medio 
posita  sunt  temere  transilientes.  At  illud  recte  praeci- 
pitur ;   Quod  nunc  instat  agamus.1 

Secundum  Praeceptum  est,  ut  caveamus  ne  animi 
quadam  magnitudine  et  praefidentia  ad  magis  ardua 
quam  par  est  feramur,  neve  in  adversum  fluvii  remi- 
gemus.  Optimum  enim  consilium  circa  fortunas  hom- 
inum, 

Fatis  accede  Deisque.2 

Circumspiciamus  in  omnes  partes,  et  observemus  qua 
res  pateant,  qua  clausae  et  obstruct*  sint,  qua  procli- 
ves,  qua  arduae  ;  neque  viribus  nostris,  ubi  non  patet 
aditus  commodus,  abutamur.  Hoc  si  fecerimus,  et  a 
repulsa  nos  immunes  praestabimus  ;  et  in  negotiis  sin- 
gulis nimis  diu  non  haerebimus  ;  et  moderationis  lau- 
dem  reportabimus  ;  et  pauciores  offenclemus  ;  et  deni- 
que  foelicitatis  opinionem  acquiremus  ;  dum  quae  sponte 
fortasse  eventura  fuissent,  nostrae  industrial  accepta 
ferentur. 

Tertium  Praeceptum  cum  proxime  praecedente  non- 
nihil  pugnare  videri  possit ;  licet  probe  intellectum, 
minime.  Illud  hujusmodi  est ;  ut  occasiones  non  sem- 
per expectemus,  sed  eas  quandoque  provocemus  et 
ducamus.  Quod  etiam  innuit  Demosthenes,  magnilo- 
quentia  quadam  ;    Et  quemadmodum  receptum   est,  ut 

1  Virg.  Eel.  ix.  66.  2  Lucan,  viii.  486. 


112  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

exercitum  ducat  imperator  ;  sic  a  cordatis  viris  res  ipsa; 
ducendce,  ut  quoe  ipsis  videntur  ea  gerantur,  et  non  ipsi 
persequi  eventus  tantum  cogantur?  Etenim  si  diligen- 
ter  attendamus,  duas  observabimus  easque  discrepantes 
species  eorum  qui  rebus  gerendis  et  negotiis  tractandis 
pares  habeautur.  Alii  siquidem  occasionibus  commode 
sciunt  uti,  sed  nihil  ex  se  moliuntur  aut  excogitant  ; 
alii  toti  sunt  in  machinando,  qui  occasiones  quae  op- 
portune incidunt  non  arripiunt.  Harum  facultatum 
altera,  alteri  non  conjuncta,  manca  omnino  et  imper- 
fecta censenda  est. 

Quartum  est  Praeceptum,  ut  nihil  suscipiamus  in 
quo  necesse  sit  temporis  plurimum  iusumere  ;  verum 
ut  versiculus  ille  aurem  semper  vellicet ; 

Sed  fugit  interea,  fugit  irreparabile  tempus.2 

Neque  alia  subest  causa  cur  ii  qui  professionibus  la- 
boriosis  aut  rebus  similibus  se  addixerunt,  veluti  jure- 
consulti,  oratores,  theologi  doctiores,  librorum  scrip- 
tores,  et  hujusmodi,  in  fortuna  sua  constituenda  et 
promovenda  minus  sint  solertes,  quam  quod  tempore 
(alias  scilicet  insumpto)  indigent  ad  particularia  per- 
noscenda,  opportunitates  captandas,  et  machinas  quae 
ad  fortuna m  suam  spectent  comminiscendas  et  medi- 
tandas.  Quinetiarn  in  aulis  principum  et  rebuspubli- 
cis  eos  reperias  et  ad  fortunam  suam  promovendam  et 
ad  aliorum  invadendam  maxime  efficaces,  qui  nullo 
publico  munere  funguntur,  sed  in  hoc  de  quo  loqui- 
mur  Ambitu  Vitae  perpetuo  occupantur. 

Quintum  est  Praeceptum,  ut  Naturam  quodammodo 
imitemur,  quae  nihil  facit  frustra.  Id  quod  factu  non 
erit  admodum  difficile,  si  negotia  nostra  omnium  gen- 

1  Demosth.  Philipp.  1.  §  45.  2  Virg.  Georg.  iii.  284. 


LIBER  OCTAVUS.  113 

erum  perite  commisceamus  et  contexamus.  In  singulis 
enim  actionibus  ita  animus  est  instituendus  et  praepa- 
randus,  atque  intentiones  nostrae  aliae  aliis  substernendae 
et  subordinandae,  ut  si  in  aliqua  re  voti  compotes  in 
summo  gradu  fieri  non  possimus,  in  secundo  tamen  liceat 
consistere,  imo  vel  in  tertio  ;  quod  si  nee  in  aliqua  om- 
nino  parte  rei  haerere  aut  consistere  possimus,  turn  vero 
ad  alium  quempiam  (praeter  destinatum)  finem  operam 
impensam  flectamus ;  sin  nee  in  prcesenti  aliquem  fruc- 
tum  demetere  queamus,  saltern  aliquid  ex  ea  extraha- 
mus  quod  in  futurum  prosit ;  si  vero  nihil  solidi  nee  in 
praesenti  nee  in  futuro  inde  elicere  detur,  satagamus 
saltern  ut  aliquid  existimationi  nostrae  inde  accrescat ; 
et  alia  id  genus  ;  rationes  semper  a  nobis  ipsis  exigen- 
do,  quibus  constet  nos  fructus  aliquid,  plus  minus,  ex 
singulis  actionibus  et  consiliis  nostris  percepisse  ;  neque 
ullo  modo  permittendo,  ut  tanquam  confusi  ac  conster- 
nati  animum  illico  despondeamus,  si  forte  scopum  prin- 
cipalem  non  licuerit  attingere.  Nihil  enim  minus  con- 
venit  viro  politico,  quam  uni  rei  unice  esse  intentum. 
Qui  enim  hoc  facit  occasionum  innumerarum  jactura 
mulctabitur,  quae  rebus  agendis  ex  obliquo  intervenire 
solent ;  quaeque  fortasse  magis  fuerint  propitiae  et  com- 
modae  ad  alia  quae  postea  usui  futura  sint,  quam  ad  ea 
quae  in  manibus  habeamus.  Ideoque  bene  calleamus 
ill  am  regulam,  Hcec  oportet  facer  e,  et  ilia  non  omittere.1 

Sextum  est  Praeceptum,  ut  nos  rei  alicui  nimis  per- 
emptorie  non  astringamus,  quanquam  casui  videatur 
primo  intuitu  minus  obnoxia  ;  sed  semper  habeamus 
vel  fenestram  apertam  ad  evolandum,  vel  posticum 
aliquod  secretum  ad  redeundum. 

Septimum   Praeceptum  est  antiquum  illud   Biantis  ; 

1  St.  Matth.  xxiii.  23. ;  St.  Luke,  xi.  42. 

VOL.  III.  8 


114  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

modo  non  ad  perfidiam,  sed  ad  cautionem  et  modera- 
tionem,  adhibeatur  ;  Et  antes  tanquam  inimicus  futu- 
rus,  et  oderis  tanquam  amaturus.1  Nam  utilitates  quas- 
que  mirum  in  modum  prodit  et  corrumpit,  si  quis  nim- 
ium  se  immerserit  amicitiis  infoelicibus,  molestis  et  tur- 
bidis  odiis,  aut  puerilibus  et  futilibus  gemulationibus. 

Haec,  exempli  loco,  circa  doctrinam  de  Ambitu  Vitse 
sufficient.  Illud  enim  hominibus  in  memoriam  sub- 
inde  reducendum  est,  longe  abesse  ut  adumbrationes 
istae,  quibus  utimur  in  Desideratis,  loco  justorum  trac- 
tatuum  ponantur ;  sed  sint  solummodo  tanquam  schedas 
aut  fimbriae,  ex  quibus  de  tela  integra  judicium  fieri 
possit.  Neque  rursus  ita  desipimus,  ut  fortunam  abs- 
que tanto  quantum  diximus  molimine  minime  parari  as- 
seramus.     Probe  enim  novimus,  earn  tanquam  sponte 

1  La  Bruyere's  remarks  on  this  precept  are,  I  think,  worth  transcrib- 
ing:—  "Vivre  avec  nos  ennemis  comme  s'ils  devoient  un  jour  etre  nos 
amis,  et  vivre  avec  nos  amis  comme  s'ils  pouvoient  devenir  nos  ennemis, 
n'est  ni  selon  la  nature  de  la  haine,  ni  selon  les  regies  de  l'amitie' :  ce  n'est 
point  une  maxime  morale,  mais  politique.  On  ne  doit  pas  se  faire  des  en- 
nemis de  ceux  qui  mieux  connus  pourroient  avoir  rang  entre  nos  amis. 
On  doit  faire  choix  d'amis  si  surs  et  d'une  si  exacte  probite  que  venant  a 
cesser  de  l'etre,  ils  ne  veuillent  pas  abuser  de  notre  confiance,  ni  se  faire 
craindre  comme  nos  ennemis."  —  Les  Caracteres,  c.  4. 

[La  Bruyere's  rule  would,  I  think,  be  perfect,  if  it  were  possible  to  make 
a  certain  judgment  of  each  man's  character  beforehand.  The  defect  of  it 
is,  that,  taking  no  account  of  the  necessary  uncertainty  of  all  such  judg- 
ments, it  fails  to  give  any  practical  direction  in  the  real  affairs  of  life.  Put 
it  thus :  —  "  Treat  no  man  as  your  enemy  unless  you  are  sure  that  he  can 
never  deserve  to  be  your  friend,  make  no  man  your  friend  unless  you  are 
sure  that  he  will  never  become  your  enemy;"  —  and  your  practical  di- 
rection becomes  much  the  same  as  that  of  Bias.  The  question  which  in 
morals  is  really  disputable  is,  whether  a  man  should  encourage  himself  to 
doubt  other  men,  or  not  to  doubt;  and  this,  being  a  question  of  more  or 
less,  cannot  be  determined  except  in  reference  to  particular  cases.  No 
man  will  say  generally  either  that  you  cannot  doubt  too  much,  or  that  you 
cannot  doubt  too  little.  Perhaps  the  best  general  direction  that  can  be 
given  is  to  lean  against  your  natural  inclination,  whichever  way  it  goes. 
If  you  are  naturally  inclined  to  distrust  appearances,  trust  them  more ;  if 
to  trust,  trust  them  less.  — J.  S.] 


LIBER  OCTAVUS.  115 

in  gremium  aliquorum  defluere  ;  alii  autem  earn  dili- 
gentia  sola  et  assiduitate  (cautione  nonnulla  aspersa) 
absque  arte  multa  aut  operosa  adipiscuntur.  Verum 
sicut  Cicero,  oratorem  perfectum  depingens,  non  id 
vult  ut  causidici  singuli  tales  esse  debeant  aut  possint : 
ac  rursus,  sicut  in  principe  aut  aulico  describendo 
(quod  nonnulli  tractandum  susceperunt :)  modulus  ef- 
fingitur  prorsus  secundum  artis  perfectionem,  non  au- 
tem secundum  practicam  vulgatam  ;  idem  et  nos  in 
Politico  instruendo  prsestitimus  ;  Politico  (inquam) 
quoad  fortunam  propriam. 

Enimvero  illud  utique  monendum,  Praecepta  quae 
circa  banc  rem  delegimus  et  proposuimus,  omnia  ex 
genere  eorum  esse  quae  Bonce  Artes  vocantur.  Quod 
enim  ad  Malas  Artes  attinet,  si  quis  Macciavello  se 
dederit  in  disciplinam,  qui  prsecipit  virtutem  ipsam  non 
magnopere  curandam,  sed  tantum  speciem  ejus  in  publi- 
cum versam  ;  quia  virtutis  fama  et  opinio  homini  adju- 
mento  sit,  virtus  ipsa  impedimento ;  quique  alio  loco 
praecipit  ut  homo  politicus  illud  tanquam  fundamentum 
prudential  suos  substernat ;  quod  prwsupponat  homines 
non  recte  nee  tuto  ad  ea  quos  volumus  flecti  aut  adduci 
posse,  prceterquam  solo  metu  ;  ideoque  det  operarn  ut  om- 
nes,  quantum  in  se  est,  obnoxii  sint,  atque  in  periculis 
et  angustiis  constituti:2  ita  ut  politicus  suus  videatur 
esse,  quod  Itali  dicunt,  seminator  spinarum  ;  aut  si  quis 
axioma  illud  quod  a  Cicerone  citatur  amplecti  velit ; 
Cadant  amid,  dummodo  inimici  intercidant ; 3  sicut 
Triumviri  fecerunt,  qui  inimicorum  interitum  amicis- 

1  The  allusion  is  probably  to  Macchiavelli's  Principe^  and  to  the  Corti- 
giano  of  Castiglione. 

2  See  for  these  two  quotations  Macchiavelli's  Principe,  c.  17,  18. 

8  "Pereant  amici  dummodo  inimici  intercidant."  —  Cicero,  Pro  Deiotar. 
c.  9. 


116  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

simorum  exitio  redimebant ;  aut  si  quis  L.  Catilinae 
imitator  esse  velit,  ut  rerumpublicarum  incendiarius 
fiat  et  perturbator,  quo  melius  in  aquis  turbidis  piscari 
et  fortunam  suam  expedire  possit ;  Ego  (inquit),  si  in 
fortunis  meis  incendium  sit  excitatum,  id  non  aqua  sed 
ruina  restinguam ; 1  aut  si  quis  illud  Lysandri  ad  se 
transferat,  qui  dicere  solebat  pueros  placentis,  vivos  per- 
juriis  alliciendos  ;  2  cum  aliis  ejusdem  farinae  pravis  ac 
perniciosis  dogmatibus ;  quorum  (ut  fit  in  caeteris  rebus 
omnibus)  major  est  numerus  quam  rectorum  et  sano- 
rum ;  si  quis  (inquam)  hujusmodi  inquinata  prudentia 
delectetur ;  non  ierim  inficias  eum  (quandoquidem  legi- 
bus  charitatis  et  virtutis  omnibus  seipsum  solutum  for- 
tuna3  solummodo  manciparit)  posse  majore  compendio 
et  celerius  fortunam  suam  promovere.  Fit  vero  in 
vita,  quemadmodum  et  in  via,  ut  iter  brevius  sit  foedius 
et  ccenosius;  neque  sane,  ut  per  viam  meliorem  quis 
incedat,  multa  circuitione  opus  est. 

Tantum  vero  abest  ut  homines  ad  hujusmodi  artes 
pravas  se  applicare  oporteat,  ut  potius  sane  (si  modo 
sint  apud  se,  seque  sustinere  valeant,  neque  ambitionis 
turbine  et  procella  in  adversum  rapiantur)  ante  oculos 
proponere  debeant  non  solum  mundi  chorographiam 
generalem  illam,  quod  omnia  sint  vanitas  et  vexatio 
spiritus ; 3  verum  etiam  et  illam  magis  specialem,  vide- 
licet quod  ipsum  Esse,  sejunctum  a  Bene  Esse,  male- 
dictionis  loco  sit ;  et  quo  grandius  sit  Esse  eo  major  sit 
maledictio ;  quodque  amplissimum  virtutis  praemium 
sit  ipsa  virtus  ;  quemadmodum  et  ultimum  vitii  sup- 
plicium  est  vitium  ipsum ;  sicut  egregie  poeta, 

1  See  Cicero,  Pro  Muraen.  c.  25. ;  and  compare  Sallust,  Catil.  c.  31. 

2  Plutarch  in  Lysand.  c.  8.     The  saying  seems,  however,  not  to  be  Ly- 
sander's.     He  apparently  only  adopted  it  from  Polycrates  of  Samos. 

3  Eccles.  ii.  11. 


LIBER  OCTAVUS.  117 

Quae  vobis,  quae  digna,  viri,  pro  laudibus  istis 
Praemia  posse  rear  solvi  ?    Pulcherrima  primum 
Dii  moresque  dabunt  vestri.1 

Et  e  contra  non  minus  vere  ille  de  sceleratis,  Atque 
eum  uleiscentur  mores  sui.2  Quinetiam  mortales,  dum 
in  omnes  partes  cogitationes  suas  agitant  et  diffundunt 
ut  fortunis  suis  recte  prospectum  atque  consultum  sit, 
interim  in  mediis  illis  animi  transcursibus  ad  divina 
judicia  et  providentiam  aeternam  oculos  attollere  de- 
bent  ;  quae  saepissime  impiorum  machinationes  et  con- 
silia  prava,  licet  profunda,  subvertit  et  ad  nihilum 
redigit ;  secundum  illud  Scripturae,  Concepit  iniqui- 
tatem,  et  pariet  vanitatem.3  Imo,  etsi  injuriis  et  malis 
artibus  abstineant,  attamen  haec  jugis  et  irrequieta 
anhelatio  ad  ardua  fortunaa,  absque  cessatione  et  quasi 
sine  sabbato,  tributum  temporis  nostri  Deo  debitum 
minime  solvit ;  qui,  ut  videre  est,  facultatum  nostrarum 
decimas,  temporis  autem  septimas  exigit  et  sibi  seponit. 
Quorsum  enim  fuerit  os  gerere  in  coeli  sublimia  erec- 
tum,  men  tern  vero  humi  prostratam,  et  pulverem  instar 
serpentis  comedentem?  Quod  etiam  ethnicos  non 
fugit; 

Atque  affigit  humo  divinae  particulam  aurae.4 

Quod  si  in  hoc  sibi  quisquam  adblandiatur,  quod  for- 
tuna  sua,  utcunque  earn  malis  artibus  obtinuerit,  recte 
uti  decreverit ;  sicut  de  Augusto  Caesare  et  Septimio 
Severo  solitum  erat  dici,  Debuisse  illos  aut  nunquam 
nasei,  aut  nunquam  mori  ;5  tanta  in  ambitu  fortunaa 
suae  patrarunt  mala ;  tanta  rursus  summa  adepti,  con- 
tulerunt  bona;    intelligat  nihilominus   banc   malorum 

1  Virg.  JEn.  ix.  252.  2  Cicero,  Ep.  ad  Att.  ix.  12. 

3  Ps.  vii.  14.  [or  Job,  xv.  35.]  4  Hor.  Sat.  ii.  2.  79. 

5  See,  with  reference  to  Augustus,  Aurelius  Victor,  Epit.  c.  1. ;  and  for 
Severus,  his  life  by  Lampridius. 


118  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

per  bona  compensationem  post  factum  probari ;  con- 
silium autem  hujusmodi  merito  damnari.  Abs  re  pos- 
tremo  nobis  non  fuerit,  in  cursu  isto  incitato  et  fervido 
versus  fortunam  nostram,  frigidam  paulisper  aspergere, 
haustam  e  dicterio  illo  non  inelegante  Caroli  Quinti 
Imperatoris,  in  Institutionibus  suis  ad  filium ;  Imitari 
Fortunam  mores  midierum,  quce  procos  plus  nimio  am- 
bientes  plerunque  superbe  aversantur.1  Verum  hoc  ulti- 
mum  remedium  pertinet  ad  eos,  quibus  gustus  ex  mor- 
bo  animi  corruptus  est.  Innitantur  potius  homines 
lapidi  illi,  qui  Theologiae  et  Philosophise  est  tanquam 
angularis  ;  quae  idem  fere  asserunt  de  eo,  quod  pri- 
mum quwri  debeat.  Etenim  Theologia  edicit,  Primum 
qucerite  regnum  Dei,  et  ista  omnia  adjicientur  vobis : 2 
Philosophia  autem  simile  quiddam  jubet ;  Primum 
qucerite  bona  animi,  ccetera  aut  aderunt  aid  non  oberunt. 
Quamvis  autem  hoc  fundamentum,  humanitus  jactum, 
interdum  locetur  super  arenas ;  quemadmodum  videre 
est  in  M.  Bruto,  qui  in  earn  vocem  sub  exitum  suum 
prorupit ; 

Te  colui,  Virtus,  ut  rem;  ast  tu  nomen  inane  es;3 

1  It  was  on  being  obliged  to  raise  the  siege  of  Metz  that  Charles  V. 
remarked  that  Fortune  was  like  a  woman,  —  that,  after  having  favoured 
him  in  his  youth,  she  turned  against  him  when  he  was  no  longer  young. 
There  are,  I  believe,  several  papers  of  instructions  addressed  by  him  to 
Philip  II.  In  one  or  two  which  I  have  seen  the  remark  mentioned  in  the 
text  does  not  appear  to  occur. 

2  St.  Matt.  vi.  33. 

8  This  line  is  of  course  a  translation  of  the  following:  — 
w  tTitjiiov  apery  Xoyog  up'  rjoft'  '  eyd  tie  ae 
wc  tpyov  tjckovv,  ov  6'  up'  edovTicveg  tvxq, 
which,  according  to  Dio  Cassius,  xlvii.,  was  the  dying  exclamation  of 
Brutus.     From  the  way  in  which  the  lines  are  introduced  by  Dio  Cassius, 
they  appear  to  be  a  fragment  of  a  speech  of  Hercules  in  some  lost  tragedy. 
The  first  line  and  the  first  portion  of  the  second  (which,  in  effect,  is  all  that 
is  here  translated)  occur  not  only  in  Dio  Cassius,  but  also  in  Plutarch,  De 


LIBER  OCTAVUS.  119 

At  idem  fundamentum,  divinitus  locatum,  firmatur 
semper  in  petra.  Hie  autem  Doctrinam  de  Ambitu 
Vitae,  et  simul  Doctrinam  Generalem  de  Negotiis,  con- 
cludimus. 


CAPUT   III. 


Partitioned  Doctrince  de  Imperio,  sive  Republica,  omit- 
tuntur  ;  tantum  aditus  Jit  ad  Desiderata  duo  ;  Doc- 
trinam de  Proferendis  Finibus  Imperii,  et  Doctrinam 
de  Justitia  Universali,  sive  de  Fontibus  Juris. 

Venio  jam  ad  Artem  Imperii,  sive  Doctrinam  de 
Republica  Administranda ;  sub  qua  etiam  CEconomica 
continetur,  ut  Familia  sub  Civitate.  In  hac  parte, 
sicut  jam  antea  dixi,  silentium  milii  imperavi.  Neque 
tamen  prorsus  diffidere  debui,  quin  possim  de  ilia  for- 
tasse  non  imperite  aut  iuutiliter  disserere  ;  utpote  qui 
longa  experientia  edoctus,  et  per  tot  munerum  et  liono- 
rum  gradus  ad  amplissimum  regni  magistratum,  favore 
Majestatis  tuae  indulgentissimo,  nullo  merito  meo,  evec- 
tus  fuerim  ;  eundemque  magistratum  per  annos  quatuor 
integros  gesserim  ;  et  quod  pluris  est,  Majestatis  tuae 
mandatis  et  colloquiis  per  annos  octodecim  continuos 
assueverim  (quod  etiam  e  stipite  aliquo  politicum  ex- 
culpere  potuisset)  ;  quique  etiam,  inter  omnes  artes, 
plurimum  temporis  in  liistoriis  et  legibus  contriverim. 
Quae  omnia  non  jactantia  ad  posteros  refero,  sed  quia 
ad  literarum  dignitatem  nonuihil  pertinere  putem,  quod 
homo  quispiam  ad  literas  potius  quam  ad  aliud  quic- 
quam  natus,  et  ad  res  gerendas  nescio  quo  fato  contra 

Super stitione,  where,  however,  no  reference  is  made  to  Brutus.  Most  edi- 
tions of  Dio  Cassius  are  accompanied  by  a  Latin  translation.  In  the 
earlier  ones  of  those  which  I  have  seen,  the  words  in  question  are  given  in 
prose,  and  in  the  later  in  Iambic  verse. 


120  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

geniam  suum  abreptus,  ad  civilia  tamen  munera  tarn 
honorifica  et  ardua  sub  rege  prudentissimo  assumptus 
fuerit.  Verum,  si  quid  circa  Politicam  posthac  par- 
turiet  otium  meura,  erit  fortasse  proles  aut  abortiva  aut 
posthuma.  Interim,  ne  scientiis  omnibus  jam  veluti 
in  subselliis  suis  collocatis,  sedes  haec  tarn  excelsa  om- 
nino  vacet,  decrevi  duas  tantum  Civilis  Scientise  por- 
tiones,  quae  ad  Arcana  Imperii  non  pertinent,  sed  sunt 
naturaa  magis  communis,  ut  Desiderata  notare,  earum- 
que  more  nostro  Exempla  proponere. 

Cum  Artes  Imperii  tria  Officia  Politica  complectan- 
tur ;  primo,  ut  Imperium  conservetur ;  secundo,  ut 
beatum  efficiatur  et  florens  ;  tertio,  ut  amplificetur  fines- 
que  ejus  longius  proferantur  ;  de  duobus  primis  Officiis 
maxima  ex  parte  egregie  a  nonnullis  tractatum  est  ;  de 
tertio  siletur.  Illud  itaque  inter  Desiderata  reponemus, 
et  more  nostro  Exemplum  ejus  proponemus ;  earn  doc- 
trinal partem  Consulem  Paludatum,  sive  Doctrinam  de 
Proferendis  Imperii  Finibus,  nomin antes. 

Exemplum   Tractatus  Summarii  de  Proferendis  Fini- 

bus  Imperii. 

Dictum  Themistoclis,  sibi  ipsi  applicatum,  incivile 
certe  fuit  et  inflatum ;  sin  de  aliis,  atque  in  genere, 
prolatum  fuisset,  prudentem  sane  observationem  et 
pergravem  censuram  complecti  videatur.  Rogatus  in 
convivio  ut  citharam  pulsaret,  respondit ;  Fidibus  se 
nescire ;  eceterum  posse  oppidum  parvum  in  magnam 
civitatem  evehere.1  Ista  certe  verba,  ad  sensum  politi- 
cum  translata,  facilitates  duas  multum  inter  se  discre- 
pantes,  in  iis  qui  rerum  gubernacula  tractant,  optime 
describunt  et  distinguunt.     Etenim  si  regum  consilia- 

i  Plut.  in  Them.  2. 


LIBER  OCTAVUS.  121 

rios,  senatores,  aliosque  ad  negotia  publica  admotos, 
qui  usquam  fuerunt,  attente  intueamur,  reperientur 
profecto  (licet  rarissime)  nonnulli  qui  regnum  aut 
civitatem  e  parvis  ampla  efficere  possint,  fklicines  ta- 
men  sint  valde  imperiti ;  e  contra  autem,  alii  quam- 
plurimi  in  cithara  aut  lyra  (hoc  est,  aulicis  tricis)  miri 
artifices,  qui  tantum  abest  ut  rempublicam  amplificare 
possint,  ut  potius  a  natura  comparati  videantur  ad 
statum  reipublicae  beatum  et  florentem  labefactandum 
et  evertendum.  Sane  artes  ilise  degeneres  et  praesti- 
giae,  quibus  ssepenumero  consiliarii  atque  rerum  poten- 
tes  et  gratiam  apud  principes  suos  et  famam  in  vulgus 
reportant,  haud  aliud  nomen  merentur  quam  peritiaa 
cujusdam  fidiculariae ;  utpote  cum  sint  res  magis  gratae 
in  praesens,  et  artificibus  ipsis  ornamento,  quam  ad  re- 
rumpublicarum,  quarum  sunt  ministri,  opes  et  ampli- 
tudinem  utiles  aut  accommodae.  Occurrent  proculdubio 
et  alii  consiliarii  atque  reipublicai  gubernatores  minime 
spernendi,  qui  sint  negotiis  pares,  possintque  res  com- 
mode administrare,  easque  a  manifestis  praecipitiis  et  in- 
commodis  conservare  ;  a  virtute  tamen  ilia  rerumpubli- 
carum  erectrice  et  amplificatrice  longo  intervallo  absunt. 

Verum  qualescunque  demum  fuerint  operarii,  con- 
jiciamus  oculos  in  opus  ipsum  ;  qualis  nimirum  censeri 
debeat  vera  Regnorum  et  Rerumpublicarum  Magni- 
tudo,  et  quibus  artibus  obtineri  possit :  Dignum  pro- 
fecto argumentum,  quod  principes  perpetuo  in  manibus 
habeant  et  diligenter  meditentur  ;  quo  nee  vires  suas 
in  majus  aestimantes  incoeptis  se  vanis  et  nimis  arduis 
implicent ;  nee  rursus  easdem  plus  aequo  despicientes 
ad  consilia  pusillanima  et  meticulosa  se  demittant. 

Magnitudo  Imperiorum,  quoad  molem  et  territorium, 
mensurae  subjicitur  ;  quoad  reditus,  calculis.     Numerus 


122  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

civium  et  capita,  censu  ;  urbium  et  oppidorum  multi- 
tudo  et  amplitude,  tabulis  excipi  possint.  Attamen 
non  reperitur  inter  civilia  res  errori  magis  obnoxia, 
quam  verum  et  intrinsecum  excipere  valorem  circa 
vires  et  copias  imperii  alicujus.  Assimilatur  Regnum 
Coelorum  non  glancli  aut  nuci  alicui  grandiori,  sed 
grano  sinapis,  quod  inter  grana  est  minimum  ;  quod 
tamen  habeat  interim  intra  se  proprietatem  quandam 
et  spiritum  innatum,  quo  se  et  citius  attollat  et  latius 
diffundat.  Eodem  modo,  invenire  est  regna  et  status, 
ambitu  quidem  et  regionum  tractu  valde  ampla,  quae 
tamen  ad  fines  ulterius  proferendos,  aut  latius  imperan- 
dum,  sunt  minus  apta;  alia  contra,  dimensione  satis  exi- 
gua,  quae  tamen  bases  in  quibus  maximae  monarchiae 
inaedificentur  esse  possint. 

1.  Urbes  munitae,  plena  armamentaria,  equorum 
propagines  generosae,  currus  armati,  elephanti,  mach- 
inae  atque  tormenta  bellica  omnigena,  et  similia ; 
sunt  certe  ista  universa  nihil  aliud  quam  ovis  induta 
pelle  leonina,  nisi  gens  ipsa  stirpe  sua  et  ingenio  sit 
fortis  et  militaris.  Imo,  nee  numerus  ipse  copiarum 
multum  juvat,  ubi  milites  imbelles  sunt  et  ignavi. 
Recte  enim  Virgilius  ;  Lupus  numerum  pecorum  non 
curate  Exercitus  Persarum  in  campis  Arbelae  oculis 
Macedonum,  tanquam  vastum  hominum  pelagus,  sub- 
jiciebatur ;  adeo  ut  duces  Alexandri,  nonnihil  ipso  spec- 
taculo  perculsi,  regem  interpellarent,  atque  ut  noctu 
praelium  committeret  ei  auctores  erant  ;  quibus  ille, 
Nolo  (inquit)  suffurari  victoriam?  Ea  autem  etiam 
opinione  fuit  facilior.  Tigranes  Armenius,  castrame- 
tatus  in  quodam  colle  cum  exercitu  quadringentorum 
millium,   cum  spectaret  aciem  Romanorum,  quae  quat- 

i  Virg.  Eel.  vii.  52.  2  Vide  sup.  vol.  ii.  p.  160. 


LIBER  OCTAVUS.  123 

uordecim  millia  non  excessit,  contra  se  tendentem,  in 
dicterio  illo  suo  sibi  complacuit ;  Ecce  (inquit)  homi- 
num  pro  legatione  nimio  plus  quam  oportet,  pro  pugna 
longe  minus.1     Eosdem  tamen,  priusquam  occubuisset 
sol,  satis  multos  ad  ilium  infinita  strage  profligandum 
expertus  est.     Innumera  sunt  exempla,  quam  sit  mul- 
titudinis    cum    fortitudine    congressus    impar.      Primo 
igitur  pro  re  certissima   et  exploratissima   decernatur 
et  statuatur,  quod  caput  omnium  quae  ad  magnitudi- 
nem  regni  aut  status  spectent  sit  ut  populus  ipse  sit 
stirpe  et  ingenio  bellicosus.     Atque  illud  magis  tritum 
quam  verum,  quod  nervi  belli  sint  pecunice ;  si   desint 
nervi  lacertorum  in  gente  molli  et  effoeminata.     Recte 
enim  Croaso  ostentanti  aurum  respondit  Solon ;  At  si 
quis  (o  rex)  venerit,  qui  melius  quam  tu  ferrum  gestet, 
illiprofecto  totum  hoc  cedet  aurum?     Quare  quicunque 
is  tandem  sit  princeps  aut  status  cujus   subditi  nativi  et 
indigenaa  non  sint  animosi  et  militares,  potentiam  suam 
admodum  sobrie  aestimet ;  atque  e  contra  principes  qui 
dominantur  in  gentes  animosas   et  martias,  norint  i  11  i 
satis  vires    suas,   si    sibi   alias    non    desint.      Quod  at- 
tinet  ad   copias  mercenarias  (quod   solet  adhiberi    re- 
medium  cum  copiae  nativae  desint),  plena  sunt  omnia 
exemplis,   quibus  liquido  patet   quod  quicunque  status 
illis  innitetur,  poterit  fortasse  pennas  ad  tempus  breve 
nido  majores  extendere,  sed  defluent  illae    paulo   post. 
2.  Benedictio  Judae  et  Issacharis  in  unum  nunquam 
convenient ;    nimirum,   ut    eadem   tribus   aut  gens   sit 
simul  et  leonis  catulus,  et  asinus  procumbens  inter  sar et- 
nas?    Neque  unquam  fiet,  ut  populus  tributis  oppres- 

1  Plutarch,  in  Lucull ,  and  Appian,  Bell.  Mithrid.  c.  85. 

2  For  the  epigrammatic  antithesis  of  gold  and  iron,  see  the  conversation 
of  Solon  and  Croesus  in  Lucian's  Charon. 

3  Genes,  xlix.  9.  14. 


124  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

sus  fortis  existat  et  bellicosus.  Verum  est,  collatio- 
nes  publico  consensu  factas  minus  animos  subditorum 
dejicere  et  deprimere,  quam  quae  ex  imperio  mero  in- 
dicuntur.  Id  quod  liquido  videre  est  in  tributis  Ger- 
manise Inferioris,  quas  Excisas l  vocant ;  atque  aliqua 
ex  parte,  in  iis  quae  Subsidia  nominantur  apud  Anglos. 
Etenim  notandum  est,  sermonem  jam  institui  de  animis 
hominum,  non  de  opibus.  Tributa  autem  quae  ex  con- 
sensu conferuntur,  et  quae  ex  imperio  imponuntur,  etsi 
eadem  res  sint  quoad  opes  exbauriendas,  varie  tamen 
omnino  animos  subditorum  afficiunt.  Statuatur  igitur 
et  hoc,  populum  tributis  gravatum  idoneum  ad  impe- 
randum  non  esse. 

3.  Aspirantibus  ad  magnitudinem  regnis  et  statibus 
prorsus  cavendum,  ne  Nobiles  et  Patricii,  atque  (quos 
vocamus)  Generosi  majorem  in  modum  multiplicentur. 
Hoc  enim  eo  rem  deducit,  ut  Plebs  regni  sit  humilis 
et  abjecta,  et  nihil  aliud  fere  quam  nobilium  mancipia 
et  operarii.  Simile  quiddam  fieri  videmus  in  sylvis 
caeduis  ;  in  quibus,  si  major  quam  par  est  caudicum 
sive  arborum  majorum  relinquatur  numerus,  non  re- 
nascetur  sylva  sincera  et  pura ;  sed  major  pars  in  vepres 
et   dumos   degenerabit.      Eodem   modo   in  nationibus, 

1  The  excise,  or  accise  (from  acciisse)  was  originally  in  the  Low  Coun- 
tries a  municipal  tax;  it  seems  to  have  arisen  from  a  privilege  granted  by 
Charles  V.  in  1536  to  certain  towns,  of  imposing  duties  on  wine,  beer,  and 
woollen  and  silken  stuffs.  See  Histoire  Generate  des  Provinces- Unies,  i 
236.  That  the  inhabitants  of  these  countries  were  from  an  early  time 
jealous  of  the  administration  of  public  money  appears  from  the  following 
passage  from  Meteranus :  "  Status  Belgici,  Italico  et  Gallico  gravati  bello, 
novennalem  exactionem  Regi  consentiunt:  harum  autem  pecuniarum  ad- 
ministrationem  et  pnesidiorum  atque  turmarum  publice  merentium  satis- 
factionem  suo  officio  reservant:  quae  res  multis  sibi  id  arrogantibus  non 
parum  displicuit:  hinc  Regis  subditorumque  mutua  alienatio  et  offensio 
orta,  cum  Regi  esset  persuasum,  hoc  modo  suae  majestati  summopere 
derogari."  —  Hist.  Belg.  Meter,  in  anno  1554. 


LIBER  OCTAVUS.  125 

ubi  numerosior  justo  est  nobilitas,  erit  plebs  vilis  et  ig- 
nava ;  atque  eo  demum  res  redibit,  ut  nee  centesimum 
quodque  caput  sit  ad  galeam  portandam  idoneum ;  prae- 
sertim  si  peditatum  spectes,  qui  exercitus  plerunque  est 
robur  praecipuum  ;  unde  succedet  magna  populatio, 
vires  exiguae.  Nusquam  gentium  hoc  quod  dico  lucu- 
lentius  comprobatum  est,  quam  exemplis  Angliae  et 
Galliae  ;  quarum  Anglia,  quam  vis  territorio  et  numero 
incolarum  longe  inferior,  potiores  tamen  partes  fere 
semper  in  bellis  obtinuit ;  banc  ipsam  ob  causam,  quod 
apud  Anglos  coloni  et  inferioris  ordinis  homines  mili- 
tiae  habiles  sint,  rustici  Galliae  non  item.  Qua  in  re 
mirabili  quadam  et  profunda  prudentia  excogitatum 
est  ab  Henrico  Septimo  Angliae  rege  (id  quod  in  Vitae 
ejus  Historia  fusius  tractavimus),  ut  praedia  minora 
atque  domus  agricolationis  instituerentur,  qua3  habeant 
certum  eumque  mediocrem  agri  modum  annexum,  qui 
distrain  non  possit ;  eo  fine  ut  ad  victum  liberaliorem 
sufficiat,  utque  agricultura  ab  lis  exerceretur  qui  domini 
fuerint  fundi,  aut  saltern  usufructuarii,  non  conducti- 
tii  aut  mercenarii.  Nam  ita  demum  characterem  ilium, 
quo  antiquam  Italiam  insignivit  Virgilius,  merebitur 
regio  aliqua; 

Terra  potens  armis,  atque  ubere  gleba1 

Neque  praetereunda  est  ilia  pars  populi  (quae  Angliae 
fere  est  peculiaris,  nee  alibi  (quod  scio)  in  usu,  nisi 
forte  apud  Polonos),  famuli  scilicet  Nobilium.  Hujus 
enim  generis  etiam  inferiores,  quoad  peditatum,  agri- 
colis  ipsis  minime  cedunt.  Quare  certissimum  est, 
quod  magnificentia  et  splendor  ille  hospitalis,  atque 
famulitia  et  veluti  satellitia  ampla,  quae  in  more  sunt 

*  Virg.  JEn.  i.  531. 


126  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

apud  Nobiles  et  Generosos  in  Anglia,  ad  potentiam 
militarem  apprime  conducant ;  ubi  contra,  Nobilium 
obscura  et  magis  privata  et  in  se  reducta  vitse  ratio 
eopias  militares  minuit. 

4.  Danda  est  omnino  opera  ut  Arbor  ista  Monar- 
chic, qualis  fuit  Nebuchadnezzaris,1  truncum  liabeat 
satis  amplum  et  robustum  ad  ramos  suos  et  frondes 
sustentandos ;  hoc  est,  ut  numerus  indigenarum  ad 
subditos  extraneos  coliibendos  satis  superque  sufficiat. 
Illi  igitur  status  ad  Imperii  Magnitudinem  bene  com- 
parati  sunt,  qui  Jus  Civitatis  facile  et  libenter  largiun- 
tur.  Vana  siquidem  fuerit  opinio,  posse  manipulum 
hominum,  utcunque  animis  et  consilio  excellant,  re- 
giones  nimio  plus  amplas  et  spatiosas  imperii  jugo 
cohibere  et  framare.  Id  ad  tempus  fortasse  facere 
possint,  sed  diuturnitatem  haec  res  non  assequitur. 
Spartani  parci  fuerunt  et  difficiles  in  cooptandis  novis 
civibus.  Unde,  donee  intra  parvos  limites  dominati 
sunt,  res  eorum  firmse  fuerunt  et  stabiles  ;  at  postquam 
limites  suos  coepissent  proferre,  et  latius  dominari  quam 
ut  stirps  Spartan orum  turbam  exterorum  imperio  com- 
mode coercere  posset,  potentia  eorum  subito  corruit. 
Nulla  unquam  respublica  sinus  suos  ad  novos  cives 
recipiendos  tarn  profuse  laxavit,  quam  respublica  Ro- 
mana.  Itaque  par  erat  instituto  tarn  prudenti  fortuna ; 
cum  in  imperium  toto  orbe  amplissimum  succreverint. 
Moris  apud  eos  erat,  Jus  Civitatis  prompte  elargiri ; 
idque  in  supremo  gradu ;  hoc  est,  non  solum  Jus  Com- 
mercii,  Jus  Connubii,  Jus  Haereclitatis  ;  verum  etiam 
Jus  SufFragii,  et  Jus  Petitionis  sive  Honorum ;  hocque 
rursus  non  singulis  tantum  personis,  sed  totis  familiis, 
imo    civitatibus,   et   nonnunquam   integris    nationibus, 

1  Daniel,  c.  iv. 


LIBER  OCTAVUS.  127 

communicarunt.  Hue  adele  consuetudinem  deducendi 
Colonias,  quibus  Rom  an a3  stirpes  in  solum  exterum 
transplantabantur.  Quae  duo  instituta  si  simul  com- 
ponas,  dices  profecto  non  Romanos  se  diffudisse  super 
universum  orbem  ;  sed  .  contra  orbem  universum  se 
diffudisse  super  Romanos  ;  qua?  securissima  proferendi 
imperii  est  ratio.  Subit  mirari  saapius  imperium  His- 
panorum,  quod  tarn  paucis  indigenis  tot  regna  et  pro- 
vincias  amplexari  et  fraenare  possit.  At  certe  Hispaniae 
ipsae  pro  arboris  stemmate  satis  grandi  haberi  debent ; 
cum  longe  ampliorem  contineant  regionum  tractum 
quam  Romae  aut  Spartae  sub  initiis  suis  contigerat. 
Porro,  quanquam  Jus  Civitatis  satis  parce  soleant 
Hispani  impertire,  quod  proximum  tamen  est  faciunt ; 
quippe  qui  cujuscunque  nationis  homines  ad  militiam 
suam  ordinariam  promiscue  admittant.  Quinetiam 
sum  mum  belli  imperium  haud  raro  ad  duces  natione 
non  Hispanos  deferunt.1  Attamen  et  illam  ipsam  vi- 
dentur  non  ita  pridem  indigenarum  paucitatem  sen- 
sisse,  eique  succurrere  cupiisse ;  ut  ex  Pragmatica 
Sanctione,  hoc  anno  promulgata,  cernere  est.2 

1  E.  g.  Bourbon,  Prosper  Colonna,  Pescara,  Egmont,  Castaldo,  Parma, 
Piccolomini,  Spinola.  Of  these,  however,  one  or  two  might  almost  be  called 
Spaniards;  and  it  must  be  remembered  that  the  dominions  both  of  Charles 
V.  and  of  his  successors  extended  beyond  the  natural  limits  of  the  Spanish 
monarchy. 

2  In  1618,  the  Cortes,  among  other  projects  of  reformation,  petitioned  the 
king  not  to  grant  any  licences  for  mon;tstic  foundations. 

The  excessive  multiplication  of  religious*  houses  had  attracted  the  atten- 
tion of  the  government  long  before;  and  the  opinions  of  a  number  of 
ecclesiastics  were  taken  on  the  subject,  in  1603,  but  nothing  further  seems 
to  have  been  done.  Subsequently  however  to  the  representation  of  the 
Cortes,  the  state  of  the  kingdoms  belonging  to  the  crown  of  Castile  was 
referred  by  the  king  to  the  council  of  Castile ;  and  their  report,  which  is 
given  at  full  length  in  Davila's  Life  of  Philip  the  Third  (see  chap.  86.),  is 
known  as  the  Gran  Consulta  de  1619.  The  distress  and  depopulation  of 
the  parts  of  Spain  to  which  it  refers  are  stated  in  very  strong  language, 
the  causes  assigned  being  mainly  excessive  and  oppressive  taxation,  the 


128  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARTJM 

5.    Certissimum  est  Artes  Mechanicas   Sedentarias, 
quae    non    sub    dio    sed    sub   tecto    exercentur,    atque 

increase  of  luxury,  and  the  non-residence  of  the  rich  on  their  estates.  To 
relieve  the  revenue,  the  revocation  of  royal  grants,  when  any  fair  reason 
could  be  found  for  doing  so,  is  recommended.  Sumptuary  laws  are  also 
proposed,  and  some  regulations  tending  to  the  relief  of  the  agricultural 
class.  The  king  is  also  advised  to  be  cautious  in  granting  licenses  to  re- 
ligious houses.  Ortiz  states  expressly  that  no  measures  were  taken  to  carry 
out  the  recommendation  of  the  council  during  the  reign  of  Philip  the  Third; 
a  statement  which  seems  to  be  fully  confirmed  by  the  silence  of  so  copious 
and  seemingly  so  painstaking  an  annalist  as  Gonzalez  Davila.  The  asser- 
tion to  be  found  in  some  French  and  English  books,  that  the  king  made 
a  decree  in  virtue  of  which  those  who  introduced  agricultural  improvements 
on  their  estates  were  ennobled,  is  in  itself  exceedingly  improbable,  and  has 
perhaps  no  other  foundation  than  the  imagination  of  some  French  econo- 
mist who  may  have  been  misled  by  the  circumstance  that  in  the  Cortes  of 
1618  something  was  done  with  respect  to  proofs  of  nobility.  I  speak  how- 
ever without  having  seen  Navarrete's  Conservation  della  Monarquia.  Soon 
after  the  accession  of  Philip  the  Fourth  a  royal  decree  or  Pragmdtica  was 
published  which  attempted  to  carry  out  some  of  the  recommendations  of 
the  council,  and  which  gave  certain  privileges  to  persons  who  married,  and 
further  immunities  to  those  who  had  six  children.  For  some  account  of 
its  provisions,  see  Cespedes'  History  of  the  first  Six  Years  of  Philip  the 
Fourth  (published  at  Lisbon  in  1631,  and  reprinted  in  Spain  in  1634),  book 
3.  cc.  17,  18.  Cespedes  does  not  precisely  fix  the  date  of  the  decree,  but 
it  was  plainly  issued  some  time  in  the  summer  of  1622,  and  is  no  doubt  that 
to  which  Bacon  refers.  The  date  assigned  by  Desormeaux,  namely  the 
10th  of  February  1624,  is  manifestly  wrong;  the  sumptuary  part  of  the 
enactment  was  suspended  on  the  occasion  of  the  visit  of  Prince  Charles  in 
1623.     See  Mead's  Letters  to  Stuteville,  in  Ellis's  Letters. 

It  is  a  historical  commonplace  to  assert  that  the  depopulation  of  Spain 
was  caused  by  the  expulsion  of  the  Moriscos,  but  this  alone  could  not  have 
produced  so  permanent  an  effect.  The  energies  of  the  country  were  ex- 
hausted by  excessive  and  unequal  taxation;  and  the  increase  of  the  num- 
ber of  religious  houses,  especially  of  those  belonging  to  the  Mendicant 
Orders,  aggravated  the  evil.  Ranke  has  justly  remarked  that  Spain  must 
always  have  been  a  thinly  peopled  country ;  and  he  might  have  added,  a 
country  in  which  there  seems  always  to  have  been  a  tendency  to  become 
depopulated.  Thus  in  a  passage  of  the  Siete  Partidas,  quoted  in  the  Gran 
Consulta,  it  is  said  to  be  part  of  the  duty  of  the  king  to  see  that  the  pop- 
ulation of  places  does  not  fall  off.  Even  the  word  despoblado  suggests  a 
different  idea  from  that  which  is  expressed  by  weald  or  wilderness.  It  may 
be  well  to  remark  that  there  seems  no  reason  to  doubt  that  the  population 
of  Spain  is  much  greater  now  than  it  was  in  the  16th  century,  although  for 
a  considerable  time  there  must  have  been  a  decrease.  Cassmany,  in  an 
interesting  essay  on  the  subject,  has  shown  how  much  exaggeration  there  is 


LIBER  OCTAVUS.  129 

Manufacturas  Delicatas  (qua3  digitum  potius  quam 
brachium  requirunt),  sua  natura  militaribus  animis  esse 
contrarias.  In  universum,  populi  bellicosi  feriari  gau- 
dent ;  et  pericula  quam  labores  minus  exhorrent.  At- 
que  in  hoc  ingenio  suo  non  sunt  admodum  reprimendi, 
si  animos  ipsorum  in  vigore  conservare  cordi  nobis  sit. 
Magno  itaque  adjumento  Sparta?,  Athenis,  Roma?,  aliis- 
que  antiquis  rebuspublicis  fuit,  quod  habuerint  non  In- 
genuos,  sed  Servos  plerunque,  quorum  laboribus  isti- 
usmodi  opificia  expediebantur.  Verum  mancipiorum 
usus,  post  legem  Christianam  receptam,  maxima  ex 
parte  abiit  in  desuetudinem.  Huic  vero  rei  proximum 
est,  ut  artes  ista?  alienigenis  tantum  permittantur,  qui 
propterea  alliciendi  aut  saltern  facile  recipiendi  sunt. 
Nativorum  autem  plebs  ex  tribus  generibus  hominum 
constare  debet  ;  nempe  ex  agricolis,  famulis  ingenuis, 
et  artificibus  quorum  opera  robur  et  lacertos  viriles 
postulant  ;  eujusmodi  sunt  fabri  ferrarii,  lapidarii,  lig- 
narii,  et  similes ;  non  annumerando  militiam  descriptam. 
6.  Ante  omnia  ad  Imperii  Magnitudinem  confert, 
ut  gens  aliqua  armorum  studium  profiteatur,  tanquam 
deeus  suum,  et  institutum  vita?  primarium,  et  in  pra?- 
cipuo  honore  habitum.  Qua?  enim  a  nobis  adhuc  dicta 
sunt,  ad  habilitates  tantum  erga  anna  spectant  ;  quor- 
sum  autem  habilitas,  si  non  rei  ipsi  incumbitur,  ut 
producatur  in  actum  ?  Romulus  (ut  narrant,  aut  fin- 
gunt)  postquam  e  vivis  excesserat  illud  civibus  suis  le- 
gavit,  ut  ante  omnia  rem  militarem  colerent,  unde  in 
caput  orbis  terrarum  urbs  eorum  insurgeret.1  Imperii 
Spartani  fabrica  universa  (non  nimis  prudenter  quidem, 

in  the  statements  made  by  Spanish  writers  of  the  16th  and  17th  centuries, 
as  to  the  population  and  manufacturing  industry  of  the  country  in  earlier 
times.     According  to  him  the  population  reached  its  minimum  about  1700. 
1  Liv.  i.  16. 
VOL.   III.  9 


130  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

sed  diligenter  tamen)  ad  ilium  finem  et  scopum  compos- 
ita  est  et  eonstructa,  ut  cives  sui  belligeratores  essent. 
Persarum  et  Macedonum  idem  erat  institutum,  sed  non 
tarn  constans  aut  diuturnum.  Britanni,  Galli,  Ger- 
mani,  Gotlii,  Saxones,  Normanni,  et  nonnulli  alii,  etiam 
ad  tempus  armis  se  pnecipue  dediderunt.  Turcae  idem 
institutum,  lege  sua  baud  paululum  extimulati,  hodie 
retinent,  sed  magna  cum  militias  suae  (ut  nunc  est) 
declinatione.  In  Europa  Christiana,  gens  qua?  illud 
adhuc  retinet  et  profitetur  soli  sunt  Hispani.  Verum 
res  est  tarn  liquida  et  manifesta,  unumquemque  in  eo 
proficere  maxime  in  quo  plurimum  impendit  studii,  ut 
verbis  non  indigeat.  Satis  sit  innuisse,  desperandum 
omnino  alicui  nationi  esse,  quae  non  ex  prof'esso  arma 
et  militiam  colat  iisque  praecipue  studeat  et  incumbat, 
sibi  veluti  ultro  obventuram  insignem  aliquam  Imperii 
Magnitudinem  ;  contra  autem,  certissirnum  esse  tem- 
poris  oraculum,  nationes  illas  quae  in  armorum  pro- 
fessione  et  studiis  diutius  permanserint  (id  quod  Ro- 
mani  TurCceque  potissimum  fecere),  miros  in  Impe- 
rio  Amplificando  facere  progressus.  Quin  et  illae  quae 
bellica  gloria  per  unius  tantummodo  saeculi  spatium 
floruere,  inde  tamen  unico  illo  saeculo  earn  Imperii 
Amplitudinem  assecutae  sunt,  quam  longo  post  tempore, 
etiam  remissa  ilia  armorum  disciplina,  retinuerunt. 

7.  Praecepto  praecedenti  affine  est,  ut  status  quis 
utatur  ejusmodi  Legibus  et  Consuetudinibus,  quae  jus- 
tas  illi  causas  aut  saltern  praetextus  arma  capessendi 
tanquam  in  promptu  ministrent.  Etenim  ea  est  insita 
animis  liominum  justitiae  appreliensio,  ut  bellum  (quod 
tot  sequuntur  calamitates)  nisi  gravem  ob  causam,  sal- 
tern speciosam,  inferre  abstineant.  Turcis  praesto  est 
semper,  et  ad  nutum,  belli  causa  ;   propagatio  scilicet 


LIBER  OCTAVUS.  131 

legis  et  sectae  suae.  Roman i,  quanquam  pro  magno 
decore  imperatoribus  apud  eos  fuerit  si  Fines  Imperii 
ipsorum  protulissent,  tamen  ob  banc  solam  causam,  ut 
fines  proferrentnr,  nunquam  bella  susceperunt.     Aspi- 

^ranti  igitur  ad  imperium  nationi  illnd  in  more  sit,  ut 
sensum  habeat  vividum  et  acrem  injuriae  alicujus  vel 
subditis  suis  limitaneis  vel  mercatoribus  vel  publicis 
ministris  illatae ;  neque  a  prima  provocatione  diutius 
torpeat  aut  tardet.  Item,  prompta  sit  et  alacris  ad 
auxilia  mittenda  sociis  suis  et  foederatis ;  id  quod  per- 
petuum  erat  apud  Romanos ;  adeo  ut  si  forte  in  popu- 
lum  foederatum,  cui  etiam  cum  aliis  foedus  defensivum 
intereederet,  hostilis  impressio  facta  esset,  atque  ille  a 
plurimis  suppetias  peteret,  Romani  omnium  primi 
semper  adessent,  beneficii  decus  nemini  praeripiendum 
relinquentes.  Quod  vero  attinet  ad  bella  antiquis  tem- 
poribus  propter  statuum  conformitatem  quandam,  aut 
correspondentiam  tacitam,  gesta,  non  video  in  quo 
jure  ilia  fundata  sint.  Talia  fuerunt  bella  quae  a 
Romanis  suscepta  erant  ad  Graeciam  in  libertatem  vin- 
dicandam  ;  talia  a  Lacedaemoniis  et  Atbeniensibus  ad 
constituendas  aut  evertendas  democratias  et  oliorar- 
chias;  talia  quancloque  illata  sunt  a  rebuspublicis  aut 
principibus,  sub  praetextu  subditos  alienos  protegendi 
et  a  tyrannide  liberandi.  Ad  rem  praesentem  sufficiat, 
ut  illud  decernatur ;  non  esse  expectandum  statui  alicui 
Imperii  Amplitudinem,  nisi  ad  quamvis  occasionem 
justam  se  armandi  protinus  expergiscatur. 

8.  Nullum  omnino  corpus,  sive  sit  illud  naturale  sive 
politicum,  absque  exercitatione  sanitatem  suam  tueri 
queat.  Regno  autem  aut  reipublic^,  justum  atque 
honoriticum  bellum  loco  salubris  exercitationis  est. 
Bellum   civile    profecto   instar  caloris  febrilis   est ;    at 


132  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

bellum  externum  instar  caloris  ex  motu,  qui  valetudini 
inprimis  conducit.  Ex  pace  eniin  deside  atque  tor- 
pente,  et  emolliuntur  animi  et  corrumpuntur  mores. 
Sed  utcunque  res  se  habeat,  quatenus  ad  alicujus  status 
foelicitatem,  Magnitudinis  proculdubio  interest  ut  quasi 
semper  in  armis  sit.  Atque  exercitus  veteranus  per- 
petuo  tanquam  sub  vexillis  habitus,  etsi  res  sit  magni 
proculdubio  sumptus  et  impensae,  attamen  ejusmodi 
est  ut  statui  alicui  quasi  arbitrium  rerum  inter  vicinos, 
aut  saltern  plurimum  existimationis  ad  omnia  conferat. 
Id  quod  insigniter  cernere  est  in  Hispanis,  qui  jam 
per  annos  centum  et  viginti  exercitum  veteran um  ad 
aliquas  partes,  licet  non  semper  ad  easdem,  aluerunt.1 
9.  Maris  Dominium  monarchic  qiueclam  epitome 
est.  Cicero,  de  Pompeii  contra  Ca?sarem  apparatu 
scribens  ad  Atticum:  Consilium  (inquit)  Pompeii  plane 
Themistocleum  est ;  putat  enim,  qui  mari  potitur,  ewn 
rerum  potiri?  Atque  Ca^sarem  Pompeius  proculdubio 
delassasset  et  attrivisset,  nisi  inani  flducia  inflatus  ab 
illo  ineoepto  destitisset.  Praelia  navalia  quanti  fuerint 
momenti,  ex  multis  exemplis  patet.  Pugna  ad  Ac- 
tium  orbis  imperium  determinavit.  Pugna  ad  Insulas 
Cursolares  circulum  in  naribus  Turcse  posuit.3  Mul- 
toties  certe  evenit,  ut  victoria?  navales  finem  sumnne 
belli  attulerint  ;  sed  hoc  factum  est,  cum  alea?  hujus- 
modi  praeliorum  totius  belli  fortuna  commissa  est.  II- 
lud  minime  dubium,  quod  qui  maris  potitur  dominio  in 

1  Commencing,  that  is,  with  the  wars  in  Italy  which  arose  out  of  the 
invasion  of  that  country  by  Charles  VIII. 

2  Cicero,  Ep.  ad  Att.  x.  8. 

3  The  Insulse  Cursolares  or  Kurzolari  islands  are  the  ancient  Echinades. 
The  naval  engagement  generally,  though  perhaps  incorrectly,  called  the 
Battle  of  Lepanto,  took  place  off  these  islands  in  1571.  The  Turkish  fleet 
was  defeated  with  great  loss.  It  was  on  this  occasion  that  Cervantes  lost 
his  hand. 


LIBER  OCTAVUS.  133 

magna  libertate  agit,  et  tantum  quantum  velit  de  bello 
sumere  potest  ;  ubi  contra,  qui  terrestribus  copiis  est 
superior,  nihilominus  plurimis  angustiis  conflictatur. 
At  hodie,  atque  apud  nos  Europaeos,  si  unquam  aut 
uspiam,  potentia  navalis  (qua?  quidem  huic  regno  Bri- 
tannia? in  dotem  cessit)  summi  ad  rerum  fastigia  mo- 
menti  est  ;  turn  quia  pleraque  Europa?  regna  mediter- 
ranea  simpliciter  non  sunt,  sed  maxima  ex  parte  mari 
cincta ;  turn  etiam  quia  utriusque  India?  thesauri  et  opes 
imperio  maris  veluti  accessorium  quiddam  existunt. 

10.  Bella  moderna  veluti  in  tenebris  £esta  censeri 
possunt,  pra?  gloria  et  decore  vario  qua?  in  homines 
militares  priscis  temporibus  a  rebus  bellicis  resilire 
solebant.  Habemus  hodie,  fortasse  ad  animos  facien- 
dos,  Ordines  quosdam  honorificos  militia? ;  qui  tamen 
jam  facti  sunt  et  armis  et  toga?  communes.  Etiam 
in  Scutis  Gentilitiis  Stemmata  nonnulla  habemus ; 
insuper,  Hospitia  quaxlam  Publica  militibus  emeri- 
tis  et  mutilatis  destinata,  et  hujusmodi.  Verum  apud 
veteres,  in  locis  ubi  victoria?  parta?  sunt  extructa  Tro- 
pha3a ;  Laudation es  Funebres,  et  Monumenta  Mag- 
nifica  occumbentium  in  bello  ;  Corona?  Civica?,  Mili- 
tares, singulis  concessa? ;  nomen  ipsum  Imperatoris, 
quod  postea  reges  maximi  a  belli  ducibus  mutuati 
sunt ;  redeuntium  ducum,  bellis  prospere  confectis, 
celebres  Triumphi ;  Donativa  atque  Largitiones  in- 
gentes  in  milites  sub  exercituum  dimissionem  ;  ha?c 
(inquam)  tot  et  tanta  fuerunt,  et  tarn  insigni  splen- 
dore  coruscantia,  ut  pectoribus  mortalium  etiam  max- 
ime  conglaciatis  igniculos  subdere,  eaque  ad  bellum 
inflammare  potuerint.  Ante  omnia  vero,  mos  ille 
Triumphandi  apud  Romanos  non  res  erat  ex  pompa, 
aut  spectaculum  quoddam  inane,  sed   inter  prudentis- 


134  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

sima  plane  nobilissimaque  instituta  numerandus  ;  ut- 
pote,  qui  in  se  haec  tria  haberet ;  Ducum  Decus  et 
Gloriam ;  ^Erarii  ex  spoliis  Locupletationem  ;  et  Dona- 
tiva  Militum.  Verum  honor  Triumphi  fortasse  mo- 
narcliiis  non  competit  praeterquam  in  personis  regis 
ipsius  aut  filiorum  regis  ;  quod  etiam  temporibus  Im- 
peratorum  Romae  obtinuit ;  qui  honorem  ipsum  tri- 
umphi sibi  et  filiis  suis,  de  bellis  qua?  praesentes  ipsi 
confecerant,  tanquam  peculiarem  reservarunt ;  Vesti- 
menta  autem  solummodo  et  Insignia  Triumphalia  aliis 
ducibus  indulserunt. 

Verum,  ut  sermones  hos  elaudamus,  nemo  est  (ut 
testatur  Sacra  Scriptura),  qui  sollicite  cogitando  potest 
apponere  ad  staturam  suam  cubitum  unum 1 ;  in  pusillo 
scilicet  corporis  humani  modulo ;  caeterum  in  magna 
regnorum  et  rerumpublicarum  fabrica  imperium  am- 
pl  if]  care  et  fines  proferre,  reges  penes  et  domin antes 
est.  Nam  prudenter  introducendo  leges,  instituta,  et 
consuetudines,  quales  jam  proposuimus,  et  alias  his 
similes,  posteris  et  saaculis  futuris  magnitudinis  semen- 
tern  fecerint.  Verum  ista  consilia  apud  principes  raro 
tractantur,  sed  res  fortunae  plerunque  committitur. 

Atque  haec  habuimus,  quae  de  Proferendis  Imperii 
Finibus  in  praesentia  occurrunt.  Verum  quorsum  ista 
commentatio  ;  cum  Monarchia  Romana  futura  sit  inter 
mundanas  (ut  creditur)  ultima?  Nisi  quod  nobis, 
instituto  nostro  fidis  neque  uspiam  de  via  declinanti- 
bus,  (quandoquidem  Amplificatio  Imperii  fuerit  inter 
Officia  tria  Politices  tertium)  illud  omnino  praeter- 
mittere  non  licuerit.  Restat  jam  Desideratum  alte- 
rum,  ex  iis  quae  posuimus  duobus ;  nimirum,  de  Jus- 
titia  Universali,  sive  de  Fontibus  Juris. 

1  S.  Matthew,  vi.  27.     S.  Luke,  xii.  25. 


LIBER   OCTAVUS.  135 

Qui  de  Legibus  scripserunt,  omnes  vel  tan  qua  m 
Philosophi  vel  tanquam  Jurisconsulti  argumentum  illud 
tractaverunt.  Atque  Philosophi  proponunt  multa  dictu 
pulclira,  sed  ab  usu  remota.  Jurisconsulti  autem,  sune 
quisque  patriae  legum,  vel  etiam  Romanarum  aut  Pon- 
tificiarnm,  placitis  obnoxii  et  addicti,  judicio  sincero 
non  utuntur ;  sed  tanquam  e  vineulis  sermocinantur. 
Certe  cognitio  ista  ad  viros  civiles  proprie  spectat ;  qui 
optime  norunt  quid  ferat  societas  humana,  quid  salus 
populi,  quid  aequitas  naturalis,  quid  gentium  mores, 
quid  rerumpublicarum  forma?  diversae  ;  ideoque  pos- 
sint  de  Legibus,  ex  principiis  et  prseceptis  tarn  a?qui- 
tatis  naturalis  quam  politiees,  decernere.  Quamo- 
brem  id  nunc  agatur,  ut  Fontes  Justitiae  et  Utilitatis 
Publicae  petantur,  et  in  singulis  Juris  partibus  Char- 
acter quidam  et  Idea  Justi  exhibeatur,  ad  quam  par- 
ticularium  regnorum  et  rerumpublicarum  leges  pro- 
bare,  atque  inde  emendationem  moliri,  quisque  cui 
hoc  cordi  erit  et  eurae  possit.  Hujus  igitur  rei,  more 
nostro,  Exemplum  in  uno  titulo  proponemus. 

Exemplum    Tractatus    de    Justitia    Universali,   sive    de 
Fontibus  Juris,  in  uno  titulo,  per  Aphorismos. 

PROCEMIUM. 

APHORISMUS    1. 

In  Societate  Civili,  aut  Lex  aut  Vis  valet.  Est 
autem  et  vis  quaedam  legem  simulans,  et  lex  non- 
nulla  magis  vim  sapiens  quam  aequitatem  juris.  Tri- 
plex est  igitur  Injustitae  Fons  ;  Vis  mera  ;  Illaque- 
atio  malitiosa  praetextu  Legis ;  et  Acerbitas  ipsius 
Leoris. 


136  DE  AUGMENTIS    SCIENTIARUM 


APHORISMUS    2. 

Firmamentum  Juris  Privati  tale  est.  Qui  injuriam 
facit,  re  utilitatem  aut  voluptatem  capit,  exemplo  peric- 
ulum.  CaBteri  utilitatis  aut  voluptatis  illius  partici- 
pes  non  sunt,  sed  exemplum  ad  se  pertinere  putant. 
Itaque  facile  coeunt  in  consensum,  ut  caveatur  sibi 
per  Leges  ;  ne  injuriae  per  vices  ad  singulos  redeant. 
Quod  si  ex  ratione  temporum  et  communione  culpae 
id  eveniat,  ut  pluribus  et  potentioribus  per  legem  ali- 
quam  periculum  creetur  quam  caveatur,  factio  solvit 
legem  ;  quod  et  saepe  fit.1 

1  The  doctrine  of  this  aphorism  resembles  that  of  Hobbes,  inasmuch  as 
there  is  no  recognition  of  the  principle  that  moral  ideas  lie  at  the  root  of 
civil  rights.  All  the  evidence  of  which  the  nature  of  the  subject  admits 
tends  to  show  that  society  has  always  been  held  together,  not  by  fear,  but 
by  notions  more  or  less  perfectly  developed  of  the  distinction  between 
right  and  wrong  ;  and  to  assert  that  in  the  absence  of  any  such  notions 
selfish  fear  could  serve  as  the  "  firmamentum  juris  privati,"  is  at  best  to 
assert  that  which  never  has  been  proved  and  never  can  be. 

Of  course  it  is  not  meant  to  deny  that  fear  is  the  principle  by  means 
of  which  the  moral  force  of  society  becomes  efficient  in  the  repression  of 
crime. 

[That  a  notion  of  the  distinction  between  right  and  wrong  in  general 
lies  at  the  bottom  of  all  our  notions  of  individual  rights  and  wrongs  ;  that 
when  we  think  of  one  man  as  doing  an  injury  to  another,  we  think  of  him 
as  doing  something  not  only  in  its  effect  hurtful,  but  in  its  nature  unjust; 
I  do  not  think  Bacon  would  have  denied.  That  in  the  absence  of  any 
such  notion  the  interest  which  all  men  have  in  protection  from  injury 
would  lead  them  to  concur  in  the  measures  necessary  to  secure  protection 
to  each,  he  would  not,  I  think,  have  affirmed.  But  such  questions  did 
not  enter  into  the  practical  problem  with  which  he  had  to  deal;  which 
was  this  :  Given  our  common  notions  of  right  and  wrong,  jus  and  injuria, 
with  all  their  constituent  elements,  what  is  the  principle  by  which  they 
are  made  to  bear  upon  the  protection  of  individuals  ?  To  this  he  answers : 
It  is  the  interest  which  each  individual  has  in  being  himself  protected. 
That  the  personal  interest  would  be  insufficient  without  the  sanction  of 
the  "  moral  idea  "  to  stimulate  and  support  it,  is  probably  true  ;  for  we  see 
that  actions  the  most  dangerous  to  society,  if  committed  by  madmen,  and 
therefore  not  objects  of  moral  disapprobation,  are  exempted  from  punish- 
ment; the  necessity  of  self-defence  requiring  only  that  measures  be  taken 


LIBER  OCTAVUS.  137 

APHORISMUS    3. 

At  Jus  Privatum  sub  tutela  Juris  Publici  latet. 
Lex  enim  cavet  civibus,  magistratus  legions.  Magis- 
tratuum  autem  authoritas  pendet  ex  majestate  imperii, 
et  fabrica  politia),  et  legibus  fundamental ibus.  Quare, 
si  ex  ilia  parte  sanitas  fuerit  et  recta  constitutio,  leges 
erunt  in  bono  usu  ;  sin  minus,  parum  in  iis  prsesidii 
erit. 

APHORISMUS   4. 

Neque  tamen  Jus  Publicum  ad  hoc  tantum  spectat, 
ut  addatur  tanquam  custos  Juri  Privato,  ne  illud  viole- 
tur,  atque  ut  cessent  injuriae ;  sed  extenditur  etiam  ad 
religionem  et  arma  et  disciplinam  et  orn amenta  et  opes, 
denique  ad  omnia  circa  Bene  Esse  civitatis. 

APHORISMUS   5. 

Finis  enim  et  scopus  quern  leges  intueri,  atque  ad 
quern  jussiones  et  sanctiones  suas  dirigere  debent,  non 
alius  est  quam  ut  cives  foeliciter  degant.      Id  fiet,  si 

to  prevent  the  recurrence  of  them,  and  the  sense  of  justice  refusing  to  sanc- 
tion any  further  severity.  But  that  the  u  moral  idea,"  unassisted  by  the 
sense  of  personal  interest,  could  be  still  less  relied  upon  as  a  "  firmamen- 
tum  privati  juris,"  seems  to  me  still  more  certain;  for  we  see  that  the  pen- 
alties exacted  or  denounced  by  the  laws,  though  proportioned  with  toler- 
able accuracy  to  the  danger  of  the  offence,  bear  no  proportion  at  all  to  the 
moral  disapprobation  of  which  it  is  the  object.  Actions  which  are  morally 
wrong  in  the  highest  degree,  if  they  be  such  as  every  man  may  protect 
himself  against,  are  not  punished  at  all.  Actions  which  the  moral  sense 
scarcely  condemns,  if  such  that  the  general  permission  of  them  would  en- 
tail a  general  insecurity  of  property,  are  punished  with  great  severity. 
And  the  truth  seems  to  be,  that  to  make  an  action  seem  a  fit  object  of 
punishment,  there  must  be  something  morally  offensive  in  it,  but  that  the 
nature  and  amount  of  punishment  varies  according  to  the  interest  of  so- 
ciety in  preventing  it,  and  the  difficulty  of  effecting  that  end.  Men  are 
not  content  with  less  severity  than  they  think  necessary  for  their  protec- 
tion, nor  do  they  feel  justified  in  using  more.  —  /.  S.] 


138  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

pietate  et  religione  recte  instituti ;  moribus  honesti ; 
armis  adversus  hostes  externos  tuti ;  Wum  auxilio  ad- 
versus  seditiones  et  privatas  injurias  muniti;  imperio 
et  magistratibus  obsequentes ;  copiis  et  opibus  locuple- 
tes  et  florentes  fuerint.  Harum  autem  rerum  instru- 
menta  et  nervi  sunt  lews. 

APHORISMUS    6. 

Atque  hunc  finem  optima)  leges  assequuntur,  pluri- 
mae  vero  ipsarum  aberrant.  Leges  enim  mirum  in 
modum,  et  maximo  intervallo,  inter  se  differunt ;  ut 
alias  excellant ;  aliae  mediocriter  se  habeant ;  alias  pror- 
sus  vitiosaa  sint.  Dictabimus  igitur,  pro  judicii  nostri 
modulo,  quasdam  tanquam  Legum  Leges,  ex  quibus 
informatio  peti  possit,  quid  in  singulis  legibus  bene  aut 
perperam  positum  aut  constitutum  sit. 

APHORISMUS    7. 

Antequam  vero  ad  corpus  ipsum  legum  particularium 
deveniamus,  perstringemus  paucis  virtutes  et  dignitates 
legum  in  genere.  Lex  bona  censeri  possit,  quae  sit 
intimatione  certa  ;  proscepto  jasta  ;  executione  commoda  ; 
cum  forma  politice  congrua ;  et  generans  virtutem  in 
subditis. 

TITULUS    I. 

De  Prima  Dignitate  Legum,  ut  sint  Certw. 

APHORISMUS    8. 

Legis  tantum  interest  ut  certa  sit,  ut  absque  hoc  nee 
justa  esse  possit.  Si  enim  incertam  vocem  det  tuba, 
quis   se  parabit   ad  bellum  ? l      Similiter,   si   incertam 

1  1  Corinth,  xiv.  8. 


LIBER   OCTAVUS.  139 

vocem  det  lex,  quis  se  parabit  ad  parendum  ?  Ut 
moneat  igitur  oportet,  priusquam  feriat.  Etiain  illud 
recte  positum  est ;  optimam  esse  legem,  quce  minimum 
relinquit  arbitrio  judicis:1  id  quod  certitudo  ejus  pra3S- 

tat. 

aphorismus  9. 

Duplex  legum  Incertitude- :  altera,  ubi  lex  nulla 
prsescribitur ;  altera,  ubi  ambigua  et  obscura.  Itaque 
de  Casibus  Omissis  a  lege  prime-  dicendum  est ;  ut  in 
his  etiam  inveniatur  aliqua  norma  Certitudinis. 

De  Casibus  Omissis  a  Lege. 

APHORISMUS    10. 

Angustia  prudential  liumanae  casus  omnes  quos  tem- 
pus  reperit  non  potest  capere.  Non  raro  itaqne  se 
ostendunt  casus  omissi  et  novi.  In  hujusmodi  casibus 
triplex  adhibetur  remedium,  sive  supple  men  turn  ;  vel 
per  processum  ad  similia ;  vel  per  usum  exemplorum, 
licet  in  legem  non  co'dluerint ;  vel  per  jurisdictions  quai 
statuunt  ex  arbitrio  boni  viri  et  secundum  discretionem 
sanam ;  sive  illae  Curiae  fuerint  Praetoriae  sive  Cen- 
soriae. 

De  Processu  ad  Similia,  et  Extensionibus  Legum. 

APHORISMUS    11. 

In  Casibus  Omissis  deducenda  est  norma  legis  a 
similibus ;  sed  caute,  et  cum  judicio.  Circa  quod  ser- 
vanda? sunt  regulae  sequentes.  Ratio  prolifica,  Con- 
suetudo  sterilis  esto,  nee  generet  casus.  Itaque  quod 
contra  rationem  juris  receptum  est,  vel  etiam  ubi  ratio 

1  Arist.  Rhet.  i.  1. 


140  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

ejus    est  obscura,  non    trahendum    est    ad    consequen- 
tiam.1 

aphorismus  12. 

Bonum  publicum  insigne  rapit  ad  se  casus  omissos. 
Quamobrem  quando  lex  aliqua  reipublicae  commoda 
notabiliter  et  majorem  in  modum  intuetur  et  procurat, 
Interpretatio  ejus  extensiva  esto  et  amplians. 

aphorismus  13. 

Durum  est  torquere  leges,  ad  hoc  ut  torqueant  homi- 
nes. Non  placet  igitur  extendi  leges  poenales,  multo 
minus  capitales,  ad  delicta  nova.  Quod  si  crimen 
vetus  merit  et  legibus  notum  ;  sed  prosecutio  ejus 
incidat  in  casum  novum,  a  legibus  non  provisum  ; 
omnino  recedatur  a  placitis  juris  potius  quam  delicta 
maneant  impunita. 

aphorismus  14. 

In  statu tis  quae  Jus  Commune  (praesertim  circa  ea 
quae  frequenter  incidunt,  et  diu  coaluerunt)  plane  ab- 
rogant,  non  placet  procedi  per  similitudinem  ad  casus 
omissos.  Quando  enim  respublica  tota  lege  diu  carue- 
rit,  idque  in  casibus  expressis,  parum  periculi  est  si 
casus  omissi  expectent  remedium  a  statuto  novo. 

aphorismus  15. 

Statuta  quae  manifesto  Temporis  Leges  fuere  atquc 
ex  occasionibus  reipublicae  tunc  invalescentibus  natae, 
mutata  ratione  temporum,  satis  habent  si  se  in  propriis 

1  "Quod  contra  rationem  juris  receptum  est,  non  est  producendum  ad 
consequential'  —  Paulus,  D.  141.,  Ff.  De  Div.  Reg.  Jur.  It  may  be  re- 
marked that,  although  the  phrase  "  ad  consequentias  "  is  used  as  well  as 
"ad  consequential'  yet  there  seems  to  be  no  authority  for  "ad  consequen- 
tiam." 


LIBER  OCTAVUS.  141 

casibus  sustinere  possint ;  praeposterum  autem  esset,  si 
ad  casus  omissos  ullo  modo  traherentur. 

aphorismus  16. 

Consequential  non  est  consequentia ;  sed  sisti  debet 
extensio  intra  casus  proximos.  Alioqui  labetur  pau- 
latim  ad  dissimilia  ;  et  magis  valebunt  acumina  inge- 
niorum,  quam  authoritates  legum. 

aphorismus  17. 

In  legibus  et  statutis  brevioris  still,  extensio  facienda 
est  liberius.  At  in  illis  quae  sunt  enumerativa  casuum 
particularium,  cautius.  Nam  ut  exceptio  firmat  vim 
legis  in  casibus  non  exceptis,  ita  enumeratio  infirmat 
earn  in  casibus  non  enumeratis. 

aphorismus  18. 

Statutum  Explanatorium  claudit  rivos  statuti  prioris, 
nee  recipitur  postea  extensio  in  alterutro  statuto.  Ne- 
que  enim  facienda  est  super-extensio  a  judice,  ubi  semel 
coepit  fieri  extensio  a  lege. 

APHORISMUS   19. 

Solennitas  Verborum  et  Actorum  non  recipit  exten- 
sionem  ad  similia.  Perdit  enim  naturam  solennis,  quod 
transit  a  more  ad  arbitrium ;  et  introductio  novorum 
corrumpit  majestatem  veterum. 

aphorismus  20. 

Proclivis  est  extensio  legis  ad  casus  post-natos  ;  qui 
in  rerum  natura  non  fuerunt  tempore  legis  latae.  Ubi 
enim  casus  exprimi  non  poterat,  quia  tunc  nullus  erat, 
casus  omissus  habetur  pro  expresso,  si  similis  fuerit  ratio. 


142  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

Atque  de  Extensionibus  Legum  in  Casibus  Omissis 
haec  dicta  sint :  nunc  de  usu  Exemplorum  dicendum. 

De  Exemplis,  et  usu  eorum.1 

APHORISMUS    21. 

De  Exemplis  jam  dicendum  est,  ex  quibus  Jus  hau- 
riendum  sit,  ubi  Lex  deficit.  Atque  de  Consuetudine, 
quae  Legis  species  est,  deque  Exemplis  quae  per  fre- 
quentem  usum  in  consuetudinem  transierunt,  tanquam 
Legem  Tacitam,  suo  loco  dicemus.  Nunc  autem  de 
exemplis  loquimur  quae  raro  et  sparsim  interveniunt, 
nee  in  legis  vim  coaluerunt ;  quando  et  qua  cautione 
norma  Juris  ab  ipsis  petenda  sit,  cum  Lex  deficiat. 

APHORISMUS    22. 

Exempla   a    temporibus  bonis  et  moderatis  petenda 

1  It  is  to  be  observed,  that  the  principle  on  which  the  English  courts 
have  proceeded,  —  namely,  that  a  decision  on  a  point  not  previously  de- 
cided on  is  to  be  accepted  merely  as  a  declaration  of  an  already  existing 
law  virtually  contained  in  the  unwritten  corpus  juris  entitled  the  Common 
Law,  has  had  the  effect  of  giving  nearly  equal  weight  to  all  cases  decided 
by  a  competent  tribunal.  On  the  other  hand,  we  find  in  the  history  of 
French  jurisprudence  that  great  uncertainty  has  existed  as  to  the  degree 
of  authority  to  which  a  "res  judicata"  was  entitled;  the  principle  that 
"  res  judicata  pro  veritate  accipitur  "  extending  only  to  the  parties  between 
whom  the  actual  decision  was  had.  Thus  it  is  related  that  De  Thou  was 
in  the  habit  of  saying,  when  it  was  mentioned  that  in  a  case  similar  to  the 
one  before  him  a  decree  had  been  given  in  favour  of  the  plaintiff  or  de- 
fendant, "  C'est  bon  pour  lui;"  implying  that  it  was  not  of  authority  in 
any  other  case.  The  Parliament  of  Paris  was  for  a  long  time  in  the  habit 
of  distinguishing  the  decisions  to  the  principle  of  which  it  intended  to  give 
force  of  law  from  other  decisions,  by  a  more  solemn  form  of  delivering 
judgment;  thereby  in  effect  claiming  what  our  courts  have  never  claimed, 
namely,  a  power  of  making  new  law.  A  collection  has  been  published  of 
these  quasi-legislative  decisions,  with  the  title  of  "Arrets  rendus  en  robe 
rouge."  It  is  evident  that  the  practice  of  the  Parliament  of  Paris,  which 
was  probably  followed  by  other  of  the  French  Parliaments,  escapes  from 
some  of  the  inconveniences  of  the  English  theory. 


LIBER  OCTAVUS.  143 

sunt ;  non  tyrannicis,  aut  factiosis,  aut  dissolutis.  Hu- 
jusmodi  exempla  temporis  partus  spurn  sunt,  et  magis 
nocent  quam  docent. 

aphorismus  23. 

In  exemplis,  recentiora  habenda  sunt  pro  tutiori- 
bus.  Quod  enim  paulo  ante  factum  est,  unde  nullum 
sit  secutum  ineommodum,  quidni  iterura  repetatur  ? 
Sed  tamen  minus  habent  autlioritatis  recentia ;  et  si 
forte  res  in  melius  restitui  opus  sit,  recentia  exempla 
magis  saeculum  suum  sapiunt  quam  rectam  ratio- 
nem. 

APHORISMUS    24. 

At  vetustiora  exempla  caute,  et  cum  delectu,  recip- 
ienda.  Decursus  siquidem  aetatis  multa  mutat ;  ut 
quod  tempore  videatur  antiquum,  id  perturbation e  et 
inconformitate  ad  prsesentia  sit  plane  novum.  Medii 
itaque  temporis  exempla  sunt  optima,  vel  etiam  talis 
temporis  quod  cum  tempore  currente  plurimum  con- 
veniat ;  quod  aliquando  praestat  tempus  remotius  ma- 
gis quam  in  proximo. 

aphorismus  25. 

Intra  fines  exempli,  vel  citra  potius,  se  cohibeto,  nee 
illos  ullo  modo  excedito.  Ubi  enim  non  adest  Norma 
Legis,  omnia  quasi  pro  suspectis  habenda  sunt.  Ita- 
que, ut  in  obscuris,  minimum  sequitor. 

aphorismus  26. 

Cavendum  ad  exemplorum  Fragmentis  et  Compen- 
diis  ;  atque  integrum  exemplum  et  universus  ejus  pro- 
cessus introspiciendus.      Si  enim  incivile  sit,  nisi  tota 


144  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

lege  perspecta,  de  parte  ejus  judicare,1  multo  magis 
hoc  valere  debet  in  exemplis  ;  quae  ancipitis  sunt  usus, 
nisi  valde  quadrent. 

aphorismus  27. 

In  exemplis  plurimum  interest,  per  quas  manus  tran- 
sierint  et  transacta  Bint.  Si  enim  apud  scribas  tantum 
et  ministros  justitiae,  ex  cursu  curiae,  absque  notitia 
manifesta  super ioru in,  obtinuerint  ;  aut  etiam  apud  er- 
ro-rum  magistrum  populum  ;  conculcanda  sunt  et  parvi 
facienda.  Sin  apud  senatores  aut  judices  aut  curias 
principales  ita  sub  oculis  posita  fuerint,  ut  necesse 
fuerit  ilia  approbatione  judicum,  saltern  tacita,  munita 
fuisse,  plus  dignationis  habent. 

aphorismus  28. 

Exemplis  quae  publicata  fuerint,  utcunque  minus 
fuerint  in  usu,  cum  tamen  sermonibus  et  clisceptationi- 
bus  hominum  agitata  et  ventilata  extiterint,  plus  au- 
thoritatis  tribuendum.  Quae  vero  in  scriniis  et  archivis 
manserunt  tanquam  sepulta,  et  palam  in  oblivionem 
transierunt,  minus.  Exempla  enim,  sicut  aquae,  in 
profluente  sanissima. 

aphorismus  29. 

Exempla  quae  ad  leges  spectant,  non  placet  ab  his- 
toricis  peti ;  sed  ab  actis  publicis  et  traditionibus  dili- 
gentioribus.  Versatur  enim  infoelicitas  quaedam  inter 
historicos  vel  optimos,  ut  legibus  et  actis  judicialibus 
non  satis  immorentur  ;  aut  si  forte  diligentiam  quan- 
dam  adhibuerint,  tamen  ab  authenticis  longe  valient. 

1  "Incivile  est,  nisi  tola  lege  perspecta,  una  aliqua  particula  ejus  pro- 
positi judicare  vel  respondere."  —  Celsus,  D.  i.  3.  24. 


LIBER  OCTAVUS.  145 

APHORISMUS    30. 

Exemplum  quod  aetas  contemporanea  aut  proxima 
respuit  cum  casus  subinde  recurreret,  non  facile  ad- 
mittendum  est.  Neque  enim  tantum  pro  illo  facit 
quod  homines  illud  quandoque  usurparunt,  quam  con- 
tra, quod  experti  reliquerunt. 

APHORISMUS    31. 

Exempla  in  consilium  adhibentur,  non  utique  jubent 
aut  imperant.  Igitur  ita  regantur,  ut  authoritas  prae- 
teriti  temporis  flectatur  ad  usum  praesentis. 

Atque  de  Informatione  ab  Exemplis,  ubi  Lex  de- 
ficit, haec  dicta  sint.  Jam  dicendum  de  Curiis  Prae- 
toriis  et  Censoriis. 

De  Curiis  Prcetoriis  et  Censoriis.1 

APHORISMUS    32. 

Curiae  sunto  et  jurisdictions,  quae  statuant  ex  ar- 

1  M.  Bouillet  remarks  that  every  one  who  has  commented  on  this  tract 
of  Bacon's  has  condemned  the  institution  of  these  Courts.  M.  Dupin  is 
evidently  much  perplexed  by  them.  "  Hie  mera  Utopia  proponitur  "  is  the 
commencement  of  his  note  on  the  thirty-second  aphorism.  Doubtless  it  is 
odd  that  in  inquiring  how  the  law  may  be  made  certain  Bacon  should  have 
introduced  two  Courts,  of  which  the  distinguishing  character  is  the  absence 
of  any  kind  of  certainty.  But  to  every  one  who  is  acquainted  with  the 
history  of  English  law,  it  is  manifest  that  Bacon's  intention  was  to  give  an 
idealised  description  of  the  Court  of  Star-Chamber,  and  of  the  equity  juris- 
diction of  the  Court  of  Chancery.  Of  the  two  institutions  which  he  thus 
indirectly  praises  it  is  not  necessary  to  say  much.  The  Court  of  Star- 
Chamber,  though  of  use  in  particular  cases  was  unquestionably  on  the 
whole,  an  instrument  of  injustice  and  oppression;  while,  on  the  other  hand, 
if  equity  had  continued  to  be  as  indefinite  as  the  jurisdiction  of  the  "curias 
praetoria?,"  it  would  soon  have  become  a  more  intolerable  evil  than  any 
which  it  could  have  been  applied  to  relieve. 

[The  apparent  inconsistency  of  introducing  these  discretionary  tribunals 
vol,,  in.  10 


146  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

bitrio  boni  viri  et  discretione  sana,  ubi  legis  norma 
deficit.  Lex  enim  (ut  antea  dictum  est)  non  sufficit 
casibus  ;    sed  ad  ea  quae  plerunque  accidunt  aptatur. 

into  a  scheme  specially  designed  to  make  the  operation  of  the  law  certain, 
admits,  in  my  opinion,  of  a  satisfactory  explanation.  The  uncertainty  of 
the  law  is  injurious  in  two  ways.  On  the  one  hand,  it  may  lead  me  to  ex- 
pect that  if  I  observe  certain  prescribed  conditions,  my  liberty  will  not  be 
interfered  with;  and  when  I  think  I  have  observed  them,  it  may,  by  some 
arbitrary  or  unexpected  interpretation,  take  me  up  and  send  me  to  prison. 
On  the  other  hand,  it  may  lead  me  to  expect  protection  against  particular 
kinds  of  injury,  or  (failing  protection)  redress;  and,  from  some  defect  in  its 
provisions,  it  may  fail  to  prevent  the  injury  or  to  afford  the  redress.  The 
first  kind  of  uncertainty  resides  in  the  interpretation,  the  second  in  the 
framing,  of  the  law;  and  against  both  it  is  necessary,  as  far  as  may  be,  to 
provide.  The  perfect  remedy  is  a  code  of  laws  so  framed  as  to  provide 
expressly  for  every  possible  case,  coupled  with  a  rule  of  interpretation 
which  leaves  no  discretion  whatever  to  the  judge.  But  this  is  for  Utopia. 
No  lawgiver  can  perfectly  foresee  either  the  conditions  of  cases  or  the 
effect  of  words.  Laws  will  therefore  pass  occasionally,  which,  if  strictly 
construed,  will  punish  the  man  whom  they  were  intended  to  protect,  and 
protect  the  man  whom  they  were  intended  to  punish.  To  correct  such 
errors,  a  discretion  must  be  allowed  somewhere  in  the  administration  of 
the  law;  and  the  question  is,  where?  According  to  Bacon's  scheme,  the 
necessary  discretion  is  to  be  confided,  not  to  the  ordinary  tribunals,  but  to 
others  specially  constituted  for  the  purpose,  and  acting  under  restrictions 
and  regulations  specially  framed  to  prevent  them  from  abusing  it;  lest,  in 
correcting  one  kind  of  uncertainty,  uncertainties  of  another  kind  be  intro- 
duced. What  these  restrictions  and  regulations  should  be,  the  rest  of  the 
section  is  occupied  in  explaining. 

Now,  to  supply  the  defects  of  the  law  by  the  exercise  of  this  kind  of 
discretion  was  the  proper  function  of  the  Star-Chamber  and  the  Court  of 
Chancery;  and  I  see  no  occasion  to  seek  further  for  Bacon's  motive  in  in- 
troducing "an  idealised  description"  of  those  Courts,  —  or,  I  should  rather 
say,  a  description  of  two  Courts  constituted  as,  in  a  perfect  administrative 
system,  the  Star-Chamber  and  the  Court  of  Chancery  ought  to  be. 

With  regard  to  the  character  of  the  actual  Star-Chamber,  we  are  not  to 
forget  that  Bacon  was  not  the  only  eminent  jurist  who  approved  of  it.  Sir 
Edward  Coke,  in  the  fourth  book  of  his  Institutes,  which  was  written  in  his 
old  age,  when  he  was  regarded  as  the  great  champion  of  the  people  against 
the  Crown,  speaks  of  it  in  terms  as  favourable  as  ever  Bacon  did.  "  It  is 
the  most  honorable  Court  "  (he  says)  —  "our  parliament  excepted — that 
is  in  the  Christian  world,  both  in  respect  of  the  Judges  of  the  Court,  and 
of  their  honourable  proceeding  according  to  their  just  jurisdiction,  and  the 
ancient  and  just  orders  of  the  Court."  And  I  cannot  help  thinking  that 
modern  constitutional  writers  have  judged  of  it  too  hastily  from  the  acci- 


LIBER  OCTAVUS.  147 

Sapientissima  autem  res  Tempus  l  (ut  ab  antiquis  dic- 
tum est),  et  novorum  casuum  quotidie  author  et  in- 
ventor. 

aphorismus  33. 

Interveniunt  autem  novi  casus,  et  in  Criminalibus, 
qui  poena  indigent ;  et  in  Civilibus,  qui  auxilio.  Cu- 
rias quae  ad  priora  ilia  respiciunt,  Censorias  ;  quae  ad 
posteriora,  Prcetorias  appellamus. 

dental  and  exceptional  circumstances  which  led  to  its  abolition.  It  was  an 
instrument  of  government.  When  the  government  was  oppressive  and  un- 
just, it  was  an  instrument  of  oppression  and  injustice.  So,  also,  at  many 
periods  of  our  history  have  the  Courts  of  Common  Law  been.  But  if  we 
would  know  whether  a  Court  constituted  like  the  Star-Chamber  had  any 
necessary  tendency  to  become  #n  instrument  of  oppression,  we  must  con- 
sider it  in  connexion  with  the  rest  of  the  constitution.  Was  it  in  any 
especial  manner  under  the  command  of  the  Crown?  Certainly  not:  it 
was  under  the  command  of  the  Crown  so  far  only  and  so  long  only  as  the 
whole  powers  of  government  were  under  the  command  of  the  Crown.  So 
far  and  so  long  as  the  King  could  appoint  his  own  ministers  and  maintain 
them  and  cany  on  the  government  with  them  in  spite  of  the  House  of 
Commons,  so  far  and  so  long  he  could  exercise  an  effectual  control  over 
the  proceedings  of  a  Court  constituted  like  the  Star-Chamber;  no  farther 
and  no  longer.  The  body  of  the  Court  was  composed  of  the  chief  officers 
of  the  government;  less  than  eight  did  not  make  a  quorum;  their  proceed- 
ings were  public ;  each  member  gave  his  own  sentence  with  the  reasons ; 
the  majority  decided;  the  decree  was  solemnly  recorded.  As  soon  as  the 
theory  of  a  responsible  ministry  was  recognised,  and  the  impossibility  of 
carrying  on  the  government  without  money  voted  by  the  House  of  Com- 
mons gave  the  people  an  effective  check  upon  the  Crown,  they  would  have 
had  a  check  equally  effective  upon  the  proceedings  of  a  court  of  justice  so 
constituted.  Any  abuse  of  its  authority  would  have  led  to  a  change  of 
ministry,  and  to  the  transfer  of  that  authority  to  other  hands. 

With  regard  to  the  Court  of  Chancery,  it  is  less  easy  to  say  how  it  would 
have  worked  had  its  jurisdiction  been  exercised  according  to  the  conditions 
here  prescribed  for  the  Curiae  Praetoriae;  one  of  which  is,  that  it  was  not  to 
be  confided  to  a  single  man.  "Curias  illoe  "  (i.  e.  Curiae  Censoriae  et  Prce- 
torice,  see  Aph.  36.)  "  uni  viro  ne  committantur,  sed  ex  pluribus  constent." 
And  in  speculating  upon  the  evil  which  it  might  have  become  with  powers 
so  indefinite,  we  must  not  forget  how  great  an  evil  it  has  actually  become 
in  consequence  of  the  rules  by  which  its  discretion  has  been  defined  and 
limited.  The  nearest  approach  to  certainty  attained  by  the  existing  sys- 
tem appears  to  be  the  certainty  of  damage  to  both  parties.  —  J.  S.~\ 

1  6  ukndioTaToc  heydfievoc  xpovoc  elvai.  —  Xenqph.  Hellenic,  iii.  3.  2. 


148  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

APHORISMUS    34. 

Habento  Curiae  Censoriae  jurisdictionem  et  potes- 
tatem,  non  tan  turn  nova  delicta  puniendi,  sed  etiam 
poenas  a  legibus  constitutas  pro  delictis  veteribus  au- 
gendi ;  si  casus  fuerint  odiosi  et  enormes,  modo  non 
sint  capitales.     Enorme  enim  tanquam  novum  est. 

APHORISMUS    35. 

Habeant  similiter  Curias  Praetoriae  potestatem,  tarn 
subveniendi  contra  rigorem  Legis,  quam  supplendi  de- 
fectum Legis.  Si  enim  porrigi  debet  remedium  ei 
quern  lex  praeteriit ;  multo  magis  ei  quern  vulneravit. 

APHORISMUS    36. 

Curiae  istae  Censoriae  et  Praetoriae  omnino  intra  casus 
enormes  et  extraordinarios  se  continento  ;  nee  jurisdic- 
tiones  ordinarias  invadunto  ;  ne  forte  tendat  res  ad 
supplantationem  legis,  magis  quam  ad  supplementum. 

APHORISMUS    37. 

Jurisdictiones  istae  in  Supremis  tantum  Curiis  resi- 
dento,  nee  ad  Inferiores  communicantor.  Parum  enim 
abest  a  potestate  leges  condendi,  potestas  eas  supplendi 
aut  extendendi  aut  moderandi. 

APHORISMUS    38. 

At  Curiae  illae  uni  viri  ne  committantur,  sed  ex 
pluribus  constent.  Nee  decreta  exeant  cum  silentio  ; 
sed  judices  sententiae  suae  rationes  adducant,  idque 
palam  atque  astante  corona  ;  ut  quod  ipsa  potestate 
sit  liberum,  fama  tamen  et  existimatione  sit  circum- 
scriptum. 


LIBER  OCTAVUS.  149 

APHORISMUS    39. 

Rubricse  Sanguinis  ne  sunto  ;  nee  de  capitalibus,  in 
quibuscunque  curiis,  nisi  ex  lege  nota  et  certa  pronun- 
ciato.  Indixit  enim  mortem  Deus  ipse  prius  ;  postea 
inflixit.  Nee  vita  eripienda  nisi  ei  qui  se  in  suam 
vitam  peccare  prius  nosset. 

APHORISMUS   40. 

In  Curiis  Censoriis  calculum  tertium  dato  ;  ut  judi- 
cious non  imponatur  necessitas  aut  absolvendi  aut  con- 
demnandi ;  sed  etiam  ut  non  liquere  pronunciare  pos- 
sint.  Etiam  censoria  non  tantum  poena,  sed  et  nota 
esto  ;  scilicet  quae  non  infligat  supplicium,  sed  aut  in 
admonitionem  desinat,  aut  reos  ignominia  levi  et  tan- 
quam  rubore  castiget. 

APHORISMUS   41. 

In  Curiis  Censoriis,  omnium  magnorum  criminum 
et  scelerum  actus  inchoati  et  medii  puniuntor ;  licet 
non  sequatur  effectus  consummatus ; *  isque  sit  earum 
curiarum  usus  vel  maximus  ;  cum  et  severitatis  inter- 
sit,  initia  scelerum  puniri ;  et  clementise,  perpetratio- 
nem  eorum  (puniendo  actus  medios)  intercipi. 

APHORISMUS   42. 

Cavendum  inprimis,  ne  in  Curiis  Praetoriis  prsebe- 
atur  auxilium  in  casibus  quos  lex  non  tarn  omisit, 
quam  pro  levibus  contempsit,  aut  pro  odiosis  remedio 
indignos  judicavit. 

1  Of  the  Star-Chamber,  Bacon  has  said,  in  his  History  of  Henry  VII., 
that  it  took  cognisance  of  "  forces,  frauds,  crimes  various  of  stellionate,  and 
the  inchoations  or  middle  acts  towards  crimes  capital  or  heinous,  not  actu- 
ally committed  or  perpetrated." 


150  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

APHORISMUS   43. 

Maxime  omnium  interest  Certitudinis  Legum  (de 
qua  nunc  agimus),  ne  Curiae  Prsetoriae  intumescant  et 
exundent  in  tan  turn,  ut  praetextu  rigoris  legum  miti- 
gandi,  etiam  robur  et  nervos  iis  incidant  aux  laxent ; 
omnia  trahendo  ad  arbitrium. 

APHORISMUS   44. 

Decernendi  contra  Statutum  Expressum,  sub  ullo 
sequitatis  praetextu,  Curiis  Praetoriis  jus  ne  esto.  Hoc 
enim  si  fieret,  Judex  prorsus  transiret  in  Legislatorem, 
atque  omnia  ex  arbitrio  penderent. 

APHORISMUS   45. 

Apud  nonnullos  receptum  est,  ut  jurisdictio  quae 
decernit  secundum  aaquum  et  bonum,  atque  ilia  altera 
quae  procedit  secundum  jus  strictum,  iisdem  curiis  dep- 
utentur ;  apud  alios  autem,  ut  diversis.  Omnino  pla- 
cet curiarum  separatio.  Neque  enim  servabitur  dis- 
tinctio  casuum,  si  fiat  commixtio  jurisdictionum ;  sed 
Arbitrium  Legem  tandem  trahet. 

APHORISMUS   46. 

Non  sine  causa  in  usum  venerat  apud  Roman  os  Al- 
bum Prcetoris,  in  quo  praescripsit  et  publicavit  quom- 
odo   ipse  jus  dicturus   esset.1     Quo    exemplo,  judices 

1  "  Album  praetoris  est  quaedam  tabula  dealbata  posita  pro  rostris,  in  qua 
proponebantur  edicta  praetoris,  ut  facile  ex  eminenti  conspicerentur  et  leg- 
erentur."  —  Vetus  Gloss,  a  Brissonio  laudat.  In  the  ordinary  use  of  the 
word  it  signifies  a  collection  of  the  formulae  by  means  of  which  actions 
were  carried  on,  thus  corresponding  to  the  register  of  writs  in  our  munici- 
pal law.  The  edict  contained  a  good  deal  more  than  a  mere  collection  of 
formulae,  though  these  probably  constituted  a  portion  of  it. 


LIBER  OCTAVUS.  151 

in  Curiis  Praetoriis  regulas  sibi  certas  (quantum  fieri 
potest)  proponere  easque  publice  affigere  debent.  Et- 
enim  optima  est  lex,  quae  minimum  relinquit  arbitrio 
judieis  ;  optimus  judex,  qui  minimum  sibi. 

Verum  de  Curiis  istis  fusius  tractabimus,  cum  ad 
locum  de  Judiciis  veniemus ;  obiter  tantum  jam  lo- 
cuti  de  iis,  quatenus  expediant  et  snppleant  Omissa  a 
Lege. 

De  Hetrospectione  Legum. 

APHORISMUS    47. 

Est  et  aliud  genus  Supplement]  Casuum  Omisso- 
rum,  cum  lex  legem  supervenit,  atque  simul  casus 
omissos  trahit.  Id  fit  in  legibus  sive  statutis  quae 
retrospiciunt,  ut  vulgo  loquuntur ;  cujus  generis  leges 
raro  et  magna  cum  cautione  sunt  adhibendae.  Neque 
enim  placet  Janus  in  Legibus. 

APHORISMUS    48. 

Qui  verba  aut  sententiam  legis  captione  et  fraude 
eludit  et  circumscribit,  dignus  est  qui  etiam  a  lege 
sequente  innodetur.  Igitur  in  casibus  fraudis  et  eva- 
sionis  dolosae,  justum  est  ut  leges  retrospiciant,  atque 
altera?  alteris  in  subsidiis  sint ;  ut  qui  dolos  meditatur 
et  eversionem  legum  prsesentium,  saltern  a  futuris 
metuat. 

APHORISMUS   49. 

Leges  quae  actorum  et  instrumentorum  veras  inten- 
tiones  contra  formularum  aut  solennitatum  defectus 
roborant  et  confirmant,  rectissime  praeterita  complec- 
tuntur.  Legis  enim  quae  retrospicit,  vitium  vel  prae- 
cipuum  est  quod  perturbet.     At  hujusmodi  leges  con- 


152  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

firmatoriae  ad  pacem  et  stabilimentum  eorum  quae 
transacta  sunt  spectant.  Cavendum  tamen  est,  ne 
convellantur  res  judicatae. 

aphorismus  50. 

Diligenter  attendendum,  ne  eae  leges  tantum  ad 
praeterita  respicere  putentur,  quae  ante-acta  infirmant ; 
sed  et  eae  quae  futura  prohibent  et  restringunt,  cum 
praeteritis  necessario  connexa.  Veluti,  si  quae  lex  ar- 
tificibus  aliquibus  interdicat,  ne  mercimonia  sua  in 
posterum  vendant ;  haec  sonat  in  posterum,  sed  opera- 
tur  in  praeteritum  ;  neque  enim  illis  alia  ratione  victum 
quaerere  jam  integrum  est. 

aphorismus  51. 

Lex  Declaratoria  omnis,  licet  non  habet  verba  de 
praeterito,  tamen  ad  praeterita,  ipsa  vi  declarationis, 
omnino  trahitur.  Non  enim  turn  incipit  interpretatio 
cum  declaratur,  sed  efficitur  tanquam  contemporanea 
ipsi  legi.  Itaque  Leges  Declaratorias  ne  ordinato,  nisi 
in  casibus  ubi  leges  cum  justitia  retrospicere  possint. 

Hie  vero  earn  partem  absolvimus,  quae  tractat  de 
Incertitudine  Legum  ubi  invenitur  lex  nulla.  Jam 
dicendum  est  de  altera  ilia  parte,  ubi  scilicet  lex  extat 
aliqua,  sed  perplexa  et  obscura. 

De  Obscuritate  Legum. 

APHORISMUS    52. 

Obscuritas  Legum  a  quatuor  rebus  originem  ducit; 
vel  ab  accumidatione  legum  nimia,  praesertim  admixtis 
obsoletis  ;  vel  a  descriptione  earum  ambigua  aut  minus 


LIBER  OCTAVUS.  153 

perspicua  et  dilucida  ;  vel  a  modis  enucleandi  juris 
neglectis  aut  non  bene  institutes ;  vel  denique  a  con- 
tradictione  et  vacillatione  judiciorum, 

De  Aecumulatione  Legum  nimia. 

APHORISMUS    53. 

Dicit  Propheta  ;  Pluet  super  eos  laqueos.1  Non  sunt 
autem  pejores  laquei  quam  laquei  legum,  praesertim 
poenalium ;  si  numero  immensae,  et  temporis  decursu 
inutiles,  non  lucernam  pedibus  praebeant,  sed  retia 
potius  objiciant. 

APHORISMUS   54. 

Duplex  in  usum  venit  Statuti  Novi  condendi  ratio. 
Altera  statuta  priora  circa  idem  subjectum  confirmat 
et  roborat ;  dein  nonnulla  addit  aut  mutat.  Altera 
abrogat  et  delet  cuncta  quae  ante  ordinata  sunt,  et  de 
integro  legem  novam  et  uniformem  substituit.  Placet 
posterior  ratio.  Nam  ex  priore  ratione  ordinationes 
deveniunt  complicatae  et  perplexae ;  et  quod  instat  agi- 
tur  sane,  sed  Corpus  Legum  interim  redditur  vitiosum. 
In  posteriore  autem,  major  certe  est  adhibenda  dili- 
gentia,  dum  de  lege  ipsa  deliberatur ;  et  anteacta  scili- 
cet evolvenda  et  pensitanda  antequam  lex  feratur ;  sed 
optime  procedit  per  hoc  legum  concordia  in  futurum. 

APHORISMUS   bb. 

Erat  in  more  apud  Athenienses,  ut  contraria  legum 
capita  (quae  Anti-Nomias  vocant)  quotannis  a  sex  viris 
examinarentur ;  et  quae  reconciliari  non  poterant  pro- 
ponerentur  populo,  ut   de  illis  certum   aliquid  statue- 

1  Psalm  xi.  6. 


154  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

retur.1  Ad  quorum  exemplum,  ii  qui  potestatem  in 
singulis  politiis  legum  condendarum  habent,  per  trien- 
nium,  aut  quinquennium,  aut  prout  videbitur,  Anti- 
Nomias  retractanto.  Eae  autem  a  viris  ad  hoc  dele- 
gatis  prius  inspiciantur  et  praeparentur,  et  demum 
Comitiis  exhibeantur ;  ut  quod  placuerit,  per  sufFra- 
gia  stabiliatur  et  figatur. 

aphorismus  56. 

Neque  vero  contraria  legum  capita  reconciliandi,  et 
omnia  (ut  loquuntur)  salvandi,  per  distinctiones  sub- 
tiles  et  quaesitas,  nimis  sedula  aut  anxia  cura  esto. 
Ingenii  enim  base  tela  est ;  atque  utcunque  modestiam 
quandam  et  reverentiam  prae  se  ferat,  inter  noxia  ta- 
men  censenda  est ;  utpote  quse  reddat  corpus  univer- 
sum  legum  varium,  et  male  consutum.  Melius  est 
prorsus  ut  succumbant  deteriora,  et  meliora  stent 
sola. 

aphorismus  57. 

Obsoletae  Leges  et  quae  abierunt  in  desuetudinem, 
non  minus  quam  Anti-Nomias,  proponantur  a  delega- 
tis  ex  officio  tollendas.  Cum  enim  Statutum  Expres- 
sum  regulariter  desuetudine  non  abroo;etur,  fit  ut  ex 
contemptu  legum  obsoletarum  fiat  nonnulla  authori- 
tatis  jactura  etiam  in  reliquis ;  et  sequitur  tormenti 
illud  genus  Mezentii,  ut  leges  vivoe  in  complexu  mor- 
tuarum  perimantur.  Atque  omnino  cavendum  est  a 
gangraena  in  legibus. 

1  The  sex  viri  here  mentioned  are  the  ■&ec(w&erat.  See  Schoman,  De 
Com.  Athen.  p.  259.  The  word  Antinomia  is  used  in  the  sense  of  a  con- 
tradiction between  different  laws  by  Justinian.  In  Plutarch  (Symposiaca, 
ix  13.)  it  is  nearly  equivalent  to  what  Jurisconsults  designate  by  the 
phrase  "  casus  perplexus." 


LIBER  OCTAVUS.  155 

APHORISMUS   58. 

Quin  et  in  legibus  et  statutis  obsoletis,  nee  noviter 
promulgatis,  Curtis  Praetoriis  interim  contra  eas  de- 
cernendi  jus  esto.  Licet  enim  non  male  dictum  sit, 
neminem  oportere  legibus  esse  sapientiorem?-  tamen  in- 
telligatur  hoc  de  legibus  cum  evigilent,  non  cum  dor- 
mitent.  Contra  recentiora  vero  statuta  (quae  juri 
publico  nocere  deprebenduntur)  non  utique  Prsetor- 
ibus,  sed  Regibus,  et  Sanctioribus  Consiliis,  et  Supre- 
mis  Potestatibus,  auxilium  praebendi  jus  esto  ;  earum 
executionem  per  edicta  aut  acta  suspendendo,  donee 
redeant  Comitia,  aut  hujusmodi  coetus  qui  potestatem 
habeant  eas  abrogandi ;  ne  salus  populi  interim  peri- 
clitetur.2 

1  Bacon  refers  perhaps  to  D'Argentr^'s  maxim,  "  Stulta  videtur  sapien- 
tia  quae  lege  vult  sapientior  videri."  In  the  passage  from  which  these 
words  are  taken,  he  is  condemning  the  presumption  of  judges  who  depart 
from  the  text  on  the  pretence  of  equity.     D' Argentre  died  in  1590. 

Compare  Aristotle,  Rhet.  i.  15.  12.:  Kal  on  to  tuv  vofiuv  oodurepov 
fyrelv  elvai,  tovt'  eanv  b  ev  rolg  enaivovfievoig  vo/ioig  urrayopeveTai.  See 
also  Cleon's  speech,  Thucyd.  iii.  37.  The  "  obliqua  oratio,"  in  the  pas- 
sage quoted  from  Aristotle  arises  from  the  way  in  which  the  remark  is 
introduced:  namely,  as  what  might  be  said  by  a  pleader  to  whom  the  let- 
ter of  the  law  is  favourable. 

3  Here,  as  in  the  description  of  the  Curiae  Censoriae  and  Praetorias,  ref- 
erence is  made  to  what  actually  existed  in  England  in  Bacon's  time.  In 
the  concluding  part  of  this  aphorism  he  sanctions  the  doctrine  that  an  act 
of  Parliament  may  provisionally  at  least  be  suspended  or  set  aside  by  an 
Order  in  Council.  This  doctrine  was  undoubtedly  commonly  maintained 
in  Bacon's  time,  but  it  was  nevertheless  even  then  protested  against. 

[When  the  rights  of  the  people  were  not  sufficiently  secured  against  the 
powers  of  the  Crown,  and  therefore  to  weaken  those  powers  was  a  patri- 
otic object,  such  doctrines  were  naturally  protested  against.  For  when 
the  Crown  could  successfully  and  safely  abuse  the  powers  it  had,  the  evil 
could  only  be  remedied  or  mitigated  by  taking  them  away.  And  it  was 
doubtless  by  restricting  its  authority  in  matters  like  this  that  the  people 
were  in  fact  enabled  to  win  the  game,  and  exact  sufficient  securities  for 
themselves.  But  we  must  remember  that  throughout  this  treatise  Bacon 
assumes  the  existence  of  a  government  otherwise  well  constituted.    And 


156  DE  AUGMENTIS   SCIENTIABUM 

De  novis  Digestis  Legum.1 

APHORISMUS    59. 

Quod  si  Leges  aliae  super  alias  accumulate  in  tarn 
vasta  excreverint  volumina,  aut  tanta  confusione  labo- 
raverint,  ut  eas  de  integro  retractare  et  in  corpus  sanum 
et  habile  redigere  ex  usu  sit ;  id  ante  omnia  agito  ;  at- 
que opus  ejusmodi  opus  heroicum  esto  ;  atque  authores 
talis  operis  inter  legislatores  et  instauratores  rite  et 
merito  numerantor. 

APHORISMUS    60. 

Hujusmodi  Legum  Expurgatio,  et  Digestum  Novum, 
quinque  rebus  absolvitur.  Primo,  omittantur  obsoleta, 
qua3  Justinianus  antiquas  fabulas  vocat.2  Deinde,  ex 
Anti-Nomiis  recipiantur  probatissimae,  aboleantur  con- 
trariae.  Tertio,  Homoio-Nomiae,  sive  leges  quae  idem 
sonant  atque  nil  aliud  sunt  quam  iteration es  ejusdem 
rei,  expungantur ;  atque  una  quaepiam  ex  iis,  quae  max- 
ime  est  perfecta,  retineatur  vice  omnium.  Quarto,  si 
quae  legum  nihil  determinent,  sed  quaestiones  tan  turn 
proponant,  easque  relinquant  indecisas,  similiter  faces- 
sant.  Postremo,  quae  verbosae  inveniuntur  et  nimis 
prolixae,  contrahantur  magis  in  arctum. 

I  am  much  inclined  to  think  that  these  securities  being  once  attained,  and 
the  House  of  Commons  having  in  fact  a  veto  upon  all  the  proceedings  of 
the  Crown,  such  an  authority  might  be  intrusted  to  the  government  both 
safely  and  beneficially.  Bacon  was  not  considering  what  powers  could 
be  exercised  constitutionally,  i.  e.  according  to  law  and  precedent,  by  the 
English  government,  but  generally  what  powers  it  was  good  for  a  people 
that  the  governing  authority  should  have.  —  J.  &] 

1  This  section,  and  especially  the  64th  Aphorism,  is  spoken  of  with  great 
commendation  by  perhaps  the  highest  authority  on  such  subjects.  See 
Savigny  "  On  the  Vocation  of  our  Time  to  Legislation,"  3d  edition,  p.  20. 

2  Institut.  Procem.  §  3.  The  great  bulk  of  Justinian's  Institutiones  are 
merely  a  reproduction  of  those  of  Gaius. 


LIBER  OCTAVUS.  157 


APHORISMUS    61. 

Omnino  vero  ex  usu  fuerit  in  Novo  Digesto  Legum, 
leges  pro  Jure  Communi  receptas,  qua*  tanquam  im- 
memoriales  sunt  in  origine  sua,  atque  ex  altera  parte 
statuta  de  tempore  in  tempus  superaddita,  seorsum 
digerere  et  componere  ;  cum  in  plurimis  rebus  non 
eadem  sit,  in  jure  dicendo,  Juris  Communis  et  Statu- 
torum  interpretatio  et  administratio.  Id  quod  fecit 
Trebonianus  in  Digesto  et  Codice.1 

APHORISMUS    62. 

Verum  in  hujusmodi  Legum  Regeneratione  atque 
structura  nova,  veterum  legum  atque  librorum  legis 
verba  prorsus  et  textum  retineto ;  licet  per  centones  et 
portiones  exiguas  eas  excerpere  necesse  fuerit :  Ea  de- 
inde  ordine  contexito.  Etsi  enim  fortasse  commodius 
atque  etiam,  si  ad  rectam  rationetn  respicias,  melius  hoc 
transigi  posset  per  textum  novum  quam  per  hujusmodi 

1  The  Digest  consists  of  Excerpta  from  the  works  of  a  great  number  of 
jurists,  so  arranged  as  to  form  a  connected  view  of  the  whole  of  the  Roman 
law.  The  Codex  is  a  collection  of  imperial  ordinances  most  of  which  re- 
late to  particular  cases,  but  are  nevertheless  of  general  authority,  while 
others  are  in  form  as  well  as  in  effect  legislative  enactments. 

The  Digest  cannot  be  regarded  as  a  Corpus  of  customary  law:  we  find 
in  every  portion  of  it  continual  references  to  every  source  of  law,  —  to 
leges,  plebiscita,  edicta,  senatus  consulta,  and  imperial  rescripts  and  consti- 
tutions, as  well  as  to  jus  civile,  in  the  narrow  sense  in  which  the  phrase  is 
equivalent  to  immemorial  custom.  It  is  scarcely  necessary  to  mention  that 
Tribonianus  was  Justinian's  chief  instrument  in  the  compilation  of  the 
Digest,  Codex,  and  the  Institutes.  The  first  of  these  three  works  is  the 
greatest  in  extent  and  importance.  It  was  drawn  up  by  a  commission  of 
seventeen  persons,  of  which  Tribonianus  was  the  head,  as  he  was  likewise 
of  the  smaller  commissions  by  which  the  other  two  were  compiled.  By  the 
Codex  I  mean  the  Codex  Repetitoc  Prcelectionis :  Tribonianus  was  not  at  the 
head  of  the  commission  by  which  the  original  Codex  was  drawn  up,  and  it 
has  been  conjectured  that  his  dissatisfaction  at  this  circumstance  occasioned 
the  revision. 


158  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

consarcinationem  ;  tamen  in  legibus,  non  tarn  stilus  et 
descriptio,  quam  Authoritas,  et  hujus  patronus  Antiq- 
uitas,  spectanda  est.  Alias  videri  possit  hujusmodi 
opus  scholasticum  potius  quiddam  et  methodus,  quam 
Corpus  Legum  Imperantium. 

aphorismus  63. 

Consultum  fuerit  in  Novo  Digesto  Legum  Vetera 
volumina  non  prorsus  deleri  et  in  oblivionem  cedere, 
sed  in  bibliothecis  saltern  man  ere  ;  licet  usus  eorum 
vulgaris  et  proiniscuus  proliibeatur.  Etenim  in  causis 
gravioribus,  non  abs  re  fuerit  legum  prseteritarum  mu- 
tationes  et  series  consul  ere  et  inspicere  ;  ac  certe  sol- 
lenne  est  antiquitatem  praesentibus  aspergere.  Novum 
autem  hujusmodi  Corpus  Legum  ab  iis  qui  in  politiis 
singulis  habent  potestatem  legislatoriam  prorsus  con- 
firmandum  est ;  ne  forte,  praetextu  veteres  leges  dige- 
rendi,  leges  novas  imponantur  occulto. 

aphorismus  64. 

Optandum  esset  ut  hujusmodi  Legum  Instauratio  illis 
temporibus  suscipiatur,  quae  antiquioribus,  quorum  acta 
et  opera  retractant,  literis  et  rerum  cognitione  praesti- 
terint.  Quod  secus  in  opere  Justiniani  even  it.  In- 
fcelix  res  namque  est,  cum  ex  judicio  et  delectu  aetatis 
minus  prudentis  et  eruditas  antiquorum  opera  mutilen- 
tur  et  recomponantur.  Veruntamen  saepe  necessarium 
est,  quod  non  optimum. 

Atque  de  Legum  Obscuritate,  quae  a  nimia  et  con- 
fusa  earum  accumulatione  fit,  haac  dicta  sint.  Jam 
de  Descriptione  earum  Ambigua  et  Obscura  dicen- 
dum. 


LIBER  OCTAVUS.  159 

De  Descriptione  Legum  Perplexa  et  Obscura, 

APHORISMUS    65. 

Descriptio  Legum  obscura  oritur,  aut  ex  loquacitate 
et  verbositate  earum  ;  aut  rursus  ex  brevitate  nimia ; 
aut  ex  prologo  legis  cum  ipso  corpore  legis  pugnante. 

APHORISMUS    66. 

De  obscuritate  vero  legum  quae  ex  earum  descrip- 
tione  prava  oritur,  jam  dicendum  est.  Loquacitas  quae 
in  perscribendo  leges  in  usum  venit,  et  prolixitas,  non 
placet.  Neque  enim  quod  vult  et  cap  tat  ullo  modo 
assequitur,  sed  contrarium  potius.  Cum  enim  casus 
singulos  particulares  verbis  appositis  et  propriis  perse- 
qui  et  exprimere  contendat,  majorem  inde  sperans  cer- 
tituclinem  ;  e  contra  quaestiones  multiplices  parit  de 
verbis  ;  ut  difficilius  procedat  interpretatio  secundum 
sententiam  legis  (quae  sanior  est  et  verior)  propter 
strepitum  verborum. 

APHORISMUS    67. 

Neque  propterea  nimis  concisa  et  affectata  brevitas, 
majestatis  gratia,  et  tanquam  magis  imperatoria,  pro- 
banda est ;  prassertim  his  sagculis,  ne  forte  sit  lex  instar 
Regulce  Lesbice}     Mecliocritas  ergo  assectanda  est ;  et 

1  "  Lesbia  regula  dicitur  quoties  prsepostere,  non  ad  rationem  factum,  sed 
ratio  ad  factum  accommodatur."  —  Erasm.  Adag.  i.  93. 

Bacon's  meaning  is,  that  if  the  law  be  too  concisely  stated  it  maybe  bent 
by  the  interpretations  which  its  excessive  brevity  will  render  necessary,  so 
as  to  operate  in  a  way  which  the  legislator  did  not  contemplate.  This  will 
more  clearly  appear  to  be  his  meaning  from  the  following  passage  from  the 
Nicomachean  Ethics,  v.  c.  10.  to  which  Erasmus  refers:  rov  yap  uopiorov 
aoplarog  nai  6  navuv  eoriv,  danep  nal  ttjq  Aeeftiac  oiK.odo/j.r}c  6  fiol.vj3divoc 
navuv.  In  building  with  irregularly  shaped  stones,  flexible  rules  might  be 
found  of  use,  and  it  would  appear  that  the  Lesbians  were  in  the  habit  of 
employing  them. 


160  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

verborum  exquirenda  generalitas,  bene  terminata ;  quae 
licet  casus  comprehensos  non  sedulo  persequatur,  atta- 
men  non  comprehensos  satis  perspicue  excludat. 

aphorismus  68. 

In  legibus  tamen  atque  edictis  ordinariis  et  politicis, 
in  quibus  ut  plurimum  nemo  jurisconsultum  adhibet, 
sed  suo  sensui  confidit,  omnia  fusius  explicari  debent, 
et  ad  captum  vulgi  tanquam  digito  monstrari. 

aphorismus  69. 

Neque  nobis  prologi  legum,  qui  inepti  olim  habiti 
sunt,  et  leges  introducunt  disputantes  non  jubentes, 
utique  placerent,  si  priscos  mores  ferre  possemus.1  Sed 
prologi  isti  legum  plerunque  (ut  nunc  sunt  tempora) 
necessario  adhibentur,  non  tarn  ad  explicationem  legis, 
quam  in  star  suasionis  ad  perferendam  legem  in  Co- 
mitiis  ;  et  rursus  ad  satisfaciendum  populo.  Quantum 
fieri  potest  tamen,  prologi  evitentur,  et  lex  incipiat  a 
jussione. 

aphorismus  70. 

Intentio  et  sententia  legis,  licet  ex  praefationibus  et 
praeambulis  (ut  loquuntur)  non  male  quandoque  elicia- 
tur,  attamen  latitudo  aut  extensio  ejus  ex  1111s  minime 
peti  debet.  Saepe  enim  praeambulum  arripit  nonnulla 
ex  maxime  plausibilibus  et  speciosis  ad  exemplum,  cum 
lex  tamen  multo  plura  complectatur ;  aut  contra,  lex 
restringit  et  limitat  complura,  cujus  limitationis  ratio- 
nem  in  praeambulo  inseri  non  fuerit  opus.  Quare  di- 
mensio  et  latitudo  legis  ex  corpore  legis  petenda.  Nam 
prasambulum  saepe  aut  ultra  aut  citra  cadit. 

1  "  Jubeat,"  says  Seneca,  speaking  of  law,  "  non  disputet  Nihil  videtur 
mihi  meptius  quam  lex  cum  prologo."  —  Ep.  95. 


LIBER  OCTAVUS.  161 

APHORISMUS    71. 

Est  vero  genus  perscribendi  leges  valde  vitiosum. 
Cum  scilicet  casus  ad  quern  lex  collimat  fuse  exprimi- 
tur  in  praeambulo ;  deinde  ex  vi  verbi  (talis)  aut  hujus- 
modi  relativi  corpus  legis  retro  vertitur  in  praaambulum, 
unde  praeambulum  inseritur  et  incorporatur  ipsi  legi  ; 
quod  et  obscurum  est  et  minus  tutum,  quia  non  eadem 
adhiberi  consuevit  diligentia  in  ponderandis  et  exami- 
nandis  verbis  prseambuli,  qua?  adhibetur  in  corpore 
ipsius  legis. 

Hanc  partem,  de  Incertitudine  legum  quae  ex  mala 
descriptione  ipsarum  ortum  habet,  fusius  tractabimus, 
quando  de  Interpretatione  legum  postea  agemus.  At- 
que  de  Descriptione  legum  Obscura  haec  dicta  sint ; 
jam  de  Modis  Enucleandi  Juris  dicendum. 

De  Modis  Enucleandi  Juris,  et  Tollendi  Ambigua. 

APHORISMUS    72. 

Modi  Enucleandi  Juris  et  Tollendi  Dubia,  quinque 
sunt.  Hoc  enim  fit  aut  per  Perscriptiones  Judiciorum; 
aut  per  Scriptores  Auihenticos  ;  aut  per  Libros  Auxili- 
ares  ;  aut  per  Pradectiones  ;  aut  per  Hesponsa  sive  Con- 
sulta  Prudentum.  Haec  omnia,  si  bene  instituantur, 
praesto  erunt  magna  legum  obscuritati  subsidia. 

De  Perseriptione  Judiciorum. 

APHORISMUS    73. 

Ante  omnia,  judicia  reddita  in  curiis  supremis  et 
principalibus  atque  causis  gravioribus,  praesertim  du- 
biis,  quaeque  aliquid   habent  difficultatis  aut  novitatis, 

VOL.  III.  11 


162  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

diligenter  et  cum  fide  excipiunto.     Judicia  enim  an- 
chorae  legum  sunt,  ut  leges  reipublicas. 

aphorismus  74. 

Modus  hujusmodi  judicia  excipiendi  et  in  scripta 
referendi,  talis  esto.  Casus  praecise,  judicia  ipsa  ex- 
acte,  perscribito  ;  rationes  judiciorum,  quas  adduxe- 
runt  judices,  adjicito  ;  casuum  ad  exemplum  adduc- 
torum  authoritatem  cum  casibus  principalibus  ne 
commisceto  ;  de  advocatorum  perorationibus,  nisi  quid- 
piam  in  iis  fuerit  admodum  eximium,  sileto. 

aphorismus  75. 

Personae  quae  hujusmodi  judicia  excipiant,  ex  advo- 
catis  maxime  doctis  sunto,  et  honorarium  liberale  ex 
publico  excipiunto.  Judices  ipsi  ab  hujusmodi  per- 
scriptionibus  abstinento ;  ne  forte  opinionibus  propriis 
addicti,  et  authoritate  propria  freti,  limites  referen- 
darii  transcendant. 

aphorismus  76. 

Judicia  ilia  in  ordine  et  serie  temporis  digerito,  non 
per  methodum  et  titulos.  Sunt  enim  scripta  ejus- 
modi  tanquam  historian  aut  narrationes  legum.  Ne- 
que  solum  acta  ipsa,  sed  et  tempora  ipsorum,  judici 
prudenti  lucem  praebent. 

De  Scriptoribus  Authenticis. 

APHORISMUS  77. 

Ex  legibus  ipsis,  quae  Jus  Commune  constituunt  ; 
deinde  ex  constitutionibus  sive  statutis ;  tertio  loco  ex 
judiciis  perscriptis,  Corpus  Juris  tantummodo  consti- 


LIBER  OCTAVUS.  163 

tuitor.     Prseter  ilia,  alia  authentica  aut   nulla  sunto, 
aut  parce  recipiuntor. 

aphorismus  78. 

Nihil  tarn  interest  Certitudinis  Legum  (de  qua 
nunc  tractamus)  quam  ut  scripta  authentica  intra 
fines  moderatos  coerceantur,  et  facessat  multitude- 
enormis  authorum  et  doctorum  in  jure ;  unde  lacera- 
tur  sententia  legum,  judex  fit  attonitus,  processus  im- 
mortales,  atque  advocatus  ipse,  cum  tot  libros  per- 
legere  et  vincere  non  possit,  compendia  sectatur. 
Glossa  fortasse  aliqua  bona,  et  ex  scriptoribus  clas- 
sicis  pauci,  vel  potius  scriptorum  paucorum  pauculaB 
portiones,  recipi  possint  pro  authenticis.  Reliquorum 
nihilominus  maneat  usus  nonnullus  in  bibliothecis,  ut 
eorum  tractatus  inspiciant  judices  aut  advocati,  cum 
opus  fuerit ;  sed  in  causis  agendis,  in  foro  citare  eos 
non  permittitor,  nee  in  authoritatem  transeunto. 

De  Libris  Auxiliaribus. 

APHORISMUS    79. 

At  Scientiam  Juris  et  Practicam  auxiliaribus  libris 
ne  nudanto,  sed  potius  instruunto.1  Ii  sex  in  genere 
sunto.  Institutiones.  De  Verborum  Significatione. 
De  Regulis  Juris.2  Antiquitates  Legum.  Summce. 
Agendi  Formulae. 

aphorismus  80. 
Praeparandi    sunt   juvenes    et   novitii    ad    scientiam 

1  So  in  the  original  edition:  q.  nudato  ....  instruito.  — J.  S. 

2  "De  verborum  signification  "  and   "De  diversis  regulis  antiqui  ju- 
ris," are  respectively  the  penultimate  and  the  last  Tituli  in  the  Digest. 


164  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

et  ardua  juris  altius  et  commodius  haurienda  et  im- 
bibenda,  per  Institutiones.  Institutiones  illas  ordine 
claro  et  perspicuo  componito.  In  illis  ipsis  univer- 
sum  Jus  Privatum  percurrito  ;  non  alia  omittendo, 
in  aliis  plus  satis  immorando,  sed  ex  singulis  quas- 
dam  breviter  delibando,  ut  ad  Corpus  Legum  perle- 
genduni  accessuro  nil  se  ostendat  prorsus  novum, 
sed  levi  aliqua  notione  prseceptum.  Jus  Publicum 
in  Institutionibus  ne  attingito,  verum  illud  ex  fonti- 
bus  ipsis  .hauriatur. 

aphorismus  81. 

Commentarium  de  Vocabulis  Juris  conficito.  In 
explicatione  ipsorum,  et  sensu  reddendo,  ne  curiose 
nimis  ant  laboriose  versator.  Neque  enim  hoc  agitur, 
ut  diffinitiones  verborum  quaarantur  exacte,  sed  ex- 
plicationes  tantum  qua?  legendis  juris  libris  viam  ape- 
riant  faciliorem.  Tractatum  autem  istum  per  literas 
alphabeti  ne  digerito  ;  id  indici  alicui  relinquito ;  sed 
collocentur  simul  verba  quae  circa  eandem  rem  ver- 
santur,  ut  alterum  alteri  sit  juvamento  ad  intelligen- 
dum. 

APHORISMUS    82. 

Ad  Certitudinem  Legum  facit  (si  quid  aliud)  trac- 
tatus  bonus  et  diligens  de  Diversis  Regulis  Juris. 
Is  dignus  est,  qui  maximis  ingeniis  et  prudentissimis 
jure-consultis  committatur.  Neque  enim  placent  qua? 
in  hoc  genere  extant.  Colligendae  autem  sunt  regu- 
lse,  non  tantum  notae  et  vulgatae,  sed  et  aliae  magis 
subtiles  et  reconditae,  qua?  ex  legum  et  rerum  judi- 
catarum  harmonia  extrahi  possint ;  quales  in  rubricis 
optimis    quandoque    inveniuntur ;    suntque    dictamina 


LIBER  OCTAVUS.  165 

generalia    rationis,    quae    per    materias    legis    diversas 
percurrunt,  et  sunt  tanquam  Saburra  Juris. 

aphorismus  83. 

At  singula  Juris  Scita  aut  Placita  non  intelligan- 
tur  pro  Regulis,  ut  fieri  solet  satis  imperite.  Hoc 
enim  si  reciperetur,  quot  Leges  tot  Regular  ;  Lex 
enim  nil  aliud  quam  Regula  Imperans.  Verum  eas 
pro  Regulis  habeto,  quae  in  forma  ipsa  justitiae  hae- 
rent :  unde,  ut  plurimum,  per  Jura  Civilia  diversa- 
rum  rerumpublicarum  easdem  Regulae  fere  reperiun- 
tur ;  nisi  forte  propter  relationem  ad  formas  politiarum 
varient. 

aphorismus  84. 

Post  Regulam  brevi  et  solido  verborum  complexu 
enuntiatam,  adjiciantur  Exempla,  et  Decisiones  Casu- 
um  maxime  luculentae,  ad  Explicationem ;  Distinc- 
tiones  et  Exceptiones,  ad  Limitationem ;  Cognata,  ad 
Ampliationem  ejusdem  Regulae. 

aphorismus  85. 

Recte  jubetur,  ut  non  ex  Regulis  Jus  sumatur ; 
sed  ex  Jure  quod  est,  Regula  flat.1  Neque  enim  ex 
Verbis  Regulae  petenda  ~est  probatio,  ac  si  esset 
Textus  Legis.  Regula  enim  Legem  (ut  acus  nautica 
polos)   indicat,  non  statuit. 

aphorismus  86. 

Praeter  Corpus  ipsum  Juris,  juvabit  etiam  Antiq- 
uitates  Legum  invisere ;  quibus  licet  evanuerit  au- 
thoritas,  manet  tamen  reverentia.     Pro  antiquitatibus 

1  "Non  ex  regula  jus  sumatur;  sed  ex  jure  quod  est,  regula  fiat."  — 
Paulus,  D.   §   De  diversis  regulis  antiqui  juris,  1.  1. 


166  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

autem  legum  habeantur  scrlpta  circa  leges  et  judi- 
cia,  sive  ilia  fuerint  edita  sive  non,  quae  ipsum  Cor- 
pus Legum  tempore  praecesserunt.  Earum  siquidem 
jactura  facienda  non  est.  Itaque  ex  iis  utilissima 
quaeque  excerpito  (multa  enim  invenientur  inania  et 
frivola),  eaque  in  unum  volumen  redigito ;  ne  antiquce 
fabulce,  ut  loquitur  Trebonianus,  cum  Legibus  ipsis 
misceantur. 

aphorismus  87. 

Practicae  vero  plurimum  interest,  ut  jus  universum 
digeratur  ordine  in  Locos  et  Titulos ;  ad  quos  subito 
(prout  dabitur  occasio)  recurrere  quis  possit,  veluti 
in  promptuarium  paratum  ad  praesentes  usus.  Hujus- 
modi  Libri  Summarum  et  ordinant  sparsa,  et  abbre- 
viant  fusa  et  prolixa  in  lege.  Cavendum  autem  est, 
ne  summae  istae  reddant  homines  promptos  ad  prac- 
ticam,  cessatores  in  scientia  ipsa.  Earum  enim  offi- 
cium  est  tale,  ut  ex  iis  recolatur  jus,  non  perdiscatur. 
Summae  autem  omnino  magna  diligentia,  fide,  et 
judicio  sunt  conficienda,  ne  furtum  faciant  legibus. 

aphorismus  88. 

Formulas  Agendi  diversas  in  unoquoque  genere  col- 
ligito.  Nam  et  practicae  hoc  interest ;  et  certe  pan- 
dunt  illae  oracula  et  occulta  legum.  Sunt  enim  non 
pauca  quae  latent  in  legibus,  at  in  formulis  agendi 
melius  et  fusius  perspiciuntur ;  instar  pugni  et  palmae. 

De  Responsis  et  Consultis. 

APHORISMUS    89. 

Dubitationes  Particulares  quae  de  tempore  in  tem- 


LIBER  OCTAVUS.  167 

pus  emergunt  dirimendi  et  solvendi,  aliqua  ratio  iniri 
debet.  Durum  enim  est  ut  ii  qui  ab  errore  cavere  cu- 
piant  ducem  viae  non  inveniant,  verum  ut  actus  ipsi 
periclitentur,  neque  sit  aliquis  ante  rem  peractam 
juris  praenoscendi  modus. 

aphorismus  90. 

Responsa  Prudentum,  quae  petentibus  dantur  de 
jure  sive  ab  advocatis  sive  a  doctoribus,  tanta  valere 
authoritate  ut  ab  eorum  sententia  judici  recedere  non 
sit  licitum,  non  placet.1  Jura  a  Juratis  Judicibus 
sumunto. 

aphorismus  91. 

Tentari  judicia  per  causas  et  personas  fictas,  ut 
eo  modo  experiantur  homines  qualis  futura  sit  legis 
norma,  non   placet.2     Dedecorat  enim  majestatem  le- 

1  By  the  Roman  Jurists  the  Responsa  prudentium  are  reckoned  among 
the  Fontes  Juris,  but  there  are  few  points  in  the  history  of  Roman  law  on 
which  it  is  more  difficult  to  form  a  satisfactory  opinion.  We  have  no  sat- 
isfactory information  either  as  to  the  form  in  which  these  Responsa  were 
given,  or  as  to  the  degree  of  authority  with  which  they  were  invested. 
The  common  opinion  is,  that  they  received  absolute  force  of  law  in  virtue 
of  an  ordinance  of  Augustus,  and  that  more  precise  regulations  with  re- 
spect to  cases  in  which  a  diversity  of  opinion  existed  were  made  b}r  Ha- 
drian. The  connexion  between  them  and  the  law  of  citations  of  Honorius 
and  Valentinian  is  also  a  matter  of  much  obscurity.  See  Bocking's  Pan- 
deJcten,  i.  p.  36.  Walter,  Gesch.  d.  R.  Rechts,  §  409.  and  421.  Hugo,  Gesch. 
d.  R.  Rechts,  §  313.  and  335. 

2  Lord  Ellenborough  refused  to  try  a  case  in  which  a  bet  had  been  made 
on  a  point  of  law.  He  asked,  it  is  said,  to  see  the  record,  and  threw  it 
down  "  with  much  indignation."  Tradition  adds  that  he  threw  it  at  the 
head  of  the  plaintiff's  attorney.  Until  lately,  when  it  was  found  neces- 
sary in  proceedings  in  equity  to  have  the  decision  of  a  jury  on  a  question 
of  fact,  recourse  was  had  to  the  machinery  of  a  feigned  issue;  that  is,  an 
action  was  brought  on  an  imaginary  wager  as  to  the.  truth  or  falsehood  of 
an  agreed  upon  statement  of  facts.  Possibly  in  Bacon's  time  a  similar 
course  may  have  been  adopted  in  order  to  obtain  the  opinion  of  the  judges 
on  points  of  law.  In  modern  times  the  practice  has  been  in  accordance 
with  what  he  a  little  further  on  recommends;  the  point  of  law  being  re- 


168  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

gum,    et   pro    prasvaricatione    quapiam    censenda   est. 
Judicia  autem  aliquid  habere  ex  scena  deforme  est. 

aphorismus   92. 

Judicum  igitur  solummodo,  tarn  Judicia  quam  Re- 
sponsa  et  Consulta  sunto.  Ilia  de  litibus  pendentibus, 
haec  de  arduis  juris  quaestionibus  in  thesi.  Ea  Con- 
sulta, sive  in  privatis  rebus  sive  in  publicis,  a  Judici- 
bus  ipsis  ne  poscito  (id  enim  si  fiat,  judex  transeat  in 
advocatum)  ;  sed  a  Principe,  aut  Statu.  Ab  illis  ad 
Judices  demandentur.  Judices  vero,  tali  authoritate 
freti,  disceptationes  advocatorum,  vel  ab  his  quorum 
interest  adhibitorum,  vel  a  Judicibus  ipsis  (si  opus  sit) 
assignatorum,  et  argumenta  ex  utraque  parte  audiunto ; 
et,  re  deliberata,  jus  expediunto  et  declaranto.  Con- 
sulta hujusmodi  inter  Judicia  referunto  et  edunto,  et 
paris  authoritatis  sunto.1 


ferred  to  the  judges  directly,  who,  after  hearing  counsel,  certify  their  opin- 
ion of  it  to  the  Chancellor. 

1  Bacon  refers  to  the  practice  of  extra-judicial  consultations  as  it  existed 
in  his  own  time.  It  does  not,  I  believe,  appear  that  it  was  ever  the  practice 
for  private  persons  to  obtain  through  the  intervention  of  the  Privy  Council 
authoritative  decisions  on  legal  questions,  but  it  is  well  known  that  the  Court 
occasionally  obtained  "  praejudicia  "  from  the  judges  on  points  in  which  it 
was  itself  interested.  The  effect  of  this  practice  in  promoting  judicial  ser- 
vility is  well  seen  in  the  case  of  ship-money;  the  extra-judicial  decision  of 
the  judges  in  favour  of  its  legality  being  unanimous,  whereas  when  the 
case  came  on  in  the  exchequer  chamber,  it  was  affirmed  to  be  legal  by  a 
bare  majority  of  seven  against  five. 

[I  cannot  think  that  Bacon  alludes  to  extra-judicial  consultations  of  this 
kind;  which  were  conducted  in  a  different  way  from  those  he  recommends, 
and  resorted  to  for  a  different  purpose.  The  object  of  the  Government  in 
asking  the  judges'  opinions  on  the  case  privately  before  commencing  a 
prosecution,  was  to  ascertain  that  the  case  was  a  good  one,  and  so  avoid  the 
scandal  and  disrepute  which  then  attended  the  failure  of  a  Crown  prosecu- 
tion. The  object  of  the  proceeding  which  Bacon  here  advocates,  is  to  provide 
a  means  of  settling  any  disputed  point  of  law,  without  either  waiting  for  a 
real  cause  in  which  it  may  be  involved,  or  getting  up  a  fictitious  one ;  and 


LIBER  OCTAVUS.  169 


De  Prcelectionibus. 

APHORISMUS    93. 

Prselectiones  de  Jure,  atque  Exercitationes  eorum 
qui  juris  studiis  incumbunt  et  operam  dant,  ita  institu- 
untor  et  orclinantor,  ut  omnia  tendant  ad  qusestiones 
et  controversias  de  jure  sedandas  potius  quam  excitan- 
das.  Ludus  enim  (ut  nunc  fit)  fere  apud  omnes  insti- 
tuitur  et  aperitur  ad  altercationes  et  qusestiones  de  jure 
multiplicandas,  tanquam  ostentandi  ingenii  causa.  At- 
que hoc  vetus  est  malum.  Etenim  etiam  apud  antiquos 
gloriae  fuit,  tanquam  per  sectas  et  faction  es,  quaBstiones 
complures  de  jure  magis  fovere  quam  extinguere.1  Id 
ne  fiat  provideto. 

De  Vaeillatione  Judiciorum. 

APHORISMUS    94. 

Vacillant  Judicia,  vel  propter  immaturam  et  prsefes- 
tinam  sententiam  ;  vel  propter  aemulationem  curiarum  ; 

the  manner  of  it  is  to  be  public  and  formal.     The  case  is  to  be  regularly- 
argued  and  the  judgment  formally  recorded.  —  J.  S.] 

1  Our  knowledge  of  the  history  of  the  two  sects  or  schools  of  jurists 
which  existed  during  what  is  called  the  middle  period  of  Roman  jurispru- 
dence is  still  imperfect,  though  less  so  than  before  the  discovery  of  the  In- 
stitutes of  Gaius.  It  appears  probable  that  the  importance  of  the  differences 
of  opinion  between  them  has  been  exaggerated,  and  that  the  sects  them- 
selves "had  died  out  before  the  time  of  Justinian.  The  two  schools  respec- 
tively regarded  Ateius  Capito  and  Anstitius  Labeo  as  their  head  or  founder; 
but  the  followers  of  the  former  were  called  Sabinians  or  Cassians;  the  other 
school  being  that  of  the  l'roculeians;  all  these  names  being  derived  from 
those  of  certain  eminent  followers  of  the  two  jurists  just  mentioned.  Gaius, 
the  author  of  the  Institutes,  belonged  to  the  former  school,  which  is  said  to 
have  been  distinguished  from  the  other  by  a  closer  adherence  to  the  letter 
of  the  law.  Probably  the  best  writer  on  the  subject  is  Dirksen,  Avhose 
work  was  published  in  1825.  The  distinction  between  the  character  of  the 
doctrines  of  the  two  schools  is  not  very  strongly  marked. 


170  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

vel  propter  malam  et  imperitam  perscriptionem  judi- 
ciorum  ;  vel  propter  viam  praebitam  ad  rescissionem 
eoram  nimis  facilem  et  expeditam.  Itaque  providen- 
dum  est  ut  judicia  emanent,  matura  deliberatione  prius 
liabita  ;  atque  ut  curias  se  iuvicem  revereantur,  atque 
ut  judicia  perscribantur  fideliter  et  prudenter  ;  utque 
via  ad  rescindenda  judicia  sit  arcta,  confragosa,  et  tan- 
quam  muricibus  strata. 

aphorismus  95. 

Si  judicium  redditum  fuerit  de  casu  aliquo  in  aliqua 
curia  principali,  et  similis  casus  intervenerit  in  alia 
curia,  ne  procedito  ad  judicium  antequam  fiat  consul- 
tatio  in  collegio  aliquo  judicum  majore.  Judicia  enim 
reddita,  si  forte  rescindi  necesse  sit,  saltern  sepeliuntor 
cum  lionore. 

aphorismus  96. 

Ut  curiae  de  jurisdictione  digladientur  et  conflicten- 
tur,  humanum  quiddam  est  ;  eoque  magis,  quod  per 
ineptam  quandam  sententiam  (quod  boni  et  strenui  sit 
judicis,  ampliare  jurisdictionem  Curice)  alatur  plane 
ista  intemperies,  et  calcar  addatur  ubi  fraeno  opus 
est.  Ut  vero  ex  hac  animorum  contentione  curiae 
judicia  utrobique  reddita  (quae  nil  ad  jurisdictionem 
pertinent)  libenter  rescindant,  intolerabile  malum  ;  et 
a  regibus,  aut  senatu,  aut  politia  plane  vindicandum. 
Pessimi  enim  exempli  res  est,  ut  curiae,  quae  pacem 
subditis  praestant,  inter  se  duella  exerceant. 

aphorismus  97. 

Non  facilis  esto  aut  proclivis  ad  judicia  rescindenda 
aditus  per  Appellationes,  aut  Impetitiones  de  Errore, 
aut  Revisus,  et  similia.     Receptum  apud  nonnullos  est, 


LIBER  OCTAVUS.  171 

ut  lis  trahatur  ad  forum  superius,  tanquam  res  integra ; 
judicio  inde  dato  seposito,  et  plane  suspense  Apud 
alios  vero,  ut  judicium  ipsum  maneat  in  suo  vigore, 
sed  executio  ejus  tantum  cesset.  Neutrum  placet ; 
nisi  curias  in  quibus  judicium  redditum  sit  fuerint 
humiles  et  inferioris  ordinis  ;  sed  potius,  ut  et  judi- 
cium stet,  et  procedat  ejus  executio ;  modo  cautio 
detur  a  defendente  de  damnis  et  expensis,  si  judi- 
cium fuerit  rescissum. 

Atque  hie  Titulus,  de  Certitudine  Legum,  ad  exem- 
plum  Digesti  reliqui  (quod  meditamur)  sufficiet. 

Jam  vero  Doctrinam  Civilem  (quatenus  earn  nobis 
tractare  visum  est)  conclusimus  ;  atque  una  cum  ea 
Philosophiam  Humanam  ;  sicut  etiam,  cum  Philosophia 
Humana,  Philosophiam  in  genere.  Tandem  igitur 
paululum  respirantes,  atque  ad  ea  quae  praetervecti 
sumus  oculos  retroflectentes,  hunc  tractatum  nostrum 
non  absimilem  esse  censemus  sonis  illis  et  praeludiis 
quae  praetentant  musici  dum  fides  ad  modulationem 
concinnant ;  quae  ipsa  quidem  auribus  ingratum  quid- 
dam  et  asperum  exhibent,  at  in  causa  sunt  ut  quae 
sequuntur  omnia  sint  suaviora ;  sic  nimirum  nos  in 
animum  induximus  ut  in  cithara  musarum  concin- 
nanda  et  ad  harmoniam  veram  redigenda  operam  nav- 
aremus,  quo  ab  aliis  postea  pulsentur  chordae  meliore 
digito  aut  plectro.  Sane,  cum  nobis  ante  oculos  prop- 
onamus  temporum  horum  statum,  in  quibus  literae 
jam  tertio  ad  mortales  videntur  rediisse  ;  et  una  dili- 
genter  intueamur  quam  variis  jam  nos  inviserint  in- 
structs praesidiis  et  auxiliis  ;  qualia  sunt,  ingeniorum 
nostri  temporum  complurium  acumen  et  sublimitas ; 
eximia  ilia    monumenta  scriptorum  veterum,    quae  ve- 


172  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

luti  tot  faces  nobis  praelucent  ;  ars  typographic^, 
libros  cujuscunque  fortunae  hominibus  larga  manu 
suppeditans  ;  oceani  sinus  laxati,  et  orbis  ex  omni 
parte  peragratus,  unde  experimenta  plurima  priscis 
ignota  comparuerunt,  et  ingens  accessit  Naturali  His- 
torian cumulus  ;  otium,  quo  ingenia  optima  in  regnis 
et  provinciis  Europae  ubique  abundant,  cum  negotiis 
minus  his  in  locis  implicentur  homines  quam  aut 
Graeci  propter  populares  status,  aut  propter  ditionum 
amplitudinem  Komani  solebant ;  pax  qua  fruitur  hoc 
tempore  Britannia,  Hispania,  Italia,  etiam  nunc  Gal- 
lia, et  aliae  regiones  non  paucae  ;  consumptio  et  exina- 
nitio  omnium  quae  videntur  excogitari  aut  dici  posse 
circa  controversias  religionis,  quae  tot  ingenia  jamdiu 
diverterunt  a  caeterarum  artium  studiis  ;  summa  et 
excellens  Majestatis  tuae  eruditio,  cui  (tanquam  Phce- 
nici  volucres)  aggregant  se  undique  ingenia  ;  propri- 
etas  denique  ilia  inseparabilis  quae  Tempus  ipsum  seq- 
uitur,  ut  veritatem  indies  parturiat ;  Haec  (inquam) 
cum  cogitamus,  non  possumus  non  in  earn  spem  ani- 
mum  erigere,  ut  existimemus  tertiam  hanc  Literarum 
periodum  duas  illas  priores  apud  Graecos  et  Romanos 
longo  intervallo  superaturam  ;  modo  saltern  homines 
et  vires  suas,  atque  defectus  etiam  virium  suarum, 
probe  et  prudenter  nosse  velint  ;  atque  alii  ab  aliis, 
inventionis  lampada,  non  contradictions  torres,  ac- 
cipiant ;  atque  inquisitionem  veritatis  pro  inccepto 
nobili,  non  pro  delectamento  aut  ornamento  putent ; 
atque  opes  ac  magnificentiam  impendant  in  res  soli- 
das  et  eximias,  non  in  pervulgatas  et  obvias.  Ad 
labores  meos  quod  attinet,  si  cui  libeat  in  eorum  rep- 
rehensione  aut  sibi  aut  aliis  placere,  veterem  certe 
et  ultimae  patientiae   petitionem  exhibebunt  illi  ;    Ver- 


LIBER  OCTAVUS.  173 

bera,  sed   audi.1     Reprehendant  homines    quantum  li- 
buerit,   modo   attendant   et  perpendant  quae  dicuntur. 
Appellatio  sane  legitima  fuerit  (licet  res  fortasse  mi- 
nus ea  indigebit),  si  a  primis  cogitation ibus  hominum 
ad  secundas   provocetur,  et  ab  sevo  praesenti   ad  pos- 
teros.     Veniamus  nunc  ad  earn  Scientiam  qua  carue- 
runt  duae  illae  priscae  temporum   periodi  (neque  enim 
tanta  illis  fuelicitas  concessa  est),  Sacram  dico  et 
divinitus  Inspiratam  Theologiam ;   cuncto- 
rum  laborum  ac  peregrinationum 
humanarum  sabbatum 
ac  portum  nobi- 
lissimum. 

l  See  Plut.  in  Themist.  c.  11. 


FRAMSCI  BARONIS  DE  YERULAMIO, 

VICE-COMITIS    SANCTI   ALBANI, 

DE  DIGNITATE  ET  AUGMENTIS 
8CIENTIARUM, 

LIBER  NONUS. 


AD  REGEM   SUUM. 


CAPUT    I. 


Partitioned  Theologiae  Inspiratae  omittuntur ;  Tantum 
aditus  fit  ad  Desiderata  tria  ;  Doctrinam  de  Legiti- 
mo  Usu  Rationis  Humana?  in  Divinis  ;  Doctrinam 
de  Gradibus  Unitatis  in  Civitate  Dei ;  et  Emana- 
tiones  Scrip turarum. 

Jam  vero  (Rex  optime)  cum  carina  parva,  qualis 
nostra  esse  potuit,  universum  ambitum  tarn  veteris 
quam  novi  orbis  scientiarum  circumnavigaverit  (quam 
secundis  ventis  et  cursu,  posterorum  sit  judicium),  quid 
superest,  nisi  ut  vota,  tandem  perfuncti,  persolvamus  ? 
At  restat  adhuc  Theologia  Sacra,  sive  Inspirata.  Ve- 
runtamen  si  earn  tractare  pergamus,  exeundum  nobis 
foret  e  Navicula  Rationis  Humana?,  et  transeundum 
in  Ecclesiae  Navem  ;  quae  sola  Acu  Nautica  Divina 
pollet  ad  cursum  recte  dirigendum.  Neque  enim  suffi- 
cient amplius  Stella?  Philosophise,  qua?  hactenus  prae- 
cipue   nobis  afFulserunt.      Itaque  par  foret,  silentium 


LIBER  NONUS.  175 

quoque  in  hac  re  colere.  Quamobrem  partitioned  legiti- 
mas  circa  earn  omittemus  ;  pauca  tamen,  pro  tenuitate 
nostra,  etiam  in  hanc  conferemus,  loco  votorum.  Id  eo 
magis  facimus,  quia  in  corpore  Theologiae  nullam  pror- 
sus  regionem  aut  tractum  plane  desertum  aut  incultum 
invenimus  ;  tanta  fuit  hominum  diligentia  in  seminan- 
dis  aut  tritico,  aut  zizaniis. 

Tres  igitur  proponemus  Theologiae  Appendices,  quae 
non  de  materia  per  Theologiam  inform ata  aut  infor- 
manda,  sed  tantummodo  de  Modo  Informationis,  trac- 
tent.  Neque  tamen,  circa  eos  tractatus  (ut  in  reliquis 
consuevimus)  vel  Exempla  subjungemus,  vel  Praecepta 
dabimus.  Id  theologis  relinquemus.  Sunt  enim  ilia 
(ut  diximus)  instar  votorum  tantum. 

1.  Prasrogativa  Dei  totum  hominem  complectitur  ; 
nee  minus  ad  Rationem  quam  ad  Voluntatem  Huma- 
nam  extenditur ;  ut  homo  scilicet  in  universum  se 
abneget,  et  accedat  Deo.  Quare,  sicut  Legi  Divinae 
obedire  tenemur,  licet  reluctetur  Voluntas ;  ita  et  Ver- 
bo  Dei  fidem  habere,  licet  reluctetur  Ratio.  Etenim, 
si  ea  duntaxat  credamus  qua3  sunt  rationi  nostrae  con- 
sentanea,  rebus  assentimur,  non  authori  ;  quod  etiam 
suspectae  fidei  testibus  praestare  solemus.  At  fides  ilia, 
quae  Abrahamo  imputabatur  ad  justitiam,  de  hujusmodi 
re  extitit  quam  irrisui  habebat  Sarah  ;  quae  in  hac  parte 
imago  quaedam  erat  Rationis  Naturalis.  Quanto  igitur 
mysterium  aliquod  divinum  fuerit  magis  absonum  et  in- 
credibile,  tanto  plus  in  credendo  exhibetur  honoris  Deo, 
et  fit  victoria  Fidei  nobilior.  Etiam  et  peccatores,  quo 
magis  conscientia  sua  gravantur,  et  nihilominus  fidem 
de  salute  sua  in  Dei  misericordia  collocant,  eo  Deum 
majore  afficiunt  honore  ;  omnis  autem  desperatio  Deo 
pro  contumelia  est.     Quinetiam,  si  attente  rem  perpen- 


176  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

damus,  dignius  quiddam  est  credere  quam  scire^  quali- 
ter  nunc  scimus.  In  scientia  enim  mens  humana 
patitur  a  sensu,  qui  a  rebus  materiatis  resilit;  in  fide 
autem  anima  patitur  ab  anima ;  quae  est  agens  dig- 
nius. Aliter  se  res  babet  in  Statu  Glorias :  tunc 
siquidem  cessabit  Fides,  atque  cognoscemus  sicut  et 
cogniti  sumus. 

Concludamus  igitur,  Tbeologiam  Sacram  ex  verbo  et 
oraculis  Dei,  non  ex  lumine  naturae  aut  rationis  dic- 
tamine,  bauriri  debere.  Scriptum  est  enim,  Coeli  enar- 
rant  gloriam  Dei ; 1  at  nusquam  scriptum  invenitur, 
Coeli  enarrant  voluntatem  Dei.  De  ilia  pronunciatur, 
Ad  Legem  et  Testimonial,  si  non  fecerint  secundum  ver- 
bum  istud?  &c.  Neque  hoc  tenet  tantum  in  grandi- 
bus  illis  mysteriis  de  Deitate,  Creatione,  Redemptione  ; 
verum  pertinet  etiam  ad  interpretationem  perfectiorem 
legis  moralis  ;  Diligite  inimicos  vestros ;  benefacite  his 
qui  oderunt  vos,  &c.  ;  ut  sitis  filii  pairis  vestri  qui  in 
coelis  est,  qui  jpluit  super  justos  et  injustos.2.  Quae  certe 
verba  plausum  ilium  merentur,  Nee  vox  hominem  sonata 
Siquidem  vox  est  quae  lumen  naturae  superat.  Qnin- 
etiam  videmus  poetas  ethnicos,  praesertim  cum  pathetice 
loquantur,  expostulare  non  raro  cum  legibus  et  doctri- 
nis  moralibus  (quae  tamen  legibus  divinis  multo  sunt 
indulgentiores  et  solutiores),  ac  si  naturae  libertati  cum 
malignitate  quadam  repugnent : 

Et  quod  Natura  remittit, 
Invida  jura  negant.5 

Ita  Dendamis  Indus  ad  Alexandri  nuntios,  Se  inaio- 
disse  quidem  aliquid  de  nomine  Pythagorce  et  aliorum 

1  Ps.  xix.  1.  2  Isaiah,  viii.  20. 

»  St.  Matth.  v.  44.  and  45.  *  Virg.  Mn.  i.  328. 

5  Ovid.  Metam.  x  330. 


LIBER  NONUS.  177 

sapientum  e  G-rcecia,  et  credere  illos  fuisse  viros  magnos  ; 
vitio  tamen  illo  laborasse,  quod  scilicet  nimia  in  reverentia 
et  veneratione  habuissent  rem  quampiam  phantasticam, 
quam  Legem  et  Morem  vocitabant.1  Quare  nee  illud 
dubitandum,  magnam  partem  legis  moralis  sublimiorem 
esse,  quam  quo  lumen  naturae  ascendere  possit.  Verun- 
tamen  quod  dicitur,  habere  homines  etiam  ex  lumine  et 
lege  nature  notiones  nounullas  Virtutis,  Vitii ;  Justi- 
tiae,  Injuriae  ;  Boni,  Mali  ;  id  verissimum  est.  Notan- 
dum  tamen,  Lum,en  Naturce  dupliei  signifieatione  aceipi ; 
primo,  quatenus  oritur  ex  sensu,  inductione,  ratione, 
argumentis,  secundum  leges  coeli  ac  terrae ;  secundo, 
quatenus  animae  humanae  interno  afFulget  instinetu,  se- 
cundum legem  conscientiae  ;  quae  scintilla  quaedam  est, 
et  tanquam  reliquiae,  pristinae  et  primitivae  puritatis. 
In  quo  posteriore  sensu  praecipue  particeps  est  anima 
lucis  nonnullae  ad  perfectionem  intuendam  et  discernen- 
dam  legis  moralis  ;  quae  tamen  lux  non  prorsus  clara 
sit,  sed  ejusmodi  ut  potius  vitia  quadamtenus  redarguat, 
quam  de  officiis  plene  informet.  Quare  Religio,  sive 
mysteria  spectes  sive  mores,  pendet  ex  Revelatione 
Divina. 

Attamen  usus  Rationis  Humanae  in  spiritualibus 
multiplex  sane  existit,  ac  late  admodum  patet.  Neque 
enim  sine  causa  est,  quod  Apostolus  Religionem  appel- 
laverit  Hationalem  Cultum  Dei?    Recordetur  quis  caere- 

1  The  name  of  the  person  of  whom  this  story  is  told  by  Plutarch  is  Dan- 
damis,  but  wherever  Bacon  has  mentioned  it,  he  spells  it  as  in  the  text. 
Dandamis  is  also  mentioned  by  Arrian,  who,  however,  does  not  relate  this 
anecdote.  We  find  the  same  story  in  Strabo;  but  the  name  of  the  Indian 
is  with  him  not  Dandamis,  but  Mandanis.  See  Plut.  in  Alex.  c.  05.,  and 
Strabo,  1.  xv.  In  the  Temporis  Partus  Masculus,  Bacon  speaks  of  these  re- 
marks of  Dandamis  as  one  of  the  exceptions  to  his  general  assertion  of  the 
worthlessness  of  the  speculations  of  the  philosophers  of  antiquity. 

2  Romans,  xii.  1. 

VOL.  III.  12 


178  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

monias  et  typos  veteris  legis  ;  fuerunt  ilia?  rationales  et 
significativae,  longe  discrepantes  a  caeremoniis  idolatriae 
et  magiae  ;  qna3  tanquam  surdae  et  mutae  erant,  nihil 
docentes  plerunque,  imo  ne  innnentes  quidem,  Prae- 
cipue  Christiana  Fides,  ut  in  omnibus,  sic  in  hoc  ipso 
eminet  ;  quod  auream  servet  mediocritatem  circa  usum 
Rationis  et  Disputationis  (quae  Rationis  proles  est)  in- 
ter leges  Ethnicorum  et  Mahometi,  quae  extrema  sec- 
tantur.  Religio  siquidem  Ethnicorum  fidei  aut  con- 
fessionis  constantis  nihil  habebat  ;  contra,  in  religione 
Mahometi,  omnis  disputatio  interdicta  est ;  ita  ut  altera 
erroris  vagi  et  multiplicis,  altera  vafrae  cujusdam  et 
cautae  imposturae,  faciem  prae  se  ferat ;  cum  sancta 
Fides  Christiana  Rationis  usum  et  Disputationem  (sed 
secundum  debitos  fines)  et  recipiat  et  rejiciat. 

Humanae  Rationis  usus,  in  rebus  ad  Religionem  spec- 
tantibus,  duplex  est ;  alter  in  explicatione  mysterii,  alter 
in  illationibus  quae  inde  deducuntur.  Quod  ad  myste- 
riorum  explicationem  attinet,  videmus  non  dedignari 
Deum  ad  infirmitatem  captus  nostri  se  demittere,  mys- 
teria  sua  ita  explicando  ut  a  nobis  optime  ea  possint 
percipi  ;  atque  revelationes  suas  in  rationis  nostrae  syl- 
lepses et  notiones  veluti  inoculando  ;  atque  inspirationes 
ad  intellectum  nostrum  aperiendum  sic  accommodando, 
quemadmodum  figura  clavis  aptatur  figurae  serae.  Qua 
tamen  in  parte,  nobis  ipsis  deesse  minime  debemus  ;  cum 
enim  Deus  ipse  opera  rationis  nostrae  in  illuminationibus 
suis  utatur,  etiam  nos  eandem  in  omnes  partes  versare 
debemus,  quo  magis  capaces  simus  ad  mysteria  recipi- 
enda  et  imbibenda  :  modo  animus  ad  amplitudinem 
mysteriorum  pro  modulo  suo  dilatetur,  non  mysteria  ad 
ancmstias  animi  constrinsantur. 

Quantum  vero  ad  Illationes,  nosse  debemus,  relinqui 


LIBER  NONUS.  179 

nobis  usum  rationis  et  ratiocinationis  (quoad  mysteria) 
secundarium  qnendam  et  respectivum,  non  primitivum 
et  absolutum.  Postquam  enim  Articuli  et  Principia 
Religionis  jam  in  seclibus  suis  fuerint  locata,  ita  ut  a 
rationis  examine  penitus  eximantur,  turn  demum  eon- 
ceditur  ab  illis  Illationes  derivare  ac  deducere,  secun- 
dum analogiam  ipsorum.  In  rebus  quidem  naturalibus 
hoc  non  tenet.  Nam  et  ipsa  principia  examini  subjici- 
untur  ;  per  Inductionem  (inquam)  licet  minime  per 
Syllogismum  ;  atque  eadem  ilia  nullam  habent  cum 
ratione  repugnantiam,  ut  ab  eodem  fonte  turn  prima* 
propositiones  turn  mediae  deducantur.  Aliter  fit  in  Re- 
ligione  ;  ubi  et  prima?  propositiones  authypostatae  sunt, 
atque  per  se  subsistentes  ;  et  rursus  non  reguntur  ab 
ilia  Ratione  quae  propositiones  consequentes  deducit. 
Neque  tamen  hoc  fit  in  Religione  sola,  sed  etiam  in 
aliis  scientiis,  tarn  gravioribus  quam  levioribus ;  ubi 
scilicet  propositiones  primariae  Placita  sint,  non  Posita  ; 
siquidem  et  in  illis  rationis  usus  absolutus  esse  non  pot- 
est. Videmus  enim  in  ludis,  puta  schaccorum,  aut  si- 
milibus,  primas  ludi  normas  et  leges  mere  positivas  esse 
et  ad  placitum  ;  quas  recipi,  non  in  disputationem  vo- 
cari,  prorsus  oporteat ;  ut  vero  vincas,  et  perite  lusum 
instituas,  id  artificiosum  est  et  rationale.  Eodem  modo 
fit  et  in  legibus  humanis  ;  in  quibus  baud  paucae  sunt 
Maxima:  (ut  loquuntur),  hoc  est,  Placita  mera  Juris, 
quae  authoritate  magis  quam  ratione  nituntur,  neque  in 
disceptationem  veniunt.  Quid  vero  sit  justissimum, 
non  absolute,  sed  relative  (hoc  est,  ex  analogia  illarum 
Maximarum),  id  demum  rationale  est,  et  latum  dispu- 
tationi  carapum  praebet.  Talis  igitur  est  Secundaria 
ilia  Ratio,  quae  in  Theologia  Sacra  locum  habet  ;  quae 
scilicet  fundata  est  super  Placita  Dei. 


180  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

Sicut  vero  Rationis  Humanae  in  Divinis  usus  est 
duplex,  ita  et  in  eodem  usu  duplex  excessus  ;  alter, 
cum  in  Modum  Mysterii  curiosius  quam  par  est  in- 
quiritur  ;  alter  cum  Illationibus  asqua  tribuitur  author- 
itas  ac  Principiis  ipsis.  Nam  et  Nicodemi  discipulus 
videri  possit,  qui  pertinacius  quaerat,  Quomodo  posset 
homo  nasci  cum  sit  senex?1  Et  discipulus  Pauli  neuti- 
quain  censeri  possit,  qui  non  quandoque  in  doctrinis 
suis  inserat,  Ego,  non  Dominus ;  aut  illud,  Secundum 
consilium  meum.2  Siquidem  Illationibus  plerisque  stilus 
iste  conveniet.  Itaque  nobis  res  salubris  videtur  et  in- 
primis  utilis,  si  tractatus  instituatur  sobrius  et  diligens, 
qui  de  Usu  Rationis  Humanae  in  Theologicis  utiliter 
praecipiat,  tanquam  Divina  quaxlam  Dialectica  ;  utpote 
quae  futura  sit  instar  opiatoe  cujusdam  medicince,  quae 
non  modo  speculationum  quibus  schola  interdum  la- 
borat  inania  consopiat,  verum  etiam  controversiarum 
furores  quae  in  Ecclesia  tumultus  cient  nonnihil  miti- 
get.  Ejusmodi  tractatum  inter  Desiderata  ponimus  ;  et 
Sophronem,  sive  de  Legitimo  usu  Rationis  Humance  in 
Divinis,  nominamus. 

2,  Interest  admodum  pacis  Ecclesiae,  ut  foedus  Chris- 
tianorum  a  Servatore  praescriptum,  in  duobus  illis 
capitibus  quae  nonnihil  videntur  discrepantia,  bene  et 
clare  explicetur  ;  quorum  alterum  sic  diffinit ;  Qui  non 
est  nobiscum,  est  contra  nos ;  alterum  an  tern  sic  ;  Qui 
contra  nos  non  est,  nobiscum  est?  Ex  his  liquido  patet 
esse  nonnullos  articulos,  in  quibus  qui  dissentit  extra 

1  St.  John,  iii.  4.  2  See  1  Corinth,  vii. 

3  The  two  passages  Bacon  refers  to  are  St.  Luke,  xi.  23.  (or  St.  Matth. 
xii.  30.),  and  St.  Luke,  ix.  50.  But  the  former  he  has  not  quoted  accu- 
rately. The  words  of  our  version  are,  "  He  that  is  not  with  me  is  against 
me;  "  while  the  passage  in  the.ninth  chapter  is,  "  He  that  is  not  against  us 
is  for  us." 


LIBER  NONUS.  181 

Foedus  statuendus  sit ;  alios  vero,  in  quibus  dissentire 
liceat,  salvo  Foedere.  Vincula  enim  communionis 
ChristianaB  ponuntur,  Una  Fides,  Unum  Baptisma, 
&c. ; x  non  Unus  Ritus,  Una  Opinio.  Videmus  quo- 
que  tunicam  Salvatoris  inconsutilem  extitisse  ;  vestem 
autem  Ecclesia3  versicolorem.  Paleao  in  arista  sepa- 
randae  sunt  a  frumento  ;  at  zizania  in  agro  non  protinus 
evellenda.  Moses,  cum  cer tan  tern  reperisset  JEgyp- 
tium  cum  Israelita,  non  dixit,  Cur  certatis  ?  sed  gladio 
evaginato  JEgyptium  interfecit.  At  cum  Israelitas  duos 
certantes  vidisset,  quamvis  fieri  non  potuit  ut  utrique 
causa  justa  contingeret,  ita  tamen  eos  alloquitur,  Fra- 
tres  estis,  cur  certatis?2  His  itaque  perpensis,  magni 
videatur  res  et  momenti  et  usus  esse,  ut  diffiniatur  qualia 
sint  ilia  et  quantac  latitudinis,  quae  ab  Ecclesiae  corpore 
homines  penitus  divellant,  et  a  communione  fidelium 
eliminent.  Quod  si  quis  putet  lioc  jampridem  factum 
esse,  videat  ille  etiam  atque  etiam  quam  sincere  et 
moderate.  Ulud  interim  verisimile  est,  eum  qui  pads 
mentionem  fecerit  reportaturum  responsum  illud  Jehu 
ad  nuntium  (Nunquid  pax  est,  Jehu?)  Quid  tibi  et 
pad  ?  Transi,  et  sequere  me ; 3  cum  non  pax,  sed 
partes,  plerisque  cordi  sint.     Nobis  nihilominus  visum 

1  Ephes.  iv.  5. 

"  Sit  ergo  una  fides  universoe  quos  ubique  dilatatur  ecclesiae,  tanquam  in- 
tusin  membris,  etiamsi  ipsafidei  unilas  quibusdam  diversis  observationibus 
celebratur,  quibus  nullo  modo  quod  in  fide  verum  est  impeditur:  oinnis 
enim  pulchritudo  filioe  regis  intrinsecus,  illoe  autem  observationes  quae  varie 
celebrantur  in  ejus  veste  intelliguntur.  Unde  illi  dicitur  'In  fimbriis  aureis 
circumamicta  varietate.'  "  —  St.  August.  Ep.  ad  Casulan.  de  jejuniis  pris- 
corum.  He  has  elsewhere  said,  "  Desuper  texta  tunica,  quid  signiticat  nisi 
unitatem?  "  See  his  Exp.  in  Evan.  Joan,  in  c.  3.  and  other  passages.  Com- 
pare St.  Jerome,  Pro  Libris  adversus  Jovin.  Apolog.,  where  the  many-coloured 
coat  of  Joseph  is  expressly  mentioned,  as  well  as  the  passage  in  the  Psalms 
to  which  St.  Augustin  refers. 

2  See  the  second  chapter  of  Exodus. 

3  2  Kings,  ix.  19. 


182  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

est  tractatum  de  Gradibus  Unitatis  in  Civitate  Dei,  ut 
salubrem  et  utilem,  inter  Desiderata  reponere. 

3.  Cum  Scripturarum  Sacrarum  eirea  Theologiam 
informandam  tantae  sint  partes,  de  earum  Interpreta- 
tione  inprimis  videndum.  Neque  nunc  de  authoritate 
eas  interpretandi  loquimur,  quae  in  consensu  Ecclesiae 
firmatur ;  sed  de  modo  interpretandi.  Is  duplex  est ; 
Methodicus,  et  Solutus.  Etenim  latices  isti  divini, 
qui  aquis  illis  ex  puteis  Jacobi  in  infinitum  prsestant, 
similibus  fere  hauriuntur  et  exhibentur  modis  quibus 
aquas  naturales  ex  puteis  solent.  Hae  siquidem  aut 
sub  primum  haustum  in  cisternas  recipiuntur,  unde 
per  tubos  complures  ad  usum  commode  diduci  possunt; 
aut  statim  in  vasa  infunduntur,  subinde  prout  opus  est 
utendae.  Atque  modus  ille  prior  Methodicus  Theolo- 
giam nobis  tandem  peperit  Scholastieam  ;  per  quam 
Doctrina  Theologica  in  Artem,  tanquam  in  cisternam, 
collecta  est,  atque  hide  Axiomatum  et  Positionum  riv- 
uli  in  omnes  partes  sunt  distributi.  At  in  interpretandi 
modo  Soluto  duo  interveniunt  excessus :  alter  ejusmodi 
praesupponit  in  Scripturis  perfectionem,  ut  etiam  omnis 
philosophia  ex  earum  fontibus  peti  debeat ;  ac  si  phil- 
osophia  alia  quaevis,  res  profana  esset  et  ethnica.  Haec 
intemperies  in  schola  Paracelsi  praacipue,  necnon  apud 
alios  invaluit :  initia  autem  ejus  a  Rabbinis  et  Caba- 
listis  defluxerunt.1  Verum  istiusmodi  homines  non  id 
assequuntur  quod  volunt ;  neque  enim  honorem,  ut 
putant,  Scripturis  deferunt  ;  sed  easdem  potius  depri- 
munt  et  polluunt.  Co3lum  enim  materiatum  et  terrain 
qui  in  Verbo  Dei  qusesiverit  (de  quo  dictum  est ;  Coe- 
lum  et  Terra  pertransibunt,  Verbum  autem  meum  non 

1  In   support   of  this   statement,   see  Tennemann's  History  of  Philos- 
ophy. 


LIBER  NONUS.  183 

pertransibit1^),  is  saner  transitoria  inter  aeterna  temere 
persequitur.  Quemadmodum  enim  Theologiam  in 
Philosophia  quaere  re,  perinde  est  ac  si  vivos  quadras 
inter  mortuos  ;  ita  e  contra  Philosophiam  in  Theologia 
quaerere,  non  aliud  est  quam  mortuos  quajrere  inter 
vivos.  Alter  autem  interpretandi  modus  (quern  pro 
excessu  statuimus)  videtur  primo  intuitu  sobrius  et 
castus  ;  sed  tamen  et  Scripturas  ipsas  dedeeorat,  et 
plurimo  Ecclesiain  afficit  detrimento.  Is  est  (ut  verbo 
dicamus)  quando  Scriptural  divinitus  inspiratae  eodem 
quo  Scripta  Humana  explicantur  modo.  Meminisse 
autem  oportet,  Deo  Scripturarum  Authori  duo  ilia 
patere  qua3  humana  ingenia  fugiunt ;  Secreta  nimirum 
Cordis,  et  Successiones  Temporis.  Quamobrem,  cum 
Scripturarum  dictamina  talia  sint  ut  ad  cor  scriban- 
tur,  et  omnium  saeculorum  vicissitudines  complectantur; 
cum  aeterna  et  certa  praescientia  omnium  haeresiuin, 
contradictionum,  et  status  Ecclesiae  varii  et  mutabilis, 
turn  in  communi  turn  in  electis  singulis,  interpretandae 
non  sunt  solummodo  secundum  latitudinem  et  obvium 
sensum  loci ;  aut  respiciendo  ad  occasionem  ex  qua 
verba  erant  prolata  ;  aut  prsecise  ex  contextu  verbo- 
rum  praecedentium  et  sequentium  ;  aut  contemplando 
scopum  dicti  principalem ;  sed  sic  ut  intelligamus 
complecti  eas,  non  solum  totaliter  aut  collective,  sed 
distributive,  etiam  in  clausulis  et  vocabulis  singulis, 
innumeros  doctrinae  rivulos  et  venas,  ad  Ecclesiae  sin- 
gulas  partes  et  animas  fidelium  irrigandas.  Egregie 
enim  observatum  est,  quod  responsa  Salvatoris  nostri 
ad  quaestiones  non  paucas  ex  iis  quae  proponebantur 
non  videntur  ad  rem,  sed  quasi  impertinentia  ;  cujus 
rei   causa   duplex   est ;    altera,   quod   cum   cogitationes 

1  St.  Mark,  xiii.  31. 


184  DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM 

eorum  qui  interrogabant  non  ex  verbis,  ut  nos  liom- 
ines  solemus,  sed  immediate  et  ex  sese  cognovisset, 
ad  cogitationes  eorum  non  ad  verba  respondit ;  altera 
quod  non  ad  eos  solum  locutus  est  qui  tunc  aderant, 
sed  ad  nos  etiam  qui  vivimus,  et  ad  omnis  aevi  ac  loci 
homines  quibus  Evangelium  fuerit  praedicandum.  Quod 
etiam  in  aliis  Scripturae  locis  obtinet. 

His  itaque  praelibatis,  veniamus  ad  tractatum  eum 
quern  desiderari  statuimus.  Inveniuntur  profecto  inter 
scripta  theologica  libri  Controversiarum  nimio  plures  ; 
Theologiae  ejus,  quam  diximus  Positivam,  massa  in- 
gens  ;  Loci  Communes  ;  Tractatus  Speciales ;  Casus 
Conscientise  ;  Conciones  et  Homiliae ;  denique  prolixi 
plurimi  in  libros  Scriptnrarum  Commentarii.  Quod 
desideramus  autem  est  hujusmodi :  Collectio  scilicet  suc- 
cincta,  sana,  et  cum  judicio,  Annotationum  et  Obser- 
vationum  super  textus  Scripturce  particular es ;  neuti- 
quam  in  locos  communes  excurrendo,  ant  controversias 
persequendo,  aut  in  artis  methodum  eas  redigendo ; 
sed  quae  plane  sparsae  sint  et  nativae.  Res  certe  in 
concionibus  doctioribus  se  quandoque  ostendens,  quae 
ut  plurimum  non  perennant ;  sed  quae  in  libros  adhuc 
non  co'aluit,  qui  ad  posteros  transeant.  Certe  quemad- 
modum  vina  quae  sub  primam  calcationem  molliter 
defluunt,  sunt  suaviora  quam  quae  a  torculari  expri- 
muntur  ;  quoniam  haec  ex  acino  et  cute  uvae  aliquid 
sapiant  ;  similiter  salubres  admodum  ac  suaves  sunt 
doctrinae,  quae  ex  Scripturis  leniter  expressis  emanant, 
nee  ad  controversias  aut  locos  communes  trahuntur. 
Hujusmodi  tractatum  Emanationes  Scripturartym  nom- 
inabimus. 

Jam  itaque  mihi  videor  confecisse  globum  exiguum 


LIBER  NONUS.  185 

Orbis  Intellectualis,  quam  potui  fidelissime  ;  una  cum 
designatione  et  descriptione  earum  partium,  quas  in- 
dustria  et  laborious  hominum  aut  non  constanter  occu- 
patas,  aut  non  satis  excultas,  invenio.  Quo  in  opere, 
sicubi  a  sententia  veternm  recesserim,  intelligatur  hoc 
factum  esse  animo  proficiendi  in  melius,  non  innovandi 
aut  migrandi  in  aliud.  Neque  enim  mihimetipsi,  aut 
argumento  quod  in  manibus  habeo,  constare  potui, 
nisi  plane  decretum  mihi  fuisset  aliorum  inventis  quan- 
tum in  me  merit  addere;  cum  tamen  non  minus  optav- 
erim  etiam  inventa  mea  ab  aliis  in  posterum  superari. 
Quam  autem  in  hac  re  aequus  fuerim,  vel  ex  hoc  ap- 
paret ;  quod  opiniones  meas  proposuerim  ubique  nudas 
et  inermes,  neque  aliense  libertati  per  confutationes 
pugnaces  praejudicare  contenderim.  Nam  in  iis  quae 
recte  a  me  posita  sunt,  subest  spes  id  futurum,  ut  si 
in  prima  lectione  emergat  scrupulus  aut  objectio,  at 
in  lectione  iterata  responsum  se  ultro  sit  exhibiturum ; 
in  iis  vero  in  quibus  mihi  errare  contigit,  certns  sum 
nullam  a  me  illatam  esse  vim  veritati  per  arguinenta 
contentiosa ;  quorum  ea  fere  est  natura,  ut  erroribus 
authoritatem  concilient,  recte  inventis  derogent.  Si- 
quidem  ex  dubitatione  error  honorem  acquirit ;  Veritas 
patitur  repulsam.  Interim  in  mentem  mihi  venit  re- 
sponsum illud  Themistoclis,  qui  cum  ex  oppido  parvo 
legatus  quidam  magna  nonnulla  perorasset,  hominem 
perstrinxit  ;  Amice,  verba  tua  civitatem  desiderant.1 
Certe  objici  mihi  rectissime  posse  existimo,  quod  verba 
mea  sceculum  desiderent ;  saeculum  forte  integrum  ad 
probandum  ;  complura  autem  saecula  ad  perficiendum. 
Attamen,  quoniam   etiam   res  quseque   maximas  initiis 

1  Not  Themistocles,  but  Lysander.      See   Plutarch,   Lac.   Apophtheg- 
mata. 


186        DE  AUGMENTIS   SCIENTIARUM  LIBER  NONUS 

suis  debentur,  mihi  satis  fuerit  sevisse  Posteris  et  Deo 

Immortali ;   cujus  numen   supplex  precor,  per  Filium 

suum  et   Servatorem  nostrum,   ut  has  et  hisce 

similes  Intellectus  Humani  Victimas,  Re- 

ligione    tanquam    sale  respersas,  et 

Gloriae  suae  immolatas,  propi- 

tius  accipere  dignetur. 


FINIS. 


NOVUS   ORBIS   SCIENTIARUM, 


SIVE 


DESIDERATA. 


Lib.  II. 


Errores  Naturae,  sive  Historia  Proeter-Generationum. 

Vincula  Naturae,  sive  Historia  Meclianica. 

Historia  Incluctiva,  sive  Historia  Naturalis  in  ordine  ad 

condendam  Philosophiam. 
Oculus  Polyphemi,  sive  Historia  Literarum. 
Historia  ad  Prophetias. 
PhilosopMa  secundum  Parabolas  Antiquas, 

Lib.  III. 

Philosophia    Prima,   sive   de  Axiomatibus  Scientiarum 

Communibus. 
Astronomia  Viva, 
Astrolocna  Sana. 

Oontinuatio  Problematum  Naturalium. 
Placita  Antiquorum  Pliilosophorum. 
Pars  Metaphysical  de  Formis  Rerum. 
Magia  Naturalis,  sive  Deductio  Formarum  ad  Opera, 
Inventarium  Opum  Humanarum. 
Catalogus  Polychrestorum. 


188  DESIDERATA. 

Lib.  IV. 
Triumphi  Hominis,  sive  de  Summitatibus  Naturce  Hu~ 

manos. 
Physio gnomia  Corporis  in  Motu. 
Narrationes  Medicinales. 
Anatomia  Comparata. 

De  Curatione  Morborum  habitorum  pro  Insanabilibus. 
De  Euthanasia  exteriore. 
De  Medicinis  Authenticis. 
Imitatio  Thermarum  Naturalium. 
Filum  Mcdicinale. 
De  Prolongando  Curriculo  Vitce. 
De  Substantia  Animas  Sensibilis. 
De  Nixibus  Spiritus  in  Motu  Vbluntario. 
De  Differentia  Perceptionis  et  Sensus. 
Radix  Perspective,  sive  de  Forma  Lucis. 

Lib.  V. 

Experientia  Liter  ata,  sive  Venatio  Panis. 

Organum  Novum. 

Topical  P  articular  es. 

Elenchi  Idolorum. 

De  Analogia  Demonstrationum. 

Lib.  VI. 

De  Notis  Herum. 

Grammatica  Philosophans. 

Traditio  Lampadis,  sive  Methodus  ad  Filios. 

De  Prudentia  Sermonis  Privati. 


DESIDERATA.  189 

Colores  Boni  et  Mali  Apparentis,  tarn  Simplieis  quam 

Comparati. 
Antiiheta  Rerum. 
Formula?  Minor es  Orationum. 


Lib.  VII. 

Satira  Seria,  sive  de  Interioribus  Rerum. 
Georgica  Animi,  sive  de  Cultura  Morum. 


Lib.  VIII. 

Amanuensis  Vitae,  sive  de  Occasionibus  Spar  sis. 
Faber  Fortunae,  sive  de  Ambit  u  Vita?. 
Consul  Paludatus,  sive  de  Proferendis  Imperii  Finibus. 
Idea  Justitia?  Universalis,  sive  de  Fontibus  Juris. 


Lib.  IX. 

Sophron,  sive  de  Legitimo  Usu  Rationis  Humana?  in 

Divinis. 
Irenaeus,  sive  de  Crradibus  Unitatis  in  Civitate  Dei. 
Utres  Coelestes,  sive  Fmanationes  Scripturarum. 


HISTOMA   VENTORUM 


PREFACE 


TO    THE 


HISTORIA  VENTORUM. 

BY  ROBERT  LESLIE  ELLIS. 


The  Historia  Ventorum  was  published  in  1622  in 
a  volume  entitled  "  Historia  Naturalis  et  Experimen- 
tal ad  condendam  Philosophiam  ;  sive  Phenomena 
Universi."  This  volume  was  dedicated  to  Prince 
Charles,  and  contains  beside  the  Historia  Ventorum 
the  titles  of  five  similar  histories,  one  or  more  of  which 
Bacon  proposed  to  publish  month  by  month ;  namely, 
the  Historiae  Densi  et  Rari;  Gravis  et  Levis ;  Sym- 
pathia?  et  Antipathic  Rerum  ;  Sulphiiris,  Mercurii,  et 
Sails  ;  et  Vitce  et  Mortis.  Under  the  title  of  each, 
except  the  last,  is  placed  an  aditus  or  preface  —  that 
of  the  Historia  Vitce  et  Mortis  is  omitted  because,  as 
we  are  told  at  the  end  of  the  volume,1  the  history  itself 

1  "  Aditus  ad  hanc  historiam  invenitur  in  historia  ipsa,  jam  proxime  se- 
quente."  But  this  comes  from  Dr.  Rawley's  reprint,  published  along  with 
the  Opera  Moralia  et  Civilia  in  1638,  from  which  Mr.  Montagu's  copy  is 
taken;  and  "jam  proxime  sequente  "  merely  means  "which  is  the  next 
piece  in  this  volume."  The  original  edition,  published  by  Bacon  himself  in 
8vo  in  1622,  hns  the  aditus  to  the  Historia  Vitce  et  Mortis  as  well  as  the 
rest. 

The  Historia  Ventorum  appears  to  have  been  published  about  the  begin- 
ning of  November,  1622;  the  Historia  Vitce  et  Mortis  about  the  end  of  the 
following  January.  See  Chamberlain's  letter  to  Sir  D.  Carleton,  11.  Feb. 
vol.  in.  13 


194  PREFACE   TO   THE 

with  its  preface  was  shortly,  "jam  proxime,"  to  be  pub- 
lished.    It  did  not  however  appear  until  1623. 

The  Historia  Ventorum  is  thus  the  first  published 
part  of  the  Historia  Natural™,  which  was  to  be  the 
third  division  of  the  Imtauratio.  It  begins  with  a  list 
of  topics,  or  subjects  to  be  inquired  into.  Of  these  thir- 
ty-three are  enumerated,  and  something  is  said  in  the 
course  of  the  work  with  relation  to  each,  but  they  are 
not  all  discussed  fully,  nor  in  the  order  in  which  they 
are  set  down.  Bacon  concludes  the  list  by  remarking 
that  without  more  complete  knowledge  of  the  phe- 
nomena, some  of  the  questions  which  he  proposes 
cannot  be  answered.  "Posteri,"  he  concludes,  "caet- 
era  videant."    . 

The  principal  sources  from  which  Bacon  compiled 
the  statements  which  he  goes  on  to  give  are  Pliny's 
Natural  History,  Aristotle's  Problems,  and  Acosta's 
History  of  the  Indies.  Almost  the  whole  of  the  sec- 
tions on  prognostics,  which  is  one  of  the  most  complete, 
is  taken  from  the  eighteenth  book  of  Pliny.  A  num- 
ber of  scattered  remarks  come  from  the  twenty-sixth 
section  of  the  problems,  the  most  remarkable  being 
the  statement  that  on  the  top  of  Athos  there  is  always 
an  absolute  calm  —  so  much  so  that  letters  traced  in 
the  ashes  of  the  sacrifice  performed  there  year  by  year 
were  always  found,  on  each  succeeding  occasion,  un- 
disturbed. He  adds  that  this  is  also  told  with  respect 
to  Olympus.  His  authority  for  this  addition  to  what 
Aristotle  had  said  may  have  been  Solinus  ;  or  Alex- 
ander Aphrodisiensis  as  quoted  by  Olympiodorus.    Per- 

1622-3  ( Court  and  Times  of  James  I.  vol.  ii.  p.  362),  and  compare  Bacon's 
letter  to  Buckingham,  24th  (misprinted  4th  in  the  common  editions)  of  No- 
vember, 1622.  —  J.  S. 


HISTORIA  VENTORUM.  195 

haps,  however,  he  took  it  from  Giordano  Bruno,  by 
whom  the  windlessness  of  the  summit  of  Olympus  is 
mentioned  in  the  Cene  di  Cenere. 

Acosta,  who  was  provincial  of  the  Jesuits  in  Peru, 
published  in  1589  his  De  Naturd  novi  Orbis  which  con- 
tains an  account  of  the  climatology  of  America,  and 
especially  of  Peru.  In  the  following  year  he  published 
a  larger  work,  entitled  "  Historia  Natural  y  Moral  de 
las  Indias,"  of  which  the  first  two  books  are  a  transla- 
tion of  the  De  Naturd  novi  Orbis.  This  second  work 
seems  to  have  become  very  popular  —  it  was  trans- 
lated into  Latin,  French,1  Italian,  and  German.2  Most 
of  the  statements  which  Bacon  derives  from  Acosta 
may  be  found  in  the  De  Naturd  novi  Orbis,  but  there 
are  some  which  show  that  he  used  the  Historia  Natu- 
ral y  Moral  either  in  the  original  or  in  some  trans- 
lation. 

Acosta's  account  of  the  climate  of  Peru  is  very 
favourable,  and  he  speaks  largely  of  the  winds  by 
which  the  heat  of  the  sun  is  so  pleasantly  tempered 
that,  as  he  affirms,  the  climate  is  more  agreeable  than 
that  of  Spain.  He  mentions  the  fine  mist  by  which 
the  want  of  rain  is  supplied,  but  does  not  seem  to  have 
been  aware  of  its  cause. 

Both  in  the  following  work,  and  in  the  De  Fluxu 
et  Refluxu  Maris,  Bacon  cites  Acosta  by  name  in 
most  of  the  places  in  which  he  takes  anything  from 
him. 

There  are  several    passages  in  the  Historia    Yento- 

1  The  French  translation  by  Regnier  was  published  in  1600.  It  is  sin- 
gular that  it  is  not  mentioned  by  Antonio  Biblioth.  Hisp.,  who  enumerates 
the  other  translations. 

2  There  is  also  an  English  translation  by  E.  G.  published  in  1604.  — 
/.  8. 


196  PREFACE  TO   THE 

rum  which  show  that  Bacon  had  read  William  Gil- 
bert's Physiologia  Nova,  which  was  not  published  until 
1653.  The  history  of  this  remarkable  book  is  ob- 
scure. It  was  prepared  for  publication  by  the  author's 
brother,  who  was  also  called  William  Gilbert,  and  he 
prefixed  to  it  a  dedication  to  Prince  Henry.  It 
would  seem  therefore  that  it  was  ready  for  publication 
in  1612,  in  which  year  the  Prince  died.  Probably 
his  death  was  the  cause  of  its  remaining  unpublished, 
and  it  is  possible  that  not  long  afterwards  it  came 
into  Bacon's  hands.  Two  copies  of  it,  both  imper- 
fect, were  among  the  papers  which  Sir  William  Bos- 
well,  sometime  English  minister  in  Holland,  gave  to 
Isaac  Gruter ;  and  from  them  the  work  was  published 
in  1651.  Gruter  says  nothing  of  the  way  in  which 
Boswell  had  become  possessed  of  them,  but  in  his 
preface  to  the  tracts  and  fragments  of  Bacon's  which 
he  published  two  years  afterwards,  and  which  he 
had  also  received  from  Boswell,  he  mentions  that 
these  had  been  bequeathed  to  the  latter  by  Bacon 
himself.  It  is  not  improbable  that  the  copies  of 
Gilbert's  work  were  included  in  this  bequest  or  gift, 
which  consisted  of  a  fragmentary  and  miscellaneous 
collection  of  papers.  However  this  may  be,  Gruter 
remarks  in  the  preface  to  the  Physiologia  Nova,  that 
it  is  clear  that  certain  eminent  men  had  had  access 
to  it  while  it  was  yet  unpublished  —  plainly  alluding 
to  Bacon,  to  whose  Historia  Ventorum  he  has  once 
or  twice  given  marginal  references.  The  way  in 
which  the  remark  is  made  seems  to  intimate  that 
Gruter  thought  the  use  wdiich  Bacon  has  made  of 
Gilbert's  unpublished  wTork  was  more  or  less  unfair. 
It  is    therefore  well  to  point  out  that  in  the  Novum 


HISTORIA  VENTORUM.  197 

Organum  Bacon  cites  Gilbert  by  name,  commend- 
ing an  opinion  which  is  expressed  in  the  Physiologia 
Nova,  and  which  cannot  be  found  in  the  De  Mag- 
nete ;  whence  it  appears  that  his  not  mentioning  Gil- 
bert's name  in  connexion  with  what  he  takes  from 
him  in  the  Historia  Ventorum  is  only  the  result  of 
his  common  habit  of  omitting  to  cite  his  authorities, 
and  not  of  a  wish  to  conceal  the  fact  of  his  having 
access  to  Gilbert's  unpublished  writings. 

A  comparison  of  the  Historia  Ventorum  with  the 
Physiologia  Nova  enables  us  to  correct,  in  more  than 
one  case,  the  received  readings. 

Gruter  remarks  that  he  is  unable  to  decide  whether 
the  Physiologia  was  written  before  or  after  the  trea- 
tise De  Magnete,  published  in  1600.  It  was  appar- 
ently written  before  1604,  as  the  new  star  of  1572 
is  mentioned  by  itself,  whereas  later  writers,  as  Ba- 
con and  Galileo,  always  couple  it  with  the  star  in 
Ophiuchus  first  seen  in  1604.  I  should  be  inclined 
to  conjecture  that  it  was  written  between  1600  and 
1604,  principally  on  the  authority  of  Bacon's  remark, 
"  Gilbertus  postquam  in  contemplationibus  magnetis 
se  laboriosissime  exercuisset,  confinxit  statim  philoso- 
phiam  consentaneam  rei  apud  ipsum  praspollenti ;  " 1 
which  is  not  however  altogether  conclusive. 

The  description  of  a  first-rate  man  of  war  is  one 
of  the  most  curious  parts  of  the  following  treatise.2 
I  am  inclined  to  believe  that   Bacon  takes  a  portion 

1  Nov.  Org.  i.  54. 

2  For  an  illustration  of  which  see  the  frontispiece  to  this  volume;  which 
represents  a  first-rate  of  Henry  the  Eighth's  time,  and  agrees  with  Bacon's 
description  in  everything  except  the  construction  of  the  bolt-sprit.  It  is  a 
reduced  copy  of  an  engraving  said  to  be  after  an  original  by  Holbein. — 
J.S. 


198  PREFACE  TO   THE  HISTORIA  VENTORUM. 

of  what  he  says  of  naval  matters  from  some  Italian 
writers,  but  cannot  refer  to  any  particular  work. 
What  is  said  of  windmills  seems  to  be  derived  from 
Bacon's  own  observation  and  experiments  ;  it  cannot 
be  said  that  it  is  of  much  value.  Between  the  vanes, 
according  to  Bacon,  the  air  is  compressed,  and  there- 
fore reacts  laterally.  It  did  not  occur  to  him  to  try 
whether  a  windmill  with  one  sail  only  instead  of  four 
would  remain  stationary,  as  on  his  theory  it  plainly 
ought  to  do.  On  the  other  hand,  he  increased  the 
number  of  vanes,  thereby  decreasing  the  intervals 
between  them,  and  finding  that  this  change  increased 
the  action  of  the  wind,  ascribed  the  difference  to  the 
increase  of  compression  caused  by  the  narrower  space 
through  which  the  air  had  to  pass.  That  the  whole 
amount  of  surface  exposed  to  the  wind  was  increased 
seems  to  have  been  forgotten. 


FRANCISCI 

BARONIS    DE    VERVLAMIO, 

VICE-COMITIS    SANCTI    ALBANI, 

HISTORIA    NATVRALIS    ET 
EXPERIMENTAL IS 

AD    CONDENDAM    PHILOSOPHI AM: 

SIVE 

PHENOMENA   VNIVERSI: 

QU.E  EST  INSTAURATIONIS  MAGN^E  PARS  TERTIA. 


LONDINI: 

IN  OFFICINA  IO.   HAVILAND,   IMPENSIS   MATTH^EI   LOWNES   ET   GULIELMI 

BARRET. 

1622. 


ILLUSTRISSIMO   ET   EXCELLENTISSIMO    PRINCIPI, 

CAROLO, 

SERENISSIMI  REGIS  IACOBI  FILIO  ET  ILEREDI. 


Hlustrissime  et  JExcellentissime  Princeps, 

Primitias  Historiae  nostrae  Naturalis  celsi- 
tudini  tuae  humillime  ofFero.  Rem  mole  perpusillam, 
veluti  granum  sinapis ;  seel  tamen  pignus  eorum  quae 
Deo  volente  sequentur.  Obstrinximus  enim  nos  ip- 
sos  tanquam  voto,  singulis  nos  mensibus  ad  quos 
Dei  bonitas  (cujus  agitur  gloria  tanquam  in  cantico 
novo)  vitam  nostram  produxerit,  unam  aut  plures 
ejus  partes,  prout  fuerint  magis  aut  minus  arduae  aut 
copiosae,  confecturos  et  edituros.  Moti  etiam  fortasse 
erunt  alii  nostro  exemplo  ad  similem  industriam ; 
praesertim  postquam  penitus  perspexerint  quid  agatur. 
Nam  in  Historia  Naturali  bona  et  bene  instituta 
claves  sunt  et  scientiarum  et  operum.  Deus  celsitu- 
dinem  tuam  diu  servet  incolumem. 

Celsitudinis  tuae  servus  humilis  et  devotus, 

FR.  ST.  ALBAN. 


TITULI  HISTORIARUM  ET  INQUISITIONUM  IN 
PRIMOS  SEX  MENSES  DESTINATARUM. 


Historia  Ventorum. 

Historia  Densi  et    Rari,  necnon  Coitionis  et  Expan- 

sionis  Materiae  per  spatia. 
Historia  Gravis  et  Levis. 
Historia  Sympathise  et  Antipathiae  Rerum. 
Historia  Sulphuris,  Mercurii,  et  Salis. 
Historia  Vitae  et  Mortis. 


HISTOEIA   NATUBAIIS  ET  EXPERIMENTALIS 
AD  CONDENDAI   PHILOSOPHIAI : 

SIVE 

PHENOMENA     UNIVERSI : 

QU^E    EST   IXSTAURATIONIS   MAGNiE    PARS    TERTIA. 


Monendi  utique  sunt  homines,  et  per  fortunas  suas 
rogandi  atque  obsecrandi,  ut  animos  submittant  et  sci- 
entias  in  Mundo  Majore  quadrant ;  quinetiam  de  phi- 
losophia  vel  cogitationem  abjiciant,  vel  modicos  saltern 
et  tenues  fructus  ex  ilia  sperent,  usque  dum  Historia 
Naturalis  et  Experimental,  diligens  et  probata,  com- 
parata  sit  et  confecta.  Quid  enim  sibi  volunt  ista 
cerebella  hominum,  et  potentes  nugaa  ?  Fuerunt  apud 
antiquos  placita  philosophorum  valde  numerosa  ;  Py- 
thagorae,  Philolai,  Xenophanis,  Heracliti,  Empedoclis, 
Parmenidis,  Anaxagorae,  Leucippi,  Democriti,  Platonis, 
Aristotelis,  Theophrasti,  Zenonis,  aliorum.  Hi  omnes 
mundorum  argumenta,  tanquam  fabularum,  pro  arbit- 
rio  confinxerunt,  easque  fabulas  suas  recitarunt,  pub- 
licarunt  ;  alias  magis  concinnas  certe  et  probabiles, 
alias  duriores.  At  nostris  saeculis,  propter  instituta 
scholarum  et  collegiorum,  cohibentur  ingenia  magis  ; 
neque  propterea  omnino  cessatum  est :  Patricius,  Te- 
lesius,   Brunus,    Severinus    Danus,    Gilbertus   Anglus, 


206  HISTORIA  NATURALIS 

Campanella,1  scenam  tentarunt,  et  novas  fabulas  ege- 
runt,  nee  plausu  celebres  nee  argumento  elegantes. 
Num  haac  miramur  ?  Quasi  vero  non  possint  infi- 
nita  oriri  hujusmodi  placita  et  sectae,  omnibus  saeculis  ? 
Neque  enim  est,  aut  erit,  hujusce  rei  finis  aliquis  aut 
modus.  Alius  aliud  arripit,  aliis  alia  placent,  nihil  est 
luminis  sicei  et  aperti  ;  quisque  ex  phantasiae  suae  cel- 
lulis,  tanquam  ex  specu  Platonis,  philosophatur  ;  ingenia 
sublimiora,  acutius,  foelicius  ;  tardiora,  minore  successu, 
sed  aequa  pertinacia.  Quin  non  ita  pridem,  ex  quorun- 
dam  virorum  doetoruni,  et  prout  nunc  sunt  res  excel- 
lentium,  disciplina,  scientiae  (credo  propter  varietatis 
et  licentiae  taedia)  intra  certos  et  descriptos  authores 
coercentur,  atque  ita  cohibitae  senioribus  imponuntur, 
adolescentibus  installantur ;  ut  jam  (quod  cavillatus 
est  Cicero  in  Caesaris  annum)  Stella  Lyrce  ex  edicto 
oriatur?  et  authoritas  pro  veritate,  non  Veritas  pro 
authoritate  sit.  Quod  genus  institutionis  et  disciplina? 
ad  usum  praesentem  egregie  valet ;  sed  idem  meliorum 
indicit  exilium.  Nimirum  primorum  parentum  pecca- 
tum  et  luimus  et  imitamur.  Illi  Dei  similes  esse  volu- 
erunt,  posteri  eorum  adhuc  magis.  Etenim  mundos 
creamus,  natura?  prasimus  et  dominamur,  omnia  ita  se 
habere  volumus  prout  nostras  fatuitati  consentaneum 
fore  videtur,  non  prout  Divinae  Sapientiae,  nee  qualia 
inveniuntur  in  rebus  ipsis  ;  nee  scio  an  res  aut  ingenia 
magis  torqueamus  ;  sed  plane  sigilla  imaginis  nostrae 
creaturis  et  operibus  Dei  imprimimus,  non  Creatoris 
sigilla  cum  cura  inspicimus  et  agnoscimus.  Itaque 
non   iinmerito   iterum  de  imperio  in   creaturas  decidi- 

1  This  is,  I  believe,  the  only  passage  in  which  Bacon  mentions  Cam- 
panella. 

2  Pint    in  Jul.  Cffis.  p.  735. 


ET   EXPERIMENTALIS.  207 

mus,  et  cum  post  lapsum  hominis  nihilominus  clomina- 
tio  nonnulla  in  creaturas  reluctantes  relicta  fuerit,  ut 
per  veras  et  solidas  artes  subigi  et  flecti  possint,  id 
ipsum  ex  insolentia  nostra,  et  quia  Dei  similes  esse 
volumus  et  propria^  rationis  dictamina  sequi,  maxima 
ex  parte  amittimus.  Quamobrem,  si  qua  est  erga 
Creatorem  humihtas,  si  qua  operum  ejus  reverentia 
et  magnificatio,  si  qua  charitas  in  homines  et  erga 
necessitates  et  aerumnas  liumanas  relevandas  studium, 
si  quis  amor  veritatis  in  naturalibus,  et  odium  tene- 
brarum,  et  intellectus  purificandi  desiderium  ;  orandi 
sunt  homines  iterum  atque  iterum,  ut  (missis  paulis- 
per  aut  saltern  sepositis  philosophiis  istis  volaticis  et 
pra3posteris,  qua3  theses  hypothesibus  anteposuerunt, 
et  experientiam  captivam  duxerunt,  atque  de  operibus 
Dei  triumpharunt,)  summisse,  et  cum  veneratione  qua- 
dam,  ad  volumen  creaturarum  evolvendum  accedant  ; 
atque  in  eo  moram  faciant,  meditentur,  et  ab  opinioni- 
bus  abluti  et  mundi  caste  et  integre  versentur.  Hie 
est  ille  sermo  et  lingua,  qui  exivit  in  omnes  fines  ter- 
ras,1 nee  confusionem  Babylonicam  passus  est  ;  hunc 
perdiscant  homines,  et  repuerascentes,  atque  iterum  in- 
fantes facti,  abecedaria  ejusdem  in  manibus  habere  dig- 
nentur.  In  interpretatione  autem  ejus  eruenda  atque 
enucleanda  nulli  operas  parcant,  sed  strenue  procedant, 
persistant,  immoriantur.  Cum  igitur  in  Instauratione 
nostra  historiam  naturalem,  qualis  sit  in  ordine  ad 
finem  nostrum,  in  tertia  operis  parte  collocaverimus  ; 
hanc  rem  praevertere  et  statim  aggredi  visum  est. 
Etsi  enim  haud  pauca,  eaque  ex  praecipuis,  supersint 
in  Organo  nostro  absolvenda,  tamen  consilium  est, 
universum    opus    Instaurationis    potius    promovere    in 

i  Ps.  ix.  4.  —  J.  s. 


208  HISTORIA  NATURALIS 

multis,  quam  perficere  in  paucis  ;  hoc  perpetuo,  max- 
imo  cum  ardore  (qualem  Deus  mentibus,  ut  plane  con- 
fidimus,  addere  solet),  appetentes,  ut  quod  adhuc  nnn- 
quam  tentatum  sit,  id  ne  jam  frustra  tentetur.  Simul 
subiit  animum  ilia  cogitatio :  spargi  proculdubio  per 
Europam  complura  ingenia,  capacia,  libera,  excelsa, 
subtilia,  solida,  constantia.  Quid  si  quis,  tali  ingenio 
praeditus,  rationem  et  usum  Organi  nostri  capiat,  pro- 
bet  ?  Tamen  non  habet  quid  agat,  nee  quomodo  se  ad 
philosophiam  comparet  aut  accingat.  Si  esset  res  quae 
lectione  librorum  philosophicorum  aut  disputatione  aut 
meditatione  perfici  posset,  sufficeret  fortasse  ille,  quis- 
quis  sit,  et  abunde  illud  praestaret.  Quod  si  ad  his- 
toriam  naturalem  et  experimenta  artium  ilium  remit- 
timus  (id  quod  facimus),  haeret,  non  est  instituti  ejus, 
non  otii,  non  impensae.  Atqui  non  est  postulandum 
nobis,  ut  quis  Vetera  dimittat,  antequam  in  possessio- 
nem meliorum  iuducatur.  Postquam  autem  naturae  et 
artium  historia  fi delis  et  copiosa  collecta  et  digesta 
fuerit,  atque  veluti  ante  oculos  hominum  posita  et  ex- 
plicata,  non  tenuis  est  spes,  ingenia  de  quibus  diximus 
grandia  (qualia  et  in  antiquis  philosophis  viguerunt 
et  adhuc  non  raro  reperiuutur),  cum  tantae  antehac 
fuerint  efficaciae  ut  veluti  ex  scalmo  aut  concha  (rara 
scilicet  experientia  et  frivola)  naviculas  quasdam  phil- 
osophiae,  admirabili  structura  quoad  opificium,  aedifi- 
caverint ;  multo  magis  postquam  sylvam  et  materiem 
nacta  sint,  solidiores  structuras  excitatura  ;  idque  licet 
via  veteri  pergere  malint,  nee  via  nostri  Organi  (quae, 
ut  nobis  videtur,  aut  unica  est  aut  optima)  uti.  Ita- 
que  hue  res  redit,  ut  Organum  nostrum,  etiamsi  fuerit 
absolutum,  absque  Historia  Naturali  non  multum  ; 
Historia  Naturalis  absque  Organo  non  parum,  instau- 


ET  EXPERIMENTALIS.  209 

rationem  scientiarum  sit  provectura.     Quare  omnino 

et  ante  omnia  in  hoc  incumbere   satius  et  consultius 

visum  est.     Deus  universi  Conditor,  Conservator,  In- 

staurator,  hoc  opus,  et  in  ascensione  ad  gloriam  suam, 

et  in  descensione  ad  bonum  humanum,  pro  sua 

erga  homines   benevolentia   et   miseri- 

cordia,  protegat  et  regat,  per 

Filium    suum    unicum, 

nobiscum  Deum. 


VOL.  III.  14 


NORMA  HISTORIC  PRESENT/IS. 


Quamvis  sub  finem  ejus  partis  Organi  nostri  quae 
edita  est  praecepta  de  Historia  Naturali  et  Experimen- 
tali  conscrlpserimus ; a  visum  est  tamen  hujus  quam 
nunc  aggredimur  Historiae  normam  et  figuram  et  ac- 
curatius  describere  et  succinctius.  Titulis  in  Catalogo 
comprehensis  qui  pertinent  ad  Concreta,  Titulos  de 
Naturis  Abstractis  (quarum  ibidem,  ut  Historian  Res- 
ervatae,  mentionem  fecitnus)  superaddimus.  Hi  sunt 
Materice  Scliematismi  diversi,  sive  Formce  Primce  Clas- 
sis ;  Motus  Simjplices ;  Summce  Motuum ;  Mensurce 
Motuum ;  alia  quaedam.  De  his  Abecedarium  Novum 
confecimus,  et  sub  finem  hujus  voluminis  collocavimus. 

Titulos  (cum  ad  omnes  nullo  modo  sufficiamus)  non 
ex  ordine,  sed  ex  delectu  sumpsimus  ;  quorum  scilicet 
inquisitio,  aut  propter  usum  erat  gravissima,  aut  prop- 
ter copiam  experimentorum  maxime  commoda,  aut 
propter  obscuritatem  rei  maxime  difficilis  et  nobilis, 
aut  propter  discrepantiam  titulorum  inter  se  latissime 
patens  ad  exempla. 

In  titulis  singulis,  post  Aditum  quendam  aut  praefa- 
tionem,  statim   Topica  Particularia,  sive    articulos    in- 

1  Namely  in  the  Parasceve  ad  Uisloriam  Naturalem  et  Expevimentalem, 
which  was  published  with  the  first  two  books  of  the  Novum  Organum,  of 
which  it  was  to  be  the  penultimate  section.     See  Nov.  Org.  ii.  21. 


212  NORMA  HISTORIC  PR^ESENTIS. 

quisitionis,  proponimus,  turn  ad  lumen  inquisitionis 
praesentis  turn  ad  provocationem  futura3.  Domini 
enim  quaestionum  sumus,  rerum  non  item.  Neque 
tarn  en  quaestionum.  ordinem  in  Historia  ipsa  praecise 
observamus,  ne  impedimento  sit  quod  pro  auxilio  ad- 
hibetur. 

Historia  et  Experimenta  omnino  primas  partes  te- 
nent.  Ea,  si  enumerationem  et  seriem  rerum  particu- 
larium  exhibeant,  in  Tabulas  conficiuntur ;  aliter  seor- 
sum  excipiuntur. 

Cum  Historia  et  Experimenta  saepissime  nos  dese- 
rant,  praesertim  Lucifera  ilia  et  Instantiae  Crucis,  per 
quas  de  veris  rerum  causis  intellectui  constare  possit, 
Mandata  damus  de  experiments  novis,  quantum  pro- 
spicere  animo  possumus,  aptis  ad  id  quod  quaeritur. 
Haec  mandata  tanquam  Historia  designata  sunt.  Quid 
enim  aliud  nobis,  primo  viam  ingredientibus,  relinqui- 
tur? 

Experimenti  alicujus  subtilioris  modum  quousi  sumus 
explicamus,  ne  error  subsit ;  utque  alios  ad  meliores  et 
magis  exactos  modos  exeogitandos  excitemus. 

Monita  et  cautiones  de  rerum  fallaciis,  et  qui  in 
inquirendo  et  inveniendo  possint  occurrere  erroribus  et 
scrupulis,  aspergimus ;  ut  phantasmata  omnia,  quan- 
tum fieri  potest,  tanquam  exorcismo  fugemus. 

Observationes  nostras  super  Historiam  et  Experi- 
menta subteximus,  ut  interpretatio  naturae  magis  sit 
in  procinctu. 

Commentationes  et  tanquam  rudimenta  quasdam  In- 
terpretationis  de  Causis,  parce,  et  magis  suggerendo 
quid  esse  possit  quam  definiendo  quid  sit,  interponi- 
mus. 

Canones,  sed  tamen  mobiles,  sive  axiomata  inchoata 


NORMA  HISTORIC  PRiESENTIS.  213 

quae  nobis  inquirentibus,  non  pronunciantibus,  se  offe- 
runt,  praescribimus  et  constituimus.  Utiles  enim  sunt, 
si  non  prorsus  veri. 

Utilitatis  humanae  nunquam  obliti  (licet  lux  ipsa 
dignior  sit  iis  quae  a  luce  monstrantur),  Vellicationes  de 
Practica  attentioni  et  memoriae  hominum  subjicimus ; 
cum  nobis  constet  talem  et  tarn  infoelicem  esse  homi- 
num stuporem,  ut  quandoque  res  ante  pedes  positas, 
nisi  moniti,  non  videant,  sed  praetereant. 

Opera  et  res  impossibiles,  aut  saltern  adhuc  non  in- 
ventas,  quae  sub  singulis  titulis  cadunt,  proponimus ; 
atque  una  ea  quae  jam  inventa  sunt  et  in  hominum 
potestate,  atque  Impossibilities  illis  et  non  inventis  sunt 
Proxima  et  maxime  cognata,  subjungimus ;  ut  simul  et 
industria  humana  excitetur  atque  animi  addantur. 

Patet  ex  antedictis,  Historiam  praesentem,  non  tan- 
tum  Tertiae  Partis  Instaurationis  vices  supplere,  sed 
praeparationem  esse  non  contemnendam  ad  Quartam, 
propter  titulos  ex  Abecedario,  et  Topica;  et  ad  Sex- 
tain, propter  Observationes  Majores,  Commentationes, 
et  Canones. 


. 


HISTORIA   YENTORUM.1 


ADITUS,   SIVE   PR^EFATTO. 

Venti  humanae  genti  alas  addiderunt.  Eorum  enim 
dono,  feruntur  homines  et  volant ;  non  per  aerem  certe, 
seel  per  maria ;  atque  ingens  patet  janua  commercii,  et 
fit  mundus  pervius.  Terrae  autem  (quae  gentis  hu- 
manae  sedes  est  et  domicilium)  scopse  sunt ;  eamque, 
atque  simul  aerem  ipsum,  everrunt  et  mundant.  At- 
tamen  et  mare  infamant,  alioqui  tranquillum  et  innox- 
ium ;  neque  alias  sine  maleficio  sunt.  Motuni,  absque 
opera  human  a,  cient  magnum  et  vehementem ;  unde 
et  ad  navigandum  et  ad  molendum  veluti  operarii 
conducti  sunt ;  et  ad  multo  plura  adhiberi  possunt,  si 
humana  non  cesset  diligentia.  Natura  ipsorum  inter 
secreta  et  abdita  reponi  solet ;    nee  mirum,  cum  nee 

1  The  Bistoria  Vitce  et  Mortis,  which  was  published  in  the  following 
year,  is  described  in  the  title-page  as  "Francisci  B.  de  V.  Sec.  Historia 
Vitae  et  Mortis;  sive  Titulus  Secundus  in  Historia  Naturali  et  Experimen- 
tal! ad  condendam  Philosophiam ;  qu:e  est  Instaurationis  magnae  pars 
tertia."  To  preserve  symmetry,  the  Historia  Ventorum  should  have  been 
described  here  in  a  similar  title-page,  as  Titulus  Primus  in  Hist.  Nat.  et 
Exp.  &c ;  for  the  title  at  the  beginning  of  the  volume,  the  dedication,  the 
preface  commencing  Manendi  utlque  sunt  homines,  and  the  Norma  Illstorice 
prcesentis,were  meant  to  apply  to  the  whole  series  of  histories  which  should 
have  followed.  But  the  fragmentary  and  imperfect  character  of  the  work 
is  best  represented  by  printing  each  piece  in  its  original  form.  — J.  S. 


216  HISTORIA  VENTORUM. 

aeris  natura  et  potestas  cognita  quoquo  modo  sit ;  cui 
famulantur  et  parasitantur  venti,  ut  (apud  poetas) 
jEolus  Junoni.  Primariae  creaturae  non  sunt,  nee 
ex  operibus  sex  dierum ;  quemadmodum  nee  reliqua 
meteora  quoad  actum  ;  sed  post-nati,  ex  ordine  crea- 
tionis. 


HISTORIA  VENTORUM.  217 


TOPICA   PARTICULARrA: 


SIVE 


Articuli  Inquisitionis  de  Vends. 

1.     Describito  ventos  ex  diligentia  nautica,  et  im- 
ponito  nomina  ip 
modo  constantia. 


en~    ponito  nomina  ipsis,  sive  Vetera  sive  nova, 


Venti  vel  Generales  sunt,  vel  Stati,  vel  Asseclae, 
vel  Liberi.  Generales  voco,  qui  semper  flant ;  Statos, 
qui  certis  temporibus  ;  Asseclas,  qui  frequentius  ;  Libe- 
ros,  qui  indifFe renter. 

2.  An  sint  venti  aliqui  Generales,  atque  ipsissimi 
V7aiesGene~     m°tus  aeris ;  et,  si  sint,  in  qua  consecutione 

motus,  et  in  quibus  locis  spirent  ? 

3.  Qui  venti  anniversarii  sint,  aut  redeuntes  per 
Venn  stan.      vices,  et  in  quibus  regionibus  ?      An   inve- 

niatur  ventus  aliquis  ita  praecise  Status,  ut 
redeat  regulariter  ad  dies  certos  et  horas, 
instar  aestus  maris? 

4.  Qui  venti  sint  Asseclae,  et  familiares  Regionum  ; 
Venti  Assecia.  qUj  Temporum,  in  iisdem  regionibus  ;    qui 

Verni  ;  qui  ^Estivales ;  qui  Autumnales  ; 
qui  Brumales ;  qui  ^Equinoctiales ;  qui 
Solstitiales  ;  qui  Matutini,  Meridiani,  Ves- 
pertini,  Nocturni  ? 

5.  Quales  sint  venti  Marini ;  quales  qui  spirant  a 

Continente?  Differentias  autem  Marino- 
rum  et  Terrestrium  diligenter  exeipito,  tarn 


218  HISTORIA  VENTORUM. 

eorum  qui  in  terra  et  mari,  quam  eorum 
qui  a  terra  et  mari. 

6.  An  non  spirent  venti  ex  omni  Plaga  Cceli  ? 

Venti  Liberi. 

Venti  non  multo  plus  Plagis  Coeli,  quam  Qualitat- 
ibus,  variant.  Alii  vehementes,  alii  lenes ;  alii  con- 
stantcs,  alii  mutabiles  :  alii  calidi,  alii  frigidi ;  alii  hu- 
mectant  magis  et  solvunt,  alii  desiccant  et  constipant ; 
alii  congregant  nubes  et  sunt  pluviosi  vel  etiam  procel- 
losi,  alii  dissipant  et  sunt  sereni. 

7.  Inquirito  et  narrato,  qui  sint  venti  uniuscujus- 

Qltorumedi^en"  ciXLe  sPec^e^  ex  praedictis,  et  quomodo  varient 
versae.  secundum  remones  et  loca  ? 

Origines  locales  ventorum  triplices  ;  aut  dejiciun- 
tur  ex  alto ;  aut  emanant  a  terra ;    aut  conflantur  in 

ipso  corpore  aeris. 

8.  Secundum  has  tres  Origines  de  ventis  inquirito. 
tes'fentorum"    Q11^  scilicet  ex  ipsis  dejiciautur  de   Media 

(quam  vocant)  Regione  Aeris ;  qui  vero  ex- 
pirent  e  Cavis  Terra3,  sive  illi  erumpant 
confertim,  sive  efflent  insensibiliter  et  spar- 
sim,  et  postea  glomerent  ut  rivuli  in  fluvi- 
um ;  qui  denique  generentur  passim  ex  tu- 
moribus  sive  expansionibus  aeris  proximi  ? 

Neque  Generationes  ventorum  Originales  tantum ; 
sunt  et  Accidentales,  ex  compressionibus  aeris  scilicet, 
et  percussionibus  et  repercussionibus  ejus. 

9.  De    hujusmodi    ventorum    Generationibus    Acci- 

^ccTientaies    ^entalibus    inquirito.      Generationes  vento- 

veutorum.     rum    proprje   llon   sunt ;  eteuim    augent   et 

fortificant  ventos  potius,  quam  producunt 
et  excitant. 


HISTORIA  VENTORUM.  219 

De  communitate  ventorum  hactenus.  Reperiun- 
tur  autem  venti  rari  et  prodigiosi,  quales  sunt  Praester, 
Turbo,  Ecnephias.1  Hi  super  terram.  At  sunt  et 
subterranei,  quorum  alii  sunt  vaporosi  et  mercuriales  : 
ii  percipiuntur  in  raineris ;  alii  sulphurei :  illi  emittun- 
tur,  nacti  exitum  in  terras  motibus,  aut  etiam  effer- 
vescunt  ex  montibus  ardentibus. 

10.  De  hujusmodi  ventis  Raris  et  Prodigiosis,  at- 
Venti  extraor-  qUe  ac|eo   jg  omnibus  ventorum   Miraculis 

amain  et  na-       i 

tus  repentini.    inqUiritO. 

A  speciebus  ventorum  transeat  inquisitio  ad  Con- 
faeientia  ad  ventos  (ita  enim  loqui  volumns,  quia  vo- 
cabulum  Efficientis  plus  signifieat,  voeabulum  Con- 
coinitantis  minus,  quam  intelligimus),  atque  ad  ea  quae 
ventos  putantur  exeitare  aut  sedare. 

11.  Circa  Astrologiea  de  ventis  inquirito  parce,  nee 
C°ad venitos?  et  c^e  accuratis  Scliematibus  Coili  curato  ;  tan- 

ISSSt'SS'i!?  tummodo  observationes  manifestiores  de  ven- 

Bedantia  lp- 

sos-  tis  ingruentibus  circa  exortus  aliquorum  as- 

trorum,  aut  circa  eclipses  luminarium,  aut 
conjunctiones  planetarum,  lie  negligito  ;  nee 
minus  quatenus  pendent  ex  viis  solis  aut 
lunae. 

12.  Quid  confaciant  Meteora  diversorum  generum 

ad  ventos  ?  Quid  Terras  Motus,  quid  Im- 
bres,  quid  Concursus  ventorum  ad  invicem? 
Concatenata  enim  sunt  ista,  et  alterum  al- 
terum  trahit. 

13.  Quid  confaciant  ad  ventos,  Vaporum  et  Exhala- 

tionum  diversitas  ?  Et  quae  ex  ipsis  sint  ma- 
gis  generativa  ventorum,  et  quatenus  natura 
ventorum  sequatur  hujusmodi  Materias  suas  ? 

1  See  Plinv,  ii.  49.  and  50. 


220  HISTORIA   VENTORUM. 

14.  Quid  con facian t  ea  quae  hie  in  Terra  sunt  aut 

fiunt,  ad  ventos ;  quid  montes,  et  solutiones 
nivium  in  ipsis ;  quid  moles  glaciales,  quae 
in  mari  innatant  et  deferuntur  alicubi ;  quid 
differentiae  soli  aut  terrae  (modo  hoc  fuerit 
per  tractus  majores)  veluti  palucles,  arenae, 
sylvae,  campestria  ;  quid  ea  quae  hie  apud 
homines  aguntur,  veluti  incensiones  ericae 
et  similium,  ad  culturam  agrorum ;  incen- 
siones segetum  aut  villarum  in  bellis ;  des- 
iccationes  pallidum  ;  displosiones  continuae 
bombardarum  ;  sonitus  campanarum  simul 
in  magnis  urbibus  ;  et  shnilia  ?  Festucae 
certe  sunt  res  nostras,  sed  tamen  aliquid 
possunt. 

15.  De  omnimodis    Excitationibus    aut    Sedationi- 

bus  ventorum  inquirito,  sed  parce  de  fabu- 
losis  aut  superstitiosis. 

A  Confacientibus  ad  ventos  transeat  inquisitio  ad 
inquirendos  Limites  ventorum  ;  de  Altitudine,  Exten- 
sione,  Duration  e  eorum. 

16.  Inquirito  diligenter  de  Altitudine  sive  Eleva- 
Limites  vento-  tione  ventorum  :  atque  si  sint  fastioja  mon- 

rum.  ^  c> 

tinm  ad  quae  venti  non  aspirent ;  aut  si  con- 
spiciantur  nubes  quandoque  stare  et  non 
movere,  flantibus  eodem  tempore  ventis  for- 
titer  hie  in  terra. 

17.  Inquirito  diligenter  de  Spatiis  quae  venti  dep- 

rehensi  sunt  simul  occupare,  et  ad  quos 
terminos  ?  Exempli  gratia,  si  Auster  fla- 
verit  tali  loco,  an  constet  quod  eodem  tem- 
pore   Aquilo    flaverit    ab    illinc    milliaribus 


HISTORIA  VENTORUM.  221 

decern  ?  Contra,  in  quantas  angustias  venti 
recligi  possint,  ita  nt  fluant  venti  (id  quod 
fieri  videtur  in  Turbinibus  nonnullis)  tan- 
quam  per  canales. 

18.  Inquirito  ad  quod   tempus,  vel   maximum  vel 

medium  vel  minimum,  continuari  soleant 
venti,  et  deinde  flaccescere  et  tanquam  ex- 
pirare  ;  qualis  etiam  esse  soleat  ortus  et  in- 
ceptio  ventornm,  qualis  languor  et  cessatio ; 
subito,  gradatim,  quoquo  modo? 

A  Limitibus  ventorum  transeat  inquisitio  ad  Suc- 
cessiones  ventornm,  vel  inter  se  vel  respectu  pluviae 
et  imbrium.  Cum  enim  choreas  ducant,  ordinem  sal- 
tationis  nosse  jucundum  fnerit. 

19.  An  sit  aliqna  regula,  aut  observatio  panlo  cer- 
^vento'rum8      ^or»  de  Suceessionibus  ventorum  ad  invicem, 

sive  ea  sit  in  ordine  ad  motum  solis,  sive 
alias  ;  et  si   sit,   qualis  sit  ilia  ? 

20.  Circa  Successionem   et  Alternationem  Vento- 

rum et  Pluviae  inquirito  ;  cum  illud  famil- 
iare  et  frequens  sit,  ut  Pin  via  sedet  Ventos, 
Venti  compescant  et  dissipent  Plnviam. 

21.  An    post    certam  Periodum  annorum  redinte- 

gretnr  Successio  ventorum  ;  et  si  ita  sit, 
quae  sit   ea  periodus  ? 

A  Successionibus  ventorum  transeat  inquisitio  ad 
Motus  ipsorum.  Motus  ventorum  septem  inquisitioni- 
bus  absolvuntur ;  quorum  tres  superioribus  articulis 
continentur,  quatuor  adhuc  manent  intactae.  Nam  de 
motu  ventorum  dispertito  per  plagas  cceli  inquisitum 
est.     Etiam  de  motu  trium  linearum,  sursum,  deorsum, 


222  HISTORIA  VENTORUM. 

lateraliter.  Etiam  de  accidentali  motu  compressio- 
num.  Restant  motus  quartus  Progressivus ;  quintus 
Undulationis  ;  sextus  Conflictus  ;  septimus  in  Organis 
et  Machinis  Humanis. 

22.  Cum  Progressus  sit  semper  a  termino,  de  loco 
MwnStorum8i    P*™*   ortus,   et    tanquam    fontibus    alicujus 

venti,  quantum  fieri  potest,  diligenter  in- 
quirito.  Siquidem  videntur  venti  Famae 
similes.  Nam  licet  tumultuentur  et  per- 
currant,  tamen  caput  inter  nubila  condunt. 
Item  de  Progressu  ipso.  Exempli  gratia, 
si  Boreas  vehemens,  qui  flaverit  Eboraci 
ad  talem  diem  aut  horam,  flaverit  Londini 
biduo  post  ? 

23.  De    Undulatione    ventorum    inquisitionem    ne 

omittito.  Undulationem  vocamns  eum  mo- 
tum  quo  ventus  ad  parva  intervalla  intendi- 
tur  et  remittitur,  tanquam  undae  aquarum; 
quarum  vices  optime  percipiuntur  ex  auditu 
in  aedibus.  Eo  autem  mams  notato  dili- 
genter  diflferentias  Undulationis,  sive  Sulca- 
tionis  inter  aerem  et  aquam;  quia  in  aere 
et  vends  deest  motus  gravitatis,  qui  pars 
magna  est  Undulationis  in  aquis. 

24.  De   Conflictu  et   concursu  ventorum  flantium 

ad  idem  tempus  diligenter  inquirito.  Primo, 
utrum  flent  simul  plures  venti  Originales, 
non  dicimus  reverberantes  ?  Et,  si  hoc  ita 
sit,  quales  Euripos  in  motu,  quales  rursus 
Condensationes  et  Alterationes  in  corpore 
aeris  gignant  ? 

25.  An   venti  alii   eodem    tempore  flent  superius, 

alii  hie  apud  nos  in  imo  ?     Quandoquidem 


HISTORIA  VENTORUM.  223 

observatum  est  a  nonnullls,  interdum  nubes 
ferri  in  contrarium  versionis  pinnaculi ;  etiam 
nubes  ferri  forti  aura,  cum  hie  apucl  nos 
fuerit  summa  tranquillitas. 

26.  Fiat  deseriptio  diligens  admodum  et  particu- 

laris  Motus  ventorum  in  impulsu  Navium 
per  vela. 

27.  Fiat  deseriptio  motus  ventorum  in  velis  Molen- 

dinorum  ad  ventuin  ;  in  volatu  accipitrum 
et  avium,  etiam  in  vulgaribus  et  ludicris, 
veluti  signorum  explicatorum,  draconum 
volantium,  duellorum  ad  ventum,  &c. 

A  Motibus  ventorum  transeat  inquisitio  ad  Vim  et 
Potestates  ipsorum. 

28.  Quid  possint  et  agant  venti  circa  Currentes  et 
P°t^rumesven    ^stus    aquarum,   et    circa    detentiones,    im- 

missiones,  et  inundationes  ipsarum  ? 

29.  Quid  circa  Plantas  et  Insecta,  inducendo  locus- 

tas,  erucas,  malos  rores  ? 

30.  Quid  circa  Purgationem  et  Infectionem  aeris, 

et  circa  Pestilentias,  morbos,  et  aflfectus  ani- 
malium  ? 

31.  Quid  circa   Delationem  Specierum   (quas  vo- 

cant)  Spiritalium,  ut  Sonorum,  Radiorum, 
et  similium  ? 

A  Potestatibus  ventorum  transeat  inquisitio  ad 
Prognostica  ventorum,  non  solum  propter  usum  pra3dic- 
tionum,  sed  quia  maim  ducunt  ad  causas ;  prognostica 
enim  aut  Prapparationes  rerum  monstrant  antequam 
perducantur  ad  actum,  aut  Inchoationes  antequam 
perducantur  ad  sensum. 


224  HISTORIA  VENTORUM. 

32.  Colligantur,  cum  diligentia  bona,  Prognostica 
VTrentoT\xm      ventorum  omnigena  (pra3ter  astrologica,  de 

quibus  superius  diximus  quatenns  sint  in- 
quirenda),  sive  petantur  ex  Meteoricis,  sive 
ex  Aqnis,  sive  ex  Instinctu  Animalium,  aut 
quovis    alio  modo. 

Postremo  inquisitionem  claudito,  inquirendo  de  Im- 
itamentis  ventorum,  sive  in  naturalibus  sive  in  arti- 
ficialibus. 

33.  Inquirito  de  Imitamentis  ventorum  in  Natu- 
lDventoruS      ralibus  ;    qualia   sunt  Flatus  in  Corporibus 

Animalium,   flatus    in    Receptaculis    Distil- 
lationum,   &e. 
Inquirito  de  auris  factis  et  Ventis  Artifieialibus, 
ut  follibus,  refrigeratoriis  in  coenaculis,  &c. 

Articuli  tales  sint.  Neque  nobis  dubium  est,  quin 
ad  nonnullos  horum  responderi  non  possit,  secundum 
copiam  experientiae  quam  habemus.  Verum  quemad- 
modum  in  causis  civilibus  quid  causa  postulet  ut  inter- 
rogetur  noverit  jurisconsultus  bonus,  quid  testes  respon- 
dere  possint  non  norit  ;  idem  nobis  circa  Historiam 
Natura3  accidit.     Posteri  caetera  viderint. 


HISTORIA. 


Nomina  Ventorum.. 


Ad  Art.  i.        Nomina  ventis,  potius  ex  ordine  et  gradi- 
bus  numerata,  quam  ex  antiquitate  propria,  imponimus ; 


HISTORIA  VENTORUM. 


225 


hoc  perspicuitatis  et  memoriae  gratia.  Sed  vocabula 
antiqua  adjicimus  quoque,  propter  suffragia  authorum 
veterum,  ex  quibus  cum  baud  pauca  (licet  anxio  quo- 
dam  judicio)  exceperimus,  non  agnoscentur  fere  ilia, 
nisi  sub  nomiuibus  quibus  illi  usi  sunt.  Partitio  autem 
generalis  ea  esto  ;  ut  sint  venti  Cardinales,  qui  spirant 
a  cardinibus  mundi  ;  Semicardinales,  qui  in  dimidiis  : 
Mediani,  qui  in  intermediis.  Etiam  ex  intermediis  Me- 
diani  Majores  vocentur,  qui  in  quadris;  Minores  reliqui. 
Particularis  autem  divisio  ea  est  quae  sequitur. 


Boreas. 

Eurus,        sive 

Auster,        sive 

Zepbyrus,     sive 

Bor.    1.   ad   Eu- 

Subsolanus. 

Notus. 

Favonius. 

rum. 

Eurus      1.      ad  Auster     1.     ad 

Zeph}rrus    1.   ad 

•"5 
< 

Bor.  2.  ad  Eur. 

Austrum.                Zephyrum. 

Boream. 

Eur.  2.  ad  Austr.  j  Aust.  2.  ad  Zeph.  |  Zeph.  2.  ad  Bor. 

sive  Aquilo. 

sive  Vulturnus. 

sive  Libonotus.  1     sive  Coras. 

Bor.  3.  ad  Eur. 

Eurus      3.       ad 

Auster     3.      adjZephyfus  3.   ad 

sive  Meses. 

Austrum. 

Zepbyrum.             Boream. 

« 

Euro-Boreas. 

Euro- Auster.        !  Zephyro-Aust. 

Zephyro  -  Bo- 

< 

0 

Eurus   1.  a  Bo- 

Auster    1.    ab          sive  Lybs. 

reas. 

rea. 

Euro.                  Zepbyrus   1.   ab 

Bor.  1.  a  Zeph. 

c/2 

Austro. 

sive  Thrascias. 

-4 

Eurus  2.  a  Bor. 

Aust.  2.  ab  Euro, 

Zeph.  2.  ab  Aust. 

Bor.  2.  a  Zeph. 

£ 

sive  Caecias. 

sive  Pboenicias. 

sive  Africus. 

sive  Circias. 

0 

Eurus  3.   a  Bo- 

Auster    3.     ab 

Zeph}rrus   3.   ab 

Boreas   3.    a 

rea. 

Euro. 

Austro. 

Zephyro. 

Sunt  et  alia  ventorum  nomina  Apeliotes,  Argestes, 
Olympias,  Scyron,  Hellespontius,  Iapyx.1     Ea  nil  mo- 

1  All  these  names  of  winds  may  be  found  in  Pliny,  ii.  44.  except  Iapyx; 
for  which  see  Seneca,  Nat.  Qutest.  v.  17.  The  identification  of  Eurus  with 
Subsolanus  is  sanctioned  by  Aulus  Gellius,  ii.  22.  Generally  speaking, 
Eurus  is  made  to  correspond  with  Vulturnus.  Gilbert,  in  his  Physiologia, 
iv.  4.,  proposes  to  give  a  table  of  winds  which  apparently  would  have  been 
similar  to  Bacon's;  but  the  MS.  is  imperfect,  and  Gruter  supplies  the  la- 
cuna by  a  transcript  of  the  latter. 

See,  as  to  the  identification  of  Eurus  with  Subsolanus,  Smith,  Voyngt 
and  Shipwreck  of  St.  Paul,  p.  59.,  and  the  appendix. 
VOL.  III.  15 


226  HISTORIA  VENTORUM. 

ramur.  Satis  sit  nomina  ventorum  ex  ordine  et  distri- 
bution e  plagarum  coeli  fixa  imposuisse.  In  interpre- 
tatione  autborum  non  multum  ponimus,  cum  in  ipsis 
authoribus  parum  sit. 

Venti  Liberi. 

Ad  Art.  6.  1.  Non  est  plaga  coeli,  uncle  ventus  non 
spiret.  Quin  si  plagas  coeli  in  tot  partes  dividas  quot 
sunt  gradus  in  Horizonte,  invenias  ventos  aliquando 
alicubi  a  singulis  flantes. 

2.  Sunt  regiones  totre  in  quibus  non  pluit,  aut  raro 
admoclum.  At  non  sunt  regiones  ubi  non  flent  venti, 
et  ssepius. 

Venti  Generates. 

Ad  Art.  2.  De  ventis  Generalibus  phaenomena  rara. 
Nil  mirum,  cum  intra  Tropicos  prascipue  perspiciantur, 
loca  damnata  apud  antiquos. 

1.  Constat  navigantibus  inter  tropicos,  libero  aequore, 
flare  yen  turn  constantem  et  jugem  (JBrizam  vocant 
nautae)  ab  oriente  in  occidentem.  Is  non  ita  segnis  est, 
quin  partim  flatu  proprio,  partim  regendo  currentem 
maris,  id  efficiat,  ut  nequeant  navigantes  versus  Peru- 
viam  eadem  redire  qua  proficiscuntur  via.1 

2.  In  nostris  maribus  Europae,  percipitur  coelo  sereno 
et  sudo,  et  cessantibus  ventis  particularibus,  aura  quse- 
dam  lenis  ab  oriente,  solisequa. 

3.  Recipit  observatio  vulgaris,  nubes  sublimiores  ferri 
plerumque  ab  oriente  in  occidentem  ;  idque  cum,  iisdem 
temporibus,  circa  terrain  aut  tranquillitas  sit  aut  ventus 

1  In  Acosta's  History  of  the  Indies  (I  use  Regnault's  French  translation, 
1600),  the  trade  wind  is  called  brise,  which  corresponds  to  Bacon's  briza. 
Acosta  mentions  the  difference  between  the  course  followed  in  going  to 
Peru  and  in  returning  from  it.     See  Hist,  des  Indes,  iii.  4. 


HTSTORIA  VENTORUM.  227 

diversus.  Id  si  non  semper  faciant,  poterit  in  causa 
esse,  quod  venti  particulares  quandoque  flant  in  sub- 
limi,  qui  ventum  istum  generalem  obruunt. 

Monitum.  Si  quis  sit  talis  Ventus  Generalis  ex  or- 
dine  motus  cceli,  is  non  adeo  firmus  est,  quin  Ventis 
Particularibus  cedat.  Manifestior  autem  est  intra 
Tropicos,  propter  circulos  quos  conficit  majores ; 
etiam  in  sublimi,  propter  eandem  eausam  et  propter 
cursum  liberum.  Quaniobrem,  si  hie  extra  Tropicos 
et  juxta  terram  (ubi  mollis  admodum  et  segnis  est) 
eum  deprehendere  voles,  fiat  experimentum  in  acre 
libero,  et  in  summa  tranquillitate,  et  in  locis  altis,  et 
in  corpore  valde  mobili,  et  tempore  pomeridiano,  quia 
per  id  tempus  ventus  orientalis  particulars  parcius 
flat. 

Mandatum.  Fiat  diligens  observatio  circa  pinnac- 
ula,  et  ejusmodi  flabella,  in  fastigiis  turrium  et  tem- 
plorum,  annon  in  maximis  tranquillitatibus  stent 
perpetuo  versus  occidentem  ? 

4.  Constat  Eurum,  in  Europa  nostra,  esse  ventum 
Phobiiwumn    desiccantem    et    acrem,    Zephyrum    contra 

humectantem  et  almum.  Annon  hoc  fit, 
quia  (posito  quod  aer  moveat  ab  oriente 
in  occidentem)  necesse  est  ut  Eurus,  qui 
moveat  in  eadem  consecutione,  aerem  dis- 
sipet  et  attenuet  ;  uncle  fit  aer  mordax  et 
siccus  ;  Zephyrus  autem,  qui  in  contraria, 
aerem  in  se  vertat  et  condenset ;  unde  fit 
obtusior,  et  demum  humidus. 

5.  Consulito  inquisitionem  de  motu  et  fluxu  aqua- 
PhZquum°n    rum>    utrum    illse   moveant    ab    oriente    ad 

occidentem.  Nam  si  extrema  hoc  motu 
gaudeant,    ccelum    et    aquae,    parum    abest 


228  HISTORIA  VENTORUM. 

quin  aer,  qui  intermedins  est,  ex  eodem 
participet. 

Monitum.  Phenomena  duo,  proxime  posita,  obli- 
qua  appellamus,  quia  rem  designatam  non  recta 
monstrant,  sed  per  consequens ;  id  quod  (cum  deest 
copia  phaenomenorum  rectorum)  etiam  avide  recipi- 
mus. 

Mandatum.  Quod  Brxza  ilia  inter  Tropicos  lucu- 
lenter  spiret,  res  certa,  causa  ambigua.  Possit  ea 
esse,  quia  aer,  more  coeli,  movetur ;  sed  extra  Tropi- 
cos, quasi  imperceptibiliter,  propter  circulos  minores ; 
intra,  manifesto,  propter  circulos  majores  quos  con- 
ficit.  Possit  alia  esse,  quia  calor  omnem  aerem 
dilatat,  nee  se  priore  loco  contineri  patitur.  Ex 
dilatatione  autem  aeris  necessario  fit  impulsio  aeris 
contigui,  quae  brizam  istam  pariat  prout  progreditur 
sol.  Sed  ilia  intra  Tropicos,  ubi  sol  est  ardentior, 
insignior  est ;  extra,  fere  latet.  Videtur  esse  Instan- 
tia  Crucis,  ad  ambiguitatem  istam  tollendam,  si  in- 
quiratur,  utrum  briza  noctu  flet,  an  non  ?  Rotatio 
enim  aeris  etiam  noctu  manet,  at  calor  solis  non 
item. 

6.  At  certum  est  illam  noctu  non  flare,  sed  mane, 
ant  etiam  aurora  adulta.  Nihilominus  non  determinat 
ilia  Instantia  qusestionem.  Nam  condensatio  aeris  noc- 
turna,  praesertim  in  illis  regionibus  ubi  nox  et  dies  non 
magis  pares  sunt  spatiis  quam  difFerentes  calore  et  frig- 
ore,  possit  motum  ilium  naturalem  aeris  (qui  lenis  est) 
hebetare  et  confundere. 

7.  Si  aer  participet  ex  motu  cceli,  sequitur  non  tan- 
tum  quod  Eurus  cum  motu  aeris  concurrat,  Zephyrus 
concertet  ;  verum  etiam  quod  Boreas  tanquam  ab  alto 
spiret,  Auster  tanquam  ab  imo,  in  hemisphaerio  nostro, 


HISTORIA  VENTORUM.  229 

ubi  Polus  Antarcticus  sub  terra  est,  Arcticus  elevatur  ; 
idque  etiam  ab  antiquis  notatum  est,  sed  titubanter 
et  obscure ; x  optime  autem  convenit  cum  experientia 
moderna,  quia  briza  (quae  possit  esse  motus  aeris)  non 
est  Eurus  integer,  sed  Euro-aquilo.2 

Venti  Stati. 

Ad  Art.  3.  Ut  in  inquisitione  de  ventis  Generalibus 
Connexw.  nommes  scotomiam  passi  sunt,  ita  in  ilia  de 
ventis  Statis  vertiginem  :  de  ilia  silent,  de  hac  sursum 
et  deorsum  sermones  faciunt  inconditos.  Ignoscendum 
hoc  rnagis,  quod  varia  res  est :  quia  Stati  Venti  cum 
locis  permutantur,  ut  non  iidem  in  ^Egypto,  Graecia, 
Italia  spirent. 

1.  Esse  alicubi  Statos  Ventos,  etiam  nomen  imposi- 
tum  declarat ;  ut  et  nomen  alteram  Etesiarum,  quod 
Anniversarios  sonat. 

2.  Apud  antiquos  inter  causas  inundationis  Nili 
ascripta  est,  quod  eo  anni  tempore  Venti  Etesise  (Aqui- 

1  Bacon  means  that  in  our  hemisphere  there  is  a  constant  cause  tending 
to  make  north  winds  more  common  than  south,  as  well  as  one  which  tends 
to  make  east  winds  more  common  than  west.  These  causes  combined 
m»ke  the  trade  wind  blow  from  the  north-east.  That  north  winds  predom- 
inate over  south,  arises  in  his  opinion  from  this:  that  the  north  wind  blows 
straight  down  from  the  North  Pole;  whereas  wind  from  the  South  Pole, 
which  is  below  our  horizon,  can  only  reach  us  by  a  devious  course.  The 
confusion  of  thought  in  this  passage  is  the  same  as  that  which  has  given 
rise  to  the  names  vent  d'amont  and  vent  d'aval,  for  the  north  and  south 
winds  respectively.  See  Id^ler,  Meteorol.  Grcec.  et  Lat.  p.  111.,  who  refers, 
among  other  passages,  to  Pliny,  ii.  48.,  in  illustration  of  the  notion  of  the 
north  wind's  coming  from  above. 

2  Euro-Aquilo  is  the  reading  of  the  Vulgate,  where  the  received  Greek 
text  of  the  Acts  has  Euroclydon.  It  would  be  curious  to  know  whether 
Bacon  took  it  from  the  Vulgate  or  only  formed  it,  as  previously  he  had 
formed  to  denote  the  same  wind  the  word  Euro-boreas.  There  can  be  little 
doubt  that  the  reading  proposed  by  Bentley,  evpanvliuv,  is  correct.  Acts, 
xxvii.  14. 


230  HISTORIA  VENTORUM. 

lones  scilicet)  flarent,  qui  cursum  fluvii  in  mare  inhi- 
bebant  et  retrorsum  volvebant.1 

3.  Inveniuntur  in  mari  currentes,  qui  nee  naturali 
motui  oceani,  nee  decursui  ex  locis  magis  elevatis,  nee 
angustiis  ex  litoribus  adversis  aut  promontoriis  excur- 
rentibus  attribui  possint ;  sed  plane  reguntur  a  Ventis 
Statis. 

4.  Columbum  qui  nolunt  a  relatione  naucleri  His- 
pani,  et  levius  putant  ab  obscuris  antiquitatis  vestigiis 
et  auris,  tarn  certam  et  fixam  de  Indiis  Occidentali- 
bus  opinionem  concepisse,  hue  se  convertunt,  quod  a 
Statis  Ventis  ad  litora  Lusitanise  conjecerit  Continen- 
tem  esse  a  parte  occidentis :  2  res  dubia,  nee  admo- 
dum    probabilis,    cum  ventorum    itinerarium    ad   tam 

i  Herod,  ii.  20.  and  Plin.  v.  10. 

2  Bacon  refers  to  a  story  first  told  by  Oviedo,  that  a  vessel  going  from 
Spain  to  England  was  driven  out  of  its  com*se  so  far  as  to  reach  the  West 
Indies;  that  on  their  return  home  all  the  crew,  which  had  been  reduced  to 
the  pilot  and  three  or  four  sailors,  were  sick,  and  shortly  afterwards  died; 
that  the  pilot  died  in  the  house  of  Columbus,  and  that  from  him  Columbus 
obtained  exclusive  possession  of  the  discovery,  which  had  been  acciden- 
tally made.  Oviedo  says  that  this  story  was  commonly  told,  but  that  he 
would  not  vouch  for  its  truth.  Humboldt  remarks  that  this  story  was  not 
brought  forward  in  the  fiscal  proceedings,  and  that  Oviedo  was  the  first  to 
tell  it  (in  1535).  He  adds  that  it  was  not  till  1609  that  Garcilasso  de  la 
Vega  ventured  to  give  a  name — Alonzo  Sanchez  de  Hecelva — to  the 
pilot,  and  a  date — 1484  —  to  the  story.  The  authority  for  Bacon's  state- 
ment is  Peter  Martyr  Anghiera,  who  says  that  Columbus  had  often  re- 
marked from  the  shore  of  Portugal,  in  certain  times  of  the  year,  there  blew 
from  the  west  a  steady  wind  which  lasted  for  many  days,  and  considered 
that  it  could  only  come  from  the  earth  which  generated  it  on  the  other  side 
of  the  sea.  It  is  remarkable  that  neither  Ferdinand  Columbus  nor  Her- 
rera,  who  both  speak  of  indications  derived  from  wood  and  other  things 
picked  up  off  the  Azores,  mentions  this  indication  derived  from  the  wind; 
nor  does  Humboldt,  in  his  Examen  Critique  de  V IJistoire  de  Geot/raphie.  It 
is  manifestly  derived  from  the  Aristotelian  doctrine  of  the  origin  of  winds, 
and  not,  as  Bacon  supposed,  from  the  greater  steadiness  of  land  winds 
compared  with  those  which  blow  from  the  sea.  See  Ramusio's  Collection 
of  Voyages,  1606,  vol.  iii.  p.  1.  a.  and  p.  64.  c. ;  and  Humboldt,  I.  c.  vol.  ii 
p.  155. 


HISTORIA  VENTORUM.  231 

lonoros  tractus  vix  attingat.  Magnus  interim  honos 
huic  inquisitioni,  si  uni  axiomati  aut  observationi,  ex 
iis  quas  multas  complectitur,  inventio  Novi  Orbis  de- 
beatur. 

5.  Ubicunque  siti  sunt  montes  alti  et  nivales,  ab 
ea  parte  flant  Venti  Stati  ad  tempus  quo  nives  sol- 
vuntur. 

6.  Arbitror  et  a  paludibus  magnis  qua3  aquis  co- 
operiuntur  hieme,  spirare  Ventos  Statos,  sub  tempora 
quibus  a  calore  solis  siccari  coeperint ;  sed  de  hoc 
mihi  compertum  non  est. 

7.  Ubicunque  generationes  vaporum  fiunt  in  abun- 
dantia,  idque  certis  temporibus,  ibi  scias  Ventos  Statos 
iisdem  temporibus  orituros. 

8.  Si  Venti  Stati  flent  alicubi,  nee  causa  eorum 
reperiatur  in  propinquo ;  scias  Ventos  hujusmodi  Sta- 
tos peregrinos  esse,  et  a  longe  venire. 

9.  Notatum  est,  Ventos  Statos  noctu  non  flare,  sed 
tertia  ab  ortu  solis  hora  insurgere.  Sunt  certe  hu- 
jusmodi  venti  veluti  ex  longo  itinere  defessi,  ut  con- 
densationem  aeris  nocturnam  vix  perfringant,  at  post 
exortum  solis  excitati  paulisper  procedant. 

10.  Omnes  Stati  Venti  (praeterquam  ex  locis  pro- 
pinquis)  imbecilli  sunt,  et  ventis  subitis  se  submit- 
tunt. 

11.  Sunt  complures  Venti  Stati,  quos  nos  non  per- 
cipimus  aut  observamus,  propter  infirmitatem  ipsorum, 
unde  a  ventis  liberis  obruuntur.  Ideo  vix  notantur 
hieme,  cum  venti  liberi  vagantur  magis ;  sed  potius 
versus  aestatem,  cum  venti  illi  erratici  magis  deficiant. 

12.  In  partibus  Europaa  ex  Ventis  Statis  hi  potis- 
simi  sunt.  Aquilones,  a  solstitio  ;  suntque  exortus 
caniculae   turn    prodromi    turn    sequaces  ;    Zephyri,  ab 


232  HISTORIA  VENTORUM. 

aequinoctio  autumnali ;  Euri  a  verno.1  Nam  de  bru- 
mali  solstitio  minus  curandum  propter  hiemis  varie- 
tates. 

13.  Venti  Ornithii,  sive  Aviarii,  qui  nomen  traxe- 
runt  quod  aves  a  regionibus  gelidis  transmarinis  re- 
gionibus  apricis  immittant,2  nihil  pertinent  ad  Ventos 
Statos ;  quia  illi  tempore  saepius  fallunt ;  aves  autem 
eorum  commoditatem,  sive  citius  sive  tardius  flent, 
expectant;  etiam  non  raro,  postquam  flare  paululum 
inceperint  et  se  subinde  verterint,  destituuntur  aves 
et  merguntur  in  pelago,  aliqnando  in  naves  decidunt. 

14.  Pra^cisus  reditus  ventorum  ad  diem  et  horam, 
instar  aestus  maris,  non  invenitur.  Designant  quan- 
doque  authores  nonnulli  diem  ;  sed  potius  ex  conjec- 
tura,  quam  ex  observatione  constante. 

Venti  Assecloe. 
„  a  ^  a    *  R     Ventorum  Asseclarum  vocabulum  nostrum 

Ad  Art.  4.  et  5. 

connexio.  esj-  .  qU0(l  imponere  visum  est,  ne  aut  pe- 
reat  observatio  circa  ipsos  aut  confundatur.  Sensus 
talis  est.  Divide,  si  placet,  annum  in  tres,  quatuor, 
quinque  partes,  in  aliqua  regione.  Quod  si  ventus 
aliquis  ibi  flet  duas,  tres,  quatuor  portiones  ex  ipsis, 
ventus  contrarius  unam  ;  ilium  ventum,  qui  frequen- 
tius  flat,  ejus  regionis  Asseclam  nominamus.  Sic  de 
temporibus. 

1.  Auster  et  Boreas  Asseclae  mundi  sunt ;  frequen- 
tius  enim  per  universum  spirant  illi,  cum  suis  sec- 
tionibus,  quam  Eurus  et  Zephyrus  cum  suis. 

1  Compare  Pliny,  ii.  47. 

2  The  Ornithias  of  Pliny  seems  to  be  a  westerly  wind,  so  called  because 
it  blows  for  nine  days  after  the  swallows  come.     See  Pliny,  ii.  47.  and  48. 


HISTORIA  VENTORUM.  233 

2.  Omnes  venti  Liberi  (non  Stati)  magis  asseclaa 
hiemis  sunt,  quam  asstatis,  maxhne  autem  autumni  et 
veris. 

3.  Omnes  venti  liberi  potius  asseclac  sunt  regionum 
extra  tropicos,  atque  etiam  eirculos  polares,  quam  in- 
tra ;  in  regionibus  enim  torridis  et  conglaciatis  ple- 
runque  parcius  spirant,  in  mediis  frequentius. 

4.  Etiam  omnes  venti  liberi,  praesertim  fortiores  ex 
ipsis,  flant  saapius  et  intensius  mane  et  vesperi,  quam 
meridie  et  noctu. 

f>.  Venti  liberi  in  regionibus  fistulosis  et  cavernosis 
frequentius  spirant,  quam  in  firmis  et  solidis. 

Mantiatum.  Cessavit  fere  humana  diligentia  in 
observations  Ventorum  Asseclarum  in  regionibus 
particularibus,  quod  tamen  fieri  debuit,  et  ad  mul- 
ta  utilis  foret.  Memini  me  a  mereatore  quodam, 
prudenti  viro,  qui  ad  Terram  Piscationis1  coloniam 
duxerat  ibique  hiemarat,  causam  quaesivisse  cur 
regio  ilia  tarn  impense  frigida  haberetur,  cum  clima 
satis  benign um  esset.  Respondit,  rem  esse  fama  ali- 
quanto  minorem,  causam  autem  duplicem.  Unam, 
quod  moles  glaciales  a  currenti  maris  Scythici 
juxta  ea  litora  deveherentur.  Alteram  (quam 
longe  potiorem  duxit),  quod  longe  pluribus  anni 
partibus  spiraret  apud  eos  Zephyr  us,  quam  Earns  ; 
quod  etiam  facit  apud  nos  (inquit)  ;  sed  apud  illos 
a  continenti  et  gelidus,  apud  nos  a  mari  et  tepi- 
dus.  Quod  si  (addidit)  tarn  frequenter  et  diu 
spiraret  in  Anglia  Eurus,  quam  apud  eos  Zephy- 
rus,  longe  forent  intensiora  frigora  apud  nos,  et 
paria  illis  quae  ibi  fiunt. 
6.  Zephyri  sunt  asseclae  horarum  pomeridianarum. 

1  The  terra  piscationis  is  Newfoundland. 


234  HISTORIA  VENTORUM. 

Declinante    enim    sole    frequentius    spirant   venti    ab 
occidente,  ab  oriente  rarius. 

7.  Auster  noctis  assecla  est ;  nam  noctu  et  saepius 
oritur  et  flat  vehementius.     Boreas  autem  interdiu. 

8.  Asseclarum  vero  maris  et  continents,  multae  et 
magna?  sunt  differentiae.  Ea  praecipue,  quae  Columbo 
ansam  praebuit  inveniendi  Novi  Orbis :  quod  venti 
marini  Stati  non  sunt,  terrestres  autem  maxime.1 
Cum  enim  abundet  vaporibus  mare,  qui  ubique  fere 
indifferenter  adsunt,  ubique  etiain  generantur  venti, 
et  magna  inconstantia  hue  illuc  feruntur,  cum  certas 
origin  es  et  fontes  non  liabeant.  At  terra  ad  mate- 
riam  ventorum  valde  inaequaliter  se  habet  ;  cum  alia 
loca  ad  ventos  pariendos  et  augendos  magis  efficacia 
sint ;  alia  magis  destituta.  Itaque  flant  fere  a  parte 
fomitum  suorum,  et  inde  directionem  sortiuntur. 

9.  Non  satis  constat  sibi  Acosta.  Ait  ad  Peru- 
vian! et  maritima  Maris  Australis  fere  per  totum 
annum  spirare  Austros.  Idem  alibi  ait  ad  eas  oras 
spirare  potissimum  ventos  marinos.  At  Auster  illis 
terrestris  est,  ut  et  Boreas  et  Eurus,  tantumque  Zeph- 
yrus  est  illis  marinus.2  Sumendum  quod  certius 
ponit,  hoc  est,  Austrum  esse  ventum  asseclam  et  fa- 
miliarem  earum  regionum  ;  nisi  forte  ex  nomine  Maris 
Australis  vel  phantasiam  vel  modum  loquendi  corru- 
pit,  intelligens  Zephyrum  per  Austrum,  quod  a  Mari 
Australi  spiret.  At  mare,  quod  vocant,  Australe, 
proprie  Australe  non  est,  sed  tanquam  ocean  us  se- 
cundus  occidentalis ;  quando  simili  cum  Atlantico 
situ  exporrigatur. 

i  See  note  2.  at  p.  230. 

2  Acosta,  Hist,  des  Indes,  lii.  20.  and  ii.  13.  There  is  no  discrepancy 
between  the  two  statements,  as  the  coast  of  Peru  runs  from  north-west  to 
south-east. 


HISTORIA  VENTORUM.  235 

10.  Marini  venti  sunt  proculdubio  terrestribus  hu- 
midiores,  sed  tarn  en  puriores,  quique  facilius  et  aequa- 
lius  cum  aere  puro  incorporentur.  Terrestres  enim 
male  coagmentati  et  fumei.  Neque  opponat  quis- 
piam,  eos  debere  esse,  propter  salsuginem  maris,  cras- 
siores.  Natura  enim  terrestris  salis  non  surgit  in 
vaporibus. 

11.  Tepidi  vel  gelidi  sunt  venti  marini,  pro  ratione 
qualitatum  duarum  praedictaram,  humiditatis  et  pu- 
ritatis.  Humiditate  enim  frigora  mitigant  (siccitas 
siquidem  utrumque,  et  calorem  et  frigus,  intendit)  ; 
at  puritate  refrigerant.  Itaque  extra  tropicos,  tepidi ; 
intra,  gelidi. 

12.  Abitror  ubique  ventos  marinos  asseclas  esse  re- 
gionum  (praesertim  maritimarum)  singularum  ;  fre- 
quentius  scilicet  spirare  ventos  a  parte  ubi  collocatur 
mare,  propter  copiam  longe  uberiorem  materiae  ad 
ventos  in  mari,  quam  in  terra  ;  nisi  forte  sit  aliquis 
ventus  Status,  spirans  a  terra,  ex  causa  peculiari. 
Nemo  autem  confundat  ventos  Statos  cum  ventis  As- 
seclis,  cum  asseclae  semper  frequentiores  sint,  stati 
saepius  rariores.  Id  tamen  utrisque  commune  est, 
quod  venti  spirent  a  parte  fomitum  suorum. 

18.  Vehementiores  plerunque  sunt  venti  marini, 
quam  terrestres  ;  ita  tamen,  ut,  cum  cessent,  major 
sit  malacia  in  medio  mari,  quam  ad  litora  ;  adeo  ut 
nautae  quandoque  anient  potius  litorum  obliquitates 
premere,  quam  urgere  altum  ;  ad  evitandas  malacias. 

14.  Spirant  a  mari  ad  litora  venti  Tropaei  sive  ver- 
sarii,  qui  scilicet  postquam  paulisper  progressi  sunt, 
subito  vertuntur.  Omnino  est  quaedam  refractio  inter 
auras  maris  et  auras  terrae,  et  inaequalitas.  Omnis 
autem  inaequalitas   aeris   est  inchoatio  quaedam  venti. 


236  HISTORIA  VENTORUM. 

Maxime  autem  fiunt  Tropaei  et  Euripi  ventorum  ubi 
mare  sinuat. 

15.  Spirant  quaadam  aurae  plerunque  circa  omnes 
aquas  majores  ;  potissimum  autem  sentiuntur  mane  ;  at 
magis  circa  fluvios  quam  in  mari,  propter  differentiam 
aura3  terras  et  aura?  aquae. 

16.  In  locis  proximis  juxta  mare,  flectunt  fere  se 
arbores  et  incurvant,  quasi  aversantes  auras  maris. 
Neque  tamen  malicia  est ;  sed  venti  maritimi,  ob  hu- 
miditatem  et  densitatem,  sunt  tanquain  ponderosiores. 

Qualitates  et  Potentates  Ventorum. 
Ad  Art.  7.  27,     Circa  Qualitates  et   Potestates  Ventorum 

28    29    30    31 

connexio.  observatum  est  ab  hominibus  non  diligenter 
et  varie.  Nos  certiora  excerpimus ;  reliqua,  ut  levia, 
ipsis  ventis  permittemus. 

1.  Auster  pluviosus,  Boreas  serenus  apud  nos  sunt. 
Alter  nubes  congregat  et  fovet,  alter  dissipat  et  dis- 
cutit.  Itaque  poetae,  cum  narrant  de  Diluvio,  fingunt 
eo  tempore  Boream  in  carcere  conclusum ;  Austrum 
cum  amplissimis  mandatis  emissum. 

2.  Zephyrus  apud  nos  pro  Aureae  ^Etatis  vento 
habitus  est,  qui  comes  esset  perpetui  veris,  et  mul- 
ceret  flores. 

3.  Paracelsi  schola,  cum  tribus  suis  principiis  etiam 
in  Templo  Junonis  (aere  scilicet)  locum  quaererent, 
tres  collocarunt ;  Euro  locum  non  repererunt. 

"  Tincturis  liquidum  qui  mercurictlibus  Austrum, 
Divitis  et  Zephyri  rorantes  sulphure  venas, 
Et  Boream  tristi  rigidum  sale."  1 

1  Johannes  Pratensis.  These  lines  occur  in  a  complimentary  address  to 
Severinus,  appended  to  his  Idea  Medlcince  Philosophies. 


HISTORIA  VENTORUM.  237 

4.  At  nobis  in  Britannia  Eurus  pro  malefico  habe- 
tur,  ut  in  proverbio  sit,  Eurum  neque  homini  neque 
bestiae  propitium  esse. 

5.  Auster  a  praesentia  solis,  Boreas  ab  absentia  spirat, 
in  hemisphaerio  nostro.  Eurus  in  consecutione  motus 
aeris,  Zephyrus  in  contrarium,  ubique.  Zephyrus  a 
mari,  Eurus  a  continente;  pleruuque  in  Europa  et  Asia 
occidentali.  Hae  sunt  differentiae  ventorum  maxime 
radicales,  unde  plurimas  ex  qualitatibus  et  potestatibus 
ventorum  revera  pendent. 

6.  Auster  minus  anniversarius  est  et  status  quam 
Boreas,  sed  magis  vagus  et  liber;1  et  quando  est  status, 
tarn  lenis  est  ut  vix  percipiatur. 

7.  Auster  mao;is  humilis  est  et  lateralis,  Boreas  eelsior 
et  spirans  ex  alto ;  neque  hoc  de  elevatione  et  depres- 
sione  polari  dicimus,  de  qua  supra,  sed  quod  origines 
suas  habeat  plerunque  magis  in  vicino  Auster,  magis  in 
sublimi   Boreas. 

8.  Auster  nobis  pluviosus  (ut  jam  dictum  est)  Africae 
vero  serenus,  sed  magnos  immittens  fervores,  non  frigi- 
dus  (ut  alii  dixerunt).2  Est  tamen  Africa?  satis  salu- 
bris ;  at  nobis,  si  flaverit  paulo  diutius  in  sudo  absque 
pluvia  Auster,  valde  pestilens  est. 

9.  Auster  et  Zephyrus  non  generant  vapores,  sed 
spirant  a  partibus  ubi  maxima  est  copia  ipsorum,  prop- 
ter auctum  calorem  solis,  qui  vapores  elicit,  ideoque 
sunt  pluviosi.  Quod  si  spiraverint  a  locis  siccioribus 
et  jejunis  a  vaporibus,  sunt  sereni ;  sed  tamen  aliquando 
puri,  aliquando  asstuosi. 

10.  Videntur   hie    apud   nos    Auster    et    Zephyrus 

1  Aristotle,  Problem.  §  De  Ventis,  2. 

2  Namely  Aristotle,  ubi  sup.  51. ;  and  see  the  next  problem  for  the  as- 
sertion that  a  dry  south  wind  is  unwholesome. 


238  HISTORIA  VENTORUM. 

fcederati,  suntque  tepidi  et  Immidi ;  at  ex  altera  parte 
affines  sunt  Boreas  et  Eurus,  suntque  frigidi  et  sicci. 

11.  Auster  et  Boreas  (quod  et  antea  attigimus) 
frequentius  spirant  quam  Eurus  et  Zephyrus ;  quia 
magna  est  inaequalitas  vaporum  ex  illis  partibus,  prop- 
ter absentiam  et  praesentiam  solis ;  at  orienti  et  occi- 
denti  sol  tanquam  adiaphorus  est.1 

12.  Auster  saluberrimus  marinus,  a  continente  ma- 
gis  morbidus ;  contra  Boreas  a  rnari  suspectus,  a  ter- 
ra sanus  ;  etiam  frugibus  et  stirpibus  Auster  marinus 
valde  benignus,  fugans  rubigines  et  alias  pernicies.2 

13.  Auster  lenior  non  admoclum  cogit  nubes,  sed 
saepe  serenus  est,  praesertim  si  sit  brevior ;  sed  flans 
commotius  aut  diutius,  facit  coelum  nubilum  et  indu- 
cit  pluviam ;  sed  potius  cum  desinat  aut  flaccescere 
incipiat,  quam  a  principio  aut  in  ipso  vigore.3 

14.  Cum  Auster  aut  oritur  aut  desistit,  fiunt  fere 
mutationes  tempestatum  a  sereno  ad  nubilum,  aut  a 
calido  ad  frigidum,  et  e  contra ;  Boreas  saepe  et  ori- 
tur et  desinit,  priore  tempestate  manente  et  contin- 
uata. 

15.  Post  pruinas,  atque  etiam  nives  paulo  diutur- 
niores,  non  alius  fere  ventus  quam  Auster  spirat,4  tan- 
quam facta  concoctione  frigorum,  quae  turn  demum 
solvuntur,  neque  propterea  semper  sequitur  pluvia, 
sed  fit  hoc  etiam  in  regelationibus  serenis. 

16.  Auster  et  frequentius  oritur  et  fortius  spirat 
noctu  quam  interdiu,  praesertim  noctibus  liibernis.  At 
Boreas,  si  noctu  oriatur  (quod  contra  suam  consue- 
tudinem  est),  non  ultra  triduum  fere  durat.5 

1  Cf.  Arist,  ubi  sup.  37.  2  id.  ib.  19. 

3  Id.  ib.  21,  22.  and  40.  4  Id.  ib.  3. 

6  Id.  ib.  9.  and  15. 


HISTORIA  VENTORUM.  239 

17.  Austro  flante  majores  volvuntur  fluctus  quam 
Borea,  etiam  quando  pari  aut  minore  impetu  spirat. 

18.  Spirante  Austro  fit  mare  coeruleum  et  magis 
lucidum ;  Borea  contra  atrius  et  obscurius.1 

19.  Cum  aer  subito  fit  tepidior,  denotat  interdum 
pluviam ;  rursus  alias,  cum  aura  subito  fit  gelidior, 
pluviam  praemonstrat.  Sequitur  vero  hoc  naturam 
ventorum  ;  nam  si  flante  Austro  aut  Euro  intepescit 
aer,  pluvia  in  propinquo  est ;  itidemque  cum  flante 
septentrione  aut  Zepbjro  refrigescit. 

20.  Auster  flat  plerunque  integer  et  solitarius.  At 
Borea,  et  praecipue  Caecia  et  Coro  flantibus,  saepe  con- 
trarii  et  alii  diversi  venti  simul  spirant ;  unde  refrin- 
guntur  et  turban tur. 

21.  Boreas  sementi  faciendae,  Auster  insitionibus  et 
inoculationibus,  cavendus.2 

22.  A  parte  Austri  folia  ex  arboribus  citius  deci- 
dunt ;  at  palmites  vitium  ab  ea  parte  erumpunt,  et  eo 
fere  spectant.3 

23.  In  latis  pascuis,  videndum  est  pastoribus  (ut  ait 
Plinius)  ut  greges  ovium  ad  septentrionale  latus  ad- 
ducant,  ut  contra  Austrum  pascant.  Nam  si  contra 
Boream,  claudicant  et  lippiunt  et  alvo  moventur : 4 
quinetiam  Boreas  coitum  illis  debilitat,  adeo  ut  si  in 
hunc  ventum  spectantes  coeant  oves,  fosmellae  ut  plu- 
rimum  gignantur.  Sed  in  hoc  Plinius  (utpote  tran- 
scriptor)  sibi  non  constat.5 

1  Arist.  ubi  sup.  39. 

2  Pliny,  xviii.  c.  33.  and  34. 
8  Pliny,  xviii.  33. 

4  "  Clodunt  ita  lippiuntve  ab  afflatu  et  alvo  cita  pereunt." — Pliny,  ubi 
supra.  But  Bacon  either  mistook  clodunt  for  claudicant,  or  was  ignorant 
of  the  meaning  of  the  former  word.  ["  Clodunt  ita  (oculos)  lippiuntque  ab 
afflatu."     Fucciol  in  voc  — J.  8  ] 

6  Compare  Pliny,  viii.  72.,  with  the  passage  just  referred  to.    It  may 


240  HISTORIA  VENTORUM. 

24.  Venti  tribus  temporibus  frumento  et  segetibus 
nocent ;  in  flore  aperiente,  et  deflorescente,  et  sub 
maturitatem  :  turn  enim  exinaniunt  aristas  dejectis 
gram's,  at  prioribus  duobus  temporibus  florem  aut  in 
ealamo  constrinsunt  aut  decutiunt.1 

25.  Flante  Austro  anhelitus  hominum  magis  foetet, 
appetitus  animalium  dejicitur  magis,  morbi  pestileutes 
grassantur,  gravedines  incumbunt,  homines  magis  pigri 
sunt  et  hebetes :  at  flante  Borea,  magis  alacres,  sani, 
avidiores  cibi.2  Phthisicis  tamen  nocet  Boreas,  et  tus- 
siculosis,  et  podagricis,  et  onini  fluxui  acuto. 

26.  Eurus  siccus,  mordax,  mortificans  ;  Zepbyrus 
humidus,  clemens,  almus. 

27.  Eurus,  spiralis  vere  adulto,  calamitas  fructuum, 
inducendo  erucas  et  vermes,  ut  vix  foliis  parcatur ;  nee 
aaquus  admodum  segetibus.  Zepbyrus  contra,  herbis, 
floribus,  et  omni  vegetabili,  maxime  propitius  et  amicus. 
At  Eurus  quoque,  circa  sequinoctium  autumnale,  satis 
gratiosus. 

28.  Venti  ab  occidente  spirantes,  sunt  vehementiores 
quam  illi  ab  oriente,  et  magis  curvant  et  contorquent 
arbores. 

29.  Tempestas  pluviosa  quae  incipit  spirante  Euro 
longius  durat  quam  quae  spirante  Zephyro,  et  fere  ad 
diem  integrum  extenditur. 

30.  Eurus  ipse,  et  Boreas,  postquam  inceperint 
flare,  constantius  flant  :  Auster  et  Zephyrus  magis 
mutabiles. 

31.  Flante  Euro  visibilia  omnia   majora  apparent ;  3 

however  be  said  that  there  is  no  absolute  contradiction  between  the  two 
passages. 

1  Pliny,  xviii.  17. 

2  Arist.  Probl.  §  De  Ventis,  18.  44.  and  45. 
8  Arist.  ubi  supra,  55. 


HISTORIA  VENTORUM.  241 

at  flante  Zephyro  audibilia ;  etiam  longius  deferuntur 
soni. 

32.  Cceciam  nubes  ad  se  trahere,1  apud  Graecos  in 
proverbium  transiit,  comparando  ei  foeneratores,  qui 
pecunias  erogando  sorbent.  Vehemens  est  ventus  et 
latus,  ut  non  possit  summovere  nubes  tarn  cito,  quam 
illae  renitantur  et  se  vertant ;  quod  fit  etiam  in  ma- 
joribus  incendiis,  qua3  contra  ventum  invalescunt. 

33.  Venti  Cardinales,  aut  etiam  Semicardinales,  non 
sunt  tarn  procellosi  quam  Mediani. 

34.  Mediani  a  Borea  ad  Euro-Boream  magis  sereni, 
ab  Euro-Borea  ad  Eurum  magis  procellosi.  Similiter 
ab  Euro  ad  Euro-Austrum  magis  sereni,  ab  Euro-Aus- 
tro  ad  Austrum  magis  procellosi.  Similiter  ab  Austro 
ad  Zephyro-Austrum  magis  sereni,  a  Zephyro- Austro 
ad  Zephyrum  magis  procellosi.  Similiter  a  Zephyro 
ad  Zephyro-Boream  magis  sereni,  a  Zephyro-Borea  ad 
Boream  magis  procellosi.  Ita  ut  progrediendo  secun- 
dum ordinem  coeli,  semper  Mediani  prioris  Semicardi- 
nis  disponantur  ad  serenitatem  ;  posterioris,  ad  tem- 
pestates. 

35.  Tonitrua,  et  fulgura,  et  Ecnephiae  fiunt  spiranti- 
bus  ventis  frigidis,  quique  participant  ex  Borea,  quales 
sunt  Corus,  Thrascias,  Circias,  Meses,  Caecias  ;  ideo- 
que  fulgura  saepius  comitatur  grando. 

36.  Etiam  nivales  venti  a  septentrione  veniunt,  sed 
ab  iis  Medianis  qui  non  sunt  procellosi,  veluti  Corus  et 
Meses. 

37.  Omnino  venti  quinque  modis  naturas  suas  et 
proprietates  nanciscuntur.  Vel  ab  absentia  aut  prae- 
sentia  solis ;  vel  a  consensu  et  dissensu  cum  naturali 
motu  aeris  ;  vel  a  diversitate  materiae  fomitum  suorum 

1  Arist.  ubi  supra,  1.  and  32.    And  compare  Erasmus,  Adag.  i.  5.  62. 
VOL.  III.  16 


242  HISTORIA  VENTORUM. 

a  quibus  generantur,  maris,  nivis,  paludum,  &c.  ;  vel 
a  tinctura  regionnm  per  quas  pertranseunt  ;  vel  ab 
originibus  localibus  suis,  in  alto,  sub  terra,  in  medio ; 
quae  omnia  sequentes  articuli  melius  explanabunt. 

38.  Venti  omnes  habent  potestatem  desiccandi,  etiam 
magis  quam  ipse  sol ;  quia  sol  vapores  elicit,  sed,  nisi 
admodum  fervens  fuerit,  non  dissipat ;  at  ventus  eos  et 
elicit  et  abducit;1  attamen  Auster  minime  omnium  hoc 
facit ;  quinetiam  saxa  et  trabes  sudant  magis  flante 
nonnihil  Austro,  quam  in  tranquillo. 

39.  Martii  magis  longe  desiccant,  quam  aestivi ;  adeo 
ut  artifices  instrumentorum  musicorum  ventos  Martios 
expectent  ad  materiam  instrumentorum  suorum  desic- 
candam,  eamque  reddendam  porosam  et  sonoram.2 

40.  Venti  omnis  generis  purgant  aerem,  eumque  a 
putredine  vindicant,  ut  anni  in  quibus  venti  frequentius 
spirent  sint  maxime  salubres. 

41.  Sol  principum  fortunam  subit ;  quibuscum  ita 
saepe  agitur,  ut  presides  in  provinciis  remotis  magis 
obnoxios  habeant  subditos,  et  quibus  obsequia  praesten- 
tur  magis  quam  principi  ipsi.  Certe  venti,  qui  potes- 
tatem et  originem  habent  a  sole,  aeque  aut  plus  guber- 
nant  temperaturas  regionum  et  affectus  aeris  quam  ipse 
sol,  in  tanturn  ut  Peruvia  (quae  propter  propinquitatem 
oceani,  vastitatem  amnium,  et  altissimos  et  maximos 
montes  nivales,  maximam  habet  copiam  ventorum  et 
aurarum  spirantium)  cum  Europa  de  temperamento 
et  dementia  aeris  certet.3 

1  Arist.  Probl.  §  De  Ventis,  31. 

2  "  Ineunte  vere  ....  venti  longe  plus  corpora  exsiccant  celeriusque 
quam  media  sestate,  quare  artifices  nostri  musici  et  materiales  ventos  expe- 
tunt,  ad  materiam  et  opificia  varia  confirmanda."  —  Gilbert,  Physiol,  iv.  3. 
Materiales  is  clearly  a  wrong  reading  for  martiales,  the  et  being  afterwards 
introduced  to  improve  the  sense :  expetunt  ought  to  be  expectant. 

3  Acosta,  Hist,  des  Indes,  ii.  9. 


HISTORIA  VENTORUM.  243 

42.  Nil  mirum  si  ventorum  tantus  sit  impetus 
quantus  invenitur,  quandoquidem  venti  vehementes 
sint  tanquam  inundationes  atque  torrentes  et  fluctus 
magni  aeris.  Neque  tamen,  si  attentius  advertas, 
magnum  quiddam  est  eorum  potentia.  Possunt  de- 
jicere  arbores,  quae  cacuminum  onere,  tanquam  velis 
expansis,  iisdem  commoditatem  praebent,  et  se  ipsse 
onerant ;  possunt  etiam  aedificia  infirmiora ;  sed  struc- 
turas  solidiores,  nisi  fiant  cum  terras  motibus,  non 
subvertunt.  Nives  quandoque  tanquam  integras  de- 
jiciunt  ex  montibus,  ut  planitiem  subjacentem  fere 
sepeliant,  quod  accidit  Solymanno  in  campis  Sulta- 
nias;  etiam  magnas  quandoque  immittunt  inundationes 
aquarum.1 

43.  A  nines  quandoque  tanquam  in  sicco  ponunt 
venti,  et  fundos  ipsorum  discooperiunt.  Si  enim,  post 
magnam  siccitatem,  ventus  robustus  in  consecutione 
fili  aquaa  pluribus  diebus  spirarit ;  ita  ut  aquas  amnis, 
tanquam  everrendo,  devexerit  in  mare,  aquas  mari- 
nas prohibuerit ;  fit  siccatio  amnis  in  multis  locis  in- 
solitis. 

Monitum.  Verte  Polos,  et  verte  simul  observa- 
tiones,  quatenus  ad  Austrum  et  Boream.  Cum 
enim  absentia  et  praesentia  solis  in  causa  sit,  variat 
pro  ratione  polorum.  At  illud  constans  res  esse 
possit,  quod  plus  sit  maris  versus  Austrum,  plus  sit 
terrae  versus  Boream,  quod  etiam  ad  ventos  non 
parum  facit. 

Monitum.  Mille  modis  fiunt  venti,  ut  ex  inquisi- 
tione  sequenti  patebit ;  itaque  in  re  tarn  varia  figere 
observationes  haud  facile  est.  Attamen  quae  a  nobis 
posita  sunt,  pro  certo  plerunque  obtinent. 

1  Knolles,  Hist,  of  the  Turks  (1603),  p.  650. 


244  HISTORIA  VENTORUM. 

Origines  Locales   Ventorum. 

Ad  Artie.  8.  Ventorum  Origines  Locales  nosse  ar- 
Connexw.  ^USQ  est  inqUisitionis,  cum  illud  unde  et 
quo  ventorum  ut  res  abdita  etiam  in  Scripturis  notata 
sit.  Neque  loquimur  jam  de  fontibus  ventorum  par- 
ticularium  (de  quibus  postea),  sed  de  matricibus  ven- 
torum in  genere.  Alii  ex  alto  eas  petunt,  alii  in  pro- 
fundo  rimantur ;  in  medio  autem,  ubi  ut  plurimum 
generantur,  vix  eas  quserunt ;  ut  est  mos  hominum 
quae  ante  pedes  posita  sunt  prseterire,  et  obscuriora 
malle.  Illud  liquet,  ventos  aut  indigenas  aut  advenas 
esse  ;  sunt  enim  venti  tanquam  mercatores  vajjorum, 
eosque  in  nubes  collectos  et  important  in  regiones  et 
exportant,  unde  iterum  venti,  tanquam  per  permuta- 
tionem.  Sed  inquiramus  jam  de  nativis.  Qui  enim 
aliunde  advenae,  alibi  nativi.  Tres  igitur  Origines 
Locales ;  aut  expirant  et  scaturinnt  e  terra  ;  aut  deji- 
ciuntur  ex  sublimi ;  aut  conflantur  hie  in  corpore  aeris. 
Qui  autem  dejiciuntur  ex  alto,  duplicis  generationis  ; 
aut  enim  dejiciuntur  antequam  formentur  in  nubes, 
ant  postea  ex  nubibus  rarefactis  et  dissipatis.  Videa- 
mus  quae  sit  harum  rerum  historia. 

1.  Finxerunt  poetas,  regnum  JEoli  in  antris  et  ca- 
vernis  sub  terrain  fuisse  collocatum,  ubi  Career  esset 
ventorum,  qui  subinde  emittebantur.1 

2.  Etiam  Theologos  quosdam,  eosdemque  Philoso- 
phos,  movent  Scripturse  verba :  Qui  producit  ventos  de 
thesauris  suis : 2  tanquam  venti  prodirent  ex  locis  the- 

1  Mn.  i.  50.  sqq.  —  J.  S. 

2  Bacon  refers  to  Acosta,  ubi  supra  [iii.  2.],  who  however  does  not  say 
that  these  treasure-houses  are  subterraneous.  [I  do  not  know  why  we 
should  suppose  the  allusion  to  be  to  Acosta,  who,  though  he  quotes  the 
passage,  quotes  it  in  another  sense.  —  /.  £.] 


HISTORIA   VENTORUM.  245 

saurariis,  subterraneis  scilicet,  ubi  sunt  minerae  ;  sed 
hoc  nihil  est.  Nam  loquitur  etiam  Scriptura  de  the- 
sauri s  nivis  et  gran  din  is,  quas  in  sublimi  generari 
nemo  dubitat. 

3.  In  subterraneis  proculdubio  magna  existit  aeris 
copia,  eamque  et  expirare  sensim  verisimile,  et  emitti 
confertim  aliquando,  urgentibus  causis,  necesse  est. 

Phenomenon       In  magnis    siccitatibus   et  media    aestate, 

obliquum.  ... 

cum  magis  nmosa  sit  terra,  solet  erumpere 
in  locis  aridis  et  arenosis  magna  vis  aqua- 
rum.  Quod  si  faciant  aquae  (corpus  eras- 
sum)  raro  ;  aerem  (corpus  tenue  et  subtile) 
hoc  frequenter  facere  probabile  est. 

4.  Si  expirat  aer  e  terra  sensim  et  sparsim,  parum 
percipitur  primo  ;  sed  postquam  aeris  illius  emanationes 
multae  minutae  confluxerint,  turn  fit  ventus  ;  ut  ex  sca- 
turiginibus  aquarum  rivus.  Hoc  vero  ita  fieri  videtur; 
quoniam  notatum  est  ab  antiquis,  ventos  complures  in 
ortu  suo  et  in  locis  a  quibus  oriuntur  primo  spirare 
exiguos,  deinde  in  progressu  invalescere  prorsus,  more 
fluviorum.1 

5.  Inveniuntur  quaedam  loca  in  mari,  ac  etiam  lacus, 
qui,  nullis  flantibus  ventis,  majorem  in  modum  tumes- 
cunt ;  ut  hoc  a  subterraneo  flatu  fieri  appareat. 

6.  Magna  vis  requiritur  spiritus  subterranei,  ut  terra 
concutiatur  aut  scindatur  ;  levior,  ut  aqua  sublevetur. 
Itaque  tremores  terrae  rari ;  tumores  et  sublevationes 
aquarum  frequentiores. 

7.  Etiam  ubique  notatum  est,  nonnihil  attolli  et 
tumescere  aquas  ante  tempestates. 

8.  Spiritus  subterraneus  exilis  qui  sparsim  efflatur, 
non  percipitur  super  terram  donee  coierit  in  ventum, 

1  Compare  Gilbert,  Physiol,  iv.  2. 


246  HISTORIA  VENTORUM. 

ob  porositatem  terrae  ; x  sed  exiens  subter  aquas,  ob 
continuitatem  aquae  statim  percipitur  ex  tumore  non- 
nullo. 

9.  Asseclas  esse  ventos  terrarum  cavernosarum  an- 
tea  posuimus  ;  ut  prorsus  videantur  venti  illi  habere 
Origines  suas  Locales  e  terra. 

10.  In  montibus  magnis  et  saxeis  inveniuntur  venti 
et  citius  spirare  (antequam  scilicet  percipiantur  in  val- 
libus),  et  frequentius  (cum  scilicet  valles  sint  in  tran- 
quillo)  ;    at  omnes  montes  et  rupes  cavernosi  sunt. 

11.  In  comitatu  Denbigh 2  in  Britannia,  montosa 
regione  et  lapidosa,  ex  cavernis  quibusdam  tarn  vehe- 
mentes  (ait  Gilbertus3)  sunt  ventorum  eruptiones,  ut 
injecta  vestimenta  pannique  rursus  magna  vi  efflentur, 
et  altius  in  aerem  efferantur. 

12.  In  Aber  Barry  juxta  Sabrinam  in  Wallia,  in 
quodam  clivo  saxoso  in  quo  sunt  foramina,  si  quis 
aurem  apposuerit,  sonitus  varios  et  murmur  flatuum 
sub  terra  exaudiet. 

Phenomenon        Notavit  Acosta,  oppida  Platae  et  Potosae 

obliquum.         t    '  .  L  x 

in  Peruvia  non  longe  esse  distantia,  et 
utrumque  situm  esse  in  terra  elevata  aut 
montana,  ut  in  hoc  non  differant ;  et  nihi- 
lominus  habere  Potosam  temperaturam  aeris 
frigidam  et  hiemalem,  Platam  clementem 
et  vernam  ;4  id  quod  videtur  argenti  fo- 
dinis  juxta  Potosam  attribui  posse  ;  quod 
demonstrat  esse  spiracula  terrae,  quatenus 
ad  calidum  et  frigidum. 

1  "  Exeunt   ergo  a  terra  per  poros  insensibili  transpiratione  venti."  — 
Gilbert,  ubi  supra;  from  whom  §§  11.  and  12.  are  taken. 

2  The  true  reading  is  preserved  in  Gilbert :  Derbice. 

3  De  Mundo,  iv.  2. 

4  Acosta,  ubi  sup.  ii.  13. 


HISTORIA  VENTORUM.  247 

13.  Si  terra  sit  primum  frigidum,  ut  voluit  Parmeni- 
des  a  (non  contemnenda  usus  sententia,  cum  frigus  et 
densitas  arcto  copulentur  vinculo),  non  minus  pro- 
babile  est  ejici  halitus  calidiores  a  frigore  centrali  ter- 
rae,  quam  dejici  a  frigore  aeris  sublimioris. 

14.  Sunt  quidam  putei  in  Dalmatia  et  regione 
Cyrenaica,  ut  quidam  ex  antiquis  memorant,  in  quibus 
si  dejiciatur  lapis,  excitantur  paulo  post  tempestates  ; 2 
ac  si  lapis  perfringeret  operculum  aliquod  in  loco  ubi 
vis  ventorum  erat  incarcerata. 

Phenomenon  Flammas  evomunt  iEtna,  et  complures 
montes  ;  similiter  et  aerem  erumpere  posse 
consentaneum  est,  praesertim  calore  in  sub- 
terraneis  dilatatum  et  in  motu  positum. 

15.  In  terrae  motibus,  ventos  quosdam  noxios  et 
peregrinos,  et  ante  eruptionem  et  postea,  flare  obser- 
vatum  est ;  ut  fumi  quidam  minores  solent  emitti  ante 
et  post  incendia  magna. 

Monitum.  Aer  in  terra  conclusus  erumpere  ob 
varias  causas  compellitur.  Quandoque  massa  terrae 
male  coagmentata  in  cavum  terrae  decidit ;  quando- 
que aquae  se  ingurgitant ;  quandoque  expanditur  aer 
per  ignes  subterranebs,  ut  ampliorem  locum  quaerat ; 
quandoque  terra,  quae  antea  solida  erat  et  concame- 
rata,  per  ignes  in  cineres  versa,  se  amplius  sustinere 
non  potest,  sed  decidit ;  et  complura  id  genus. 

Atque  de  prima  Origine  Locali  Ventorum,  videlicet 
e  subterraneis,  haec  inquisita  sunt.  Sequitur  origo 
secunda,  ex  sublimi ;  nempe  media,  quam  appellant, 
regione  aeris. 

Monitum.       At  nemo  tarn  male  quae  dicta  sunt  in- 

l  Arist.  Metaph.  1.  5.  2  Pliny,  ii.  44. 


248  HISTORIA  VENTORUM. 

telligat,  quasi  negemus  et  reliquos  ventos  e  terra  et 
mari  per  vapores  educi.  Sed  hoc  prius  genus  erat 
ventorum  qui  exeunt  e  terra  jam  venti  formati. 

16.  Increbrescere  murmur  sylvarum  antequam  mani- 
festo percipiantur  venti,  notatum  est ; 1  ex  quo  conjici- 
tur  ventum  a  superiore  loco  descendere  ;  quod  etiam 
observatur  in  montibus  (ut  dictum  est),  sed  causa 
magis  ambigua,  propter  cava  montium. 

17.  Stellas  sagittantes  (ut  loquimur)  et  vibratas 
sequitur  ventus  ; 2  at  que  etiam  ex  ea  parte,  ex  qua  fit 
jaculatio  ;  ex  quo  patet  aerem  in  alto  commotum  esse, 
antequam  ille  motus  perveniat  ad  nos. 

18.  Apertio  coeli,  et  disgregatio  nubium,  praemon- 
strat  ventos,  antequam  flent  in  terra ;  quod  itidem 
ostendit  ventos  inchoari  in  alto. 

19.  Stellae  exiguas,  antequam  oriatur  ventus,  non 
cernuntur,  licet  nocte  serena  ;  3  cum  scilicet  (ut  vide- 
tur)  densetur,  et  fit 4  minus  diaphanus  aer,  propter 
materiam  qua?  postea  solvitur  in  ventos. 

20.  Circuli  apparent  circa  corpus  lunae  ;  sol  quando- 
que  occidens  conspicitur  sanguineus  ;  luna  rubicundior 
est  in  ortu  quarto  ;  et  complura  alia  inveniuntur  prog- 
nostica  ventorum  in  sublimi  (de  quibus  suo  loco  dice- 
mus)  ;  quas  indicant  materiam  ventorum  ibi  inchoari 
et  praeparari. 

21.  In  istis  phaenomenis  notabis  illam  de  qua  dixi- 
mus  differentiam,  de  duplici  generatione  ventorum  in 
sublimi ;  nimirum  ante  congregationem  vaporum  in 
nubem,  et  post.  Nam  prognostica  halonum,  et  colo- 
rum  solis  et  lunaa,  habent  aliquid  ex  nube  ;  at  jacu- 

1  Pliny,  xviii.  86. 

2  Arist.  Prob.  xxvi.  25. ;  and  comp.  Pliny,  xviii.  80. 

3  Pliny,  ubi  supra. 

4  So  in  the  original.  —  J.  S. 


HISTORIA  VENTORUM.  249 

latio  ilia  et  occultatio    stellaram   exiguarum  Hunt   in 
sereno. 

22.  Cum  ventus  prodit  a  nube  formata,  aut  totaliter 
dissipatur  nubes,  et  vertitur  in  ventum  ;  aut  secernitur, 
partim  in  pluviam,  partim  in  ventum  ;  aut  scinditur,  et 
erumpit  ventus,  ut  in  procella. 

23.  Plurima  sunt  Phenomena  Obliqua  ubique  in 
natura  rerum  de  repercussione  per  frigidum  ;  itaque 
cum  constet  esse  in  media  regione  aeris  frigora  valde 
intensa,  planum  fit,  vapores  maxima  ex  parte  ea  loca 
perfringere  non  posse,  quin  aut  coagulentur  aut  vi- 
brentur ;  secundum  opinionem  veterum,  in  hac  parte 
sanam. 

Tertia  Origo  Localis  Ventorum  est  eorum,  qui  hie 
in  inferiore  aere  generantur,  quos  etiam  tumores  sive 
super-onerationes  aeris  appellamus.  Res  maxime  fa- 
miliaris,  et  tamen  silentio  transmissa. 
Commentatio.  Horum  ventorum  qui  conflantur  in  aere 
infimo  generatio  abstrusior  aliqua  res  non  est,  quam 
haec  ipsa  ;  quod  scilicet  aer  noviter  factus  ex  aqua  et 
vaporibus  attenuatis  et  resolutis,  conjunctus  cum  aere 
priore,  non  potest  contineri  iisdem  quibus  antea  spa- 
tiis,  sed  excrescit  et  volvitur  et  ulteriora  loca  occupat. 
Hujus  tamen  rei  duo  sunt  assumpta.  Unum,  quod 
gutta  aquas  in  aerem  versa  (quicquid  de  decima  pro- 
portione  elementorum  fabulentur)  centuplo  ad  minus 
plus  spatii  desiderat,  quam  prius  ;  alterum,  quod  pa- 
rum  aeris  novi  et  moti,  superadditum  aeri  veteri,  to- 
tum  concutit  et  in  motu  ponit :  ut  videre  est  ex  pusillo 
vento,  qui  ex  follibus  aut  rima  fenestras  efflat,  qui  ta- 
men totum  aerem  in  cubiculo  in  motu  ponere  possit ; 
ut  ex  flammis  lucernarum  facile  apparet. 


250  HISTORIA  VENTORUM. 

24.  Quemadmodum  rores  et  nebulae  hie  in  aere  in- 
fimo  generantur,  nunquam  factae  nubes,  nee  ad  medi- 
am  regionem  penetrantes  ;  eodem  modo  et  complures 
venti. 

25.  Aura  continua  spirat  circa  maria  et  aquas,  quae 
est  ventus  pusillus  noviter  factus. 

26.  Iris,  qua?  est  ex  meteoris  quasi  humillima  et 
generatur  in  proximo,  quando  non  conspicitur  in- 
tegra,  sed  curtata,  et  quasi  frusta  ejus  tantum  in 
cornibus,  solvitur  in  ventos  aeque  ac  in  pluviam,  et 
magis. 

27.  Notatum  est,  esse  quosdam  ventos  in  regionibus 
quae  disterminantur  et  separantur  per  montes  inter- 
medios,  qui  ex  altera  parte  montium  spirant  familiares, 
ad  alteram  non  perveniunt ; 1  ex  quo  manifestum,  eos 
generari  infra  altitudinem  ipsorum  montium. 

28.  Infiniti  sunt  venti,  qui  spirant  diebus  serenis, 
atque  etiam  in  regionibus  ubi  nunquam  pluit ;  qui 
generantur  ubi  flant,  nee  unquam  erant  nubes,  aut 
in  mediam  regionem  ascenderunt. 

Phenomena  Quicunque  norit  quam  facile  vapor  solva- 
obhqua.  tur  m  a£rem?  ei  qUam  ingens  sit  copia  va- 
porum,  et  quantum  spatium  occupet  gutta 
aquae  versa  in  aerem  prae  eo  quod  antea 
occupabat  (ut  dictum  est),  et  quam  modi- 
cum sustineat  se  comprimi  aer,  non  dubita- 
bit  quin  necesse  sit,  etiam  a  superficie  terrae 
usque  ad  sublimia  aeris,  ubique  generari 
ventos.  Neque  enim  fieri  potest,  ut  magna 
copia  vaporum,  cum  coeperint  expandi,  ad 
mediam  aeris  regionem  attollantur,  absque 
superoneratione  aeris  et  tumultu  in  via. 

1  Gilbert,  Phys.  iv.  1. 


HISTORIA  VENTORUM. 


251 


Ad  Art.  9. 
Connexio 


Accidentales  Grenerationes  Ventorum. 

Accidentales  Generationes  ventorum  eas 
vocamus,  qua3  non  efficiunt  aut  gignunt 
motum  impulsivum  ventorum,  sed  eum  compressione 
acuunt,  repercussione  vertunt,  sinuatione  agitant  et 
volvunt :  quod  fit  per  causas  extrinsecas  et  posituram 
corporum  adjunctorum. 


1.  In  locis  ubi  sunt  colles  minus  elevati,  et  circa  hos 
subsidunt  valles,  et  ultra  ipsos  rursus  colles  altiores, 
major  est  agitatio  aeris  et  sensus  ventorum,  quam  aut 
in  montanis  aut  in  planis. 

2.  In  urbibus,  si  sit  aliquis  locus  paulo  latior,  et 
exitus  angustiores,  aut  angiportus,  et  plateae  se  invicem 
secantes,  percipiuntur  ibi  flatus  et  aurae. 

3.  In  aadibus  refrigeratoria  per  ventos  fiunt  aut  oc- 
currunt,  ubi  aer  est  perflatilis,  et  ex  una  parte  introit 
aer,  ex  adverso  exit ;  sed  multo  magis,  si  aer  intrat  ex 
diversis  partibus,  et  facit  concursum  aura3  ad  angulos, 
et  habet  exitum  illi  angulo  communem.  Etiam  con- 
cameratio  coenaculorum,  et  rotunditas,  plurimum  facit 
ad  auras,  quia  repercutitur  aer  commotus  ad  omnes 
lineas.  Etiam  sinuatio  porticuum  magis  juvat,  quam 
si  exporrigantur  in  recto  ;  flatus  enim  in  recto,  licet 
non  concludatur,  sed  liberum  habeat  exitum,  tamen 
non  reddit  aerem  tarn  inaequalem  et  voluminosum  et 
undantem,  quam  confluxus  ad  angulos  et  anfractus  et 
glomerationes  in  rotundo,  et  hujusmodi. 

4.  Post  magnas  tempestates  in  mari  continuatur 
ventus  Accidentalis  ad  tempus,  postquam  Originalis 
resederit ;  factus  ex  collisione  et  percussione  aeris  per 
undulationem  fluctuum. 


252  HISTORIA  VENTORUM. 

5.  Reperitur  vulgo  in  hortis  repercussio  venti  a 
parietibus  et  aadibus  et  aggeribus  ;  ita  ut  putaret  quis 
ventum  in  contrariam  partem  spirare  ejus  a  qua  re- 
vera  spirat. 

6.  Si  montes  regionem  aliqua  ex  parte  cingant,  et 
ventus  paulo  diutius  ex  piano  contra  montem  spirav- 
erit,  fit  ut  ipsa  repercussione  montis  aut  contrahatur 
ventus  in  pluviam,  si  fuerit  humidior,  aut  vertatur  in 
ventum  contrarium,  sed  qui  brevi  tempore  duret. 

7.  In  flexionibus  promontoriorum  experiuntur  nautae 
saepius  mutation es  ventorum.1 

Venti  Extraordinarily  et  Flatus  Repentini. 
Ad  Art.  io.         De    ventis    Extraordinariis    sermocinantur 

Connexio.  ... 

quidam  et  causantur ;  Ecnephia  sive  Pro- 
cella,  Vortice,  Typhone,2  Prestere :  sed  rem  non  nar- 
rant,  quae  certe  ex  chronicis  et  historia  sparsa  peti 
debet. 

1.  Repentini  Flatus  nunquam  coelo  sereno  fiunt,  sed 
semper  nubilo  et  cum  imbre  ;  ut  eruptionem  quandam 
fieri,  et  flatum   excuti,  aquas  concuti,  recte  putetur. 

2.  Procellae  quse  fiunt  cum  nebula  aut  caligine,  quas 
belluas  vocant,  qua?que  se  sustinent  instar  columnae, 
vehementes  admodum  sunt,  et  diras  navigantibus. 

3.  Typhones  majores,  qui  per  latitudinem  aliquam 
notabilem  corripiunt,  et  correpta  sorbent  in  sursum, 
raro  fiunt ;  at  Vortices,  sive  Turbines  exigui,  et  quasi 
ludicri,  frequenter. 

1  Gilbert,  ubi  supra. 

2  It  is  curious  that  the  name  given  to  the  hurricanes  of  the  China  seas, 
typhoons,  has  only  an  accidental  resemblance  to  the  Greek  word  Tvcfxov. 
It  is  a  corruption  of  the  Chinese  phrase  Tae-Foong,  Great  wind.  See  Da- 
vis's Chinese,  vol.  iii.  p.  142.  of  Knight's  edition. 


HISTORIA  VENTORUM.  253 

4.  Omnes  Procellae,  et  Typhones,  et  Turbines  ma- 
jores,  habent  manifestum  motum  praecipitii  aut  vibra- 
tionis  deorsum,  magis  quam  alii  venti ;  ut  torrentum 
modo  ruere  videantur,  et  quasi  per  canales  defluere, 
et  postea  a  terra  reverberari. 

5.  Fit  in  pratis,  ut  cumuli  foeni  quandoque  in  altum 
ferantur,  et  turn  instar  conopei  spargantur ;  etiam  in 
agris,  ut  caules  pisarum  involuti,1  et  aristae  segetum 
demessse,  quinetiam  lintea  ad  exsiccandum  exposita, 
attollantur  a  Turbinibus  usque  ad  altitudinem  arbo- 
rum,  aut  supra  fastigia  gedium  ;  haecque  fiunt  absque 
aliquo  majore  venti  impetu  aut  vehementia. 

6.  At  quandoque  fiunt  Turbines  leves  et  admodum 
angusti,  etiam  in  sereno  ;  ita  ut  equitans  videat  pul- 
veres  vel  paleas  corripi  et  verti  prope  se,  neque  tamen 
ipse  magnopere  ventum  sentiat ;  quae  proculdubio  fiunt 
hie  prope,  ex  auris  contrariis  se  mutuo  repellentibus, 
et  circulationem  aeris  ex  concussione  facientibus. 

7.  Certum  est,  esse  quosdam  flatus  qui  manifesta 
vestigia  relinquunt  adustionis  et  torrefactionis  in  plan- 
tis.  At  Presterem,  qui  est  tanquam  fulgur  caecum, 
atque  aer  tervens,  sed  sine  flamma,  ad  inquisitionem 
de  fulgure  rejicimus. 

Confacientia  ad   Ventos ;    Originales  scilicet;   nam   de 
Accidentalibus  supra  inquisitum  est. 

Ad  Art.  ii,  12,  Quae  a  veteribus  de  ventis  eorumque 
connexio.  causis  dicta  sunt,  confusa  plane  sunt  et  in- 
certa,  nee  maxima  ex  parte  vera.  Neque  mirum  si 
non  cernant  clare,  qui  non  spectant  prope.  Loquun- 
tur  ac  si  ventus  aliud  quippiam  esset,  separatum  ab 
aere   moto ;    atque    ac   si   exhalation es    generarent   et 

1  Involute  in  the  original.  —  J.  S. 


254  HISTORIA  VENTORUM. 

conficerent  corpus  integrum  ventorum ;  atque  ac  si 
materia  ventorum  esset  exhalatio  tantum  calida  et 
sicca  ; 1  atque  ac  si  origo  motus  ventorum  esset  tan- 
tummodo  dejectio  et  percussio  a  frigore  mediae  regi- 
onis  :  omnia  phantastica  et  pro  arbitrio.  Attamen  ex 
hujusmodi  filis  magnas  conficiunt  telas ;  operas  scili- 
cet aranearum.  At  omnis  impulsio  aeris  est  Ventus ; 
et  exhalationes  permistae  aeri  plus  conferunt  ad  mo- 
tum  quam  ad  materiam  ;  et  vapores  humidi,  ex  calore 
proportionato,  etiam  facilius  solvuntur  in  ventum  quam 
exhalationes  sicca? ;  et  complures  venti  generantur  in 
regione  infima  aeris,  et  ex  terra  expirant,  praeter  illos 
qui  dejiciuntur  et  repercutiuntur.  Videamus  qualis 
sit  sermo  rerum  ipsarum. 

1.  Rotatio  naturalis  aeris  (ut  dictum  est  in  articulo 
de  ventis  Generalibus),  absque  causa  alia  externa,  gig- 
nit  ventum  perceptibilem  intra  tropicos,  ubi  aeris  con- 
versio  fit  per  circulos  majores. 

2.  Post  motum  aeris  naturalem,  antequam  inquira- 
mus  de  sole  qui  est  genitor  ventorum  praecipuus,  vi- 
dendum  num  quid  sit  tribuendum  lunae  et  aliis  astris, 
ex  experientia  clara. 

3.  Excitantur  venti  magni  et  fortes  nonnullis  ante 
Eclipsin  Lunae  horis ;  ita  ut  si  luna  deficiat  medio 
noctis,  flent  venti  vesperi  praecedente  ;  si  luna  deficiat 
mane,  flent  venti  medio  noctis  praecedente. 

4.  In  Peruvia,  quae  regio  est  admodum  flatilis,  notat 
Acosta  maxime  flare  ventos  in  Pleniluniis.2 

1  Arist.  Meteorolog.  ii.  4.  But  it  had  been  affirmed  before  Aristotle  that 
wind  is  only  air  in  motion.  See  the  Meteorol.  i.  13.;  and  compare  Olym- 
piod.  in  loc.,  who  ascribes  this  opinion  to  Hippocrates.  See  Meier's  edi- 
tion of  the  Meteorol.  vol.  i.  p.  241. 

2  "  II  y  en  a  aucuns  qui  y  ayant  faict  (that  is,  in  Peru  and  the  neigh- 


HISTORIA  VENTORUM.  255 

Mandatum.  Dignum  certe  esset  observatione,  quid 
possint  super  ventos  motus  et  tempora  lunae,  cum 
liquido  possint  super  aquas ;  veluti,  utrum  venti  non 
sint  paulo  commotiores  in  Pleniluniis  et  Noviluniis 
quam  in  dimidiis,  quemadmodum  fit  in  aestibus  aqua- 
rum  ;  licet  enim  quidam  commode  fingant  imperium 
Lunae  esse  super  Aquas,  Solis  vero  et  Astrorum 
super  Aerem ;  tamen  certum  est  aquam  et  aerem 
esse  corpora  valde  homogenea  ;  et  Lunam,  post  So- 
lem,  plurimum  hie  apud  nos  posse  in  omnibus. 

5.  Circa  Conjunctiones  Planetarum  non  fugit  liomi- 
num  observationem  flare  ventos  majores. 

6.  Exortu  Orionis  surgunt  plerunque  venti  et  tem- 
pestates  varige;1  sed  videndum,  an  non  hoc  fiat  quia 
exortus  ejus  sit  eo  tempore  anni  quod  ad  generationem 
ventorum  est  maxime  efficax ;  ut  sit  potius  concomi- 
tans  quiddam,  quam  causa  ;  quod  etiam  de  ortu  Hya- 
dum  et  Pleiadum  quoad  imbres,  et  Arcturi  quoad  tem- 
pestates,  similiter  merito  dubitari  possit.  De  Luna  et 
Stellis  hactenus. 

bouring  countries)  quelque  residence  disent  que  la  plus  grande  abondance 
des  pluyes  est  quand  la  lune  est  en  son  plein,  encore  que,  pour  dire  la 
ve>ite,  je  non  ay  pui  faire  preuve  suffisante,  bien  que  j'y  aye  prins  garde 
quelquefois."  —  Hist,  des  Indes,  ii.  7.  This  is  all  that  Acosta  says  of  the 
influence  of  the  moon  on  the  weather,  and  it  certainly  does  not  justify  the 
text. 

1  Arist.  Problem.  De  Ventis,  14.  He  must  be  understood  to  speak  of  the 
evening  rising  of  Orion;  at  the  heliacal  rising  there  was,  on  the  contrary, 
a  season  of  tine  weather.  See  Arist.  Meteor,  ii.  5.,  and  Ideler's  Commen- 
tary. The  morning  setting  of  the  Pleiades  was  supposed  to  mark  the  be- 
ginning of  winter;  that  of  the  Hyades  took  place  a  little  later.  Fair 
weather  generally  returned,  Pliny  says,  after  their  heliacal  setting.  They 
were  popularly  called  Sidus  Palilicium,  because  the  Palilia  were  celebrat- 
ed about  that  time.  The  heliacal  rising  of  Arcturus  was  generally  accom- 
panied, according  to  Pliny,  by  storms.  It  is  to  be  remarked  that  Bacon 
does  not  seem  to  have  been  aware  that  phenomena  of  the  class  here  re- 
ferred to  occur  at  different  times  in  the  year,  under  different  parallels  of 
latitude  and  in  different  ages. 


256  HISTORIA  VENTORUM. 

7.  Sol  proculdubio  est  efficiens  primarius  ventorum 
plurimorum,  operans  per  calorem  in  materiam  dupli- 
cem ;  corpus  scilicet  aeris,  et  vapores  sive  exhala- 
tiones. 

8.  Sol,  cum  est  potentior,  aerem,  licet  purum  et 
absque  immistione  ulla,  diktat  fortasse  ad  tertiam  par- 
tem, quae  res  haud  parva  est.  Itaque  per  simplicem 
dilatationem,  necesse  est  ut  oriatur  aura  aliqua  in  viis 
solis,  praesertim  in  magnis  fervoribus  ;  idque  potius 
duas  aut  tres  horas  post  exortum  ejus,  quam  ipso 
mane. 

9.  In  Europa  noctes  sunt  aestuosiores  ;  in  Peruvia 
tres  horae  matutinae ; T  ob  unam  eandemque  causam ; 
videlicet  cessationem  aurarum  et  ventorum  illis  horis. 

10.  In  vitro  calendari  aer  dilatatus  deprimit  aquam 
tanquam  flatu  ;  at  in  vitro  pileato,  aere  tantummodo 
impleto,  aer  dilatatus  inflat  vesicam  ut  ventus  man- 
ifestus. 

11.  Experimentum  fecimus  in  turri  rotunda,  undi- 
que  clausa,  hujus  generis  venti.  Nam  foculum  in 
medio  ejus  locavimus,  cum  prunis  penitus  ignitis,  ut 
minus  esset  fumi ;  at  a  latere  foculi  in  distantia  non- 
nulla  filum  suspendimus,  cum  cruce  ex  plumis,  ut 
facile  moveretur.  Itaque  post  parvam  moram,  aucto 
calore  et  dilatato  aere,  agitabatur  crux  plumea  cum  filo 
suo,  hinc  inde,  motu  vario  ;  quinetiam  facto  foramine 
in  fenestra  turris,  exibat  flatus  calidus,  neque  ille  con- 
tinuus,  sed  per  vices,  et  undulans. 

12.  Etiam  receptio  aeris  per  frigus  a  dilatatione 
creat  ejusmodi  ventum,  sed  debiliorem,  ob  minores 
vires  frigoris ;  adeo  ut  in  Peruvia,  sub  quavis  parva 
umbra,  non  solum  majus  percipiatur  refrigerium  quam 

1  Acosta,  Hist,  des  Indes,  ii.  13. 


HISTORIA  VENTORUM.  257 

apud  nos  (per  antiperistasin),  sed  manifesta   aura  ex 
receptione  aeris  quando  subit  iimbram.1 

Atque  de  vento  per  meram  dilatationem  aut  recep- 
tionem  aeris  facto,  hactenus. 

13.  Venti  ex  meris  motibus  aeris,  absque  immistione 
vaporum,  lenes  et  molles  sunt.  Videndum  de  ventis 
Vaporariis  (eos  dicimus  qui  generantur  a  vaporibus), 
qui  tanto  illis  alteris  possunt  esse  vehementiores,  quanto 
dilatatio  guttaa  aquae  versae  in  aerem  excedit  aliquam 
dilatationem  aeris  jam  facti :  quod  multis  partibus  facit, 
ut  superius  monstravimus. 

14.  Ventorum  Vaporariorum  (qui  sunt  illi  qui  com- 
muniter  flant)  efficiens  est  Sol,  et  calor  ejus  propor- 
tionate ;  materia,  vapores  et  exhalationes  qui  vertun- 
tur  et  resolvuntur  in  aerem  ;  aerem  inquam  (non  aliud 
quippiam  ab  aere)  sed  tamen  ab  initio  minus  sincerum. 

15.  Solis  calor  exiguus  non  excitat  vapores,  itaque 
nee  ventum. 

16.  Solis  calor  medius  excitat  vapores,  nee  tamen 
eos  continuo  dissipat.  Itaque  si  magna  fuerit  ipsorum 
copia,  coeunt  in  pluviam,  aut  simplicem,  aut  cum 
vento  conjunctam  ;  si  minor,  vertuntur  in  ventum 
simplicem. 

17.  Solis  calor  in  incremento  inclinat  mag-is  ad 
generationem  ventorum ;  in  decremento,  pluviarum. 

18.  Solis  calor  intensus  et  continuatus  attenuat  et 
dissipat  vapores,  eosque  sublimat,  atque  interim  aeri 
aequaliter  iminiscet  et  incorporat ;  unde  aer  quietus 
fit  et  serenus. 

19.  Calor  Solis  magis  aequalis  et  continuus,  minus 
aptus  ad  generationem  ventorum  ;  magis  inaequalis  et 
alternans,  magis  aptus.     Itaque  in  navigatione  ad  Rus- 

1  Acosta,  ubi  supra. 

VOL.  III.  17 


258  HISTORIA  VENTORUM. 

siam  minus  afflictantur  ventis  quam  in  mari  Britan- 
nico,  propter  longos  dies ;  at  in  Peruvia  sub  gequinoc- 
tio  crebri  venti  ;  ob  magnam  inaequalitatem  caloris, 
alternantem  noctu  et  interdiu. 

20.  In  vaporibus  et  copia  spectatur  et  qualitas:  co- 
pia  parva  gignit  auras  lenes  ;  media  ventos  fortiores  ; 
magna  aggravat  aerem,  et  gignit  pluvias,  vel  tranquil- 
las  1  vel  cum  ventis. 

21.  Vapores  ex  mari,  et  amnibus,  et  paludibus  inun- 
datis,  longe  majorem  copiam  gignunt  ventorum,  quam 
halitus  terrestres.  Attamen,  qui  a  terra  et  locis  minus 
humidis  gignuntur  venti,  sunt  magis  obstinati  et  diutius 
duraut,  et 2  sunt  illi  fere  qui  dejiciuntur  ex  alto ;  ut 
opinio  veterum  in  hac  parte  non  fuerit  omnino  inutilis  ; 
nisi  quod  placuit  illis,  tanquam  divisa  hsereditate,  assig- 
nare  vaporibus  pluvias,  et  ventis  solummodo  exhalatio- 
nes  ;  et  hujusmodi  pulcbra  dictu,  re  inania.3 

22.  Venti  ex  resolutionibus  nivium  jacentium  super 
montes  sunt  fere  medii  inter  ventos  aquaticos  et  ter- 
restres, sed  magis  inclinant  ad  aquaticos  ;  sed  tamen 
sunt  acriores  et  mobiliores. 

23.  Solutio  nivium  in  montibus  nivalibus  (ut  prius 
notavimus)  semper  inducit  ventos  Statos  ex  ea  parte. 

24.  Etiam  Anniversarii  Aquilones  circa  exortum 
Caniculas4  existimantur  venire  a  Mari  Glaciali  et  par- 
tibus  circa  circulum  Arcticum,  ubi  serae  sunt  solutiones 
glaciei  et  nivium,  sestate  turn  valde  adulta. 

25.  Moles  sive  montes  glaciales,  quae  devehuntur 
versus  Canadam  et  Terrain  Piscationis,  magis  gignunt 
auras  quasdam  frigidas  quam  ventos  mobiles. 

26.  Venti  qui  ex  terris  sabulosis  aut  cretaceis  pro- 

1   Tranquillos  in  the  original.  — J.  S.         2  So  in  the  original.  —  J.  S. 
3  See  Arist.  ubi  supra.  4  See  Pliny,  ii. 


HISTORIA  VENTORUM.  259 

veniunt  sunt  pauci  et  sicci ;  iiclem  in  regionibus  calidi- 
oribus  aestuosi,  et  fumei,  et  torridi. 

27.  Venti  ex  vaporibus  marinis  facilius  abeunt  retro 
in  pluviam,  aqua  jus  suum  repetente  et  vindicante ;  aut 
si  hoc  non  conceditur,  miscentur  protinus  aeri,  et  quie- 
tem  agunt.  At  halitus  terrei,  et  fumei,  et  unctuosi,  et 
solvuntur  aigrius,  et  ascendunt  altius,  et  magis  irritati 
sunt  in  suo  motu,  et  ssepe  penetrant  mediam  regio- 
nem  aeris,  et  sunt  aliqua  materia  meteororum  ignito- 
rum. 

28.  Traditur  apud  nos  in  Anglia,  temporibus  cum 
Gasconia  esset  hujus  ditionis,  exhibitum  fuisse  regi 
libellum  supplicem  per  subditos  suos  Burdegaliae1  et 
confinium ;  petendo  at  prohiberetur  incensio  ericse  in 
agris  Sussexise  et  Hamptoniae,  quia  gigneret  ventum 
circa  finem  Aprilis  vineis  suis  exitiabilem. 

29.  Concursus  ventorum  ad  invicem,  si  fuerint  for- 
tes, gignunt  ventos  vehementes  et  vorticosos ;  si  lenes 
et  humidi,  gignunt  pluviam,  et  sedant  ventos. 

30.  Sedantur  et  coercentur  venti  quinque  modis : 
cum  aut  aer,  vaporibus  oneratus  et  tumultuans,  libera- 
tur,  vaporibus  se  contrahentibus  in  pluviam ;  aut  cum 
vapores  dissipantur  et  fmnt  subtiliores,  unde  permiscen- 
tur  aeri,  et  belle  cum  ipso  conveniunt,  et  quiete  degunt ; 
aut  cum  vapores  sive  halitus  exaltantur  et  sublimantur 
in  altum,  adeo  ut  requies  sit  ab  ipsis,  donee  a  media 
regione  aeris  dejiciantur  aut  earn  penetrent ;  aut  cum 
vapores,  coacti  in  nubes,  ab  aliis  ventis  in  alto  spiranti- 
bus  transvehuntur  in  alias  regiones,  ut  pax  sit  ab  ipsis 
in  regionibus  quas  praetervolant ;  aut  denique,  cum 
venti  a  fomitibus  suis  spirantes,  longo  itinere,  nee  suc- 

1  Bordeaux.     This  story  is  mentioned  by  Haller,  Biblioth.   Medic,  in 
Bacon. 


260  HISTORIA    VENTORUM. 

cedente  nova  materia,  languescunt,  et  impetu  suo  des- 
tituuntur,  et  quasi  expirant. 

31.  Imbres  plerunque  ventos  sedant,  prgesertim  pro- 
cellosos,  ut  et  venti  contra  saepius  detinent  imbrem. 

32.  Contrahunt  se  venti  in  pluviam  (qui  est  primus 
ex  quinque  sedandi  modis,  isque  praecipuus)  aut  ipso 
onere  gravati  cum  vapores  sint  copiosi ;  aut  propter 
contrarios  motus  ventorum,  rnodo  sint  placidi  ;  aut 
propter  obices  montium  et  promontoriorum,  quaa  sistunt 
impetum  ventorum,  eosque  paulatim  in  se  vertunt ;  aut 
per  frigora  intensiora,  unde  condensantur. 

33.  Solent  plerunque  venti  minores  et  leviores  mane 
oriri  et  cum  sole  decumbere,  sufficiente  condensatione 
aeris  nocturna  ad  receptionem  eorum.  Aer  enim  non- 
nullam  compressionem  patitur  absque  tumultu. 

34.  Sonitus  campanarum  existimatur  tonitrua  et  ful- 
gura  dissipare ;  de  ventis  non  venit  in  observationem. 

Monitum.     Consule  locum  de  Prognostics  ventorum ; 
est  enim  nonnulla  connexio  causarum  et  signorum. 

35.  Narrat  Plinius,  Turbinis  vehementiam  aspersione 
aceti  in  occursum  ejus  compescL1 

Limites    Ventorum. 
.,..,„         1.    Traditur  de   monte  Atho,  et  similiter 

Ad  Art.  16,  7  ^ 

17*18-  de  Olympo,  consuevisse  sacrificantes,  in 
aris  super  fastigia  ipsorum  extructis,  literas  exarare  in 
cineribus  sacrificiorum,  et  postea  redeuntes  elapso  anno 
(nam  anniversaria  erant  sacrificia)  easdem  literas 
reperisse  neutiquam  turbatas  aut  confusas  ;  etiamsi 
arae  illae  non  starent  in    templo    aliquo,  sed  sub  dio.2 

1  Pliny,  ii.  49. 

2  See  Arist.  Prob.  xxvi.  39. ;    and  for  Olympus,   Solinus  Polyhist.  15. 
The  same  circumstance  is  told  of  Cyllene  in  Arcadia  by  Geminus,  and,  on 


HISTOPJA  VENTORUM.  261 

Unde  manifestum  erat,  in  tanta  altitudine  neque  ceei- 
disse  imbrem,  neque  spirasse  ventum. 

2.  Referunt  in  fastigio  Pici  de  Tenariph,  atque  etiam 
in  Andibus  inter  Peruviam  et  Chilem,  nives  subjacere 
per  clivos  et  latera  montium  ;  at  in  ipsis  cacuminibus 
nil  aliud  esse  quam  aerem  quietum,  vix  spirabilem 
propter  tenuitatem,1  qui  etiam  acrimonia  quadatn  et  os 
stomachi  et  oculos  pungat,  inducendo  illi  nauseam,  his 
suffusionem  et  ruborem. 

3.  Venti  Vaporarii  non  videntur  in  aliqua  majore 
altitudine  flare ;  cum  tamen  probabile  sit  aliquos  ipso- 
rum  altius  ascendere  quam  pleraeque  nubes. 

De  Altitudine  liactenus,  de  Latitudine  videndum. 

4.  Certum  est,  spatia  qua3  occupant  venti  admodum 
varia  esse,  interdum  amplissima,  interdum  pusilla  et 
angusta.  Deprehensi  sunt  venti  occupasse  spatium 
centenorum  milliarium,  cum  paucarum  horarum  dif- 
ferentia. 

5.  Spatiosi  venti  (si  sint  ex  liberis)  plerunque  vehe- 
mentes  sunt,  non  lenes.  Sunt  etiam  diuturniores,  et 
fere  24  horas  durant.  Sunt  itidem  minus  pluviosi. 
Angusti  contra,  aut  lenes  sunt  aut  procellosi ;  at  sem- 
per breves. 

6.  Stati  venti  sunt  itinerarii,  et  longissima  spatia 
occupant. 

the  authority  of  Alexander  Aphrodisiensis,  by  Olympiodorus.  See  Ideler's 
edition  of  Arist.  Meteor,  i.  p.  148.  and  355.  The  passage  in  Solinus  seems 
to  have  escaped  him.  It  is  the  only  one  in  which  Olympus  is  mentioned. 
Bruno,  in  the  Cena  di  Cenere,  refers  to  Alexander  Aphrodisiensis;  not 
being  aware  perhaps  that  the  story  is  not  told  in  his  Commentary  on  the 
Meteorologies.     See  on  this  point  Ideler's  note  at  i  p.  148. 

1  What  is  here  said  of  the  Andes  is  probably  taken  from  Acosta,  iii.  9. 
and  20.  The  account  of  the  Peak  of  Teneriffe  seems  to  be  taken  from  the 
account  which  Scory,  the  "  Knight  of  Teneriffe,"  gave  of  his  own  ascent  to 
its  summit.     See  Purchas,  v.  785. 


262  HISTORIA  VENTORUM. 

7.  Venti  Procellosi  non  extenduntur  per  larga  spa- 
tia,  licet  semper  evagentur  ultra  spatia  ipsius  procellse. 

8.  Marini  venti  intra  spatia  angustiora  multo  quam 
terrestres  spirant ;  in  tantum,  ut  in  mari  aliquando 
conspicere  detur  auram  satis  alacrem  aliquam  partem 
aquarum  oceupare  (id  quod  ex  crispatione  aquae  facile 
cernitur)  cum  undique  sit  malacia,  et  aqua  instar  spec- 
uli  plana. 

9.  Pusilli  (ut  dictum  est)  Turbines  ludunt  quando- 
que  coram  equitantibus,  instar  fere  ventorum  ex  fol- 
libus. 

De  Latitudine  hactenus,  de  Duratione  videndum. 

10.  Durationes  ventorum  valde  vehementium  in 
mari  longiores  sunt,  sufficiente  copia  vaporum ;  in 
terra  vix  ultra  diem  et  dimidium  extenduntur. 

11.  Venti  valde  lenes  nee  in  mari  nee  in  terra  ultra 
triduum  constanter  flant. 

12.  Non  solum  Eurus  Zephyro  magis  est  durabilis 
(quod  alibi  posuimus),  sed  etiam  quicunque  ille  ventus 
sit  qui  mane  spirare  incipit,  magis  durabilis  solet  esse 
illo  qui  surgit  vesperi. 

13.  Certum  est,  ventos  insurgere  et  augeri  gradatim 
(nisi  fuerint  merse  Procellse)  ;  at  decumbere  celerius, 
interdum  quasi  subito. 

Successiones    Ventorum. 
. ,  .  .  1Q  1.    Si   ventus   se   mutet   conformiter   ad 

Ad  Art.  19, 

20,21.  motu  solis,  id  est,  ab  Euro  ad  Austrum,  ab 
Austro  ad  Zephyrum,  a  Zephyro  ad  B  or  earn,  a  Borea 
ad  Eurum,  non  revertitur  plerunque ;  aut  si  hoc  facit, 
fit  ad  breve  tempus.  Si  vero  in  contrarium  motus 
solis,  scilicet  ab  Euro  ad  Boream,  a  Borea  ad  Zephy- 
rum, a  Zephyro  ad  Austrum,  ab  Austro  ad  Eurum, 


HISTORIA  VENTORUM.  263 

plerunque  restituitur  ad  plagam  priorem,  saltern  ante- 
quam  confecerit  circulum  integrum.1 

2.  Si  pluvia  primum  inceperit,  et  postea  coeperit 
flare  ventus,  ventus  ille  pluviae  superstes  erit.  Quod 
si  primo  flaverit  ventus,  postea  a  pluvia  occiderit,  non 
reoritur  plerunque  ventus;  et  si  facit,  sequitur  pluvia 
nova. 

3.  Si  venti  paucis  horis  varient,  et  tanquam  expe- 
riantur,  et  deinde  coeperint  constanter  flare,  ventus  ille 
durabit  in  dies  plures. 

4.  Si  Auster  coeperit  flare  dies  duos  vel  tres,  Boreas 
quandoque  post  eum  subito  spirabit.  Quod  si  Boreas 
spiraverit  totidem  dies,  non  spirabit  Auster  donee  ven- 
tus paulisper  ab  Euro  flarit.2 

5.  Cum  annus  inclinarit,  et  post  autumnum  hiems 
inceperit,  si  incipiente  hieme  spiraverit  Auster,  et 
postea  Boreas,  erit  hiems  glacialis  ;3  sin  sub  initiis 
hiemis  spiraverit  Boreas,  postea  Auster,  erit  hiems  cle- 
mens  et  tepidus. 

6.  Plinius  citat  Eudoxum,  quod  series  ventorum 
redeat  post  quadriennium  ; 4  quod  verum  minime  vi- 
detur ;  neque  enim  tarn  celeres  sunt  revolutiones.  II- 
lud  ex  aliquorum  diligentia  notatum  est,  tempestates 
grandiores  et  insigniores  (fervorum,  nivium,  congela- 
tionum,  hiemum  tepidarum,  aestatum  gelidarum)  redire 
plerunque  ad  circuitum  annorum  triginta  quinque.5 

1  Humboldt  gives  Bacon  credit  for  being  the  first  to  state  this  law  of  ro- 
tation, of  which  Dool  and  others  have  recently  made  so  much  use  in  their 
meteorological  theories.     Kosmos,  ii.  p.  379. 

2  Arist.  Prob.  xxvi.  49. 

3  Id.  ib.  48. 

4  Plin.  ii.  48. 

8  In  Bacon's  Essay,  Of  the  Vicissitude  of  Things,  tbis  observation  is  men- 
tioned as  having  been  made  in  the  Netherlands :  —  "  There  is  a  toy  which 
I  have  heard,  and  I  would  not  have  it  given  over,  but  waited  upon  a  little. 


264  HISTORIA  VENTORUM. 


Motus   Ventorum. 
Ad  Art.  22, 23,     Loquuntur  homines,  ac  si  ventus  esset  cor- 

24,25,26,27.  J. 

connexio..  pus  aliquod  per  se,  atque  impetu  sue-  aerem 
ante  se  ageret  et  impelleret.  Etiam  cum  ventus  locum 
mutet,  loquuntur  ac  si  idem  ventus  se  in  alium  locum 
transferred  Hsec  vero  cum  loquuntur  plebeii,  tamen 
philosophi  ipsi  remedium  hujusmodi  opinionibus  non 
prsebent ;  sed  et  illi  quoque  balbutiunt,  neque  erroribus 
istis  occurrunt. 

1.  Inquirendum  igitur  et  de  excitatione  motus  in 
ventis,  et  de  directione  ejus,  cum  de  Originibus  Local- 
ibus  jam  inquisitum  sit.  Atque  de  iis  ventis  qui  habent 
principium  motus  in  sua  prima  impulsione,  ut  in  iis 
qui  dejiciuntur  ex  alto  aut  efflant  e  terra,  excitatio  mo- 
tus est  manifesta  ;  alteri  sub  initiis  suis  descendunt, 
alteri  ascendunt,  et  postea  ex  resistentia  aeris  fiunt 
voluminosi,  maxime  secundum  angulos  violentiaB  suae. 
At  de  illis  qui1  conflantur  ubique  in  aere  inferiore 
(qui  sunt  omnium  ventorum  frequentissimi)  obscurior 
videtur  inquisitio  ;  cum  tamen  res  sit  vulgaris,  ut  in 
Commentatione  sub  articulo  octavo  declaravimus.2 

2.  Etiam  hujus  rei  imaginem  reperimus  in  ilia  turri 
occlusa,  de  qua  paulo  ante.  Tribus  enim  modis  illud 
experimentum  variavimus.  Primus  erat  is  de  quo 
supra  diximus,  foculus  ex  prunis  ante  ignitis  et  claris. 

They  say  it  is  observed  in  the  Low  Countries  (I  know  not  in  what  part) 
that  every  five  and  thirty  years  the  same  kind  and  suit  of  years  and  weath- 
ers comes  about  again;  as  great  frosts,  great  wet,  great  droughts,  warm 
winters,  summers  with  little  heat,  and  the  like ;  and  they  call  it  the  Prime,. 
It  is  a  thing  I  do  the  rather  mention,  because  computing  backwards  I  have 
found  some  concurrence."  —  J.  S. 

1  Quce  in  the  original. — J.  S. 

2  Supra,  p.  249.—  J.  S. 


HISTORIA  VENTORUM.  265 

Secundus  erat  lebes  aqua?  ferventis,  remoto  illo  foculo ; 
atque  turn  erat  motus  crucis  plumeae  magis  hebes  et 
piger  quam  ex  foculo  prunarum  ;  haerente  in  aere  rore 
vaporis  aquei,  nee  dissipato  in  materiam  venti,  propter 
imbecillitatem  caloris.  At  tertius  erat  ex  utrisque 
simul,  foculo  et  lebete  ;  turn  vero  longe  maxima  erat 
crucis  plumeae  agitatio,  adeo  ut  quandoque  illam  in 
sursum  verteret,  instar  pusilli  turbinis  ;  aqua  scilicet 
praebente  copiam  vaporis,  et  foculo,  qui  astabat,  eum 
dissipante. 

3.  Itaque  Excitationis  motus  in  ventis  causa  est 
praecipua  superoneratio  aeris,  ex  nova  accession e  aeris 
facti  ex  vaporibus. 

Jam  de  Directione  motus  videndum,  et  de  Vertici- 
tate,  quae  est  Directionis  mutatio. 

4.  Directionem  motus  progressivi  ventorum  regunt 
fomites  sui,  qui  sunt  similes  fontibus  amnium  ;  loca 
scilicet  ubi  magna  reperitur  copia  vaporum  ;  ibi  enim 
est  f  atria  venti.  Postquam  autem  invenerint  currentem 
ubi  aer  minime  resistit,  (sicut  aqua  invenit  declivita- 
tem,)  turn  quicquid  inveniunt  similis  materiae  in  via 
in  consortium  recipiunt,  et  suo  currenti  miscent ;  quem- 
admodum  faciunt  et  amnes.  Itaque  venti  spirant 
semper  a  parte  fomitum  suorum. 

5.  Ubi  non  sunt  fomites  insignes  in  aliquo  loco  cer- 
to,  vagantur  admodum  venti,  et  facile  currentem  suum 
mutant  ;  ut  in  medio  mari  et  campestribus  terrae  latis. 

6.  Ubi  magni  sunt  fomites  ventorum  in  uno  loco, 
sed  in  locis  progressus  sui  parvae  accessiones,  ibi  venti 
fortiter  flant  sub  initiis,  et  paulatim  flaccescunt ;  ubi 
contra  fomites  magis  continui,  leniores  sunt  sub  initiis, 
et  postea  augentur. 

7.  Sunt  fomites  mobiles  ventorum,  scilicet  in  nubi- 


266  HISTORIA  VENTORUM. 

bus ;  qui  saepe  a  ventis  in  alto  spirantibus  transpor- 
tantur  in  loca  procul  distantia  a  fomitibus  vaporum, 
ex  quibus  generatae  sunt,  illsB  nubes  ;  turn  vero  incipit 
esse  fomes  venti  ex  parte  ubi  nubes  incipiunt  solvi  in 
ventum. 

8.  At  Verticitas  ventorum  non  fit  eo  quod  ventus 
prius  flans  se  transferat ;  sed  quod  ille  aut  occiderit,  aut 
ab  altero  vento  in  ordinem  redactus  sit.  Atque  totum 
hoc  negotium  pendet  ex  variis  collocationibus  fomitum 
ventorum,  et  varietate  temporum  quando  vapores  ex 
hujusmodi  fomitibus  manantes  solvuntur. 

9.  Si  fuerint  fomites  ventorum  a  partibus  contrariis, 
veluti  alter  fomes  ab  Austro,  alter  a  Borea,  praevalebit 
scilicet  ventus  fortior,  neque  erunt  venti  contrarii,  sed 
ventus  fortior  continuo  spirabit ;  ita  tamen  ut  a  vento 
imbecilliore  nonnihil  hebetetur  et  dometur  ;  ut  fit  in 
amnibus,  accedente  fluxu  maris ;  nam  motus  maris  prae- 
valet,  et  est  unions,  sed  a  motu  fluvii  nonnihil  fraenatur. 
Quod  si  ita  accident,  ut  alter  ex  illis  ventis  contrariis, 
qui  primum  fortior  fuerat,  succumbat,  turn  subito  spira- 
bit ventus  a  parte  contraria,  unde  et  ante  spirabat,  sed 
latitabat  sub  potestate  majoris. 

10.  Si  fomes  (exempli  gratia)  fuerit  ad  Euro- Bo- 
ream,  spirabit  scilicet  Euro-Boreas.  Quod  si  fuerint 
duo  fomites  ventorum,  alter  ad  Eurum,  alter  ad  Bo- 
ream,  ii  venti  ad  aliquem  tractum  spirabunt  separatim ; 
at  post  angulum  confluentiae  spirabunt  ad  Euro-Boream, 
aut  cum  inclinatione,  prout  alter  fomes  fuerit  fortior. 

11.  Si  sit  fomes  venti  ex  parte  Boreali,  qui  distet  ab 
aliqua  regione  20  milliaribus,  et  sit  fortior ;  alter  ex 
parte  Orientali,  qui  distet  10  milliaribus,  et  sit  de- 
bilior ;  spirabit  tamen  ad  aliquas  horas  Eurus  ;  paulo 
post  (nimirum  post  emensum  iter)  Boreas. 


HISTORIA   VENTORUM.  267 

12.  Si  spiret  Boreas,  atque  occurrat  ab  occidente 
mons  aliquis,  spirabit  paulo  post  Euro-Boreas,  composi- 
te scilicet  ex  vento  originali  et  repercusso. 

13.  Si  sit  fomes  ventorum  in  terra  a  parte  Boreae, 
halitus  autem  ejus  feratur  recta  sursum,  et  inveniat 
nubem  gelidam  ab  occidente  quae  earn  in  adversum 
detrudat,  spirabit  Euro-Boreas. 

Monitum.      Foraites  ventorum  in  terra  et  mari  sunt 
stabiles,  ita  ut  fons  et  origo  ipsorum  melius  percipia- 
tur ;    at  fomites  ventorum  in  nubibus  sunt  mobiles, 
adeo  ut   alibi   suppeditetur  materia  ventorum,  alibi 
vero  ipsi  formentur ;  id  quod  efficit  directionem  mo- 
tus  in  ventis  magis  confusam  et  incertam. 
Haac  exempli  gratia  adduximus ;  similia  simili  modo 
se  habent.    Atque  de  Directione  Motus  Ventorum  hac- 
tenus.     At  de  Longitudine  et  tanquam  itinerario  ven- 
torum  videndum  ;    licet   de   hoc  ipso   paulo  ante,  sub 
nomine  Latitudinis  ventorum,  inquisitum  videri  possit. 
Nam   et  latitudo  pro  longitudine  ab  imperitis  haberi 
possit,  si  majora  spatia  venti  ex  latere  occupent  quam 
in  longitudine  progrediantur. 

14.  Si  verum  sit  Columbum  ex  oris  Lusitaniae  per 
Ventos  Statos  ab  occidente  de  Continente  in  America 
judicium  fecisse,  longo  certe  itinere  possint  commeare 
venti . 

15.  Si  verum  sit  solution  em  nivium  circa  Mare 
Glaciale  et  Scandiam  excitare  Aquilones  in  Italia  et 
Graecia,  &c.  diebus  canicularibus,  longa  certe  sunt 
spatia. 

16.  Quanto  citius  in  consecutione  in  qua  ventus 
movet  (exempli  gratia,  si  sit  Eurus)  veniat  tempestas 
ad  locum  aliquem  ab  oriente,  quanto  vero  tardius  ab 
occidente,  nondum  venit  in  observationem. 


268  HISTORIA  VENTORUM. 

De  Motu  Ventorum  in  Progressu  hactenus  ;  viden- 
dum  jam  de  Undulatione  Ventorum. 

17.  Undulatio  ventorum  ad  parva  momenta  fit ;  adeo 
ut  centies  in  hora  ad  minus  ventus  (licet  fortis)  se  sus- 
citet  et  alternatim  remittat ;  ex  quo  liquet  inasqualem 
esse  impetum  ventorum.  Nam  nee  flumina,  licet  rapicla, 
nee  currentes  in  mari,  licet  robusti,  undulant,  nisi  acci- 
dente  flatu  ventorum  ;  neque  ipsa  ilia  undulatio  vento- 
rum aliquid  aequalitatis  habet  in  se  ;  nam  instar  pulsus 
manus,  aliquando  intercurrit,  aliquando  intermittit. 

18.  Undulatio  aeris  in  eo  differt  ab  undulatione  aqua- 
rum,  quod  in  aquis,  postquam  fluctus  sublati  fuerint  in 
altum,  sponte  rursus  decidant  ad  planum ;  ex  quo  fit  ut 
(quicquid  dicant  poetae  exaggerando  tempestates,  quod 
undoe  attollantur  in  coelum,  et  descendant  in  Tartarum) 
tamen  descensus  undarum  non  multum  praecipitetur 
ultra  planum  et  superficiem  aquarum.  At  in  undula- 
tione aeris,  ubi  deest  motus  gravitatis,  deprimitur  et 
attollitur  aer  fere  ex  aequo. 

De  Undulatione  hactenus  :  jam  de  Motu  Conflictus 
inquirendum  est. 

19.  De  Conflictu  ventorum  et  compositis  currentibus 
jam  partim  inquisitum  est.  .  Plane  constat  ubiquetarios 
esse  ventos,  praesertim  leniores  ;  id  quod  manifestum 
etiam  ex  hoc,  quod  pauci  sunt  dies  aut  horae,  in  quibus 
non  spirent  aurae  aliquae  lenes  in  locis  liberis,  idque  satis 
inconstanter  et  varie.  Nam  venti  qui  non  proveniunt 
ex  fomitibus  majoribus,  vagabundi  sunt  et  volubiles,  al- 
tero  cum  altero  quasi  ludente,  modo  impellente,  modo 
fugiente. 

20.  Visum  est  nonnunquam  in  mari  advenisse  duos 
ventos  simul  ex  contrariis  partibus ;  id  quod  ex  per- 
turbatione  superficiei  aquae    ab   utraque    parte,    atque 


HISTORIA  VENTORUM.  269 

tranquil litate  aquae  in  medio  inter  eos,  facile  erat  con- 
spicere  ;  postquam  autem  concurrissent  illi  venti  con- 
trarii,  alias  secutam  esse  tranquillitatem  in  aqua  un- 
dique,  cum  scilicet  venti  se  ex  aequo  fregissent,  alias 
continuatam  esse  perturbationem  aquae,  cum  scilicet 
fortior  ventus  praevaluisset. 

21.  Certum  est  in  montibus  Peruvianis  saepe  acci- 
dere,  ut  venti  eodem  tempore  super  montes  ex  una 
parte  spirent,  in  vallibus  in  contrarium. 

22.  Itidem  certum  apud  nos,  nubes  in  imam  partem 
ferri,  cum  ventus  a  contraria  parte  flet  hie  in  proximo. 

23.  Quin  et  illud  certum,  aliquando  cerni  nubes 
altiores  supervolare  nubes  humiliores  ;  atque  ita  ut  in 
diversas  aut  etiam  in  contrarias  partes  abeant,  tanquam 
currentibus  adversis. 

24.  Itidem  certum,  quandoque  in  superiore  aere 
ventos  nee  distrahi  nee  promoveri,  cum  hie  infra  ad 
semi-milliare  insano  ferantur  impetu. 

25.  Certum  etiam  e  contra,  esse  aliquando  tran- 
quillitatem infra,  cum  superne  nubes  ferantur  satis 
alacriter ;  sed  id  rarius  est. 

Phenomenon      Etiam    in  fluctibus,    quandoque  superna- 

obliquum.  ... 

tans  aqua,  quandoque  demersa,  mcitatior  est ; 
quinetiam  fiunt  (sed  raro)  varii  currentes 
aquae,  quae  volvitur  supra,  et  quae  labitur 
in  imo. 

26.  Neque  prorsus  contemnenda  ilia  testimonia  Vir- 
gilii,  cum  naturalis  philosophiae  non  fuerit  ipse  omnino 
imperitus  ; 

Una  Eurusque  Notusque  ruunt,  creberque  procellis 
Africus. 

Et  rursus  ; 

Omnia  ventorum  concurrere  prgelia  vidi. 


270  HISTOPJA  VENTORUM. 

De  Motibus  Ventorum  in  natura  rerum,  inquisitum 
est ;  videndum  de  Motibus  eorum  in  Machinis  Hu- 
manis ;  ante  omnia  in  velis  navium. 

Motus  Ventorum  in    Velis  Navium. 

1.  In  navibus  majoribus  Britannieis 7  (eas  enim  ad 
exemplum  delegimus)  quatuor  sunt  mali,  aliquando 
quinque ;  omnes  in  linea  recta  per  medium  navis  ducta 
alteri  post  alteros  erecti.     Eos  sic  nominabimus : 

2.  Malum  principem,  qui  in  medio  navis  est ;  malum 
prorce ;  malum  puppis  (qui  aliquando  est  geminus); 
et  malum  rostri. 

3.  Habent  singuli  mali  plures  portiones ;  quae  sus- 
tolli,  et  per  certos  nodos  aut  articulos  figi,  et  similiter 
auferri  possunt ;  alii  tres,  alii  duas  tantum. 

4.  Malus  rostri  stat  ab  inferior!  nodo  inclinatus 
versus  mare,  a  superiori  rectus ;  reliqui  omnes  mali 
stant  recti. 

5.  His  malis  superintendent  Vela  decern,  et  quando 
malus  puppis  geminatur,  duodecim.  Malus  princeps 
et  malus  prorae  tres  habent  ordines  velorum.  Eos  sic 
nominabimus :  velum  ab  infra,  velum  a  supra,  et  velum 
a  summo.  Reliqui  habent  duos  tantum,  carentes  velo 
a  summo. 

6.  Vela  extenduntur  in  transversum,  juxta  verticem 
cuj usque  nodi  mali,  per  ligna  quae  antennas  vel  virgas 
dicimus,  quibus  suprema  velorum  assuuntur,  ima  ligan- 
tur  funibus  ad  angulos  tantum  ;  vela  scilicet  ab  infra 
ad  latera  navis,  vela  a  supra  aut  a  summo  ad  anten- 

1  See  the  woodcut  at  the  front  of  this  volume,  representing  the  "  Great 
Harry,"  a  ship  built  in  1514  and  burnt  by  accident  in  1553.  It  is  a  re- 
duced copy  of  an  engraving  by  P.  C.  Canot  (published  in  1767),  from  a 
drawing  by  T.  Allen,  after  an  original  by  Hans  Holbein.  — J.  S. 


HISTORIA  VENTORUM.  271 

nas  contiguas.     Trahuntur  etiam  aut  vertuntur  iisdem 
funibus  in  alterutrum  latus  ad  placitum. 

7.  Antenna  sive  virga  cujusque  mali  in  transversum 
porrigitur.  Sed  in  malis  puppis  ex  obliquo,  altero  fine 
ejus  elevato,  altero  depresso  ;  in  ceteris  in  recto,  ad 
similitudinem  literse   Tau. 

8.  Vela  ab  infra,  quatenus  ad  vela  principis,  prorse, 
et  rostri,  sunt  figurse  quadrangularis,  parallelogrammae ; 
vela  a  supra  et  a  summo  nonnihil  acuminata,  sive  sur- 
gentia  in  arctum ;  at  ex  velis  puppis,  quod  a  supra, 
acuminatum  ;  quod  ab  infra,  triangulare. 

9.  In  navi l  quse  erat  mille  et  centum  amphorarum, 
atque  habebat  in  longitudine,  in  carina,  pedes  112,  in 
latitudine,  in  alveo,  40,  velum  ab  infra  mali  principis 
continebat  in  altitudine  pedes  42,  in  latitudine  pedes 
87. 

10.  Velum  a  supra  ejusdem  mali  habebat  in  altitu- 
dine pedes  50 ;  in  latitudine  pedes  84  ad  basim,  pedes 
42  ad  fastimum. 

11.  Velum  a  summo  in  altitudine  pedes  27  ;  in  lati- 
tudine pedes  42  ad  basim,  21  ad  fastigium. 

12.  In  malo  prorae,  velum  ab  infra  habebat  in  lati- 
tudine pedes  40  cum  dimidio  ;  in  latitudine  pedes  72. 

13.  Velum  a  supra  in  altitudine  pedes  46  cum  di- 
midio ;  in  latitudine  pedes  69  ad  basim,  36  ad  fas- 
tigium. 

1  Ships  of  1200  tons  were  so  rare  in  Bacon's  time  that  it  seems  clear  that 
he  here  refers  either  to  the  "Prince  Royal,"  built  in  the  year  1610,  or  to 
the  "  Trade's-increase,1'  built,  according  to  Stow,  in  1609.  See  what  is 
said  of  them  in  Charnock's  History  of  Marine  Architecture,  vol.  ii.  pp.  197. 
and  203.  The  former  was  a  man-of-war,  the  latter  was  built  for  the  India 
trade.  Stow  makes  the  keel  of  the  "  Prince  Royal  "  114  feet  in  length, 
and  the  cross-beam  44  feet.  He  calls  the  burden  1400  tons ;  but  other  au- 
thorities, according  to  Charnock,  make  it  1200  only.  She  was  built  by 
Phineas  Pett,  of  Emanuel  College,  Cambridge. 


272  HISTORIA  VENTORUM. 

14.  Velum  a  sumrao  in  altitudine  pedes  24 ;  in 
latitudine  pedes  36  ad  basim,  18  ad  fastigium. 

15.  In  malo  puppis,  velum  ab  infra  habebat  in  alti- 
tudine, a  parte  antennas  elevata,  pedes  51 ;  in  latitu- 
dine, quajungitur  antennas,  pedes  72,  reliquo  desinente 
in  acutum. 

16.  Velum  a  supra,  in  altitudine  pedes  30  ;  in  lati- 
tudine pedes  57  ad  basim,  30  ad  cacumen. 

17.  Si  geminetur  malus  puppis,  in  posteriore  vela 
minuuntur  ab  anteriore  ad  partem  circiter  quintain. 

18.  In  malo  rostri,  velum  ab  infra  habebat  in  alti- 
tudine pedes  28  cum  dimidio  ;  in  latitudine  pedes  60. 

19.  Velum  a  supra  in  altitudine  pedes  25  cum  di- 
midio ;  in  latitudine  pedes  60  ad  basim,  30  ad  fastigium. 

20.  Variant  proportiones  malorum  et  velorum,  non 
tantum  pro  magnitudine  navium,  verum  etiam  pro 
variis  earum  usibus,  ad  quos  aadificantur ;  ad  pugnam, 
ad  mercaturam,  ad  velocitatem,  et  caetera.  Verum 
nullo  modo  convenit  proportio  dimensionis  velorum  ad 
numerum  amphorarum,  cum  navis  quingentarum  am- 
phorarum,  aut  circiter,  portet  velum  ab  infra  principis 
mali  paucos  pedes  minus  undique,  quam  ilia  altera  quae 
erat  duplicis  magnitudinis.  Unde  fit  ut  minores  naves 
longe  praestent  celeritate  majoribus,  non  tantum  prop- 
ter levitatem,  sed  etiam  propter  amplitudinem  velo- 
rum, liabito  respectu  ad  corpus  navis  ;  nam  propor- 
tionem  illam  continuare  in  navibus  majoribus  nimis 
vasta  res  esset  et  inhabilis. 

21.  Cum  singula  vela  per  summa  extendantur,  per 
ima  ligentur  tantum  ad  angulos,  ventus  necessario  facit 
vela  intumescere,  praesertim  versus  ima,  ubi  sunt  lax- 
iora. 

22.  Longe  autem  major  est  tumor  veli  in  velis  ab 


HISTORIA  VENTORUM.  273 

infra,  quam  in  caeteris ;  quia  non  solum  parallelo- 
gramma  sunt,  caetera  acuminata ;  verum  etiam  quia 
latitudo  antennae  tanto  excedit  latitudinem  laterum 
navis,  ad  quae  alligantur  ;  unde  necesse  est,  propter 
laxitatem,  magnum  dari  receptum  ventis  ;  adeo  ut  in 
ilia  magna,  quam  exempli  loco  sumpsimus,  navi,  tumor 
in  vento  recto  possit  esse  ad  9  aut  10  pedes  introrsum. 

23.  Fit  etiam  ob  eandem  causam,  quod  vela  omnia, 
a  vento  tumefacta,  ad  imum  colligant  se  in  arcus,  adeo 
ut  multum  venti  praeterlabi  necesse  sit ;  in  tantum  ut 
in  ilia  quam  diximus  navi  arcus  ille  ad  staturam  homi- 
nis  accedat. 

24.  At  in  velo  puppis  illo  triangulari,  necesse  est  ut 
minor  sit  tumor,  quam  in  quadrangulari  ;  turn  propter 
figuram  minus  capacem,  turn  quia  in  quadrangulari 
tria  latera  laxa  sunt,  in  triangulari  duo  tantum ;  unde 
sequitur  quod  ventus  excipiatur  magis  rigide. 

25.  Motus  ventorum  in  velis,  quo  magis  accedat  ad 
rostrum  navis,  est  fortior,  et  promovet  magis  ;  turn  quia 
fit  in  loco  ubi  undae,  propter  acumen  prorae,  facillime 
secantur  ;  turn  maxime  quia  motus  a  prora  trahit 
navem,  motus  a  puppi  trudit. 

26.  Motus  ventorum  in  velis  superiorum  ordinum 
promovet  magis,  quam  in  velis  ordinis  inferioris  ;  quia 
motus  violentus  maxime  efficax  est  ubi  plurimum  re- 
movetur  a  resistentia  ;  ut  in  vectibus  et  velis  molen- 
dinorum.  Sed  periculum  est  demersionis  aut  ever- 
sionis  navis  ;  itaque  et  acuminata  sunt  ilia,  ne  ventos 
nimios  excipiant,  et  in  usu  praecipue  cum  spirent  venti 
leniores. 

27.  Cum  vela  collocentur  in  recta  linea,  altera  post 
altera,  necesse  est  ut  quae  posterius  constituantur,  suf- 
furentur  ventum  a  prioribus,   cum   ventus  flet  recta ; 

VOL.   III.  18 


274  HISTORIA  VENTORUM. 

itaque  si  omnia  simul  fuerint  erecta,  tamen  vis  venti 
fere  tantum  locum  habet  in  velis  mali  principis,  cum 
parvo  auxilio  veli  ab  infra  in  malo  rostri. 

28.  Foelicissima  et  commodissima  dispositio  velorum 
in  vento  recto  ea  est,  ut  vela  duo  inferiora  mali  prorge 
erigantur ;  ibi  enim  (ut  dictum  est)  motus  est  maxime 
efficax ;  erigatur  etiam  velum  a  supra  mali  principis ; 
relinquitur  enim  spatium  tantum  subter,  ut  ventus 
sufficere  possit  velis  praedictis  proraa,  absque  suffura- 
tione  notabili. 

29.  Propter  illam,  quam  diximus,  suffurationem  ven- 
torum,  celerior  est  navigatio  cum  vento  laterali,  quam 
cum  recto.  Laterali  enim  flante,  omnia  vela  in  opere 
poni  possunt  ;  quia  latera  sibi  invicem  obvertunt,  nee 
altera  altera  impediunt,  neque  fit  furtum. 

30.  Etiam  flante  vento  laterali,  vela  rigidius  in  ad- 
versum  venti  extenduntur ;  quod  ventum  comprimit 
nonnihil,  et  immittit  in  earn  partem  ubi  flare  debet, 
unde  nonnihil  fortitudinis  acquirit.  Ventus  autem 
maxime  propitius  est,  qui  flat  in  quadra  inter  rectum  et 
lateralem. 

31.  Velum  ab  infra  mali  rostri  vix  unquam  posset 
esse  inutile  ;  neque  enim  patitur  furtum,  quando  colli- 
gat  ventum  qui  flat  undequaque  circa  latera  navis  et 
subter  vela  castera. 

32.  Spectatur  in  motu  ventorum  in  navibus  turn  im* 
pulsio  turn  directio.  At  directio  ilia  quae  fit  per  clavum 
non  multum  pertinet  ad  inquisitionem  praesentem,  nisi 
quatenus  habeat  connexionem  cum  motu  ventorum  in 
velis. 

connexio.        Ut  motus  impulsionis  in  vigore  est  in  prora, 
ita  motus  directionis  in  puppi ;  itaque  ad  eum  velum  ab 


HTSTORIA   VENTORUM.  275 

infra  mali  puppis  est  maximi  momenti,  et  quasi  copiam 
praebet  auxiliarem  clavo. 

33.  Cum  pyxis  nautica  in  plagas  32  distribuatur, 
adeo  ut  semicirculi  ejus  sint  plagae  sedecim,  potest  fieri 
navigatio  progressiva  (non  angulata,  quae  fieri  solet  in 
ventis  plane  contrariis)  etiamsi  ex  illis  sedecim  partibus 
decern  fuerint  adversae,  et  sex  tantum  favorabiles  ; *  at 
ea  navigatio  multum  pendet  ex  velo  ab  infra  mali  pup- 
pis  ;  cum  enim  venti  partes  contrariae  itineri,  quia  sunt 
praepotentes  et  clavo  solo  regi  non  possunt,  alia  vela  ob- 
versurae  forent,  una  cum  navi  ipsa,  in  partem  contra- 
riam  itineris,  illud  velum  rigide  extensum,  ex  opposito 
favens  clavo  et  ejus  motum  fortificans,  vertit  et  quasi 
circumfert  proram  in  viam  itineris. 

34.  Omnis  ventus  in  velis  nonnihil  aggravat  et  dep- 
rimit  navem  ;  tantoque  magis  quo  flaverit  magis  desu- 
per.  Itaque  tempestatibus  majoribus  primo  devolvunt 
antennas  et  auferunt  vela  superiora,  deinde,  si  opus 
fuerit,  omnia ;  etiam  malos  ipsos  incidunt ;  quin  et  pro- 
jiciunt  onera  mercium,  tormentorum,  &c.  ut  allevent 
navem,  ad  supernatandum  et  praestandum  obsequia 
undis. 

35.  Potest  fieri  per  motum  istum  ventorum  in  velis 
navium  (si  ventus  fuerit  alacris  et  secundus)  progressus 
in  itinere  120  milliarium  Italicorum  intra  spatium  24 
horarum  ;  idque  in  navi  mercatoria  ;  sunt  enim  naves 
quasdam  nunciae,  quae  ad  officium  celeritatis  apposite 
extructae  sunt  (quas  caruvellas  vocant)  quae  etiam  ma- 
jora  spatia  vincere  possunt.     At  cum  venti  plane  con- 

1  It  is  commonly  said  that  a  square-rigged  vessel  will  lie  within  six 
points  of  the  wind,  which  is  what  Bacon  intends  to  express ;  so  that  there 
is  no  change  in  this  respect  since  his  time. 


276  HISTORIA  VENTORUM. 

trarii  sint,  remedio  ad  iter  promovendum  utuntur  hoc 
ultimo  et  pusillo ;  ut  procedant  lateraliter,  prout  ventus 
permittit,  extra  viam  itineris,  deinde  flectant  se  versus 
iter,  atque  angulares  istos  progressus  repetant ;  ex  quo 
genere  progressus  (quod  est  minus  quam  ipsum  serpere, 
nam  serpentes  sinuant,  at  illi  angulos  faciunt)  poterint 
fortasse  intra  24  horas  vincere  milliaria  15. 

Observationes  Majores. 

1.  Motus  iste  ventorum  in  velis  navium  habet  im- 
pulsionis  suae  tria  praecipua  capita  et  fontes,  unde  fluit ; 
unde  etiam  praecepta  sumi  possint  ad  eum  augendum  et 
fortificandum. 

2.  Primus  fons  est  ex  Quanto  venti  qui  excipitur. 
Nam  nemini  dubium  esse  possit,  quin  plus  venti  magis 
conferat  quam  minus.  Itaque  Quantum  ipsum  venti 
procurandum  diligenter.  Id  fiet,  si  instar  patrumfa- 
milias  prudentiorum,  et  frugi  simus  et  a  furto  cavea- 
mus.  Quare,  quantum  fieri  potest,  nil  venti  disperda- 
tur  aut  effundatur  ;  nil  etiam  surripiatur. 

3.  Ventus  aut  supra  latera  navium  flat,  aut  infra 
usque  ad  aream  maris.  Atque  ut  homines  providi  so- 
lent  etiam  circa  minima  quaeque  magis  curare  (quia 
majora  nemo  non  curare  potest),  ita  de  istis  inferiori- 
bus  ventis  (qui  proculdubio  non  tantum  possunt  quan- 
tum superiores)  primo  videndum. 

4.  Ad  ventos  qui  circum  latera  navium  et  subter 
vela  ipsarum  potissimum  flant,  plane  est  officium  veli 
ab  infra  mali  rostri,  quae  inclinata  est  et  depressa,  ut 
excipiantur;  ne  fiat  dispendium  et  jactura  venti.  Idque 
et  per  se  prodest,  et  ventis  qui  reliquis  velis  ministrant 
nil  obest.  Circa  hoc  non  video  quid  ulterius  per  dili- 
gentiam  humanam  fieri  possit,  nisi  forte  etiam  ex  medio 


HISTORIA  VENTORUM.  277 

navis  similia  vela  humilia  adhibeantur,  instar  pinnarum 
aut  alarum,  ex  utroque  latere  gemma,  cum  ventus  est 
rectus. 

5.  At  quod  ad  cavendum  de  furto  attinet,  quod  fit 
cum  vela  posteriora  ventum  ab  anterioribus  surripiant 
in  vento  recto  (nam  in  laterali  omnia  vela  cooperan- 
tur),  non  video  quid  addi  possit  diligentiae  humanae  ; 
nisi  forte  ut,  flante  vento  recto,  fiat  scala  quaedam  velo- 
rum,  ut  posteriora  vela  a  malo  puppis  sint  humillima, 
media  a  malo  principis  mediocria,  anteriora  a  malo 
prorae  celsissima  ;  ut  alterum  velum  alterum  non  impe- 
diat,  sed  potius  adjuvet,  et  ventum  tradat  et  transmittal 
Atque  de  primo  fonte  impulsionis  haec  observata  sint. 

6.  Secundus  fons  impulsionis  est  ex  modo  percus- 
sionis  veli  per  ventum ;  quae,  si  propter  ventum  con- 
tractum  sit  acuta  et  rapida,  movebit  magis  ;  si  obtusa 
et  languida,  minus. 

7.  Quod  ad  hoc  attinet,  plurimum  interest  ut  vela 
mediocrem  extensionem  et  tumorem  recipiant ;  nam  si 
extendantur  rigide,  instar  parietis  ventum  repercutiunt ; 
si  laxe,  debilis  fit  impulsio. 

8.  Circa  hoc  bene  se  expedivit  in  aliquibus  industria 
humana,  licet  magis  ex  casu  quam  ex  judicio.  Nam  in 
vento  laterali,  contrahunt  partem  veli  quae  vento  op- 
ponitur,  quantum  possunt ;  atque  hoc  modo  ventum 
immittunt  in  earn  partem  qua  flare  debet.  Atque  hoc 
agunt,  et  volunt.  Sed  interim  hoc  sequitur  (quod  for- 
tasse  non  vident),  ut  ventus  sit  contractior,  et  reddat 
percussionem  magis  acutam. 

9.  Quid  addi  possit  industriae  humanae  in  hac  parte, 
non  video ;  nisi  mutetur  figura  in  velis,  et  fiant  aliqua 
vela  non  tumentia  in  rotundo,  sed  instar  calcaris  aut 
trianguli  cum  malo  aut  ligno  in  illo  angulo  verticis,  ut 


278  HISTORIA  VENTORUM. 

et  ventum  magis  contrahant  in  acutum,  et  secent  aerem 
externum  potentius.  Ille  autem  angulus  (ut  arbitra- 
mur)  non  debet  esse  omnino  acutus,  sed  tanquam  tri- 
angulus  curtatus,  ut  liabeat  latitudinem.  Neque  etiam 
novimus  quid  profuturum  foret,  si  fiat  tanquam  velum 
in  velo  ;  hoc  est,  si  in  medio  veli  alicujus  majoris  sit 
bursa  quaedam,  non  omnino  laxa  ex  carbaso,  sed  cum 
costis  ex  lignis,  quae  ventum  in  medio  veli  excipiat  et 
cogat  in  acutum. 

10.  Tertius  fons  impulsionis  est  ex  loco  ubi  fit  per- 
cussio  ;  isque  duplex.  Nam  ex  anteriore  parte  navis 
facilior  et  fortior  est  impulsio  quam  ex  posteriore ;  et  ex 
superiore  parte  mali  et  veli,  quam  ab  inferiore. 

11.  Neque  hoc  ignorasse  visa  est  industria  humana, 
cum  et  flante  vento  recto  plurimam  in  velis  mali  prorae 
spem  ponant ;  et  in  malaciis  et  tranquillitatibus  vela  a 
summo  erigere  non  negligant.  Neque  nobis  in  praesen- 
tia  occurrit,  quid  humanae  ex  hac  parte  industrial  addi 
possit,  nisi  forte  quoad  primum,  ut  constituantur  duo 
aut  tres  mali  in  prora  (medius  rectus,  reliqui  inclinati) 
quorum  vela  propendeant ;  et  quoad  secundum,  ut  am- 
plientur  vela  prorae  in  summo,  et  sint  minus  quam 
solent  esse  acuminata.  Sed  in  utroque  cavendum  in- 
commodo  periculi  ex  nimia  depressione  navis. 

Motus  Ventorum  in  aliis  Machinis  Humanis. 

1.  Motus  Molendinorum  ad  ventum  nihil  habet  sub- 
tilitatis,  et  nihilominus  non  bene  demonstrari  et  expli- 
cari  solet.  Vela  constituuntur  recta  in  oppositum  venti 
flantis.  Prostat  autem  in  ventum  unum  latus  veli, 
alterum  latus  paulatim  flectit  se  et  subducit  a  vento. 
Conversio  autem  sive  consecutio  motus  fit  semper  a 
latere  inferiore,  hoc  est,  eo  quod  remotius  est  a  vento. 


HISTORIA  VENTORUM.  279 

At  ventus  superfundens  se  in  adversum  machinae,  a 
quatuor  velis  arctatur,  et  in  quatuor  inter  vail  is  viam 
suam  inire  cogitur.  Earn  compression  em  non  bene 
tolerat  ventus  ;  itaque  neeesse  est  ut  tanquam  cubito 
percutiat  latera  velorum  et  proinde  vertat,  quemadmo- 
dum  ludicra  vertibula  digito  impelli  et  verti  solent.1 

2.  Quod  si  vela  ex  aequo  expansa  essent,  dubia  res 
esset  ex  qua  parte  foret  inclinatio,  ut  in  casu  baculi. 
Cum  autem  proximum  latus,  quod  occurrit  vento,  im- 
petum  ejus  dejiciat  in  latus  inferius,  atque  illinc  in  spa- 
tia  ;  cumque  latus  inferius  ventum  excipiat,  tanquam 
palma  manus,  aut  instar  veli  scaphae  ;  fit  protinus  con- 
versio  ab  ea  parte.  Notandum  autem  est,  originem 
motus  esse  non  a  prima  impulsione  quae  fit  in  fronte  ; 
sed  a  laterali  impulsione  post  compressionem. 

3.  Probationes  quasdam  et  experimenta  circa  hoc, 
pro  augendo  hoc  motu,  fecimus,  turn  ad  pignus  causae 
recte  inventae  turn  ad  usum  ;  imitamenta  hujus  motus 
effingentes  in  velis  ex  chartis,  et  vento  ex  follibus.  Igi- 
tur  addidimus  lateri  veli  inferiori  plicam  inversam  a 
vento,  ut  haberet  ventus,  lateralis  jam  factus,  amplius 
quiddam  quod  percuteret ;  nee  profuit ;  plica  ilia  non 
tarn  percussionem  venti  adjuvante,  quam  sectionem 
aeris  in  consequentia  impediente.  Locavimus  post  vela 
ad  nonnullam  distantiam  obstacula,  in  latitudinern  di- 
ametri  omnium  velorum,  ut  ventus  magis  compressus 
fortius  percuteret ;  at  hoc  obfuit  potius  ;  repercussione 
motum  primarium  hebetante.  At  vela  fecimus  latiora 
in  duplum,  ut  ventus  arctaretur  magis,  et  fieret  percus- 
sio  lateralis  fortior.  Hoc  tandem  magnopere  successit ; 
ut  et  longe  mitiore  flatu  fieret  conversio,  et  longe  magis 
perniciter  volveretur. 

1  This  explanation  is  of  course  altogether  wrong. 


280  HISTORIA  VENTORUM. 

Mandatum.  Fortasse  hoc  augmentum  motns  '  com- 
modius  fiet  per  octo  vela,  quam  per  vela  quatuor, 
latitudine  duplicata ;  nisi  forte  nimia  moles  aggra- 
vaverit  motum.     De  hoc  fiat  experimentum. 

Mandatum.  Etiam  long-itudo  velorum  facit  ad  mo- 
turn.  Nam  in  rotationibus,  levis  violentia  versus 
circumferentiam  sequiparatur  longe  majori  versus 
centrum.  Sed  tamen  hoc  conjungitur  incommo- 
dum,  quod  quo  longiora  sunt  vela,  eo  plus  distant 
in  summo,  et  minus  arctatur  ventus.  Res  non 
male  fortasse  se  habeat,  si  vela  sint  paulo  longiora, 
sed  crescentia  in  latum  circa  summitatem,  ut  palma 
remi ;  sed  de  hoc  nobis  compertum  non  est. 

Monitnm.  In  his  experiments,  si  ponantur  in  usu 
ad  molendina,  robori  totius  machinae,  prsecipue  fun- 
damentis  ejus,  subveniendum.  Nam  quanto  magis 
arctatur  ventus,  tanto  magis  (licet  motum  velorum 
incitet)  tamen  machinam  ipsam  concutit. 
4.  Traditur  alicubi  esse  rhedas  moventes  ad  ven- 
tum ;  de  hoc  diligentius  inquiratur.1 

Mandatum.    Rhedae  moventes  ad  ventum  non  pote- 

1  Bacon  had  probably  heard  of  the  chariots  with  sails  constructed  by 
Stevinus.  It  is  said  that  one  of  these  was  still  in  existence  at  Steveninque 
in  1802,  and  that  on  the  occasion  of  the  marriage  of  the  Prince  of  Bruns- 
wick it  was  brought  out;  but  it  seems  to  have  been  unmanageable  in  con- 
sequence of  the  inexperience  of  the  conductor.  See  Memoire  sur  la  Vie  et 
les  Travaux  de  Stevin,  par  Steichen,  p.  198.  Compare  Milton : 
11  In  Sericana,  where  Chineses  drive 
With  wind  and  sail  their  cany  waggons  light." 

Stevinus's  chariot  was  constructed  about  the  year  1600,  and,  according  to 
Grotius,  went  three  times  as  fast  as  a  ship  at  sea.  He  speaks  of  a  trial 
where  it  went  fourteen  leagues  in  two  hours.  (See  Steichen,  p.  164.) 
Nothing  is  known  of  the  details  of  the  construction  of  this  chariot.  Milton 
had  probably  read  what  Gonzales  de  Mendoza  says  of  the  Chinese  sailing 
chariots.  Mendoza's  statement  does  not  seem  to  be  confirmed  by  later  and 
better  informed  travellers.  Vide  Mendoza's  Histoire  de  la  Chine,  f.  16.  I 
quote  from  the  French  translation  of  1600. 


HISTORIA  VENTORUM.  281 

runt  esse  operae  pretium,  nisi  in  locis  apertis  et 
planitiebus.  Praeterea  quid  fiet,  si  decubuerit  ven- 
tus  ?  Magis  sobria  esset  cogitatio  de  facilitando 
motu  curruum  et  plaustrorum  per  vela  mobilia,  ut 
equi  vel  boves  minoribus  viribus  ea  traherent,  quam 
de  creando  motu  per  ventum  solum. 

Prognostica   Ventorum . a 

Ad.  Art.  32.  Divinatio  quo  magis  pollui  solet  vani- 
connexio.  ^Q  et  superstitione,  eo  purior  pars  ejus 
magis  recipienda  et  colenda.  Naturalis  vero  divina- 
tio  aliquando  certior  est,  aliquando  magis  in  lubrico, 
prout  subjectum  se  habet,  circa  quod  versatur.  Quod 
si  fuerit  naturae  constantis  et  regularis,  certam  efficit 
praedictionem ;  si  variae,  et  compositae  tanquam  ex 
natura  et  casu,  fallacem.  Attamen  etiam  in  subjecto 
vario,  si  diligenter  canonizetur,  tenebit  praedictio  ut 
plurimum  ;  temporis  forte  momenta  non  assequetur, 
a  re  non  multum  errabit.  Quinetiam  quoad  tempora 
eventus  et  complementi,  nonnullae  praedictiones  satis 
certo  collimabunt ;  eae  videlicet  quae  sumuntur  non  a 
causis,  verum  ab  ipsa  re  jam  inchoata,  sed  citius  se 
prodente  in  materia  proclivi  et  aptius  disposita,  quam 
in  alia ;  ut  in  topicis  circa  hunc  32  articulum  su- 
perius  diximus.  Prognostica  igitur  Ventorum  jam 
proponemus,  miscentes  nonnihil  necessario  de  Prog- 
nostics Pluviarum  et  Serenitatis,  quae  bene  distrahi 
non  poterant ;  sed  justam  de  illis  inquisitionem  pro- 
priis  titulis  remittentes. 

1.   Sol    si  oriens   cernatur  concavus,  dabit   eo   ipso 

1  Almost  all  these  prognostics  are  taken,  with  more  or  less  modification, 
from  the  eighteenth  book  of  Pliny,  §§  78 — 90. 


282  HISTORIA  VENTORUM. 

die  ventos   aut    imbres ;    si   appareat  tanquam  leviter 
excavatus,  ventos  ;  si  cavus  in  profundo,  imbres. 

2.  Si  sol  oriatur  pallidus  et  (ut  nos  loquimur) 
aqueus,  denotat  pluviam  ;  si  occidat  pallidus,  ventum. 

3.  Si  corpus  ipsum  solis  in  occasu  cernatur  tan- 
quam sanguineum,  praemonstrat  magnos  ventos  in 
plures   dies. 

4.  Si  in  exortu  solis  radii  ejus  spectantur  rutili, 
non  flavi,  denotat  pluvias  potius  quam  ventos  ;  idem- 
que,  si  tales  appareant  in  occasu. 

5.  Si  in  ortu  aut  occasu  solis  spectantur  radii  ejus 
tanquam  contracti  aut  curtati,  neque  eminent  illus- 
tres,  licet  nubes  absint,  significat  imbres  potius  quam 
ventos. 

6.  Si  ante  ortum  solis  ostendent  se  radii  prascur- 
sores,  et  ventum  denotat  et  imbres. 

7.  Si  in  exortu  solis  porrigat  sol  radios  e  nubibus, 
medio  solis  manente  cooperto  nubibus,  significabit 
pluviam  ;  maxime  si  erumpant  radii  illi  deorsum,  ut 
sol  cernatur  tanquam  barbatus.  Quod  si  radii  erum- 
pant e  medio,  aut  sparsim,  orbe  exteriore  cooperto 
nubibus,  magnas  dabit  tempestates  et  ventorum  et 
imbrium. 

8.  Si  sol  oriens  cingitur  circulo,  a  qua  parte  is  cir- 
culus  se  aperuerit,  expectetur  ventus  ;  sin  totus  circu- 
lus  aequaliter  defluxerit,  dabit  serenitatem. 

9.  Si  sub  occasum  solis  appareat  circa  eum  circu- 
lus  candidus,  levem  denotat  tempestatem  eadem  nocte ; 
si  ater  aut  subfuscus,  ventum  magnum  in  diem  se- 
quent em. 

10.  Si  nubes  rubescant  oxoriente  sole,  praedicunt 
ventum  ;  si  occidente,  serenum  in  posterum. 

11.  Si  sub  exortum  solis  globabunt  se  nubes  prope 


HISTORIA  VENTORUM.  283 

solem,  denunciant  eodem  die  tempestatem  asperam ; 
quod  si  ab  ortu  repellantur  et  ad  occasum  abibunt, 
serenitatem. 

12.  Si  in  exortu  solis  dispergantur  nubes  a  lateri- 
bus  solis,  alia?  petentes  Austrum,  aliye  Septentrionem, 
licet  sit  coelum  serenum  circa  ipsum  solem,  praemon- 
strat  ventos. 

13.  Si  sol  sub  nube  condatur  occidens,  pluviam  de- 
notat  in  posterum  diem  ;  quod  si  plane  pluet  occidente 
sole,  ventos  potius  ;  sin  nubes  videantur  quasi  trahi 
versus  solem,  et  ventos  et  tempestatem. 

14.  Si  nubes,  exoriente  sole,  videantur  non  ambire 
solem,  sed  incumbere  ei  desuper,  tanquam  eclipsim 
facturge,  portendunt  ventos,  ex  ea  parte  orituros  qua 
illse  nubes  inclinaverint.  Quod  si  hoc  faciant  me- 
ridie,  et  venti  fient  et  imbres. 

15.  Si  nubes  solem  circumcluserint,  quanto  minus 
luminis  relinquetur  et  magis  pusillus  apparebit  orbis 
solis,  tanto  turbidior  erit  tempestas.  Si  vero  duplex 
aut  triplex  orbis  erit,  ut  appareant  tanquam  duo  aut 
tres  soles,  tanto  erit  tempestas  atrocior  per  plures  dies. 

16.  Novilunia  dispositionum  aeris  significativa  sunt ; 
sed  magis  adhuc  ortus  quartus,  tanquam  novilunium 
confirmatum.  Plenilunia  autem  ipsa  praesagiunt  ma- 
gis, quam  dies  aliqui  ab  ipsis. 

17.  Diuturna  observatione,  quinta  lunce  suspecta  est 
nautis,  ob  tempestates. 

18.  Si  luna  a  novilunio  ante  diem  quartum  non 
apparuerit,  turbidum  aerem  per  totum  mensem  prae- 
dicit. 

19.  Si  luna  nascens,  aut  intra  primos  dies,  cornu 
habuerit  inferius  magis  obscurum  aut  fuscum,  aut 
quovis  modo  non  purum,  dies  turbidos  et  tempestates 


284  HISTORIA  VENTORUM. 

dabit  ante  plenilunium  ;  si  circa  medium  fuerit  deco- 
lor, circa  ipsum  plenilunium  sequentur  tempestates ; 
si  cornu  superius  hoc  patiatur,  circa  lunam  decres- 
centem. 

20.  Si  ortu  in  quarto  pura  ibit  luna  per  coelum, 
nee  cornibus  obtusis,  neque  prorsus  jacens,  neque 
prorsus  recta,  sed  mediocris,  serenitatem  promittit 
majore  ex  parte  usque  ad  novilunium. 

21.  Si  in  ortu  illo  rubicunda  fuerit,  ventos  porten- 
dit ;  si  rubiginosa  aut  obatra,  pluvias  ;  sed  nil  horum 
significat  ultra  plenilunium. 

22.  Recta  luna  semper  fere  minax  est  et  infesta, 
potissimum  autem  denunciat  ventos ;  at  si  appareat 
cornibus  obtusis  et  curtatis,  imbres  potius. 

23.  Si  alteram  cornu  lunae  magis  acuminatum  fu- 
erit et  rigidum,  altero  magis  obtuso,  ventos  potius 
significat :  si  utrunque  pluviam. 

24.  Si  circulus  aut  halo  circa  lunam  appareat,  plu- 
viam potius  significat  quam  ventos ;  nisi  stet  recta 
luna  intra  eum  circulum,  turn  vero  utrunque. 

25.  Circuli  circa  lunam  ventos  semper  denotant  ex 
parte  qua  ruperint ;  etiam  splendor  illustris  circuli  in 
aliqua  parte,  ventos  ex  ea  parte  qua  splendet. 

26.  Circuli  circa  lunam,  si  fuerint  duplices  aut 
triplices,  praemonstrant  horridas  et  asperas  tempesta- 
tes ;  at  multo  magis,  si  illi  circuli  non  fuerint  integri, 
sed  maculosi  et  interstincti. 

27.  Plenilunia,  quoad  colores  et  halones,  eadem 
forte  denotant,  quae  ortus  quartus ;  sed  magis  prassen- 
tia,  nee  tarn  procrastinata. 

28.  Plenilunia  solent  esse  magis  serena  quam  caete- 
ras  aetates  lunae  ;  sed  eadem,  hieme,  quandoque  inten- 
siora  dant  frigora. 


HISTORIA  VENTORUM.  285 

29.  Luna  sub  occasum  solis  ampliata,  et  tamen  lu- 
minosa,  nee  subfusca,  serenitatem  portat  in  plures  dies. 

30.  Eclipses  lunae  quasi  semper  comitantur  venti ; 
solis,  serenitas  ;  pluviae  raro  alterutrum. 

31.  A  eonjunctionibus  reliquis  planetarum,  praeter 
solem,  expectabis  ventos,  et  ante  et  post ;  a  eonjunc- 
tionibus cum  sole,  serenitatem. 

32.  In  exortu  Pleiadum  et  Hyadum  sequuntur  im- 
bres  et  pluviae,  sed  tranquillae  ;  in  exortu  Orionis  et 
Arcturi,  tempestates. 

33.  Stellae  (ut  loquimur)  discurrentes  et  sagittantes 
protinus  ventos  indicant  ex  ea  parte  unde  vibrantur. 
Quod  si  ex  variis  aut  etiam  contrariis  partibus  voli- 
tent,  magnas  tempestates  et  ventorum  et  imbrium. 

34.  Cum  non  conspiciantur  stellae  minusculae,  quales 
sunt  quas  vocant  Asellos,  idque  fit  ubique  per  totum 
coelum,  magnas  praemonstrat  tempestates  et  imbres 
intra  aliquot  dies  ;  quod  si  alicubi  stellae  minutae 
obscurentur,  alicubi  sint  clarae,  ventos  tantum,  sed 
citius. 

35.  Coelum  aequaliter  splendens  in  noviluniis,  aut 
ortu  quarto,  serenitatem  clabit  per  plures  dies ;  aequal- 
iter  obscurum,  imbres  ;  inaequaliter,  ventos,  ab  ea 
parte  qua  cernitur  obscuratio.  Quod  si  subito  fiat 
obscuratio  sine  nube  aut  caligine,  quae  fulgorem  stel- 
larum  perstringat,  graves  et  asperaa  instant  tempes- 
tates. 

36.  Si  planetarum  aut  stellarum  majorum  aliquam 
incluserit  circulus  integer,  imbres  praedicit ;  si  fractus, 
ventos  ad  eas  partes  ubi  circulus  deficit. 

37.  Cum  tonat  vehementius  quam  fulgurat,  ventos 
dabit  magnos ;  sin  crebro  inter  tonandum  fulserit,  im- 
bres confertos  et  grandibus  guttis. 


286  HISTOKIA  VENTORUM. 

38.  Tonitrua  matutina  ventos  significant ;  meridi- 
ana  imbres. 

39.  Tonitrua  mugientia,  et  veluti  transeuntia,  ven- 
tos significant ;  at  qua?  inaequales  habent  fragores  et 
acutos,  procellas,  tarn  ventorura  quam  imbrium. 

40.  Cum  coelo  sereno  fulguraverit,  non  longe  absunt 
vend  et  imbres  ab  ea  parte  qua  rulgurat ;  quod  si  ex 
diversis  partibus  coeli  fulguraverit,  sequentur  atroces 
et  horridae  tempestates. 

41.  Si  fulguraverit  a  plagis  coeli  gelidioribus,  Septen- 
trione  et  Aquilone,  sequentur  grandines  :  si  a  tepidi- 
oribus,  Austro  et  Zephyro,  imbres  cum  coelo  aestuoso. 

42.  Magni  fervores  post  solstitium  aestivale  desinunt 
plerunque  in  tonitru  et  fulgura  ;  quae  si  non  sequantur, 
desinunt  in  ventos  et  pluvias  per  plures  dies. 

43.  Globus  flammae,  quern  Castor  em  vocabant  anti- 
qui,  qui  cernitur  navigantibus  in  mari,  si  fuerit  uni- 
cus,  atrocem  tempestatem  praenunciat  (Castor  scilicet 
est  frater  intermortuus),  at  multo  magis,  si  non  haes- 
erit  malo,  sed  volvatur  aut  saltet.  Quod  si  fuerint 
gemini  (praesente  scilicet  Polluce  fratre  vivo),  idque 
tempestate  adulta,  salutare  signum  habetur.  Sin  fue- 
rint tres  (superveniente  scilicet  Helena,  peste  rerum) 
magis  dira  incumbet  tempestas.  Videtur  sane  uni- 
cus,  crudam  significare  materiam  tempestatis  ;  du- 
plex, quasi  coctam  et  maturam  ;  triplex  vel  multi- 
plex, copiam  aegre  dissipabilem.1 

44.  Si  conspiciantur  nubes  ferri  incitatius  coelo  se- 
reno, expectentur  venti  ab  ea  parte  a  qua  feruntur 
nubes.  Quod  si  globabuntur  et  glomerabunt  simul, 
cum  sol  appropinquaverit  ad  earn  partem  in  qua  glo- 
bantur,  incipient  discuti ;    quod  si  discutientur   magis 

1  Pliny,  ii.  [37.] ;  and  see  Ideler,  Meteorol.  Vet.  p.  164. 


HISTORIA  VENTORUM.  287 

versus    Boream,    significat    ventum  ;    si    versus    Aus- 
trum,  pluvias. 

45.  Si  occidente  sole  nubes  orientur  atrae  aut  fuscae, 
imbrem  significat ;  si  adversus  solem,  in  Oriente  scil- 
icet, eadem  nocte  ;  si  juxta  solem  ab  Occidente,  in 
posterum  diem,  cum  ventis. 

46.  Liquidatio  sive  disserenatio  coeli  nubili,  incipi- 
ens  in  contrarium  venti  qui  flat,  serenitatem  signifi- 
cat ;  sed  a  parte  venti,  nihil  indicat,  sed  incerta  res 
est. 

47.  Conspiciuntur  quandoque  plures  veluti  camerae 
aut  contignationes  nubium,  altera  super  alteras  (ut 
aliquando  quinque  simul  se  vidisse,  et  notasse  affirmet 
Gilbertus  x),  et  semper  atriores  sunt  infimae,  licet 
quandoque  secus  appareat,  quia  candidiores  visum 
magis  lacessunt.  Duplex  contignatio,  si  sit  spissior, 
pluvias  denotat  instantes  (praesertim  si  nubes  inferior 
cernatur  quasi  gravida)  ;  plures  contignationes  peren- 
dinant  pluvias. 

48.  Nubes,  si  ut  vellera  lanae  spargantur,  hinc  inde, 
tempestates  denotant ;  quod  si  instar  squamarum  aut 
testarum  altera  alteri  incumbat,  siccitatem  et  sereni- 
tatem. 

49.  Nubes  plumatae  et  similes  ramis  palmae,  aut 
floribus  iridis,  imbres  protinus,  non  ita  multo  post, 
denunciant. 

50.  Cum  montes  et  colles  conspiciantur  veluti  pile- 
ati,  incumbentibus  in  illis  nubibus,  eosque  circumplec- 
tentibus,  tempestates  praemonstrant  imminentes. 

51.  Nubes  electrinae  et  aureae  ante  occasum  solis,  et 

1  "  Vidi  egoraet,  indicantibus  nubium  globis,  quinque  simul  dispares 
ventos  altitudine  in  aere  et  positione  ab  horizonte."  —  Gilbert,  Physiol. 
iv.  1. 


288  HISTORIA  VENTORUM. 

tanquam   cum   fimbriis  deauratis,   postquam  sol  magis 
condi  coeperit,  serenitates  prasmonstrant. 

52.  Nubes  luteaa,  et  tanquam  ccenosae,  significant 
imbrem  cum  vento  instare. 

53.  Nubecula  aliqua  non  ante  visa  subito  se  mon- 
strans,  coelo  circum  sereno,  prassertim  ab  occidente 
aut  circa  meridiem,  tempestatem   indicat   ingruentem. 

54.  Nebulae  et  caligines  ascendentes  et  sursum  se 
recipientes,  pluvias  ;  et  si  subito  hoc  fiat,  ut  tanquam 
sorbeantur,  ventos  praedicunt ;  at  cadentes  et  in  valli- 
bus  residentes,  serenitatem. 

53.  Nube  gravida  eandicante,  quam  vocant  antiqui 
tempestatem  albam,  sequitur,  aestate,  grando  minutus 
instar  confiturae ;    hieme,  nix. 

56.  Autumnus  serenus  ventosam  hiemem  praemon- 
strat ;  ventosa 1  hiems,  ver  pluviosum  ;  ver  pluviosum, 
aestatem  serenam  ;  serena  aestas,  autumn um  ventosum. 
Ita  ut  annus  (ut  proverbio  dicitur)  sibi  debitor  raro 
sit ;  neque  eadem  series  tempestatum  redeat  per  duos 
annos  simul. 

57.  Ignes  in  focis  pallidiores  solito,  atque  intra  se 
murmurantes,  tempestates  nunciant.  Quod  si  flamma 
flexuose  volitet  et  sinuet,  ventum  praecipue  ;  at  fungi 
sive  tuberes  in  lucernis,  pluvias  potius. 

58.  Carbones  clarius  perlucentes,  ventum  significant ; 
etiam  cum  favillas  ex  se  citius  discutiunt  et  deponunt. 

59.  Mare  cum  conspicitur  in  portu  tranquillum  in 
superficie,  et  nihilominus  intra  se  murmuraverit,  licet 
non  intumuerit,  ventum  prasdicit. 

60.  Littora  in  tranquillo  resonantia,  marisque  ipsius 
sonitus  cum  plangore  aut  quadam  echo  clarius  et  lon- 
gius  solito  auditus,  ventos  prasnunciant. 

1  Ventosus  in  the  original.  —  J.  8. 


HISTORIA  VENTORUM.  289 

61.  Si  in  tranqnillo  et  plana  superficie  maris  con- 
spiciantur  spumas  hinc  inde,  aut  corona?  albae,  aut 
aquarum  bullae,  ventos  praedicunt ;  et  si  haec  signa 
fuerint  insigniora,  asperas  tempestates. 

62.  In  mari  fluctibus  agitato  si  appareant  spumae 
coruscantes  (quas  pulmones  marinos  vocant),  praenun- 
ciant  duraturam  tempestatem  in  plures  dies. 

63.  Si  mare  silentio  intumescat  et  intra  portum 
altius  solito  insurgat,  aut  aestus  ad  littora  celerius 
solito  accedat,  ventos   praenunciat. 

64.  Sonitus  a  montibus,  nemorumque  murmur  in- 
crebrescens,  atque  fragor  etiam  nonnullus  in  campes- 
tribus,  ventos  portendit.  Coeli  quoque  murmur  pro- 
digiosum,  absque  tonitru,  ad  ventos  maxime  spectat. 

65.  Folia  et  paleae  ludentes,  sine  aura  quae  sen- 
tiatur,  et  lanugines  plantarum  volitantes,  plumaeque 
in  aquis  innatantes  et  colludentes,  ventos  adesse  nun- 
ciant. 

Q6.  Aves  aquaticae  concursantes  et  gregatim  volan- 
tes,  inergique  praecipue  et  fulicse  a  mari  aut  stagnis 
fugientes,  et  ad  littora  aut  ripas  properantes,  praesertim 
cum  clangore,  et  ludentes  in  sicco,  ventos  praenunciant, 
maxime  si  hoc  faciant  mane. 

67.  At  terrestres  volucres  contra,  aquam  petentes 
eamque  alis  percutientes  et  clangores  dantes  et  se  per- 
fundentes,  ac  praecipue  cornix,  tempestates  portendunt. 

68.  Mergi  anatesque  ante  ventum  pennas  rostro 
purgant  ;  at  anseres  clangore  suo  importuno  pluviam 
invocant. 

69.  Ardea  petens  excelsa,  adeo  ut  nubem  quando- 
que  humilem  supervolare  conspiciatur,  ventum  sig- 
nificat.  At  milvi  contra  in  sublimi  volantes,  sereni- 
tatem. 

VOL.  III.  19 


290  HISTORIA  VENTORUM. 

70.  Corvi  singultu  quodam  latrantes,  si  continua- 
bunt,  ventos  denotant ;  si  vero  carptim  vocem  resorbe- 
bunt,  aut  per  intervalla  longiora  crocitabunt,  imbres. 

71.  Noctua  garrula  putabatur  ab  antiquis  mutatio- 
nem  tempestatis  prasmonstrare  ;  si  in  sereno,  imbres  ; 
si  in  nubilo,  serenitatem  ;  at  apud  nos,  noctua  clare 
et  libenter  ululans  serenitates  plerunque  indicat,  prae- 
cipue  lneme. 

72.  Aves  in  arboribus  habitantes,  si  in  nidos  suos 
sedulo  fugitent  et  a  pabulo  citius  recedant,  tempes- 
tates  praamonstrant;  ardea  vero  in  arena  stans  tristis, 
aut  corvus  spatians,  imbres  tantum. 

73.  Delphini  tranquillo  mari  lascivientes  flatum 
existimantur  pra3dicere,  ex  qua  veniunt  parte ;  at  tur- 
bato  ludentes  et  aquam  spargentes,  contra,  serenitatem. 
At  plerique  piscium  in  suramo  natantes,  aut  quando- 
que  exilientes,  pluviam  signiticant. 

74.  Ingruente  vento,  sues  ita  terrentur  et  turban- 
tur  et  incomposite  agunt,  ut  rustici  dicant  illud  solum 
animal  videre  ventum,  specie  scilicet  horrendum. 

75.  Paulo  ante  ventum  araneae  sedulo  laborant  et 
nent,  ac  si  provide  praeoccuparent,  quia  vento  flante 
nere  nequeunt.1 

76.  Ante  pluviam,  campanarum  sonitus  auditur 
magis  ex  longinquo  ;  at  ante  ventum,  auditur  magis 
inaequaliter,  accedens  et  recedens,  quemadmodum  fit 
vento  manifesto  flante. 

77.  Trifolium  inhorrescere,  et  folia  contra  tempes- 
tatem  subrigere,  pro  certo  ponit  Plinius. 

78.  Idem  ait,  vasa  in  quibus  esculenta  reponuntur 
quandoque  sudorem  in  repositoriis  relinquere,  idque 
diras  tempestates  praenunciare. 

1  Pliny,  xi. 


HISTORIA  VENTORUM.  291 

Monitum.  Cum  pluvia  et  venti  habeant  materiam 
fere  communem  ;  cumque  ventum  semper  praecedat 
nonnulla  condensatio  aeris,  ex  aere  noviter  facto  in- 
tra veterem  recepto,  ut  ex  plangoribus  littorum,  et 
excelso  volatu  ardeae,  et  aliis  patet ;  cumque  pluviam 
similiter  praecedat  aeris  condensatio  (sed  aer  in  plu- 
via postea  contrahitur  magis,  in  ventis  contra  ex- 
crescit),  necesse  est  ut  pluviae  habeant  complura 
prognostica  cum  ventis  communia.  De  iis  consule 
Prognostica  Pluviarum,  sub  titulo  suo. 

Imitamenta   Ventoritm. 

Ad  Art.  33  ^i  animum  homines  inducere  possent,  ut 

Connexw.  contemplationes  suas  in  subjecto  sibi  pro- 
posito  non  nimium  figerent,  et  caetera  tanquam  paver ga 
rejicerent ;  nee  circa  ipsum  subjectum  in  infinitum  et 
plerunque  inutiliter  subtilizarent ;  haudquaquam  talis, 
qualis  solet,  occuparet  ipsos  stupor,  sed  transferendo 
cogitationes  suas  et  discurrendo,  plurima  invenirent  in 
longinquo  quae  prope  latent.  Itaque  ut  in  Jure  Civ- 
ili,  ita  in  Jure  Naturae,  procedendum  animo  sagaci  ad 
similia  et  conformia. 

1.  Folles  apud  homines  JEoli  utres  sunt ;  unde  ven- 
tum quis  promere  possit,  pro  modulo  nostro.  Etiam 
interstitia  et  fauces  montium,  et  aedificiorum  anfractus, 
non  alia  sunt  quam  folles  majores.  In  usu  autem  sunt 
folles  prsecipue  aut  ad  excitationem  flam m arum,  aut  ad 
organa  musica.  Follium  autem  ratio  est,  ut  sugant 
aerem  propter  ration  em  vacui  (ut  loquuntur),  et  emit- 
tant  per  compressionem. 

2.  Etiam  flabellis  utimur  manualibus  ad  faciendum 
ventum  et  refrigeria,  impellendo  solummodo  aerem 
leniter. 


292  HISTORIA  VENTORUM. 

3.  De  coenaculorum  aestivorum  refrigeriis  quaedam 
posuimus  in  responso  ad  artic.  9.  Possunt  inveniri 
alii  modi  magis  accurati,  praesertim  si,  follium  modo, 
alieubi  attrahatur  aer,  alicubi  emittatur.  Sed  ea  quae 
jam  in  usu  sunt  ad  simplicem  compressionem  tan  turn 
referuntur. 

4.  Flatus  in  microcosmo  et  animalibus,  cum  ventis 
in  mundo  majore  optime  conveniunt;  nam  et  ex  hu- 
more  gignuntur  et  cum  humore  alternant,  ut  faciunt 
venti  et  pluviae  ;  et  a  calore  fortiore  dissipantur  et 
perspirant.  Ab  illis  autem  transferenda  est  certe  ea 
observatio  ad  ventos ;  quod  scilicet  gignantur  flatus 
ex  materia  quae  dat  vaporem  tenacem,  nee  facile  reso- 
lubilem  ;  ut  fabae,  et  legumina,  et  fructus  ;  quod  etiam 
eodem  modo  se  habet  in  ventis  majoribus. 

5.  In  destillatione  vitriol!  et  aliorum  fossilium,  quae 
sunt  magis  flatuosa,  opus  est  receptaculis  valde  capaci- 
ous et  amplis,  alioqui  effringentur. 

6.  Ventus  factus  ex  nitro  commisto  in  pulvere 
pyrio,  erumpens  et  inflans  flammam,  ventos  in  uni- 
verso  (exceptis  fulminosis)  non  tantum  imitatur,  sed 
exuperat. 

7.  Hujus  autem  vires  premuntur  in  machinis  hu- 
manis,  ut  in  bombardis,  et  cuniculis,  et  domibus  pulve- 
rariis  incensis  ;  utrum  autem,  si  in  aere  aperto  magna 
pulveris  pyrii  moles  incensa  esset,  ventum  ex  aeris 
commotione  etiam  ad  plures  horas  excitatura  esset, 
nondum  venit  in  experimentum. 

8.  Latet  spiritus  flatuosus  et  expansivus  in  argento 
vivo,  adeo  ut  pulverem  pyrium  (ut  quidam  volunt) 
imitetur,  et  parum  ex  eo,  pulveri  pyrio  admistum,  eura 
reddat  fortiorem.  Etiam  de  auro  loquuntur  chymistae, 
quod  periculose,  et  fere  tonitrui  modo,  in  quibusdam 


HISTORIA  VENTORUM.  298 

praeparationibus  erumpat ;    sed  cle  his   milii  non  com- 

pertum  est.1 

Observatio  Major. 

Motus  ventorum  tanquam  in  speculo  spectatur  in 
motibus  aquarum  quoad  plurima.2 

Venti  magni  sunt  inundationcs  aeris,  quales  con- 
spiciuntur  inundation es  aquarum  ;  utraeque  ex  aucto 
Quanto.  Quemadmodum  aquae  aut  descendant  ex  alto 
aut  emanant  e  terra  ;  ita  et  ventorum  nonnulli  sunt 
dejecti,  nonnulli  exurgunt.  Quemadmodum  nonnun- 
quam  intra  amnes  sunt  contrarii  motus  ;  unus  nuxus 
maris,  alter  cursus  amnis  ;  et  nihilominus  unicus  effici- 
tur  motus,  prsevalente  fluxu  maris  ;  ita  et  multibus 
ventis  contrariis,  major  in  ordinem  recligit  minorem. 
Quemadmodum  in  currentibus  maris  et  quorundam 
amnium  aliquando  evenit,  ut  gurges  in  summitate  aquas 
in  contrarium  vergat  gurgiti  in  profundo  ;  ita  et  in 
aere,  flantibus  simul  contrariis  ventis,  alter  alterum 
supervolat.  Quemadmodum  sunt  cataractas  pluviarum 
in  spatio  angusto  ;  similiter  et  turbines  ventorum. 
Quemadmodum  aquae,  utcunque  progrediantur,  tamen 
si  perturbatae  fuerint,  interim  undulant,  modo  ascen- 
dentes  et  cumulatae,  modo  descendentes  et  sulcatae ; 
similiter  faciunt  et  venti,  nisi  quod  absit  motus  gravi- 
tatis.  Sunt  et  alias  similitudines,  quae  ex  iis  quae  in- 
quisita  sunt  notari  possunt. 

Canones  Mobiles  de  Ventis. 

Conncxio.        Canones   aut  particulares   sunt  aut   gene- 
rales  ;    utrique    mobiles   apud   nos.       Nil   enim    adhuc 

1  See  Beckmann,  Hist,  of  Invent,  [iii.  128.],  for  an  account  of  the  discor- 
ery  of  fulminating  gold. 

2  We  find  this  analogy  in  Aristotle.     See  the  Problems,  xxvi.  38.,  and 
compare  the  Meteorol.  i.  13. 


294  HISTORIA  VENTORUM. 

pronunciamus.  At  particulares  ex  singulis  fere  artic- 
ulis  possunt  decerpi  aut  expromi  ;  generates,  eosque 
paucos,  ipsi  jam  excerpemus  et  subjungemus. 

1.  Ventus  non  est  aliud  quippiam  ab  aere  moto, 
sed  ipse  aer  motus ;  aut  per  impulsionem  simplicem, 
aut  per  immistlonem  vaporum. 

2.  Venti  per  impulsionem  aeris  simplicem  fiunt  qua- 
tuor  modis  ;  aut  per  motum  aeris  naturalem  ;  aut  per 
expansionem  aeris  in  viis  solis  ;  aut  per  receptionem 
aeris  ex  frigore  subitaneo ;  aut  per  compressionem 
aeris  per  corpora  externa. 

Possit  esse  et  quintus  modus,  per  agitationem 
et  concussionem  aeris  ab  astris  ;  sed  sileant  pau- 
lisper  hujusmodi  res,  aut  audiantur  parca  fide. 

3.  Ventorum  qui  fiunt  per  immistionem  vaporum 
praacipua  causa  est  superoneratio  aeris  per  aerem  novi- 
ter  factum  ex  vaporibus  ;  unde  moles  aeris  excrescit, 
et  nova  spatia  quserit. 

4.  Quantum  non  magnum  aeris  superadditi  magnum 
ciet  tumorem  in  aere  circumquaque ;  ita  ut  aer  ille 
novus  ex  resolutione  vaporum  plus  conferat  ad  motum 
quam  ad  materiam  ;  corpus  autem  magnum  venti  con- 
sistit  ex  aere  priore  ;  neque  aer  novus  aerem  veterem 
ante  se  agit,  ac  si  corpora  separata  essent ;  sed  utraque 
commista  ampliorem  locum  desiderant. 

5.  Quando  aliud  concurrit  principium  motus  prseter 
ipsam  superonerationem  aeris,  accessorium  quippiam 
est  illud,  et  principale  fortificat  et  auget ;  unde  fit, 
ut  venti  magni  et  impetuosi  raro  oriantur  ex  super- 
oneratione  aeris  simplici. 

6.  Quatuor  sunt  accessoria  ad  superonerationem 
aeris ;  expiratio  e  subterraneis  ;  dejectio  ex  media  re- 


HISTORIA  VENTORUM.  295 

gione  aeris  (quam  vocant)  ;  dissipatio  ex  nube  facta ; 
et  mobilitas  atque  acrimonia  exhalationis  ipsius. 

7.  Motus  venti  quasi  semper  lateralis  est ;  verum 
is  qui  fit  per  superonerationem  simplicem,  usque  a 
principio  ;  is  qui  fit  per  expirationem  e  terra  aut 
repercussionem  ab  alto,  non  multo  post ;  nisi  eruptio 
aut  prgecipitium  aut  reverberatio  fuerint  admodum 
violenta. 

8.  Aer  nonnullam  compressionem  tolerat,  antequam 
superonerationem  percipiat  et  aerem  contiguum  im- 
pellat ;  ex  quo  fit,  ut  omnes  venti  sint  paulo  densio- 
res  quam  aer  quietus. 

9.  Sedantur  venti  quinque  modis  ;  aut  coeuntibus 
vaporibus  ;  aut  incorporatis  ;  aut  sublimatis  ;  aut 
transvectis  ;    aut  destitutis. 

10.  Coeunt  vapores,  atque  adeo  ipse  aer  in  plu- 
viam,  quatuor  modis  ;  aut  per  copiam  aggravantem  ; 
aut  per  frigora  condensantia  ;  aut  per  ventos  contra- 
rios  compellentes ;   aut  per  obices  repercutientes. 

11.  Tarn  vapores,  quam  exhalation es,  materia  ven- 
torum  sunt.  Etenim  ex  exhalationibus  nunquam  plu- 
via,  ex  vaporibus  ssepissime  venti.  At  illud  interest, 
quod  facti  venti  ex  vaporibus  facilius  se  incorporant 
aeri  puro,  et  citius  sedantur,  nee  sint  tarn  obstinati, 
quam  illi  ex  halitibus. 

12.  Modus  et  diversae  conditiones  caloris,  non  minus 
possunt  in  generatione  ventorum,  quam  copia  aut  con- 
ditiones materia?. 

13.  Solis  calor  in  generatione  ventorum  ita  propor- 
tionate esse  debet,  ut  eos  excitet,  sed  non  tanta  copia 
ut  coeant  in  pluviam,  nee  tanta  paucitate  ut  prorsus 
discutiantur  et  dissipentur. 

14.  Venti  spirant  ex  parte  fomitum  suorum  ;  cum- 


296  HISTORIA  VENTORUM. 

que  fomites  varie  disponantur,  diversi  venti,  ut  plu- 
rimum,  simul  spirant  ;  sed  fortior  debiliorem  aut 
obruit  aut  flectit  in  currentem  suum. 

15.  Ubique  generantur  venti,  ab  ipsa  terrse  super- 
ficie  usque  ad  frigidam  regionem  aeris  ;  sed  frequen- 
tiores  in  proximo,  fortiores  in  sublimi. 

16.  Regiones  quse  babent  ventos  Asseclas  ex  tepidis, 
sunt  calidiores  quam  pro  ratione  climatis  sui ;  quai  ex 
gelidis,  frigidiores. 

Charta  Humana;  sive  optativa  cum  proximis,  circa 

ventos. 

Optativa.  1.  Vela  navium  ita  componere  et  dispon- 
ere,  ut  minore  flatu  majorem  confidant  viam.  Res 
insigniter  utilis  ad  compendia  itinerum  per  mare,  et 
parcendum  impensis. 

Proximum.     Proximum   non    occurrit    adhuc   inven- 

tum,  praecise  in  practica.     Sed  consule  de  eo  obser- 

vationes  majores  super  articulum  26. 

Optativa.  2.    Molendina    ad    ventum    et   vela   ipso- 

rum  ita  fabricari,  ut  minore  flatu  plus  molant.  Res 
utilis  ad  lucrum. 

Proximum.     Consule    de  hoc  experimenta  nostra  in 

responso    ad    articulum    27,    ubi    videtur    res    quasi 

peracta. 

optativa.  3.  Ventos  orituros  et  occasuros,  et  tem- 
pora  ipsorum,  praenoscere.  Res  utilis  ad  navigationes 
et  agriculturam  ;  maxime  autem  ad  electiones  tempo- 
rum  ad  prselia  navalia. 

Proximum.       Hue    multa    pertinent   eorum    quae    in 

inquisitione,    praesertim    in    responso    ad    articulum 

32,   notata    sunt.     At    observatio  in    posterum  dill— 

gentior    (si    quibus    ea  cordi  erit),    patescente  jam 


HISTORIA  VENTORUM.  297 

causa  ventorum,  longe   exactiora   prognostic*  praes- 
tabit. 

optativa.  4.  Judicium  et  prognostiea  facere  per 
ventos  de  aliis  rebus :  veluti  primo,  si  sint  continen- 
tes  aut  insular  in  mari  in  aliquo  Joco,  vel  potius  mare 
liberum  ?  Res  utilis  ad  navigationes  novas  et  incog- 
nitas. 

Proximum.     Proximum    est,    obserratio  circa  ventos 
Statos  ;  id  quo  usus  videtur  Columbus. 
Optativa.         5.  Itidem  de   ubertate    aut  caritate  fruc- 
tuum   et   segetum,   annis    singulis.     Res   utilis    ad   lu- 
crum, et  venditiones  anticipantes,  et  coemptiones ;   ut 
proditum  est  de  Thalete  circa  monopolium  olivarum.1 
Proximum.     Hue   pertinent   nonnulla  in  inquisitione 
posita  de  ventis,  aut  malignis  aut  decussivis,  et  tem- 
poribus  quando  nocent,  ad  articulum  29. 
Optativa.         6.  Itidem    de   morbis   et    pestilentiis,  an- 
nis singulis.     Res  utilis  ad  existimationem  medicornm, 
si  ilia  praedicere  possint ;  etiam  ad  causas  et  curas  mor- 
borum  ;   et  nonnulla  alia  civilia. 

Proximum.      Hue  pertinent  etiam  nonnulla  in  inqui- 
sitione posita  ad  articulum  30. 

Monitum.      De  praadictionibus  ex  ventis,  circa  sege- 
tes,  f'ructus,  et  morbus,  consule    Historias  Agricul- 
tural et  Medicinse. 
optativa.        7.  Ventos  excitare  et  seclare. 

proximum.  De  his  habentur  quaadam  superstitiosa  et 
magica ;  quaa  non  videntur  digna  quae  in  Historian! 
Naturalem  seriam  et  severam  recipiantur.  Neque 
occurrit  nobis  aliquid  proximum  in  hoc  genere.  De- 
signatio  ea  esse  poterit,  ut  natura  aeris  penitus  in- 
trospiciatur  et  inquiratur ;  si  possit  inveniri  aliquid, 

1  Diog.  Laert.  i.  26. 


298  HISTORIA  VENTORUM. 

quod  in  quantitate  non  magna  in  aerem  immissum 
possit  excitare  et  multiplicare  motum  ad  dilatati- 
onem  aut  contractionem  in  corpore  aeris ;  ex  hoc 
etenim  (si  fieri  possit)  sequentur  excitationes  et 
sedationes  ventorum  ;  quale  est  illud  experimentum 
Plinii  de  aceto  injecto  in  occursum  turbinis,  si  ve- 
rum  foret.1  Altera  designatio  possit  esse  per  emis- 
sionem  ventorum  ex  subterraneis,  si  congregentur 
alicubi  in  magna  copia ;  quale  est  illud  receptum  de 
puteo  in  Dalmatia  ;2  verum  et  loca  hujusmodi  car- 
cerum  nosse  difficile. 

optadva.         8.  Complura  ludicra  et  mira  per  motum 
ventorum  efficere. 

Proximum.  De  his  cogitationem  suscipere  nobis  non 
est  otium.  Proximum  est  illud  vulgatum  duellorum 
ad  ventum.  Proculdubio  multa  ejusmodi  jucunda 
reperiri  possunt,  et  ad  motus  et  ad  sonos. 

1  Pliny,  ii.  49.  2  Vide  supra,  p.  247. 


ADITUS  AD  TITULOS  IN   PROXIMOS  QUINQUE 
MENSES    DESTINATOS. 


HISTORIA    DENSI    ET    EARL 


ADITUS. 


[For  the  aditus  which  follows  in  the  original  edition, 
see  Historia  Densi  et  Rari.~\ 


300  ADITUS   AD  TITULOS  IN  PROXIMOS 


HISTOEIA    GRAVIS    ET    LEVIS. 


ADITUS. 

Motum  Gravitatis  et  Levitatis,  veteres  Motus  Nat- 
uralis  nomine .  insigniverunt.  Scilicet  nullum  conspi- 
ciebant  efficiens  externum  ;  nullam  etiam  resistentiam 
apparentem.  Quinimo  citatior  videbatur  motus  iste 
in  progressu  suo.  Huic  contemplationi,  vel  sermoni 
potius,  phantasiam  illam  mathematicam  de  hsesione 
gravium  ad  centrum  terra?  (etiam  si  perforata  foret 
ipsa  terra),  nee  non  commentum  illud  scholasticum  de 
motu  corpomm  ad  loca  sua,  veluti  salem  asperserunt. 
His  positis,  perfunctos  se  credentes,  nil  amplius  qusere- 
bant,  nisi  quod  de  Centro  Gravitatis  in  diversis  figuris, 
et  de  iis  quae  per  aquam  vehuntur,  paulo  diligentius 
quispiam  ex  illis  quaasivit.  Neque  ex  recentioribus 
quisquam  operse  pretium  circa  hoc  fecit,  addendo  so- 
lummodo  pauca  mechanica,  eaque  per  demonstrationes 
suas  detorta.  Verum  missis  verbulis,  certissimum  est 
corpus  non  nisi  a  corpore  pati ;  nee  ullum  fieri  motum 
localem,  qui  non  sollicitetur  aut  a  partibus  corporis 
ipsius  quod  movetur,  aut  a  corporibus  adjacentibus, 
vel  in  contiguo,  vel  in  proximo,  vel  saltern  intra  orbem 
activitatis  suae.  Itaque  vires  magneticas  non  inscite 
introduxit  Gilbertus,  sed  et  ipse  factus  magnes ;  nimio 
scilicet  plura  quam  oportet  ad  illas  trahens,  et  navem 
aedificans  ex  scalmo. 


QUINQUE  MENSES  DESTINATOS.  301 


HISTORIA  SYMPATHISE  ET  ANTIPATHIC 

RERUM. 


ADITUS. 

Lis  et  Amicitia  in  natura  stimuli  sunt  motuum,  et 
claves  operum.  Hinc  eorporum  unio  et  fuga,  hinc 
partium  mistio  et  separatio,  hinc  altae  atque  intima3 
impressiones  virtutum,  et  quod  vocant  conjungere  ac- 
tiva  cum  passivis  :  denique  magnalia  naturas.  Sed  im- 
pure est  admodum  haec  pars  philosophiae  de  Sympathia 
et  Antipathia  rerum,  quam  etiam  Naturalem  Magiam 
appellant,  atque  (quod  semper  fere  fit)  ubi  diligentia 
defuit,  spes  superfuit.  Operatio  autem  ejus  in  homin- 
ibus  prorsus  similis  est  soporiferis  nonnullis  medica- 
mentis,  quae  somnum  conciliant,  atque  insuper  laata  et 
placentia  somnia  immittunt.  Primo  enim  intellectum 
humanum  in  soporem  conjicit,  decantando  proprietates 
specificas,  et  virtutes  occultas  et  coelitus  demissas ;  unde 
homines  ad  veras  causas  eruendas  non  amplius  excitan- 
tur  et  e vigilant,  sed  in  hujusmodi  otiis  acquiescunt ; 
deinde  innumera  commenta,  somniorum  instar,  insin- 
uat  et  spargit.  Sperant  etiam  homines  vani  Naturam 
ex  fronte  et  persona  cognoscere,  et  per  similitudines 
extrinsecas  proprietates  internas  detegere.  .  Practica 
quoque  inquisitioni  simillima.  Praacepta  enim  Magias 
Naturalis  ta'lia  sunt,  ac  si  confiderent  homines  terram 
subigere  et  panem  suum  comedere  absque  sudore  vultus, 


302  ADITUS   AD   TITULOS  IN  PROXIMOS 

et  per  otiosas  et  faciles  corporum  applicationes  rerum 
potentes  fieri ;  semper  autem  in  ore  habent  et  tanquam 
sponsores  appellant  Magnetem  et  consensum  Auri  cum 
Argento  Vivo,  et  pauca  hujus  generis,  ad  fidem  alia- 
rum  rerum,  quae  neutiquam  simili  contractu  obligantur. 
Verum  optima  quaeque  laboribus,  turn  inquirendi  turn 
operandi,  proposuit  Deus.  Nos  in  jure  naturae  enu- 
cleando  et  rerum  foederibus  interpretandis  paulo  dili- 
gentiores  erimus  ;  nee  miraculis  faventes,  nee  tamen 
inquisitionem  instituentes  humilem  aut  angustam. 


QUINQUE  MENSES   DESTINATOS.  303 


HISTORIA   SULPHURIS,   MERCURII,  ET 

SALIS. 


ADITUS. 

Principiorum  Trias  istud  a  Chimistis  introductum 
est ;  atque  quoad  speculativa,  est  ex  iis  qua?  illi  afferunt 
inventum  optimum.  Subtiliores  ex  iis,  quique  philoso- 
phantur  maxime,  Elementa  volunt  esse  Terrain,  Aquam, 
Aerem,  ^Ethera.  Ilia  autem  non  Materiam  rerum 
esse  ponunt,  sed  Matrices ;  in  quibus  specifica  semina 
rerum  generant,  pro  natura  matricis.  Pro  Materia 
autem  Prima  (quam  spoliatam  et  adiaphoram  ponunt 
Scholastici)  substituunt  ilia  tria,  Sulphurem,  Mercu- 
rium,  et  Salem  ;  ex  quibus  omnia  corpora  sint  coag- 
mentata  et  mista.  Nos  vocabula  ipsorum  accipimus ; 
dogmata  parum  sana  sunt.  Illud  tamen  non  male  cum 
illorum  opinione  convenit,  quod  duo  ex  illis,  Sulphurem 
scilicet  et  Mercurium,  (sensu  nostro  accepta)  censemus 
esse  naturas  admodum  primordiales,  et  penitissimos 
Materia?  Schematismos  ;  et  inter  Formas  Prima?  Clas- 
sis  fere  praecipuas.  Variare  autem  possumus  vocabula 
Sulpburis  et  Mercurii,  ut  ea  aliter  nominemus ;  oleo- 
sum,  aqueum  ;  pingue,  crudum  ;  inflammabile,  non  in- 
flammabile ;  et  hujusmodi.  Videntur  enim  esse  hae 
dua?  Rerum  Tribus  magna?  prorsus,  et  qua?  universum 
occupant  et  penetrant.  Siquidem  in  subterraneis,  sunt 
Sulphur  et  Mercurius,  ut  appellantur ;  in  vegetabili  et 


304  ADITUS  AD   TITULOS   IN   PROX1MOS 

animali  genere,  sunt  Oleum  et  Aqua ;  in  pneumaticis 
inferioribus,  sunt  Aer  et  Flamma  ;  in  coelestibus,  Cor- 
pus Stellas  et  iEther  Purum  ;  verum  de  ultima  hac 
dualitate  nil  adhuc  pronunciamus,  licet  probabilis  vide- 
atur  esse  symbolizatio.  Quod  vero  ad  Salem  attinet ; 
alia  res  est.  Si  enim  Salem  intelligunt  pro  parte  corpo- 
ris fi xa,  quas  neque  abit  in  flammam  neque  in  fumum ; 
pertinet  hoc  ad  Inquisitionem  Fluidi  et  Determinati ; 
de  quibus  nunc  non  est  sermo ;  sin  Salem  accipi  volunt 
secundum  literam  absque  parabola,  non  est  Sal  aliquid 
tertium  a  Sulphure  et  Mercurio,  sed  mistum  ex  utris- 
que  per  spiritum  acrem  devinctis.  Etenim  Sal  omnis 
habet  partes  inflammabiles;  habet  alias,  flammam  non 
solum  non  concipientes,  sed  earn  exliorrentes  et  strenue 
fugientes.  Nihilominus  cum  inquisitio  de  Sale,  sit 
quiddam  affine  inquisitioni  de  duobus  reliquis,  atque 
insuper  sit  eximii  usus,  utpote  vinculum  utriusque  na- 
ture, SulphureaB  et  Mercurialis,1  et  vitas  ipsius  rudi- 
mentum ;  ilium  etiam  in  banc  historiam  et  inquisitio- 
nem recipere  visum  est.  Ad  illud  interim  monemus, 
de  Pneumaticis  illis,  Aere,  Flamma,2  Stellis,  iE  there, 
nos  ilia  (prout  certe  merentur)  inquisitionibus  pro- 
priis  reservare  ;  et  de  Sulphure  et  Mercurio  tangibili 
(nimirum  vel  minerali,  vel  vegetabili  et  animali)  hie 
tan  turn  historiam  instituere. 

1  Sails  in  the  original  edition ;  corrected  in  the  edition  of  1638.  —  J.  S. 

2  Aqua  in  the  original  edition;  corrected  in  ed.  1638.  —  J.  S. 


QUINQUE  MENSES   DESTINATOS.  305 


HISTORIA   YITJE   ET   MORTIS. 


ADITUS. 


[For  the  aditus  which  follows  in  the  original  edition, 
see  Historia  Vitce  et  Mortis,  p.  331.] 


vol,,  in.  20 


FRAGMENTUM    LIBEI  VERULAMIANI, 

CUI  TITULUS, 

ABEOEDARIUM  NATURE.1 


Cum  tarn  multa  producantur  a  terra  et  aquis,  tarn 
multa  pertranseant  aerem  et  ab  eo  excipiantur,  tarn 
multa  mutentur  et  solvantur  ab  igne,  minus  perspic- 
uae  forent  inquisitiones  caeterae,  nisi  natura  massarum 
istarum,  quae  toties  occurrunt,  bene  cognita  et  expli- 
cata.  His  adjungimus  inquisitiones  de  Coelestibus  et 
Meteoricis,  cum  et  ipsae  sint  Massae  majores,  et  ex 
Catholicis. 

1  From  the  first  paragraph  of  the  Norma  Historice  Prceseniis  (sup.  p.  211.) 
it  appears  that  Bacon  intended  to  add  at  the  end  of  the  volume  sin  Abece- 
darium  of  abstract  natures;  and  in  Dr.  Kawley's  list  of  the  works  com- 
posed by  him  during  the  last  five  years  of  his  life  (which  he  enumerates, 
as  nearly  as  he  can,  in  the  order  in  which  they  were  written),  the  second  in 
order,  immediately  preceding  the  Historia  Vtntoram,  is  "Abecedarium  Na- 
tures, or  a  metaphysical  piece,  which  is  losV  It  seems  probable  therefore 
that  when  the  volume  was  published  this  was  not  to  be  found.  The  frag- 
ment which  follows  was  discovered  among  Bacon's  papers  by  Dr.  Tenison, 
and  published  in  his  Baconiana,  p.  77.  Supposing  it  to  be  a  part  of  the 
lost  work,  I  have  thought  this  the  proper  place  for  it.  The  Norma  Abece- 
darii,  with  which  it  concludes,  was  probabl}'  intended  originally  to  be  pre- 
fixed, like  the  Norma  Historice  Prcesentis,  of  which  it  is  obviously  a  rudi- 
ment; but  this  must  have  been  when  the  Abecedarium  was  meant  to  stand 
by  itself,  or  to  come  first;  the  Historia  Ventorum  not  being  yet  written. 
Had  it  been  placed  at  the  end  of  the  volume,  as  intended,  the  Norma  would 
doubtless  have  been  omitted.  —  J.  S. 


ABECEDARIUM   NATUEvE.  307 

Massae  Majores.  Inquisitio  sexagesima  septima. 
Triplex  Tau,1  sive  de  Terra. 

Massae  Majores.  Inquisitio  sexagesima  octava. 
Triplex  Upsilon,   sive  de   Aqua. 

Massae  Majores.  Inquisitio  sexagesima  nona.  Tri- 
plex Phi,  sive  de  Aere. 

Massae  Majores.  Inquisitio  septuagesima.  Triplex 
Chi,  sive  de  Igne. 

Massae  Majores.  Inquisitio  septuagesima  prima. 
Triplex  Psi,  sive  de  Coelestibus. 

Massae  Majores.  Inquisitio  septuagesima  secunda. 
Triplex  Omega,  sive  de  Meteoricis. 

Conditioner  entium. 

Supersunt  ad  inquirendum  in  Abecedario  Condi- 
tion es  Entium  quae  videntur  esse  tanquam  transcen- 
dentia,  et  parum  stringunt  de  corpore  naturae,  tamen 
eo  quo  utimur  inquirendi  modo  haud  parum  afferent 
illustrationis  ad  reliqua.  Primo  igitur,  cum  optime 
observatum  fuerit  a  Democrito,  naturam  rerum  esse 
copia  materiae  et  individuorum  varietate  amplam,  at- 
que  (ut  ille  vult)  infinitam  ;  coitionibus  vero  et  spe- 
ciebus  in  tantum  finitam,  ut  etiam  angusta  et  tanquam 
paupercula  videri  possit ;  2  quandoquidem  tarn  paucae 
inveniantur  species  quae  sint  aut  esse  possint,  ut  ex- 
ercitum  millenarium  vix  confidant ;  cumque  negativa 

1  As  r  is  the  nineteenth  of  the  twenty -four  letters  of  the  Greek  alphabet, 
it  appears  from  this  passage  that  Bacon  proposed  to  denote  the  first  twenty- 
four  inquisitions  by  single  Greek  letters,  the  twenty-fifth  by  a  a,  and  so  on. 
For  the  sixty-seventh  would  thus  be  denoted  by  ttt,  sixty-seven  being 
equal  to  the  sum  of  forty-eight  and  nineteen. 

2  Bacon  seems  to  have  been  misled  by  supposing  that  the  opinions  of 
Democritus  are  in  all  points  represented  by  those  of  Lucretius.  For  Democ- 
ritus  certainly  affirmed  that  as  there  is  an  infinite  variety  of  phenomena, 
so  likewise  there  must  be  a  corresponding,  and  therefore  infinite  variety  of 


308  ABECEDARIUM  NATURE. 

affirmativis  subjuncta  ad  informationem  intelketus 
plurimum  valeant ;  eonstituenda  est  inquisitio  de  Ente, 
et  non  Ente.  Ea  ordine  est  septuagesima  tertia,  et 
quadruplex  Alpha  numeratur. 

Conditiones  entium.  Quadruplex  Alpha ;  sive  de 
Ente  et  non   Ente. 

At  Possibile  et  Impossibile  nil  aliud  est,  quam  Po- 
tentiale  ad  Ens  aut  non  Potentiale  ad  Ens.  De  eo 
inquisitio  septuagesima  quarta  conficitor  ;  quae  quad- 
ruplex Beta  numeratur. 

Conditiones  entium.  Quadruplex  Beta  ;  sive  de 
Possibili  et  Impossibili. 

Etiam  Multum,  Paucum,  Rarum,  Consuetum,  sunt 
Potentialia  ad  Ens  in  Quanto.  De  lis  inquisitio  sep- 
tuagesima quinta  esto,  quae  quadruplex  Gamma  nu- 
meretur. 

Conditiones  entium.  Quadruplex  Gamma ;  sive  de 
Multo  et  Pauco. 

Durabile  et  Transitorium,  iEternum  et  Momenta- 
neum,  sunt  Potentialia  ad  Ens  in  Duratione.  De 
illis  septuagesima  sexta  inquisitio  esto,  quae  quadruplex 
Delta  numeratur. 

atomic  oxr/fiara.  See  Muttach,  Democrit.  Abder.  Oper.  Fragm.  p.  381. 
On  the  other  hand,  Lucretius  says,  De  Rer.  Nat.  ii.  512:  — 

' '  fateare  necesse  est 
Materiam  quoque  finitis  differre  figuris."' 

According  to  him  there  is  a  finite  number  of  axv^Ta  or  forma?,  each  of 
which  must  be  repeated  an  infinite  number  of  times,  as  the  universe  itself 
is  infinite.  The  doctrine  of  Epicurus  on  this  subject  seems  to  be  interme- 
diate between  those  of  Democritus  and  of  Lucretius.  See  Diog.  Laert. 
For  the  substance  of  this  note  I  am  indebted  to  Mr.  Munro,  fellow  of  Trin- 
ity College,  Cambridge. 


ABECEDARIUM  NATURAE.  309 

Conditiones  entium.  Quaclruplex  Delta ;  sive  de 
Durabili  et  Transitorio. 

Naturale  et  Monstrosum  sunt  Potentialia  ad  Ens, 
per  cursum  naturse,  et  per  deviationes  ejus.  De  iis 
inquisitio  septuagesima  septima  esto,  quae  quadruplex 
Epsilon  numeratur. 

Conditiones  entium.  Quadruplex  Epsilon;  sive  de 
Naturali  et  Monstroso. 

Naturale  et  Artificiale  sunt  Potentialia  ad  Ens, 
sine  homine,  et  per  hominem.  De  iis  inquisitio  sep- 
tuagesima octava  conficitor,  quae  quadruplex  Zeta  nu- 
meretur. 

Conditiones  entium.  Quadruplex  Zeta ;  sive  de 
Naturali   et  Artificiali. 

Exempla  in  explicatione  ordinis  Abecedarii  non  ad- 
junximus,  quia  ipsa3  inquisitiones  continent  totas  acies 
exemplorum. 

Tituli  secundum  quos  ordo  Abecedarii  est  dispositus, 
nullo  modo  earn  authoritatem  liabento,  ut  pro  veris  et 
fixis  rerum  divisionibus  recipiantur.  Hoc  enim  esset 
profiteri  scire  nos  quae  inquirimus.  Nam  nemo  res 
vere  dispertit,  qui  non  naturam  ipsarum  penitus  cog- 
novit. Satis  sit,  si  ad  ordinem  inquirendi  (id  quod 
nunc  agitur)  commode  se  habeant. 

NORMA    ABECEDARII. 

Abecedarium  hoc  modo  conficimus  et  regimus. 
Historia  et  experimenta  omnino  primas  partes  tenent. 
Ea,  si  enumerationem  et  seriem  rerum   particularium 


310  ABECEDARIUM  NATURE. 

exhibeant,  in  tabulas  conficiuntur ;  aliter  sparsim  ex- 
cipiuntur. 

Cum  vero  historia  et  experimenta  saepissime  nos 
deserant,  praesertim  lucifera  ilia,  et  instantiae  crucis, 
per  quas  de  veris  rerum  causis  intellectui  constare 
possit  ;  mandata  damus  de  experimentis  novis.  Haec 
sint  tanquam  Historia  Designata.  Quid  enim  aliud 
nobis  primo  viam  ingredientibus  relinquitur  ? 

Modum  experimental  subtilioris  explieamus,  ne  error 
subsit,  atque  ut  alios  ad  meliores  modos  excogitandos 
excitemus. 

Etiam  monita  et  cautiones  de  rerum  fallaciis  et 
inveniendi  erroribus,  quae  nobis  occurrunt,  aspergimus. 
Observationes  nostras  super  historiam  et  experimenta 
subteximus,  ut  interpretatio  naturae  magis  sit  in  pro- 
cinctu. 

Etiam  canones,  sed  tamen  mobiles,  et  axiomata  in- 
choata,  qualia  nobis  inquirentibus,  non  pronuncian- 
tibus,  se  offerunt,  constituimus :  utilia  enim  sunt,  si 
non  prorsus  vera.1 

Deniqne  tentamenta  quaedam  interpretationis  quan- 
doque  molimur,  licet  prorsus  liumi  repentia,  et  vero 
interpretationis  nomine  nullo  modo  (ut  arbitramur) 
decoranda.  Quid  enim  nobis  supercilio  opus  est  aut 
impostura,  cum  toties  profiteamur,  nee  nobis  historiam 
et  experimenta,  qualibus  opus  est,  suppetere,  nee  abs- 
que his  interpretationem  naturae  perfici  posse ;  ideo- 
que  nobis  satis  esse,  si  initiis  rerum  non  desimus  ? 

Perspicuitatis  autem  et  ordinis  gratia,  aditus  quos- 
dam  ad  inquisitiones,  instar  praefationum,  substerni- 
mus:  item  connexiones  et  vincula,  ne  inquisitiones 
sint  magis  abruptae,  interponimus. 

1  Utiles  and  verce  in  the  original.  — J.  S. 


ABECEDARIUM  NATURAE.  311 

Ad  usum  vero  vellicationes  quasdam  de  practica 
suggerimus. 

Etiam  optativa  eorum,  quae  adhuc  non  habentur, 
una  cum  proximis  suis,  ad  erigendam  humanam  in- 
dustriam,  proponimus. 

Neque  sumus  nescii,  inquisitiones  inter  se  aliquando 
complicari,  ita  ut  nonnulla  ex  inquisitis  in  titulos  di- 
versos  incidant.  Sed  modum  eum  adhibebimus,  ut 
et  repetitionum  fastidia  et  rejectionum  molestias, 
quantum  fieri  possit,  vitemus  ;  postponentes  tamen  hoc 
ipsum  (quando  necesse  fuerit)  perspicuitati  docendi, 
in  argumento  tarn  obscuro. 

Haec  est  Abecedarii  norma  et  regula.  Deus  uni- 
versi  Conditor,  Conservator,  et  Instaurator,  opus  hoc 
et  in  ascensione  ad  gloriam  suam  et  in  descensione 
ad  bonum  humanum,  pro  sua  erga  homines  benevo- 
lentia  et  misericordia,  protegat  et  regat,  per  Filium 
suum  unicum  nobiscum  Deum. 


HISTORIA  VITJ1    ET   MORTIS. 


PREFACE 


TO    THE 


HISTOKIA   VITJB   ET   MOKTIS. 

BY   ROBERT    LESLIE    ELLIS. 


Of  the  five  treatises  which  in  the  dedication  of  the 
Historia  Naturalis  Bacon  proposes  to  publish  in  five 
successive  months,  or  even  within  a  shorter  period,  the 
Historia  Vitce  et  Mortis  stands  last  in  the  list  of  titles. 
But  it  was  Bacon's  intention  that  it  should  be  pub- 
lished next  in  order  to  the  Historia  Ventorum,  and  this 
intention  was  fulfilled,  though  not  as  soon  as  he  had 
proposed  ;  the  Historia  Vitoe  et  Mortis  not  being  pub- 
lished until  1623. 

Bacon's  reason  for  giving  it  precedence  of  the  other 
histories  is  mentioned  in  the  Aditus  or  preface,  —  the 
extreme  importance  of  the  subject  to  which  it  relates, 
namely  "  the  prolongation  and  setting  up  of  human 
life,"  l  a  matter  "  in  qua  vel  minima  temporis  jactura 
pro  pretiosa  haberi  debet."  Yet  we  may  surely  be  per- 
mitted to  doubt  whether  it  be  wise  to  regard  longevity 
as  in  itself  a  thing  desirable,  and  whether  we  are  at  lib- 
erty to  seek  to  prolong  life  by  other  appliances  than  those 
by  which  health  may  be  improved,  or  at  least  by  which 

1  Vita  hominum  proroganda  et  instauranda. 


316  PREFACE  TO  THE 

it  cannot  be  impaired.  If  health  and  long  life  can  be 
regarded  as  independent  objects  of  pursuit,  it  may  be 
said  that  we  are  bound  to  make  our  option  for  the 
former,  seeing  that  we  come  into  the  world  to  perform 
duties  for  which  enfeebled  health  more  or  less  unfits 
us,  and  that  it  would  be  no  addition  to  human  happi- 
ness if  we  could  succeed  in  making  all  men  long-lived 
valetudinarians.  Moreover,  it  is  hard  to  see  how  the 
systematic  pursuit  of  longevity  is  to  be  reconciled 
with  the  professions  of  men  who  speak  of  themselves 
as  sojourners  upon  the  earth  and  pilgrims.  This  diffi- 
culty Bacon  himself  perceived  ;  and  both  in  the  fol- 
lowing Aditus  and  in  a  corresponding  passage  in  the 
De  Aucjmentis  where  he  is  explicitly  speaking  of  long 
life  as  a  distinct  object  of  pursuit,  he  remarks  that 
though  to  Christian  men  the  world  is  but  a  wilderness, 
yet  it  is  to  be  accounted  a  blessing  if  our  shoes  and 
garments  do  not  wax  old  by  the  way  ;  an  illustration 
by  which  the  difficulty  is  not  removed.  Not  to  insist 
upon  it,  and  admitting  that  the  love  of  life  is  at  any 
rate  the  most  natural  of  all  weaknesses,  we  may  yet 
regard  it  as  a  happy  circumstance  that  long  life  is 
apparently  not  to  be  attained  by  artificial  means,  and 
certainly  not  by  means  which  tend  to  endanger  health. 
In  the  passage  of  the  De  Augmentis  already  referred 
to,  Bacon  complains  that  physicians  have  not  suffi- 
ciently recognised  the  prolongation  of  life  as  one  of  the 
objects  which  their  art  should  seek  to  obtain.  The 
question  had  however  been  asked,  whether  life  could 
be  prolonged  by  other  means  than  those  which  are 
used  to  preserve  health,  or  to  improve  it.  Thus  Fla- 
cius  in  his  Commentatio  de  Vita  et  Morte  [1584] 
decides    this    question    by    asserting    that    health    and 


HISTORIA  YITJE  ET  MORTIS.  317 

longevity  depend  on  the  same  causes,  and  must  there- 
fore be  promoted  by  the  same  means.1  But  from 
this  view  Bacon  altogether  dissents  ;  and  he  therefore 
divides  the  duty  of  the  physician  into  three  distinct 
parts :  the  preservation  of  health  ;  the  cure  of  dis- 
eases ;  and  the  prolongation  of  life.  In  speaking  of 
the  last,  he  warns  men  not  to  confound  the  treatment 
which  conduces  to  health  with  that  which  conduces 
to  long  life.  Some  things  there  are,  he  says,  which 
promote  the  alacrity  of  the  spirits-  and  increase  the 
vigor  of  the  functions,  and  are  of  use  in  warding  off 
disease  ;  and  which  nevertheless  shorten  life  and  accel- 
erate the  decay  of  old  age.  Contrariwise  there  are  oth- 
ers which  are  of  use  in  lengthening  life,  and  yet  cannot 
be  used  without  endangering  health ;  wherefore  they 
who  employ  them  must  obviate  the  inconveniences 
which  they  might  else  occasion  by  other  means. 

The  Historia  Vitce  et  Mortis  is  in  fact  an  essay  on 
this  third  part  of  medicine,  "  quae  nova  est  et  desidera- 
tur,  estque  omnium  nobilissima."  In  none  of  Bacon's 
writings  is  there  more  appearance  of  research  ;  he  has 
collected  a  great  number  of  instances  of  longevity,  and 
in  attempting  to  find  something  in  the  character  or 
way  of  life  of  the  persons  whom  he  mentions  to  which 
their  long  life  may  be  ascribed,  he  often  sums  up  with 
singular  felicity  whatever  is  most  remarkable  about 
them.  Still  it  cannot  be  said  that  the  theory  on  which 
he  relies  for  the  prolongation  of  life  has  much  connex- 
ion with  the  facts  which  he  has  collected,  and  in  truth 
no  general  inference  can  seemingly  be  derived  from 
them,  except  perhaps  that  for  the  most  part  those  men 
live  longest  in  whom  the  spirit  of  life  is  the  most  vig- 

1  Flacius,  iv.  23. 


318  PREFACE  TO   THE 

orous.  For  the  theory  itself,  which  is  based  upon  that 
of  the  animal  spirits,  not  much  can  now  be  said  ;  but 
the  way  in  which  it  is  set  forth  and  the  remarks  by 
which  it  is  accompanied  have  been  much  commended 
by  one  of  the  greatest  of  medical  writers.  Haller,  in 
his  edition  of  Boerhaave's  Methodus  Stud.  Medicin.^ 
speaks  thus  of  the  Historia  Vitce  et  Mortis  :  "  Causam 
equidem  mortis  falsam  adlegat,  non  satis  cautus  a 
praejudicata  opinione,  spiritum  nempe  vitalem  exha- 
lantem.  Multum  historiarum  confert  ad  loninevitates 
plantarum,  animalium,  hominum.  Sapientia  denique 
consilia  dat,  quibus  longaavitas  obtineri  queat,  nitro, 
opio,  purgationibus  subinde  repetitis,  validis,  omnium 
mediocritate,  rejectis  nugacibus  opinionibus  qua?  eo 
tempore  dominabantur."  He  gives  a  fuller  account 
of  it  in  the  Biblioihcca  Medica.  "  Spiritum 

vitalem  aere  puriorem,  igne  mitiorem,  habitare  in  cor- 
pore  animali  et  viscidioribus  particulis  irretiri,  ea  vero 
vincula  paulatim  evadere,  denique  exhalare,  earn  esse 
mortis  naturalis  causam.  Spem  longaevitatis  esse  in 
retardanda  hujus  spiritus  evolutione  dum  inviscatur, 
pori  per  quos  exhalat  obstruuntur,  calor  diminuitur. 
Ad  longaevitatem  ergo  pertinere  vitam  minus  actuo- 
sam,  opium,  nitrum,  somnum  longiorem,  purgationem 
alvi,  diaetam  debilitantem.  Homines  qui  salivatio- 
nem  passi  sunt,  aut  alioquin  ad  summam  macilenti- 
am  redacti,  postquam  convaluerunt,  iidem  ad  longam 
aetatem  perveniunt.  Ad  longapvitatem  spem  facere 
periodos  vitae  majores,  ingenium  non  fervidissimum, 
incrementum  lentius,  corpus  siccius,  succorum  subinde 

1  I.  56.  In  the  passage  to  which  Haller's  remark  is  a  note,  Boerhaave 
speaks  in  the  highest,  terms  of  Bacon,  and  concludes  hy  saying  :  "  Quid- 
quid  Cartesius  habet,  si  quid  boni  habet,  hoc  unice  isti  debet,  neque  melior 
autor  haberi  potuit,  licet  ejus  nomen  ab  imperitis  adeo  supprimatur." 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  319 

renovationem,  vitam  etiam  parcissimam,  contemplationi 
deditam.  Aurum,  margaritas,  lapides  pretiosos  parvi 
facit.  Aeris  exclusionem,  vitam  in  speluncis  laudat, 
alimenta  firma,  carnes  duriores,  stomachum  per  vina 
styptica  confirmatum,  frictionem,  inunctionem,  cor- 
poris exercitationem  modicam,  balnea. 

"  Denique  mortis  historia.  Perire  animal  quando 
spiritus  motus  supprimitur,  quando  denegatur  refrige- 
rium,  quo  strangulatio  pertinet,  quando  reparatio  inhi- 
betur  per  inediam,  aut  depletionem  vasorum.  Atriola 
mortis,  s.  symptomata  quae  vitaa  finem  praecedunt,  quo 
etiam  pulsus  subpressus  et  vacillans.  Restitutio  sub- 
mersorum.  Quae  cuique  aetati  propria  sint,  juventuti, 
senio.     Multiplex  ubique  eruditio  et  ingenii  vis."  1 

The  idea  on  which  Bacon's  theory  of  longevity  is 
founded,  namely,  that  the  principle  of  life  resides  in  a 
subtle  fluid  or  spirit  which  permeates  the  tangible  parts 
of  the  organisation  of  plants  and  animals,  seems  to  be 
coeval  with  the  first  origin  of  speculative  physiology. 
Bacon  was  one  of  those  by  whom  this  idea  was 
extended  from  organised  to  inorganic  bodies :  in  all 
substances,  according  to  him,  resides  a  portion  of 
spirit  which  manifests  itself  only  in  its  operations, 
beino;  altogether  intangible  and  without  weight.2  This 
doctrine  appeared  to  him  to  be  of  most  certain  truth, 
but  he  has  nowhere  stated  the  grounds  of  his  convic- 
tion, nor  even  indicated  the  kind  of  evidence  by  which 
the  existence  of  the  spiritus  is  to  be  established.  In  liv- 
ing bodies  he  conceived  that  two  kinds  of  spirits  exist :  a 
crude  or  mortuary  spirit,  such  as  is  present  in  other  sub- 
stances ;  and  the  animal  or  vital  spirit,  to  which  the 

i  Haller,  Bibl.  Med.  ii.  512. 

2  This  notion  is  prominent  in  the  writings  of  Paracelsus. 


320  PREFACE  TO   THE 

phenomena  of  life  are  to  be  referred.  To  keep  this 
vital  spirit,  the  wine  of  life,  from  oozing  away,  ought 
to  be  the  aim  of  the  physician  who  attempts  to  in- 
crease the  number  of  our  few  and   evil  days. 

With  respect  to  the  instances  of  long  life  which 
Bacon  has  collected,  it  would  be  well  to  ascertain  the 
sources  from  which  his  information  was  derived.  But 
it  is  hardly  possible  to  do  this,  at  least  in  all  cases,  and 
in  some  I  have  even  failed  in  obtaining  any  informa- 
tion as  to  the  age  at  which  the  persons  in  question 
died.  I  am  inclined  to  believe  that  Bacon  was  in  the 
habit  of  noting  down  instances  of  longevity  as  they 
occurred  to  him  in  the  course  of  his  reading.  Thus 
he  mentions  the  age  of  Ovid's  father,  which  is  only 
known  from  a  passage  in  the  Tristia.  He  has  made 
use  of  all  the  instances  of  longevity  mentioned  by 
Pliny  and  by  Valerius  Maximus,  and  seems  to  have 
consulted  some  of  the  works  composed  in  imitation  of 
the  latter  by  modern  writers.  The  earliest  of  these  is 
perhaps  the  Res  Memoranda*,  of  Petrarch  ;  the  most 
often  quoted  is  Fulgosius's  Facta  dictaque  memorabilia. 
Egnatius's  collection,  entitled  De  Exemplis  illustrium 
virorum  Venetce  civitatis  et  aliarum  gentium,  is  the  one 
which  there  is  the  most  reason  to  believe  that  Bacon/ 
made  use  of.  Three  remarkable  instances  of  longevitv 
are  mentioned  by  Egnatius  and  by  Bacon  in  the  same 
order.  All  these  works  (there  are  probably  others  of 
the  same  class)  resemble  that  of  Valerius  Maximus, 
or  rather  the  collection  commonly  ascribed  to  him,  in 
consisting  of  anecdotes  arranged  under  various  heads, 
and  subdivided  by  a  general  principle  of  classification. 
Thus  in  the  case  of  Valerius  Maximus,  we  have  a 
chapter  on  valour,  on  piety,  and  so  on,  each  containing 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  321 

two  sections,  of  which  the  first  contains  Roman  and 
the  other  foreign  instances  of  the  subject  of  the  chap- 
ter. Each  chapter  of  Petrarch's  collection  is  divided 
into  three  heads :  Roman,  foreign,  and  recent  examples 
being  placed  together.  Fulgosius  divides  each  chapter 
into  two  sections,  of  which  the  second  contains  "  Re- 
centiora."  Egnatius's  collection  having  especial  refer- 
ence to  Venice,  he  classes  Venetian  instances  in  a  divis- 
ion of  their  own,  and  the  remainder  of  each  chapter 
consists  of  all  others.  In  all  these  works  there  is  a 
chapter  entitled  "  Senectus,"  and  Bacon  may  perhaps 
have  referred  to  them  all.  The  great  age  which  was 
attained  by  Gartius  Aretinus  is  first  mentioned  by  his 
great-grandson  Petrarch.  But  though  Bacon  repeats 
Petrarch's  statement,  it  by  no  means  follows  that  he 
had  found  it  in  Petrarch's  book.  The  story  is  told  also 
by  Fulgosius  and  probably  by  many  other  writers, 
among  whom  I  may  particularly  mention  Theodore 
Zwinger.  For  there  seems  reason  to  believe  that  Ba- 
con was  acquainted  with  Z  winger's  Theatrum  Vitce 
Humance,  the  greatest  collection  that  was  ever  made 
of  miscellaneous  anecdotes.  We  find  in  the  Historia 
Vitce  et  Mortis  that  the  grandfather  of  Apollonius  of 
Tyana  attained  the  age  of  one  hundred  and  twenty 
years.  Now  in  the  life  of  Apollonius  by  Philostratus, 
which  is  the  source  from  which  we  derive  almost  all 
that  is  related  of  him  and  of  his  kindred,  nothing  of 
the  kind  is  mentioned.  But  in  the  first  of  Zwinger's 
folios  we  find  the  same  statement  as  in  Bacon.  Zwin- 
ger refers  to  Raphael  Volaterrensis,  from  whom  those 
who  depreciate  the  Theatrum  Vitce  Hamance  affirm  that 
a  great  deal  of  it  is  taken.  Under  the  head  of  Apol- 
lonius we  find  in  the  Commentationes    Urbance  a  sum- 

VOL.  III.  21 


322  PREFACE  TO   THE 

mary  of  his  life.  During  his  travels  in  the  East,  Apol- 
lonius  sojourned  for  a  while  with  a  college  of  Indian 
priests,  one  of  whom,  in  a  conversation  recorded  at 
much  length  by  Philostratus,  informed  him  of  many 
things  touching  their  discipline  and  way  of  life.  In 
this  conversation  he  is  incidentally  led  to  tell  him  that 
his  grandfather,  also  a  member  of  the  sacerdotal  col- 
lege, lived  to  be  a  hundred  and  twenty.  Raphael  Vola- 
terrensis  repeats  this  story  in  a  way  by  which  a  care- 
less reader  might  be  led  to  suppose  that  Apollonius's 
grandfather,  and  not  the  priest's,  is  the  person  spoken 
of.  We  have  here  the  origin  of  Z winger's  mistake ; 
and  as  it  is  not  probable  that  two  persons  should 
have  made  it,  we  may  conclude  that  Bacon's  infor- 
mation is  taken  from  the  Theatrum  Vitce.  I  have 
thought  the  history  of  this  error  worth  noticing,  be- 
cause (excepting  Paracelsus)  there  is  scarcely  any  ob- 
vious trace  in  Bacon's  writings  of  his  being  acquainted 
with  any  Swiss  or  German  author.  This  story  is  in 
itself  somewhat  instructive,  especially  as  Bacon  draws 
an  inference  from  the  error  which  he  has  adopted. 
Apollonius,  he  observes,  lived  to  a  great  age,  which  is 
not  wholly  to  be  ascribed  to  his  way  of  life,  seeing  that 
his  grandfather  did  so  too,  so  that  he  probably  came  of 
a  long-lived  stock.  Thus  history  is  often  written,  — 
the  longevity  of  the  family  of  Apollonius  resting  on  no 
better  foundation  than  that  a  compiler  mistook  the 
meaning  of  a  statement  which  his  predecessor  had 
copied  from  an  author  of  no  good  credit.  There  is 
another  not  wholly  dissimilar  mistake  in  the  Historia 
Vitce  et  Mortis.  Bacon  gives  a  short  character  of 
Asinius  Pollio  in  connexion  with  a  statement  that 
he  lived  more  than  a   hundred   years.     Now,  though 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  323 

Asinius  Polllo  died  an  old  man,1  he  is  clearly  in- 
troduced here  because  he  was  confounded  with  Pollio 
Romilius,  of  whom  Pliny  relates  that  when  he  was 
past  a  hundred  he  had  an  interview  with  Augustus, 
a  circumstance  reproduced  in  Bacon's  transformation 
of  the  story  in  the  phrase  "  Asinius  Pollio  Augusti  fa- 
miliaris." 

Bacon  on  the  other  hand  deserves  credit  for  having 
perceived  that  the  story  of  Seneca's  great  age  was  in- 
credible :  he  was  not,  however,  aware  of  the  origin  of 
the  mistake,  which  according  to  Antonius  was  first 
explained  by  Raphael  Volaterrensis,  and  which  I  find 
mentioned,  not  long  afterwards,  in  Cardan's  Parali- 
pomena. 

Bacon's  description  of  Postellus  seems  to  show  that 
while  he  was  in  France  he  had  met  with  that  singular 
and  unhappy  man.  What  is  said  of  his  great  age  rests 
probably  on  no  better  authority  than  his  own  :  there 
seems  no  good  reason  to  believe  that  he  was  much 
more  than  seventy  when  he  died,  though  Bacon  affirms 
that  he  was  nearly  a  hundred  and  twenty.  It  would 
be  quite  in  accordance  with  what  we  know  of  Postellus 
to  suppose  that  he  made  himself  much  older  than  he 
really  was  in  order  to  increase  the  wonder  with  which 
he  was  regarded.  This  kind  of  deception  is  not  un- 
frequent,  and  it  will,  generally  speaking,  be  more  or 
less  successful.  The  love  of  marvels  and  the  sweetness 
of  life  incline  men  to  believe  in  stories  of  extreme  lon- 
gevity, and  when  a  man  has  grown  old  he  meets  but 
few  who  know  when  he  was  born. 

Bacon's  remark  that  out  of  all  the  popes  four  only 
had    reached    eighty  is    certainly  incorrect.     At   least 

1  Aboui  eighty  or  eighty-two. 


324  PREFACE  TO  THE 

five  others  ought  to  be  added  to  the  list,  of  whom  one, 
Benedict  XIII.,1  was  the  first  by  whom  the  ominous 
by-word,  "  Non  videbis  annos  Petri,"  was  shown  to  be 
not  necessarily  true.  Why  the  popes  live  so  short  a 
time  after  their  elevation  was  an  old  question.  Alex- 
ander II.  proposed  it  to  Peter  Damiani,  who  answered 
it  by  saying  that  providence  meant  to  show  us  how 
transitory  a  thing  is  human  greatness. 

Peter  Ravennas,  some  centuries  later,  sought  to  ex- 
plain the  fact  by  natural  causes.  He  gives  a  list  of  all 
the  popes,  enumerating  the  number  of  years  during 
which  each  reigned,  —  a  thing  in  all  cases,  or  in  almost 
all,  well  ascertained,  whereas  the  age  at  which  a  pope 
has  died  cannot  always  be  discovered. 

The  Historia  Vitce  et  Mortis  is  the  only  work  of  its 
author  in  which  I  have  been  able  to  find  distinct  evi- 
dence of  his  acquaintance  with  any  of  the  writings  of 
Roger  Bacon.  It  has  often  been  said  that  the  four 
idola  of  Francis  Bacon  are  derived  from  the  four  hin- 
drances to  knowledge  mentioned  in  the  Opus  Majus, 
and  no  doubt  it  is  possible  that  this  is  true.  But  ex- 
cept the  sameness  of  the  number,  there  is  not  much 
analogy  between  them ;  and  the  number  four  presents 
itself  to  the  mind  in  so  many  combinations  that  it  is 
not  remarkable  that  it  should  enter  into  two  indepen- 
dent classifications.2 

As  for  what  is  said  that  Roger  Bacon  had,  like  his 
namesake,  asserted  the  necessity  of  observation  and  ex- 
periment, we  need  not  look  so  far  back  to  find  writers 
of  whom  we  may  suppose  that  in  this  respect  Francis 

1  Pedro  de  Luna,  who  ought  in  strictness  to  be  accounted  an  antipope. 

2  Moreover,  the  number  of  F.  Bacon's  Idols  was  originally  three.     See 
Vol.  I.  pp.  159  and  190.  — J.  S. 


HISTORIA  YITM  ET  MORTIS.  325 

Bacon  was  the  disciple.  Nor  is  it  likely  that  Bacon 
studied  an  author,  almost  all  whose  works  were  still 
in  manuscript,  and  who  apparently  belonged  to  a  class 
of  writers  whom  he  held  in  very  little  respect.  But 
of  Roger  Bacon's  tract  De  Mirabil,  Potest.  Artis  et  Na- 
tural, an  English  translation  was  published  in  1618, 
from  a  copy  in  the  possession  of  the  occult  philosopher 
Dr.  Dee.  In  this  we  find  one  or  two  stories  which  are 
repeated  in  the  Historia  Vitce  et  Mortis,  but  which 
Bacon  however  disbelieves,  and  not  without  reason. 
That  of  the  Lady  of  Formerey  is  clearly  a  legendary 
tale ;  —  how  she  was  seeking  a  white  doe,  and  how  she 
met  with  a  forest  ranger,  who  had  renewed  his  youth 
by  anointing  himself  with  an  ointment  which  he  had 
found  somewhere  within  the  verge  of  the  forest.1 
Roger  Bacon's  treatise  De  Retard.  Senect.  Accidentia 
bus  was  published  in  English  in  1683.  I  do  not  find 
any  reason  for  supposing  that  Bacon  was  acquainted 
with  it.  It  contains  one  mystical  chapter  touching  an 
occult  method  for  the  recovery  of  youth  which  the 
translator  supposes,  and  perhaps  rightly,  to  relate  to  a 
practice  in  support  of  which  a  passage  of  the  Old  Tes- 
tament has  been  often  quoted.  A  celebrated  book  was 
written  in  the  middle  of  the  last  century  on  the  same 
subject,  or  on  something  akin  to  it.2  But  it  has  unfor- 
tunately not  been  found    possible  by  any  embrace  to 

1  She  is  called  the  Lady  of  the  Wood  in  Dee's  version,  and  in  the  orig- 
inal text  published  in  the  Bibliotheca  Chemica  Curiosa,  Domina  de  Nemore. 
But  in  the  edition  published  in  Paris  in  1542,  and  in  an  extract  in  the  The- 
atrum  Chemicum,  her  title  is  Domina  de  Formerey,  from  which  the  other 
reading  may  easily  have  been  corrupted. 

2  "Hermippus  Redivivus,"  by  Cohausen.  The  title  is  taken  from  an 
apocryphal  inscription  commemorating  the  death  of  one  Hermippus  at  the 
age  of  115,  and  recording  the  means  whereby  he  was  enabled  to  live  so 
long. 


326       PREFACE  TO   THE  HISTORIA  YITM  ET  MORTIS. 

hinder  the  flight  of  youth,  or  to  recall  it  when  it  has 
fled. 

Ter  frustra  comprensa  manus  effugit  imago, 
Par  levibus  vends  nigroque  simillima  somno. 

Bacon  alludes  briefly  to  the  same  idle  fancy,  and  refers 
in  doing  so  to  Marsilius  Ficinus,  from  whose  treatise 
De  Vita  producendd  he  has  taken  one  or  two  remarks. 
With  the  Theognosta  of  Cardan  he  was  apparently 
not  acquainted.  The  second  book  of  it  treats  of  the 
prolongation  of  life,  and  Bacon  would  probably  have 
quoted  from  it  the  reply  of  a  kinsman  of  Cardan's  who 
affirmed  that  his  long  life  was  owing  to  his  never  being 
out  of  doors  before  sunrise  or  after  sunset.  The  rule 
is  at  least  as  good  as  that  of  the  old  man  whom  Bacon 
quotes,  who  always  ate  before  he  was  hungry,  and 
drank  before  he  was  thirsty.  Another  of  these  oracu- 
lar sayings,  —  "Oil  without,  honey  within, "  —  which 
Bacon  ascribes  to  the  mythical  Johannes  de  Tempori- 
bus,  seems  to  be  more  justly  due  to  Democritus,  to 
whom  it  is  attributed  in  the  Geoponica.  That  of  Pol- 
lio  Romilius  is  much  to  the  same  purpose  —  "Intus 
mulso,  foris  oleo." 

Pliny  and  Aristotle  are  Bacon's  principal  authorities 
for  what  is  said  of  the  ages  of  different  kinds  of  ani- 
mals.  From  this  part  of  the  subject  Bacon  draws 
some  inferences  which  are  not  perhaps  without  value. 

The  whole  treatise  concludes  with  thirty-two  "  Can- 
ones  Mobiles,"  or  provisionally  affirmed  results.  They 
contain  the  sum  of  his  theory,  of  which  the  passage  I 
have  quoted  from  Haller  seems  to  give  an  adequate 
idea. 


FRANCISCI 

BARONIS    DE    VERVLAMIO, 

VICE-COMITIS    SANCTI   ALBANI, 

HISTORIA   VIT.E   ET  MORTIS. 

SIVE 

TITVLVS    SECVNDVS 

IN   HISTORIA  NATURALI  ET  EXPERIMENTAL! 

AD   CONDENDAM  PHILOSOPHIAM  : 
QTWE  EST  INSTAURATIONIS   MAGN.E   PARS   TERTIA. 


LONDONI, 

IN  OFFICINA   IO.    HAVILAND,   IMPENSIS   MATTH.EI   LOWNES. 

1623. 


VIVENTIBUS   ET   POSTERIS 


SALUTEM. 


Cum  Historiam  Vitae  et  Mortis  inter  sex  designa- 
tiones  menstruas  ultimo  loco  posuerimus  ;  omnino  hoc 
praevertere  visum  est,  et  secundam  edere,  propter  ex- 
imiam  rei  utilitatem  ;  in  qua  vel  minima  temporis  jac- 
tura  pro  pretiosa  haberi  debet.  Speramus  enim  et 
cupimus  futurum,  ut  id  plurimorum  bono  fiat ;  atque 
ut  medici  nobiliores  animos  nonnihil  erigant,  neque 
toti  sint  in  curarum  sordibus  ;  neque  solum  propter 
necessitatem  honorentur,  sed  fiant  demum  omnipoten- 
tiae  et  dementias  divinae  administri,  in  vita  hominum 
proroganda  et  instauranda  ;  praesertim  cum  hoc  agatur 
per  vias  tutas  et  commodas  et  civiles,  licet  intentatas. 
Etsi  enim  nos  Christiani  ad  Terram  Promissionis  per- 
petuo  aspiremus  et  anhelemus  ;  tamen  interim  itine- 
rantibus  nobis  in  hac  Mundi  Eremo,  etiam  calceos 
istos  et  tegmina  (corporis  scilicet  nostri  fragilis)  quam 
minimum  atteri,  erit  signum  Favoris  Divini. 


HISTORIA   VITJ1   ET  MORTIS. 


ADITUS. 

De  vita  brevi  et  arte  longa,  vetus  est  cantilena  et 
querela.  Videtur  igitur  esse  tanquam  ex  congruo,  ut 
nos,  qui  pro  viribus  incumbimus  ad  artes  perficiendas, 
etiam  de  vita  hominum  producenda  cogitationem  sus- 
cipiamus,  favente  et  Veritatis  et  Vitae  Authore.  Etsi 
enim  vita  mortalium  non  aliud  sit  quam  cumulus  et 
accessio  peccatorum  et  agrumnarum,  qui  que  ad  aeter- 
nitatem  aspirant  iis  leve  sit  lucrum  vita?  ;  tamen  non 
despicienda  est,  etiam  nobis  Christianis,  operum  chari- 
tatis  continuatio.  Quinetiam  discipulus  amatus  caete- 
ris  superstes  fuit ;  et  complures  ex  patribus,  praesertim 
monachis  Sanctis  et  eremitis,  longaevi  fuerunt ; 1  ut 
isti  benedictioni  (toties  in  lege  veteri  repetitaa)  minus 
detractum  videatur  post  aavum  Servatoris,  quam  reli- 
quis  benedictionibus  terrenis.  Verum  ut  hoc  pro 
maximo  bono  habeatur,  proclive  est.  De  modis  as- 
sequendi,  ardua  inquisitio ;  eoque  magis,  quod  sit  et 
opinionibus  falsis  et  praeconiis  vanis  depravata.  Nam 
et  quae  a  turba  medicorum  de  Humore  Radicali  et 
Galore  Naturali  dici  solent,  sunt  seductoria  ;  et  laudes 
immodicaa  Medicinarum  Chymicarum  primo  inflant 
hominum  spes,  deinde  destituunt. 

1  Fuerint  in  the  original.  —  J.  S. 


332  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

Atque  de  morte  quae  sequitur  ex  suffocatione,  pu- 
trefactione,  et  variia  morbis,  non  instituitur  praesens 
inquisitio ;  pertinet  enim  ad  Historiam  Medicinalem  ; 
sed  de  ea  tantum  morte  qua?  fit  per  resolutionem  ac 
atrophiam  senilem.  Attamen  de  ultimo  passu  mortis, 
atque  de  ipsa  extinctione  vitae,  quae  tot  modis  et  exte- 
rius  et  interius  fieri  potest  (qui  tamen  habent  quasi 
atriolum  commune,  antequam  ad  articulum  mortis  ven- 
tum  sit),  inquirere,  affine  quiddam  prsesenti  inquisi- 
tioni  esse  censemus  ;  sed  illud  postremo  loco  ponemus. 

Quod  reparari  potest  sensim,  atque  primo  Integro 
non  destructo,  id  potentia  aster  num.  est,  tanquam  Ignis 
Vestalis.  Cum  igitur  viderent  medici  et  philosophi, 
ali  prorsus  animalia,  eorumque  corpora  reparari  et 
refici  ;  neque  tamen  id  diu  fieri,  sed  paulo  post  se- 
nescere  ea,  et  ad  interitum  propere  deduci ;  mortem 
quaesiverunt  in  aliquo  quod  proprie  reparari  non  pos- 
sit :  existimantes  Humorem  aliquem  Radicalem  et  Pri- 
migenium  non  reparari  in  solidum,  sed  fieri  jam  usque 
ab  infantia  appositionem  quandam  degenerem,  non  re- 
parationem  justam  ;  quae  sensim  cum  aetate  deprave- 
tur,  et  demum  pravum  deducat  ad  nullum.  Haec 
cogitarunt  imperite  satis  et  leviter.  Omnia  enim  in 
animali,  sub  adolescentia  et  juventute,  reparantur  in- 
tegre  ;  quinetiam  ad  tempus  quantitate  augentur,  qual- 
itate  meliorantur ;  ut  materia  reparationis  quasi  aeter- 
na  esse  posset,  si  modus  reparationis  non  intercideret. 
Sed  revera  hoc  fit.  Vergente  aetate,  inaequalis  admo- 
dum  fit  reparatio ;  alias  partes  reparantur  satis  foelici- 
ter,  aliae  segre  et  in  pejus  ;  ut  ab  eo  tempore  corpora 
humana  subire  incipiant  tormentum  illud  Mezentii, 
ut  viva  in  amplexu  mortuorum  immoriantur,  atque  fa- 
cile reparabilia,  propter  aegre  reparabilia  copulata,  de- 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  333 

ficiant.  Nam  etiam  post  declinationem  et  decursum 
aetatis,  spiritus,  sanguis,  caro,  adeps,  facile  reparantur ; 
at  quae  sicciores  aut  porosiores  sunt  partes,  mem  bra- 
il se  et  tunicae  omnes,  nervi,  arteriae,  venae,  ossa,  carti- 
lagines,  etiam  viscera  pleraque,  denique  organica  fere 
omnia,  difficilius  reparantur,  et  cum  jactura.  Hire 
autem  ipsae  partes,  cum  ad  illas  alteras  reparabiles 
partes  actu  reparandas  omnino  officium  suum  praes- 
tare  debeant,  activitate  sua  ac  viribus  imminutae,  func- 
tiones  suas  amplius  exequi  non  possunt.  Ex  quo  fit, 
ut  paulo  post  omnia  mere  incipiant,  et  ipsae  illae  par- 
tes quae  in  natura  sua  sunt  valde  reparabiles,  tamen  de- 
ficientibus  organis  reparations,  nee  ipsae  similiter  am- 
plius commode  reparentur,  sed  minuantur,  et  tandem 
deficiant.  Causa  autem  periodi  ea  est ;  quod  spiritus, 
instar  flammae  lenis,  perpetuo  praedatorius,  et  cum  hoc 
conspirans  aer  externus,  qui  etiam  corpora  sugit  et 
arefacit,  tandem  officinam  corporis  et  machinas  et  or- 
gana  perdat,  et  inhabilia  reddat  ad  munus  repara- 
tionis.  Hae  sunt  verae  viae  mortis  naturalis  bene  et 
diligenter  animo  volvendae.  Etenim  qui  naturae  vias 
non  noverit,  quomodo  is  illi  occurrere  possit,  eamque 
vertere  ? 

Itaque  duplex  debet  esse  inquisitio ;  altera  de  con- 
sumptione  aut  depraedatione  corporis  humani  ;  altera  de 
ejusdem  reparatione  aut  refectione  :  eo  intuitu,  ut  al- 
tera, quantum  fieri  possit,  inliibeatur,  altera  conforte- 
tur.  Atque  prior  istarum  pertinet  praecipue  ad  spir- 
itus et  aerem  externum,  per  quos  fit  depraedatio ; 
secunda  ad  universum  processum  alimentationis,  per 
quern  fit  restitutio.  Atque  quoad  primam  inquisiti- 
onis  partem,  quae  est  de  consumptione,  omnino  ilia 
cum  corporibus  inanimatis,  magna  ex  parte,  commu- 


334  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

nis  est.  Etenim  quae  spiritus  innatus  (qui  omnibus 
tangibilibus,  sive  vivis  sive  mortuis,  inest)  et  aer  am- 
biens  operator  super  inanimata,  eadem  et  tentat  super 
animata ;  licet  superadditus  spiritus  vitalis  illas  opera- 
tiones  partim  infringat  et  compescat,  partim  potenter 
admodura  intendat  et  augeat.  Nam  manifestissimum 
est,  inanimata  complura  absque  reparatione  ad  tem- 
pus  bene  longum  durare  posse :  at  animata,  absque 
alimento  et  reparatione,  subito  concidunt  et  extinguun- 
tur,  ut  et  ignis.  Itaque  inquisitio  duplex  esse  debet ; 
primo  contemplando  corpus  humanum,  tanquam  inani- 
matum  et  inaliinentatum  ;  deinde  tanquam  animatum 
et  alimentatum.  Verum  base  praefati,  ad  Topica  In- 
quisitionis  jam  pergamus. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  335 


TOPIC  A   PARTICULAEIA ; 


SIVE 


Articuli  Inquisitioyiis  de  Vita  et  Morte. 

1.  De  natura  Durabilis  et  minus  Durabilis  in  cor- 

poribus  inanimatis,  atque  simul  in  Vegetabilibus, 
inquisitionem  babeto ;  non  copiosam  aut  legiti- 
mam,  sed  strictim  et  per  capita,  et  tanquam  in 
transitu. 

2.  De  Desiccatione,   Arefactione,  et    Consumptione 

corporum  inanimatorum  et  vegetabilium ;  et  de 
modi's  et  processu  per  quos  fiunt ;  atque  in  super 
de  desiccationis,  arefactionis,  et  consmnptionis 
prohibitione  et  retardatione,  corporumque  in 
suo  statu  conservatione  ;  atque  rursus  de  cor- 
porum, postquam  semel  arefieri  coeperint,  in- 
teneratione  et  emollitione  et  revirescentia  ; 
diligentius   inquirito. 

Neque  tamen  de  his  ipsis  perfecta  aut  accurata 
facienda  est  inquisitio,  cum  ex  proprio  titulo  Durabilis 
hfec  depromi  debeant,  cumque  non  shit  in  inquisitione 
pra3senti  principalia,  sed  lumen  tantummodo  praabeant 
ad  Prolongationem  et  Instaurationem  Vitae  in  Animal- 
ibus.  In  quibns  ipsis  (ut  jam  dictum  est)  eadem  fere 
usu  veniunt,  sed  suo  modo.  Ab  inquisitione  autem 
circa  Inanimata  et  Vegetabilia,  transeat  inquisitio  ad 
Animalia  praeter   Hominem. 

3.  De  Animalium  LongaBvitate  et  Brevitate  Vitas, 


336  HISTORIA   VIT^E  ET  MORTIS. 

cum  circumstantiis  debitis  quae  ad  hujusmodi 
aevitates  videantur  facere,  inquirito. 

4.  Quoniam  vero  duplex  est  duratio  corporum,  altera 

in  identitate  simplici,  altera  per  reparationem  ; 
quarum  prima  in  inanimatis  tantum  obtinet, 
secunda  in  vegetabilibus  et  animalibus,  et  per- 
ficitur  per  Alimentationem ;  ideo  de  Alimen- 
tatione,  ejusque  viis  et  processu,  inquirito:  ne- 
que  id  ipsum  exacte  (pertinet  enim  ad  titulos 
Assimilationis  et  Alimentationis),  sed  ut  reli- 
qua  in  transitu. 

Ab  inquisitione  circa  Animalia  atque  Alimentata, 
transeat  ilia  ad  Hominem  :  cum  vero  jam  deventum 
sit  ad  subjectum  inquisitionis  principale,  debet  esse  in 
omnibus  inquisitio  magis  exacta,  et  numeris  suis  ab- 
soluta. 

5.  De  Lono-aevitate   et   Brevitate   Vitse    in   Homin- 

ibus,  secundum  setates  mundi,  regiones,  et 
climata,  et  loca  nativitatis  et  habitationis,  in- 
quirito. 

6.  De  longaevitate  et  brevitate  vitae  in  hominibus, 

secundum  propagines  et  stirpes  suas  (tanquam 
esset  haareditaria)  ;  atque  etiam  secundum  com- 
plexiones,  constitutiones,  et  habitus  corporis, 
staturas,  necnon  modos  et  spatia  grandescendi, 
atque  secundum  membrorum  facturas  et  corn- 
pages,  inquirito. 

7.  De  longaevitate  et  brevitate  vitse  in  hominibus, 

secundum  tempora  nativitatis,  ita  inquirito,  ut 
astrologica  et  schemata  coeli  in  praesentia  omit- 
tas ;  recipito  tantum  observationes  (si  quae  sint) 
plebeias    et   manifestos,    de    partubus    septimo, 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  337 

octavo,  nono,  et  decimo  mense  ;  etiam  noctu, 
interdiu,  et  quo  mense  anni  ? 

8.  De  longaevitate  et   brevitate  vita?  in  hominibus, 

secundum  victum,  diaetas,  regimen  vitae,  exer- 
citia,  et  similia,  inquirito.  Nam  quatenus  ad 
aerem,  in  quo  vivunt  et  morantur  homines,  de 
eo  in  articulo  superiore  de  locis  habitationis 
inquiri  debere  intelligimus. 

9.  De  longaevitate  et  brevitate  vitae  in  hominibus, 

secundum  studia  et  genera  vitas  et  affectus 
animae  et  varia  accidentia,  inquirito. 

10.  De    medicinis    quae    putantur  vitam   prolongare, 

seorsuin  inquirito. 

11.  De    signis    et  prognostics  vitae  longae  et  brevis, 

non  illis  quae  mortem  denotant  in  propinquo 
(id  enim  ad  historiam  medicinalem  pertinet), 
sed  de  iis  qua?  etiam  in  sanitate  apparent  et 
observantur,.  inquirito ;  sive  sint  physiognom- 
ies, sive  alia. 

Hactenus  instituta  est  inquisitio  de  longaevitate 
et  brevitate  vitae,  tanquam  inartificialis  et  in  confuso; 
huic  adjicere  visum  est  inquisitionem  artificialem,  atque 
innuentem  ad  praxim,  per  Intentiones.  Eae  genere 
sunt  tres.  Distributiones  autem  magis  particulares 
intentionum  earum  proponemus,  cum  ad  ipsam  inqui- 
sitionem ventum  erit.  Tres  illae  intentiones  generates 
sunt :  prohibitio  conmmptionis  ;  perfectio  reparationis  ; 
renovatio  veterationis. 

12.  De  iis   quae  corpus  in  homine  ab  arefactione  et 

consumptione  conservant  et  eximunt,  aut   sal- 
tern inclinationem  ad   eas  remorantur   et  diffe- 
runt,  inquirito. 
vol.  in.  22 


338  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

13.  De   iis  quae  pertinent  ad  universum  processum 

alimentationis  (uncle  fit  reparatio  in  corpore 
hominis),  ut  sit  proba,  et  minima  cum  jac- 
tura,  inquirito. 

14.  De  iis  quae  purgant  inveterata  et  reponunt  no- 

va, quaeque  etiam  ea  quae  jam  arefacta  et  in- 
durata  sunt  rursus  intenerant  et  humectant, 
inquirito. 

Quoniam  vero  difficile  est  vias  ad  mortem  nosse, 
nisi  ipsius  mortis  sedem  et  domicilium  (vel  antrum  po- 
tius)  perscrutatus  sis  et  in  veneris,  de  hoc  facienda  est 
Inquisitio ;  neque  tamen  de  omni  genere  mortis,  sed 
tantum  de  iis  mortibus  quae  inferuntur  per  privationem 
et  indigentiam,  non  per  violentiam ;  illae  enim  sunt 
tantum,   quae  ad  Atropbiam  Senilem  spectant. 

15.  De  articulo  mortis,  et  de  atriolis  mortis  quae  ad 

ilium  ducant,  ab  omni  parte  (si  modo  id  fiat 
per  indigentiam,  et  non  per  violentiam)  in- 
quirito. 

Postremo,  quoniam  expedit  nosse  characterem  et 
formam  senectutis,  quod  fiet  optime  si  differentias  om- 
nes  in  statu  corporis  et  function ibus  inter  juventutem 
et  senectutem  diligenter  collegeris,  ut  ex  iis  perspicere 
possis  quid  sit  illucl  tandem  quod  in  tot  effectus  fron- 
descat,  etiam  banc  inquisitionem  ne  omittito. 

16.  De  differentiis  status  corporis  et  facultatum  in 

juventute  atque  in  senectute  ;  et  si  quid  sit 
ejusmodi  quod  in  senectute  maneat  neque 
minuatur,  diligenter  inquirito. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  339 

NATURA    DURABILIS. 

Historia. 

Ad  Art.  1.  1.  Metalla  in  tantum  aevum  durant,  ut 
tempus  durationis  ipsorum  hominum  observationem 
fugiat.  Etiam  quando  solvuntur  per  aetatem,  in  ru- 
biginem  solvuntur,  non  per  perspiration  em  ;  auruin 
autem  per  neutrum. 

2.  Argentum  vivum,  licet  humidum  sit  et  fluid um, 
atque  per  ignem  facile  fiat  volatile,  tamen  (quod  novi- 
mus)  absque  igne,  per  aetatem  solam,  nee  consumitur 
nee  contrahit  rubiginem. 

3.  Lapides,  praesertim  duriores,  et  complura  alia  ex 
fossilibus,  longi  sunt  aevi  ;  idque  licet  exponantur  in 
aerem ;  multo  magis  dum  couduntur  sub  terra ;  at- 
tamen  nitrum  quoddam  colligunt  lapides,  quod  illis 
est  instar  rubiginis.  Gemmae  autem  et  crystalla,  me- 
talla ipsa  aevo  superant ;  attamen  clarore  suo  non- 
nihil  a  longa  aetate  mulctantur. 

4.  Observatum  est,  lapides  ex  parte  Boreae  citius 
temporis  edacitate  consumi,  quam  Austro  expositos, 
idque  et  in  pyramidibus  et  in  templis  et  aliis  sedificiis 
manifestum  esse  :  ferrum  contra,  ad  Austrum  exposi- 
tum,  citius  rubiginem  contrahere,  ad  Septentrionem 
tardius,  ut  in  bacillis  illis  ferreis  aut  cratibus  quae  ad 
fenestras  apponuntur  liquet.  Nee  mirum,  cum  in  omni 
putrefactione  (qualis  est  rubigo)  humiditas  acceleret 
dissolutionem  ;   in  arefactione  simplici,  siccitas. 

5.  In  vegetabilibus  (loquimur  de  avulsis  nee  vege- 
tantibus)  stemmata  arborum  duriorum,  sive  trunci  at- 
que ligna  et  materies  ex  ipsis,  per  saecula  nonnulla  du- 
rant. Partes  autem  stemmatis  varie  se  habent ;  sunt 
enim  quaedam  arbores  fistulosae,  ut  sambucus,  in  quibus 


340  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

pulpa  in  medio  mollior  sit,  exterius  durius ;  at  in  ar- 
boribns  solidis,  qualis  est  quercus,  interius  (quod  cor 
arboris  vocant)   durat  magis. 

6.  Folia  plantaram  et  flores,  etiam  caules,  exiguae  sunt 
durationis,  sed  solvuntur  in  pulverem  seseque  incinerant, 
nisi  putrefiant ;  radices  autem  sunt  magis  durabiles. 

7.  Ossa  animalium  diu  durant,  ut  videre  est  in  ossu- 
ariis,  scilicet  repositoriis  ossium  defunctorum :  cornua 
etiam  valde  durant ;  necnon  dentes,  sicut  in  ebore,  et 
dentibus  equi  marini. 

8.  Pelles  etiam  et  corium  valde  durant,  ut  cernere 
est  in  pergamenis  antiquorum  librorum  :  quinetiam 
papyrus  complura  saacula  tolerat,  licet  pergamenae  du- 
ratione  cedat. 

9.  Ignem  passa  diu  durant,  ut  vitrum,  lateres  ;  etiam 
carnes  et  fructus,  ignem  passi,  diutius  durant  quam 
crudi  ;  neque  ob  id  tantum,  quod  hujusmodi  coctio  ar- 
ceat  putredinem,  sed  etiam  quod,  emisso  humore  aqueo, 
humor  oleosus  diutius  se  sustineat. 

10.  Aqua  omnium  liquorum  citissime  sorbetur  ab 
aere,  oleum  contra  tardius  evaporat  ;  ut  cernere  est 
non  solum  in  liquoribus  ipsis,  verum  etiam  in  mistis  : 
etenim  papyrus  aqua  madefacta,  atque  inde  nonnihil 
diaphaneitatis  nacta,  paulo  post  albescit  et  diaphaneita- 
tem  suam  deponit,  exhalante  scilicet  vapore  aqua?  ;  at 
contra,  papyrus  oleo  tincta  diu  diaphaneitatem  servat, 
minime  exhalante  oleo  ;  unde  qui  chirographa  adulte- 
rant, papyrum  oleatam  autographo  imponunt,  atque 
hac  industria  lineas  trahere  tentant. 

11.  Gummi  omnia  valde  diu  durant ;  etiam  cera  et 
mel. 

12.  At  aequalitas  et  inaequalitas  eorum  qua?  corpori- 
bus  accidunt,  non  minus  quam  res  ipsaa,  ad  duration  em 


HISTORIA  VIT^E   ET  MORTIS.  341 

aut  dissolutionem  valent.  Nam  ligna,  lapides,  alia,  vel 
in  aqua  vel  in  aere  perpetuo  manentia,  plus  durant, 
quam  si  quandoque  alluantur,  quandoque  afflentur. 
Atque  lapides  eruti  et  in  asclificiis  positi  diutius  durant, 
si  eodem  situ  et  ad  easdem  coeli  plagas  ponantur  quibus 
jacebant  in  mineris :  id  quod  plantis  etiam  e  loco  motis 
et  alio  transplantatis  aecidit. 

Observationes  majores. 

(1.)  Loco  assumjjti  ponatur,  quod  certissimum  est ; 
inesse  omni  tangibili  spiritum  sive  corpus  pneumaticum, 
partibus  tangibilibus  obtectum  et  inclusum  ;  atque  ex 
illo  spiritu  initium  capi  omnis  Dissolutionis  et  Consump- 
tionis ;  itaque  earundem  antidotum  est  Detentio  Spiritus. 

(2.)  Spiritus  detinetur  duplici  modo ;  aut  per  com- 
pressionem  arc  tarn  tan  quam  in  carcere  ;  aut  per  deten- 
tionem  tanquam  spontaneam.  Atque  ea  mansio  etiam 
duplici  ratione  invitatur  ;  videlicet,  si  spiritus  ipse  non 
sit  mobilis  admodum  aut  acer ;  atque  si  insuper  ab  aere 
ambiente  minus  sollicitetur  ad  exeundum.  Itaque  duo 
sunt  Durabilia ;  Durum,  et  Oleosum  ;  Durum  con- 
stringit  spiritum  ;  Oleosum  partim  demulcet  spiritum, 
partim  hujusmodi  est,  ut  ab  aere  minus  sollicitetur : 
aer  enim  aquas  consubstantialis,  flamma  autem  oleo. 
Atque  de  natura  Durabilis  et  minus  Durabilis  in  In- 
animatis,  base  inquisita  sint. 

Historia. 

13.  Herbae  quae  habentur  ex  frigidioribus,  annuae 
sunt  et  quotannis  moriuntur,  tarn  radice  quam  caule ; 
ut  lactuca,  portulaca ;  etiam  triticum,  et  frumenti  omne 
genus.  Sunt  tamen  etiam  ex  frigidis,  quae  per  tres  aut 
quatuor  annos  durant ;   ut  viola,  fragaria,  pimpinella, 


342  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

primula  veris,  acetosa ;  at  borago  et  buglossa,  cum 
videantur  vivge  tarn  similes,  morte  differunt ;  borago 
enim  annua,  buglossa  anno  superstes. 

14.  At  herbae  calidse  plurimae  aetatem  et  annos  fe- 
runt  ;  hyssopus,  thymus,  satureia,  majorana  altera,1 
melissa,  absynthium,  chamaeclrys,  salvia,  &c.  At  fbe- 
niculum  eaule  m oritur,  radice  repullulat :  ocymum  ve- 
ro,  et  majorana  (quam  vocant)  suavis,2  non  tarn  aetatis 
quam  hiemis  sunt  impatientes  ;  sataa  enim  in  loco  valde 
munito  et  tepido,  superstites  sunt :  certe  notum  est, 
schema  (qualibus  in  hortis  utuntur  ad  ornamentum)  ex 
hyssopo,  quotannis  bis  tonsum,  usque  ad  quadraginta 
annos  durasse. 

15.  Frutices  et  arbores  humiliores,  ad  sexagesimum 
annum,  alia3  etiam  duplo  magis,  vivunt.  Vitis  sexa- 
genaria  esse  potest,  et  ferax  est  etiam  in  senectute. 
Rosmarinus,  foelieiter  collocatus,  etiam  sexagesimum 
annum  complet.  At  acanthus  et  hedera  ultra  centesi- 
mum  durant.  Sed  rubi  aetas  non  percipitur,  quia  flec- 
tendo  caput  in  terram  novas  nanciscitur  radices,  ut 
veterem  a  nova  distin^uere  haud  facile  sit. 

16.  Ex  arboribus  grandioribus  annosissimae  sunt  quer- 
cus,  ilex,  ornus,  ulmus,  fagus,  castanea,  platanus,  ficus 
ruminalis,  lotos,  oleaster,  olea,  palma,  morus:  ex  his  non- 
nullae  usque  ad  octingentesimum  annum  ;  etiam  earum 
minus  vivaces  usque  ad  ducentesimum  perveniunt.3 

1  Origanum  creticum? 

2  Origanum  majoi'ana?  This  species  was  introduced  into  England  from 
Portugal  in  1573,  and  is  biennial.  The  common  sweet  basil,  which  was 
almost  the  only  kind  of  ocymum  known  in  England  in  Bacon's  time,  is  an 
annual. 

3  Pliny,  xvi.  85.  and  following  chapters,  appears  to  have  been  Bacon's 
authority  with  respect  to  most  of  the  trees  here  mentioned.  The  Ficus 
Ruminalis  or  Rumina  was  the  sacred  fig-tree  in  the  Comitium  which  repre- 
sented that  under  which  Romulus  and  Remus  were  suckled  by  the  wolf. 


HISTORIA  VITJE  ET  MORTIS.  343 

17.  At  arbores  odoratae  et  resinosae,  materia  sua  sive 
ligno,  etiam  illis  quas  diximus  magis  durabiles  ;  aetate 
paulo  minus  vivaces  ;  cupressus,  abies,  pinus,  buxus, 
juniperus ;  at  cedrus,  corporis  magnitudine  adjutus, 
etiam  superiores  fere  aaquat. 

18.  Fraxinus,  proven tu  alacris  et  velox,  aetatem  ad 
centesimum  annum  aut  nonnihil  ultra  producit ;  quod 
etiam  quandoque  facit  ferula,  et  acer,  et  sorbus ;  at 
populus,  et  tilia,  et  salix,  et  (quam  appellant)  sycomo- 
rus,  et  juglans,  non  adeo  vivaces  sunt. 

19.  Malus,  pyrus,  prunus,  malus  Punica,  malus  Med- 
ica,  et  citria,  mespilus,  cornus,  cerasus,  ad  quinqua- 
gesimum  aut  sexagesimum  annum  pervenire  possunt ; 
praesertim  si  a  musco,  nonnullas  ipsarum  vestiente,  ali- 
quando  purgentur. 

20.  Generaliter  magnitudo  corporis  in  arboribus  cum 
diuturnitate  vitae  (caeteris  paribus)  nonnihil  habet  com- 
mune ;  et  similiter  durities  materiaa  ;  quin  et  arbores 
glandiferae  et  nuciferae,  fructiferis  et  bacciferis  sunt  ple- 
runque  vivaciores :  atque  etiam  prsecocibus  vel  fructu 
vel  foliis,  serotinae  et  tardius  frondescentes,  atque  tar- 
dius  etiam  folia  deponentes,  aetate  diuturniores  sunt : 
quin  et  sylvestres  cultis  ;  et  in  eadem  specie,  quae  aci- 
dum  fructum  ferunt,  illis  quae  dulcem. 

Bacon  must  have  thought  that  it  was  some  particular  kind  of  fig-tree,  and 
moreover  that  the  Ficus  Ruminalis  mentioned  by  classical  writers  as  exist- 
ing in  their  time  was  eadem  numero,  numerically  identical,  with  its  proto- 
type; whereas  we  are  expressly  told  by  Pliny,  xv.  20.,  that  it  was  from 
time  to  time  renewed  —  "  arescit  rursusque  cura  sacerdotum  seritur."  Pliny, 
xvi.  90.,  speaks  of  the  fig,  the  apple,  and  the  pomegranate  tree  as  remark- 
able for  the  shortness  of  their  duration.  See  with  respect  to  the  Ficus  Rumi- 
nalis, Ovid,  Fasti,  ii.  411. ;  Livy,  14. ;  Plutarch,  in  Rom.  4. ;  and  Tacit.  Annal. 
xiii.  53.  If,  which  seems  probable  from  Pliny's  statement  taken  in  connex- 
ion with  the  passage  in  Tacitus,  the  tree  itself  furnished  the  cuttings  by  plant- 
ing which  its  ideal  unity  was  preserved,  its  continued  existence  through 
many  centuries  is  an  instance  in  disproof  of"  the  opinion  that  trees  propa- 
gated otherwise  than  by  seed  die  with  the  stock  from  which  they  are  taken. 


344  HISTORIA  VIT^E  ET   MORTIS. 

Observatio  Major. 

(3.)  Bene  admoclum  notavit  Aristoteles  discrimen 
inter  plantas  et  animalia,  quoad  alimentation  em  et 
renovationem  ;  quod  scilicet  corpus  animalium  suis 
claustris  circumseptum  manet ;  atque  insuper,  post- 
quam  ad  justam  magnitudinem  pervenerit,  alimento 
continuatur  et  conservatur,  sed  nihil  novum  excrescit 
praeter  capillos  et  ungues,  qua?  pro  excrementis  haben- 
tur  ;  adeo  ut  necesse  sit  succos  animalium  citius  vete- 
rascere  :  at  in  arboribus,  qua?  novos  subinde  ramos, 
nova  vimina,  novas  frondes,  novos  fructus  immittunt, 
evenit  ut  et  ipsa?  quas  diximus  partes  novae  sint,  nee 
a?tatem  passa?  ; 1  cum  vero  quicquid  viride  sit  et  ado- 
lescens  fortius  et  alacrius  alimentum  ad  se  trahat,  quam 
quod  incoeperit  desiccari ;  evenit  una  et  simul,  ut  trun- 
cus  ipse,  per  quern  hujusmodi  alimentum  transit  ad  ra- 
mos, uberiore  et  laetiore  alimento  in  transitu  irrigetur, 
perfundatur,  et  recreetur :  id  quod  etiam  insigniter  pa- 
tet  ex  hoc  (licet  illud  non  annotaverit  Aristoteles,  qui 
nee  ea  ipsa  qua?  jam  diximus  tarn  perspicue  explicavit), 
quod  in  sepibus,  sylvis  cseduis,  arboribus  tonsis,  ampu- 
tatio  ramorum  aut  surculorum  caulem  ipsum  aut  trun- 
cum  confortat,  illumque  efficit  longe  diuturniorem. 

DESICCATIO  ;    DESICCATIONIS   PROHIBITIO  ;    ET  DESICCATI 

INTENERATIO. 

Historia. 

Ad  Art.  2.  1.  Ignis,  et  calor  intensus,  alia  desiccat, 
alia  colliquat ; 

Limus  ut  hie  durescit,  et  haec  ut  cera  liquescit, 
TJno  eodemque  igne.2 

1  Arist.  De  Long,  et  Brevit.  Vitse,  c.  6.  2  Virg.  Eel.  viii.  80. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  345 

Desiccat  terram,  et  lapides,  et  lignum,  et  parmos,  et 
pelles,  et  quaecunque  non  fluunt :  colliquat  metalla,  et 
ceram,  et  gummi,  et  butyrum,  et  sevum,  et  hujus- 
modi. 

2.  Attamen  in  illis  ipsis  quae  colliquat  ignis,  si  vehe- 
mentior  fuerit  ea  in  fine  desiccat ;  nam  et  metalla  ex 
igne  fortiore,  emisso  volatili,  minuuntur  pondere  (prae- 
ter  aurum)  et  deveniunt  magis  fragilia ;  atque  oleosa 
ilia  et  pinguia  ab  igne  fortiore  deveniunt  frixa,  et  tosta, 
et  magis  sicca,  et  crustata. 

3.  Aer,  praecipue  apertus,  manifesto  desiccat,  nun- 
quam  colliquat ;  veluti  cum  viae  et  superficies  terrae, 
imbribus  madefactae,  desiccantur  ;  lintea  lota,  quae  ad 
aerem  exponuntur,  siccantur  ;  herbae  et  folia  et  flores, 
in  umbra  siccantur.  At  multo  magis  hoc  facit  aer,  si 
aut  solis  radiis  illustretur  (modo  non  inducat  putredi- 
nem)  aut  moveatur ;  ut  flantibus  ventis,  et  in  areis 
perflatilibus. 

4.  ^Etas  maxime,  sed  tamen  lentissime,  desiccat  ,* 
ut  fit  in  omnibus  corporibus,  quae  vetustate  (modo  non 
intercipiantur  a  putredine)  arefiunt :  aetas  autem  nihil 
est  per  se  (cum  sit  mensura  tan  turn  temporis),  sed 
effectus  producitur  a  spiritu  corporum  innato,  qui  cor- 
poris humorem  exugit,  et  una  cum  ipso  evolat  ;  et  ab 
aere  circumfuso,  qui  multiplicat  se  super  spiritus  inna- 
tos  et  succos  corporis,  eosque  depraedatur. 

5.  Frigus  omnium  maxime  proprie  exiccat  ;  siqui- 
dem  desiccatio  non  fit  nisi  per  contraction  em  ;  quod 
est  opus  proprium  frigoris.  Quoniam  vero  nos  homi- 
nes Calidum  potentissimum  habemus  in  igne,  Frigi- 
dum  autem  infirmum  admodum ;  nihil  aliud  scilicet 
quam  hiemis,  aut  fortasse  glaciei  aut  nivis,  aut  nitri ; 
ideo  desiccationes  frigoris  sunt  imbecillae  et  facile  dis- 


346  HISTORIA  VITM  ET  MORTIS. 

solubiles  :  videmus  tamen  desiccari  faciem  terrae  ex 
gelu,  atque  ex  ventis  Martiis,  plus  quam  ex  sole ;  cum 
idem  ventus  qui  humorem  lambit,  etiam  frigus  in- 
cutiat. 

6.  Fumus  foci  desiccat,  ut  in  laridis,  et  linguis  bourn, 
quae  in  caminis  suspenduntur :  quinetiam  suffitus  ex 
olybano,1  aut  ligno  aloes,  et  similibus,  desiccat  cere- 
brum et  eatarrhis  medetur. 

7.  Sal,  mora  paulo  longiore,  desiccat,  non  tantum 
in  extimis,  sed  etiam  in  profundo  ;  ut  fit  in  carnibus, 
aut  piscibus  salitis,  quae  per  diuturnam  salitionem  mani- 
festo etiam  intrinsecus  indurantur. 

8.  Gummi  calidiora,  applicata  ad  cutem,  earn  desic- 
cant  et  corrugant;  quod  faciunt  etiam  aquae  nonnullae 
constringentes. 

9.  Spiritus  vini  fortis  in  tantum  desiccat  iilstar  ignis, 
ut  et  albumen  ovi  iminissum  candefaciat,  et  panem 
torreat. 

10.  Pulveres  desiccant  instar  spongiarum,  sugendo 
humidum,  ut  fit  in  pulvere  atramento  injecto  post 
scriptionem ;  etiam  laevor  et  unio  corporis  (qui  non 
permittit  vaporem  humidi  ingredi  per  poros)  per  acei- 
dens  desiccat,  quia  ipsum  aeri  exponit ;  ut  fit  in  gem- 
mis,  et  speculis,  et  laminis  ensium,  in  quae  si  spires, 
cernuntur  ilia  primo  vapore  obducta,  sed  paulo  post 
evanescit  ille  vapor,  ut  nubecula.  Atque  de  desicca- 
tione  haec  inquisita  sint. 

11.  Granaria  in  usu  sunt  liodie  ad  partes  Germaniae 
orientales,  in  cellis  subterraneis,  in  quibus  triticum  et 
alia  grana  conservantur,  substrato  et  circumposito  un- 
dique  stramine  ad  nonnullam  altitudinem,  quod  humid- 

1  Boswellia  serrata.     See  the  Asiatic  Researches,  ix.  p.  377. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  347 

itatem  cavernas  arceat  et  sorbeat ;  qua  industria  ser- 
vantur  grana  etiam  ad  vicesimum  aut  tricesimum 
annum  ;  neque  servantur  tantum  a  putredine,  sed 
(quod  ad  praesentem  inquisitionem  pertinet)  in  tali 
viriditate,  ut  panibus  confieiendis  optime  sufficiant ; 
idemque  fuisse  in  usu  in  Cappaclocia  et  Thracia  et 
nonnullis  locis  Hispaniae  perhibetur.1 

12.  Granaria  in  fastigiis  allium,  cum  fenestris 
ad  orientem  et  septentrionem,  commode  collocantur ; 
quinetiam  constituunt  quidam  duo  solaria,  superius 
et  inferius  ;  superius  autem  foraminatum  est,  ut  gra- 
num  per  foramen  (tanquam  arena  in  clepsydra)  con- 
tinue descendat,  et  subinde  palis,  post  aliquot  dies, 
reponatur ;  ut  granum  sit  in  continuo  motu.  Notan- 
dum  autem  est,  etiam  hujusmodi  res  non  tantum  pu- 
tredinem  cohibere,  verum  etiam  viriditatem  conservare 
et  desiccationem  retardare ;  cujus  causa  est  ea  quam 
etiam  superius  notavimus,  quod  evolatio  humoris  aquei, 
quae  motu  et  vento  acceleratur,  Immorem  oleosum  in 
suo  esse  conservat ;  qui  alias  in  consortio  humoris  aquei 
fuisset  una  evolaturus.  Etiam  in  quibusdam  montibus, 
ubi  aer  est  purus,  cadavera  ad  plures  dies  manent  non 
multum  deflorescentia. 

13.  Fructus,  veluti  granata,  citria,  mala,  pyra,  et 
hujusmodi ;  etiam  et  flores,  ut  rosa,  lilium  ;  in  vasis 
fictilibus  bene  obturatis  diutius  servantur;  neque  ta- 
men  non  officit  aer  ambiens  ab  extimis,  qui  etiam  per 
vas  inaequalitates  suas  defert  et  insinuat ;  ut  in  calore 
et  frigore  manifestum  est :  itaque  si  et  vasa  diligentur 
obturentur,  atque  obturata  sub  terram  insuper  con- 
dantur,  optimum  erit ;  neque  minus  utile  est,  si  non 
sub  terra,   sed   sub   aquis    condantur,   modo  sint  um- 

1  Pliny,  xviii.  73. 


348  HIST0RL4  VIT^E  ET  MORTIS. 

brosae,  ut  putei  et  cisternae  in  domibus ;  sed  quae  sub 
aquis  conduntur,  melius  reponuntur  in  vasis  vitreis 
quam  in  fictilibus.1 

14.  Generaliter,  qua?  sub  terra  et  in  cellis  subter- 
raneis  aut  in  profundo  aquarum  reponuntur,  virorem 
suum  diutius  tuentur,  quam  quae  supra  terram. 

15.  Tradunt  in  conservatoriis  nivium  (sive  sint  in 
montibus  in  foveis  naturalibus,  sive  per  artem  in  puteis 
ad  hoc  factis)  observatum  fuisse,  quod  aliquando  malum 
aut  castanea  aut  nux  aut  simile  quippiam  incident,  quae 
post  plures  menses  liquefacta  nive,  aut  etiam  intra 
nivem  ipsam,  inventa  sunt  recentia  et  pulchra  ac  si 
pridie  essent  decerpta. 

16.  Uva3  apud  rusticos  servantur  in  racemis  cooper- 
tis  intra  farinam  ;  quod  licet  gustui  eas  reddat  minus 
gratas,  tamen  humorem  et  viriditatem  conservat;  etiam 
omnes  fructus  duriores,  non  tantum  in  farina,  sed  in 
scobe  lignorum,  etiam  inter  acervos  granorum  inte- 
grorum,  diu  servantur. 

17.  Invaluit  opinio,  corpora  intra  liquores  suae  spe- 
ciei,  tanquam  menstrua  sua,  conservari  recentia ;  ut 
uvas  in  vino,   olivas  in  oleo,  &c. 

18.  Servantur  mala  granata  et  cotonea,  tincta  paulis- 
per  in  aquam  marinam  aut  salsam,  et  paulo  post  ex- 
tracta,  et  in  aere  aperto  (modo  fuerit  in  umbra)  siccata. 

19.  In  vino,  oleo,  aut  amurca  suspensa,  diu  ser- 
vantur ;  multo  magis  in  melle,  et  spiritu  vini ;  atque 
etiam  omnium  maxime  (ut  quidam  tradunt)  in  ar- 
gento  vivo. 

20.  Incrustatio  etiam  fructuum  cera,  pice,  gypso, 
pasta,  aut  aliis  oblinimentis  aut  capsulis,  diutius  eos 
vrirides  conservat. 

1  See  Porta,  Natural  Magic,  iv.  7. 


HISTORIA  Y1TJE  ET  MORTIS.  349 

21.  Manifestum  est,  muscas  et  araneas  et  formicas 
et  hujusmodi,  casu  in  electro,  aut  etiam  arborum  gum- 
mis,  immersas  et  sepultas,  nunquam  postea  marcescere  ; 
licet  sint  corpora  mollia  et  tenera. 

22.  Uvae  servantur  pensiles  ;  et  sic  de  aliis  fracti- 
ous ;  duplex  est  enim  ejus  rei  commoditas ;  una,  quod 
absque  ulla  contusione  aut  compressione  fiat,  qualis 
contra  fit  cum  super  dura  collocantur ;  altera,  quod 
aer  undequaque  ipsas  Eequaliter  ambit.1 

23.  Notatum  est,  tarn  putrefactionem  quam  desic- 
cationem  in  vegetabilibus  non  similiter  ex  omni  parte 
incipere  ;  sed  maxime  ex  ea  parte  per  quam  solebant, 
cum  essent  viva,  attrahere  alimentum ;  itaque  jubent 
aliqui  pediculos  malorum  aut  fructuum  cera  aut  pice 
liquefacta  obducere. 

24.  Fila  candelarum  aut  lampadum  majora  citius 
absumunt  sevum  aut  oleum,  quam  minora  ;  etiam 
flamma  ex  gossipio  citius  quam  ex  scirpo  aut  stramine 
aut  vimine  ligneo ;  atque  in  baculis  cereorum,  citius 
ex  junipero  aut  abiete  quam  ex  fraxino  :  etiam  omnis 
flamma  mota  et  vento  agitata  citius  absumit  quam 
tranquilla ;  itaque  intra  cornu  minus  cito,  quam  in 
aperto.  Tradunt  quoque  lyclma  in  sepulchris  admo- 
dum  diu  durare. 

25.  Alimenti  etiam  natura  et  prseparatio  non  mi- 
nus facit  ad  diuturnitatem  lychnorum,  quam  natura 
flammse :  nam  cera  sevo  diuturnior  est ;  et  sevum 
paulo  madidum,  sevo  sicciore ;  et  cera  dura,  cera  mol- 
liore. 

26.  Arbores,  si  quotannis  circa  radices  earum  ter- 
ram  moveris,  brevius  durant ;  si  per  lustra  aut  decen- 

1  Several  of  these  ways  of  making  fruit  keep  are  mentioned  in  the  fourth 
book  of  Porta' s  Natural  Magic. 


350  HISTORIA  YITJE   ET    MORTIS. 

nia,  diutius  ;  etiam  germina  et  surculos  decerpere, 
facit  ad  longsevitatem  ;  item  stercoratio  aut  substratio 
cretae  et  similium,  aut  multa  irrigatio,  feracitati  con- 
fert,  aetatem  minuit.  Atque  de  Prolribitione  Desic- 
cationis  et  Consumptionis  haec  inquisita  sunt. 

Inteneratio  Desiccati  (quae  res  est  praecipua)  ex- 
perimenta  praebet  pauca ;  ideoque  nonnulla  quae  in 
animalibus  fiunt,  atque  etiam  in  homine,  eonjunge- 
mus. 

27.  Vimina  salicis,  quibus  ad  ligandas  arbores  utun- 
tur,  in  aqua  infusa,  fiunt  magis  flexibilia ;  similiter 
virgarum  ferulae  extremitates  in  urceis  cum  aqua  im- 
ponuntur,  ne  siccescant ;  quin  et  globuli  lusorii,  licet 
per  siccitatem  rimas  collegerint,  positi  in  aqua  rursus 
implentnr  et  consolidantur. 

28.  Oereae  ex  corio,  vetustate  durae  et  obstinatae, 
per  illinitionem  sevi  ad  ignem  molliuntur ;  etiam  igni 
simplici  admotae,  nonnihil :  vesicae  et  membranae,  post- 
quam  fuerint  induratae,  ab  aqua  calefacta,  admixto 
sevo  aut  aliquo  pingui,  intenerantur ;  melius  autem, 
si  etiam  paululum  confricentur. 

29.  Arbores  ve teres  admodum,  quae  diu  steterunt 
immotae,  fodiendo  et  aperiendo  terrain  circa  radices 
ipsarum,  manifesto  tanquam  juvenescunt,  novis  et 
teneris  frondibus  emissis. 

30.  Boves  aratores  veteres  et  laboribus  penitus  ex- 
hausti,  in  laeta  pascua  inducti,  carnibus  vestiuntur 
novis  et  teneris  et  juvenilibus,  ut  etiam  ad  gustum 
carnem  juvencorum  referant. 

31.  Diaeta  stricta  consumens  et  emacians,  ex  gua- 
iaco,  pane  bis  cocto,  et  similibus,  (quali  ad  curandum 
morbum    Gallicum   et  inveteratos   catarrhos   et  leuco- 


HISTOEIA  VIT^E  ET  MORTIS.  351 

phlegmatiam  utimur)  homines  ad  summam  macilen- 
tiam  deducit,  consumptis  succis  corporis ;  qui,  post- 
quam  coeperint  instaurari  et  refici,  manifesto  cernun- 
tur  magis  juveniles  et  virides ;  quinetiam  existimamus 
morbos  emaciantes,  postea  bene  curatos,  compluribus 
vitam  prolongasse. 

Observationes  Majores. 

1.  Miris  modis  homines,  more  noctuarum,  in  tene- 
bris  notionum  suarum  acute  vident  ad  experientiam, 
tanquam  lucem  diurnam,  nictant  et  cascutiunt.  Lo- 
quuntur  de  Elementari  Qualitate  Siccitatis  ;  et  de 
desiccantibus  ;  et  de  naturalibus  periodis  corporum, 
per  quas  corrumpuntur  et  consumuntur  ;  sed  inte- 
rim, nee  de  initiis  nee  de  mediis  nee  de  extremis 
Desiccationis  et  Consmnptionis  aliquid  quod  valeat 
observant. 

2.  Desiccatio  et  Consumptio,  in  processu  suo,  tribus 
actionibus  perficitur  ;  atque  originem  ducunt  actiones 
illae  a  spiritu  innato  corporum,  ut  dictum  est. 

3.  Prima  actio  est,  Attenuatio  Humidi  in  Spiritum ; 
secunda  est,  Exitus  aut  Evolatio  spiritus  ;  tertia  est, 
Contractio  partium  corporis  crassiorum,  statim  post 
spiritum  emissum  ;  atque  hoc  ultimum  est  ilia  desic- 
catio et  induratio  de  qua  prascipue  agimus  :  priora 
duo  consumunt  tantum. 

4.  De  Attenuatione,  res  manifesta  est;  spiritus  enim, 
qui  in  omni  corpore  tangibili  includitur,  sui  non  obli- 
viscitur  ;  sed  quicquid  nanciscitur  in  corpore  (in  quo 
obsidetur)  quod  digerere  possit  et  conficere  et  in  se 
vertere,  illud  plane  alterat  et  subigit,  et  ex  eo  se  mul- 
tiplicat,  et  novum  spiritum  generat.  Hoc  ex  probati- 
one  ea,  instar  omnium,  evincitur ;  quod  quae  plurimum 


352  HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS. 

siccantur,  pondere  minuuntur,  et  deveniunt  cava,  po- 
rosa,  et  ab  intus  sonantia ;  certissimum  autem  est, 
spiritum  rei  pra3-inexistentem  ad  pondus  nihil  con- 
ferre,  sed  illud  levare  potius ;  ergo  necesse  est,  ut 
spiritus  prae-inexistens  humidum  et  succum  corporis, 
quae  antea  ponderaverant,  in  se  verterit ;  quo  facto 
pondus  minuitur.  Atque  haec  est  prima  actio,  scil- 
icet Attenuationis  humoris,  et  conversionis  ejus  in 
Spiritum. 

5.  Secunda  actio,  quae  est  Exitus  sive  Evolatio  spiri- 
tus, res  etiam  manifestissima  est.  Etenim  ilia  evola- 
tio, cum  fit  confertim,  etiam  sensui  patet ;  in  vapori- 
bus  aspectui,  in  odoribus  olfactui;  verum  si  sensim  fiat 
evolatio,  ut  fit  per  setatem,  turn  demum  peragitur  sine 
sensu ;  sed  eadem  res  est.  Quinetiam  ubi  corporis 
compages  aut  ita  arcta  est  aut  ita  tenax,  ut  spiritus 
poros  et  meatus  non  inveniat  per  quos  exeat,  turn  vero 
etiam  partes  ipsas  crassiores  corporis  in  nixu  suo  exe- 
undi  ante  se  agit,  easque  ultra  corporis  superficiem 
extrudit ;  ut  fit  in  rubigine  metallorum,  et  in  carie 
omnium  pinguium.  Atque  haec  est  secunda  actio, 
scilicet  Exitus  et  Evolationis  Spiritus. 

6.  Tertia  actio  paulo  magis  obscura,  sed  seque  certa 
est ;  ea  est  contractio  partium  crassiorum  post  spiritum 
emissum.  Atque  primo  videre  est  corpora  post  spiri- 
tum emissum  manifesto  arctari,  et  minorem  locum 
complere ;  ut  fit  in  nucleis  nucium,  qui  siccati  non 
implent  testam  ;  et  in  trabibus  et  palis  ligni,  quag 
primo  contiguae  sunt  ad  invicem,  ex  desiccatione  au- 
tem hiant  ;  atque  ex  globulis  lusoriis,  et  similibus, 
qui  per  siccitatem  rimosi  evadunt  ;  cum  partes  se 
contrahant,  et  contractae  necessario  spatia  inter  se  re- 
linquant.     Secundo  patet  ex  rugis  corporum   siccato- 


HISTORIA  YITJE,  ET  MORTIS.  353 

rum  ;  nixus  enim  se  contrahendi  tantum  valet,  ut 
partes  contrahendo  interim  adducat  et  sublevet ;  quae 
enim  in  extremitatibus  contrahuntur,  in  mediis  suble- 
vantur  ;  atque  haec  cernere  est  in  papyris,  et  mem- 
branis  vetustis  ;  atque  in  cute  animalium  ;  atque  in 
extimis  casei  mollioris  ;  quae  omnia  vetustate  corru- 
gantur.  Atque  tertio  se  ostendit  amplius  haec  con- 
tractio  in  illis  quae  a  calore  non  tantum  corrugantur, 
verum  etiam  complicantur  et  in  se  vertuntur,  et  quasi 
rotulantur  ;  ut  cernere  est  in  membranis,  et  papyris, 
et  foliis  ad  ignem  admotis.  Etenim  con  tractio  per 
aetatem,  cum  tardior  sit,  rugas  fere  parit ;  at  contrac- 
tio  per  ignem,  quae  festina  est,  etiam  complicationes. 
At  in  plurimis,  ubi  non  datur  corrugatio  aut  compli- 
catio,  fit  simplex  contractio,  et  angustatio,  et  indura- 
tio,  et  desiccatio,  ut  primo  positum  est ;  quod  si  eous- 
que  invalescat  evolatio  spiritus  et  absumptio  humidi, 
ut  non  relinquatur  satis  corporis  ad  se  uniendum  et 
contrahendum,  turn  vero  cessat  contractio  ex  necessi- 
tate, et  corpus  redditur  putre,  et  nihil  aliud  quam  pul- 
visculus  cohaerens  qui  levi  tactu  dissipatur  et  abit  in 
aerem  ;  ut  fit  in  corporibus  cunctis  valde  absumptis  ; 
et  papyro  et  linteo  ad  ultimum  combustis  ;  et  cada- 
veribus  imbalsamatis  post  plura  saecula.  Atque  haec 
est  tertia  ilia  actio  ;  scilicet  Contractionis  partium 
crassiorum  post  spiritum  emissum. 

7.  Notandum  est  ignem  et  calorem  per  accidens 
tantum  desiccare ;  proprium  enim  eorum  opus  est,  ut 
spiritum  et  humida  attenuent  et  dilatent  ;  sequitur 
autem  ex  accidente,  ut  partes  reliquae  se  contrahant ; 
sive  ob  fugam  vacui  tantum,  sive  ob  alium  motum 
simul ;  de  quo  nunc  non  est  sermo. 

8.  Certum    est    etiam   Putrefactionem,    non   minus 

vol.  in.  23 


Ad  Art.  3. 
Connexio. 


354  HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS. 

quam  Arefactionem,  a  spiritu  innato  originem  ducere, 
sed  longe  alia  via  incedere  ;  nam  in  Putrefactione 
spiritus  non  emittitur  simpliciter,  sed  ex  parte  deten- 
tus  mira  comminiscitur  ;  atque  etiam  partes  crassi- 
ores  non  tarn  localiter  contrahuntur,  quam  coeunt 
singulae  ad  homogeniam. 

LONG^EVITAS    ET    BREVITAS    VIT^   IN    ANIMALIBUS.1 

Historia. 

De  diuturnitate  et  brevitate  vitse  in  ani- 
malibus,  tenuis  est  informatio  qua?  haberi 
potest  ;  observatio  negligens  ;  traditio  fabulosa.  In 
cicuribus  vita  degener  corrumpit ;  in  sylvestribus  in- 
juria coeli  intercipit. 

Neque  quae  concomitantia  videri  possint  huic  infor- 
mationi  multum  auxiliantur  (moles  corporis  ;  tern  pus 
gestationis   in  utero  ;    numerus   foetus  ;    tempus  gran- 

1  M.  Flourens  has  recently  proposed  a  new  theory  with  respect  to  the 
comparative  longevity  of  different  animals.  He  is  of  opinion  that  at  least 
in  the  class  of  -Mammalia  the  natural  term  of  life  is  five  times  that  of 
growth;  and  he  finds  in  the  junction  of  the  bones  with  their  epiphyses, 
a  phenomenon  which  marks  precisely  the  termination  of  the  period  of 
growth.  He  thus  increases  the  period  commonly  assigned  to  growth, 
and  diminishes  the  factor  by  which  it  is  to  be  multiplied  in  order  to  give 
that  of  the  duration  of  life.  In  the  human  species  he  assigns  twenty 
years  to  the  former  (agreeing  in  this  with  Bacon),  and  consequently  one 
hundred  to  the  latter  period.  Of  all  such  speculations  it  may  be  said  that 
they  are  too  vague  to  have  much  scientific  value.  A  hundred  years  is 
neither  the  average  nor  the  probable  duration  of  human  life;  nor  again  is 
it  the  extreme  limit  to  which  it  has  occasionally  been  prolonged.  If  it  be 
said  that  it  is  the  age  at  which  men  would  die  but  for  the  effect  of  acci- 
dental diseases,  it  may  be  answered  that  death  from  mere  decay  in  the 
strict  sense  of  the  word  is  a  phenomenon  very  seldom  observed.  When  it 
does  occur,  it  does  not  appear  to  take  place  at  any  precise  age.  Again,  the 
existence  of  a  constant  numerical  ratio  in  different  animals  is  exceedingly 
improbable,  seeing  that  all  other  circumstances  of  their  existence  are  more 
or  less  varied. 


HISTORIA  VITjE  ET  MORTIS.  355 

descendi  ;  alia)  ;  propterea  quod  complicata  sunt  ista, 
atque  alias  concurrunt,  alias  disjunguntur. 

1.  Hominis  aevum  caeterorum  animalium  omnium 
superat  (quantum  narratione  aliqua  certa  constare 
potest)  praeter  admodum  paucorum.  Atque  concom- 
itantia  in  eo  satis  sequaliter  se  habent  ;  statura  et 
magnitudo  grandis  ;  gestatio  in  utero  novimestris  ; 
foetus  ut  plurimuin  unicus ;  pubes  ad  annum  decimum 
quartum  ;  grandescentia  ad  vigesimum. 

2.  Elephas,  fide  baud  dubia,  curriculum  bumanae 
vitae  ordinarium  transcendit :  gestatio  autem  in  utero 
decennalis,  fabulosa ; *  biennalis,  aut  saltern  supra  an- 
nuara,  certa  :  at  moles  ingens,  et  tempus  grandes- 
cendi  usque  ad  annum  tricesimum  ;  dentes  robore 
firmissimo  ;  neque  etiam  observationem  bominum  fu- 
git,  quod  sanguis  elepbanti  omnium  sit  frigidissimus  ; 
aetas  autem  ducentesimum  annum  nonnunquam  com- 
plevit. 

3.  Leones  vivaces  habiti  sunt,  quod  complures  ex 
iis  reperti  sint  edentuli ; 2  signo  nonnihil  fallaci ;  cum 
illud  fieri  possit  ex  gravitate  anbelitus. 

4.  Ursus  magnus  dormitor  est ;  animal  pigrum,  et 
iners,  neque  tamen  vivacitatis  notatum  :  illud  autem 
signum  brevis  aevi,  quod  gestatio  ejus  in  utero  sit  fes- 
tina  admodum,  vix  ad  quadraginta  dies.3 

5.  Vu'lpi  multa  se  bene  habere  videntur  ad  longaevi- 
tatem  ;  optime  tecta  est,  carnivora,  et  degit  in  antris  ; 

1  Pliny,  viii.  10.  Flourens  is  of  opinion  that  the  age  of  the  elephant  must 
exceed  150  years,  the  junction  of  the  bones  with  their  epiphyses  being  found 
not  to  have  taken  place  at  thirty. 

2  Aristotle,  Hist.  An.  ix.  44.  Flourens  assigns  twenty  years  to  the  full 
age  of  the  lion. 

8  Aristotle  says  thirty.    Hist.  An.  vi.  30. 


356  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

neque  tamen  vivacitatis  notata :   certe  est  generis  ca- 
nini,  quod  genus  brevioris  est  vitae. 

6.  Camelus  longaevus  est  ;  animal  macilentum,  et 
nervosum ;  ita  ut  quinquaginta  annos  ordinario,  cen- 
tum quandoque  compleat.1 

7.  Equi  vita  mediocris,  vix  quadragesimum  annum 
attingit  ;  ordinarium  autem  curriculum  viginti  anno- 
rum  est :  2  sed  hanc  brevitatem  vitae  fortasse  homini 
debet ;  desunt  enim  jam  nobis  equi  Solis,  qui  in  pas- 
cuis  liberi  et  laeti  degebant.  Attamen  crescit  equus 
usque  ad  sextum  annum,  et  generat  in  senectute. 
Gestat  etiam  in  utero  equa  diutius  quam  foemina,  et 
in  gemellis  rarior  est.  Asinus  similis  fere  aevi  ut 
equus ;  mulus  utroque  vivacior. 

8.  Cervorum  vita  celebratur  vulgo  ob  longitudinem ; 
neque  tamen  narratione  aliqua  certa : 3  nescio  quid 
de  cervo  torquato,  cooperta  torque  ipsa  pinguedine 
carnis,  circumferunt.4  Eo  minus  credibilis  est  lon- 
gae  vitas  in  cervo,  quod  quinto  anno  perficitur ;  atque 
non  multo  post  cornua  (quae  annuatim  decidunt  et 
renovantur)  succedunt  magis  conjuncta  fronte  et  mi- 
nus ramosa. 

9.  Canis  brevis  est  asvi ;  non  extenditur  aetas  ultra 
annum  vicesimum ;  neque  saepe  attingit  ad  decimum 
quartum : 5    animal  ex  calidissimis,    atque   inaequaliter 

1  Arist.  Hist.  An.  vi.  26.  and  viii.  9.  There  is  apparently  some  doubt 
as  to  the  correctness  of  the  text  in  one  or  other  of  the  two  passages. 

2  Flourens  gives  twenty-five  years  as  the  age  of  the  horse,  and  quotes 
from  Buffon  an  apparently  well-authenticated  case  of  a  horse  who  lived 
fifty. 

3  Arist.  Hist.  An.  vi.  29.  Aristotle  remarks  on  the  improbability  of  the 
stag's  being  long-lived,  pointing  out  the  counter-indications  afforded  by 
the  periods  of  gestation  and  growth. 

4  Plin.  viii.  50.  This  story  is  evidently  mythical,  and  recurs  in  various 
forms  in  the  middle  ages. 

6  Ten  or  twelve  years  is  the  period  assigned  by  Flourens. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  357 

vivens  ;  cum,  ut  plurimum,  aut  vehementius  moveat 
aut  dormiat.  Etiam  multiparum  est,  et  novem  septi- 
manas  gestat  in  utero. 

10.  Bos  quoque,  pro  magnitudine  et  robore,  ad- 
modum  brevis  est  aevi,  quasi  sexdecim  annorum  ;  * 
maresque  foeminis  nonnihil  vivaciores  :  attamen  uni- 
cum  plerunque  edit  partum,  et  gestat  in  utero  circa 
sex  menses.  Animal  pigrum,  et  carnosum,  et  facile 
pinguescens,  et  herbis  solis  pastum. 

11.  At  decennalis  aetas  in  ovibus  etiam  rara  est ; 2 
licet  sit  animal  mediocris  magnitudinis,  et  optime  tec- 
tum ;  atque,  quod  mirum,  cum  minimum  in  illis  repe- 
riatur  bilis,  capillitium  habent  omnium  crispissimum ; 
neque  enim  pilus  alicujus  animalis  tam  tortus  est,  quam 
lana.  Arietes  ante  tertium  annum  non  generant,  at- 
que habiles  sunt  ad  generandum  usque  ad  octavum  ; 
foemellae  pariunt  quamdiu  vivunt.  Morbosum  ovis 
animal,  nee  aetatis   suae  curriculum  fere  implet. 

12.  Caper  etiam  similis  est  aevi  cum  ove,  nee  dis- 
par  multum  in  caeteris  ;  licet  sit  animal  magis  agile, 
et  carne  paulo  firmiore,  eoque  debuerit  esse  vivacius ; 
attamen  salacius  est  multo,  eoque  brevioris  33 vi. 

13.  Sues  ad  quindecim  annos  quandoque  vivunt, 
etiam  ad  viginti  ;  cumque  sint  carne,  inter  animalia 
omnia,  humidissima,  tamen  nihil  videtur  hoc  proficere 
ad  longitudinem  vita3.  De  apro  aut  sue  sylvestri  nil 
certi  habetur. 

14.  Felis  aetas  est  inter  sextum  annum  et  decimum  ; 
agile  animal,   et  spiritu   acri,  cujus  semen    (ut  refert 

1  Fifteen  or  twenty  according  to  Flourens.  The  error  of  assigning  six 
months  as  the  time  of  gestation  recurs  in  the  Sylva  Sylvarum.  See  also 
infra,  Observ.  Maj.  4. 

2  Plin.  viii.  75.  According  to  Pliny  and  Aristotle,  the  sheep  is  somewhat 
longer-lived  than  the  goat. 


358  HISTORIA  VIT^E  et  mortis. 

^Elianus)  foemellam  adurit ; l  unde  increbuit  opinio, 
quod  felis  concipit  in  dolore,  et  parit  cum  facilitate  : 
vorax  est  in  cibis,  quos  potius  deglutit  quam  mandit. 

15.  Lepores  et  cuniculi  vix  ad  septem  annos  per- 
veniunt ;  2  animalia  generativa,  etiam  superfoetantia  ; 
in  hoc  disparia,  quod  cuniculus  sub  terra  vivit,  lepus 
in  aperto  ;  quodque  leporis  carnes  atriores  sint. 

16.  Aves  mole  corporis  quadrupedibus  longe  sunt 
minores ;  pusilla  enim  res  et  aquila  aut  cygnus,  prae 
bove  aut  equo  ;  item  struthio  prae  elephanto. 

17.  Aves  optime  tectae  sunt :  pluma  enim,  tepore  et 
incubitu  presso  ad  corpus,  et  lanam  et  capillitia  excedit. 

18.  Aves,  cum  plures  pariant,  eos  simul  in  alvo  non 
gestant,  sed  ova  excludunt  per  vices  :  unde  liberalius 
sufficit  alimentum  fcetui. 

19.  Aves  parum  aut  nihil  alimenta  mandunt,  ut 
integrum  saepe  reperiatur  in  gulis  ipsarum.  Attamen 
frangunt  fructuum  nuces,  et  nucleum  excerpunt.  Ex- 
istimantur  autem  esse  concoctionis  fortis  et  calidae. 

20.  Motus  avium,  dum  volant,  mixtus  est  inter 
motum  artuum  et  gestationem  ;  saluberrimum  exerci- 
tationis  genus. 

21.  De  avium  generatione  Aristoteles  bene  notavit 
(sed  male  ad  alia  animalia  traduxit),  minus  scilicet 
conferre  semen  maris  ad  generationem  ;  sed  activita- 
tem  potius  indere  quam  materiam ;  unde  etiam  ova 
fcecunda  et  sterilia  in  plurimis  non  dignoscuntur.3 

22.  Aves  quasi  omnes  ad  magnitudinem  suam  jus- 
tam  perveniunt    primo  anno,   aut  paulo  post ;    verum 

1  iElian.  Hist.  Animal,  vi.  27.    Flourens  speaks  of  nine  or  ten  years  as 
the  life  of  the  cat. 

2  According  to  Flourens.  the  rabbit  lives  eight  years. 

3  Arist.  De  Gen.  Anim.  ii.  5. ;  and  compare  i.  20. 


HISTORIA  YITM  ET  MORTIS.  359 

est,  quoad  plumas  in  nonnullis,  quoad  rostrum  in  aliis, 
annos  numerari ;  ad  raagnitudinem  autem  corporis, 
minime. 

23.  Aquila  pro  longaeva  habetur ;  anni  non  nume- 
rantur :  etiam  in  signum  trahitur  longaevitatis,  quod 
rostra  renovet,  unde  juvenescat :  ex  quo  illud  Aquilce 
senectus.1  Attamen  res  fortasse  ita  se  habet,  ut  in- 
stauratio  aquilae  non  mutet  rostrum,  sed  contra  muta- 
tio  rostri  instauret  aquilam  ;  postquam  enim  rostrum 
aduncitate  sua  nimium  increverit,  pascit  aquila  cum 
difficultate. 

24.  Vultures  etiam  longaevi  perhibentur,  adeo  ut 
vitam  fere  ad  centesimum  annum  producant :  milvi 
quoque,  atque  adeo  omnes  volucres  carnivorae  et  ra- 
paces,  diuturnioris  sunt  aavi.  De  accipitre  autem,  quia 
vitam  degit  degenerem  et  servilem,  ex  usu  humano, 
minus  certum  fieri  possit  judicium  circa  periodum  ejus 
vitae  naturalem.  Attamen  ex  domesticis,  deprehensus 
est  accipiter  aliquando  ad  annos  triginta  vixisse ;  ex 
sylvestribus,  ad  quadraginta. 

25.  Corvus  traditur  esse  similiter  longaevus,  ali- 
quando centenarius ;  carnivora  avis,  neque  admodum 
frequens  in  volatu  ;  sed  magis  sedentaria,  et  carnibus 
admodum  atris.  At  cornix,  caetera  (praeterquam  mag- 
nitudine  et  voce)  similis,  paulo  minus  diu  vivit,  sed 
tamen  habetur  ex  vivacibus. 

26.  Cygnus,  pro  certo,  admodum  longaevus  inveni- 
tur,  et  centesimum  annum  haud  raro  superat ;  avis 
optime  plumata,  icthyophaga,  et  perpetuo  in  gesta- 
tione,  idque  in  aquis  currentibus.2 

1  Erasm.  Adagia,  i.  9.  57. 

2  "Le  cygne  a  l'avantage  de  jouir  jusqu'a  un  age  extremement  avanc^ 
de  sa  belle  et  douce  existence."  —  Buffon,  quoted  by  Flourens. 


360  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

27.  Anser  quoque  ex  longaevis  ;  licet  herba  et  id 
genus  pabulo  nutriatur ;  maxime  autem  sylvestris ; 
adeo  ut  in  proverbium  apud  Germanos  sit,  Magis  se- 
nex  quam  anser  nivalis.1 

28.  Ciconiae  longa^vae  admodum  esse  deberent  si 
verum  esset  quod  antiquitus  notatum  fuit,  eas  Thebas 
nunquam  aceessisse,  quia  urbs  ilia  ssepius  capta  esset ; 2 
id  si  cavissent,  aut  plusquam  unius  saeculi  memoriam 
habebant,  aut  parentes  pullos  suos  historiam  edoce- 
bant :  verum  omnia  fabellis  plena. 

29.  Nam  de  phoenice  tantum  accrevit  fabulae,  ut 
obruatur  si  qua  in  ea  re  fuit  Veritas.  Ulud  autem 
quod  admirationi  erat,  eura  magno  aliarum  avium 
comitatu  volantem  semper  visum,  minus  mirum  ;  cum 
hoc  etiam  in  ulula  interdiu  volante,  aut  psittaco  e 
cavea  emisso,  ubique  cernere  detur. 

30.  Psittacus,  pro  certo,  usque  ad  sexaginta  annos 
cognitus  est  vivere  apud  nos,  quotquot  supra  habuis- 
set,  cum  hue  esset  transvectus.3  Avis  cibi  quasi  om- 
nigeni,  atque  etiam  mandens  cibos,  atque  mutans  sub- 
inde  rostrum  ;  aspera  et  ferocula,  carnibus  atris. 

31.  Pavo  ad  viginti  annos  vivit ; 4  oculos  autem 
Argus  non  recipit  ante  trimatum :  tardigrada  avis, 
carnibus  vero  candidis. 

32.  Gallus  gallinaceus,  salax,  pugnax,  et  brevis  sevi : 
alacris  admodum  ales,  et  carnibus  etiam  albis. 

33.  Gallus   Indicus,   aut   Turcicus   (quern   vocant), 


1  "  So  alt  wie  eine  Schneegans." — Eiselein's  Sprichworter,  ip.  553.  Buffon, 
in  the  passage  just  quoted,  adopts  Willughby's  statement,  that  a  goose  has 
been  known  to  live  one  hundred  years. 

2  This  story  is  not  told  of  storks,  but  of  swallows.     See  Pliny,  x.  34. 

3  Fontenelle,  as  quoted  by  Flourens,  gives  a  tolerably  well  authenticated 
case  of  a  parrot  which  must  have  been  more  than  120  years  old. 

4  Aristotle  says  twenty-five.     Hist.  Anim.  vi.  9. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  361 

gallinacei    sevum    parum    superat ;    iracundus  ales,  et 
carnibus  valde  albis. 

34.  Palumbes  sunt  ex  vivacioribus,  ut  quinqua- 
gesimum  annum  aliquando  compleant :  aerius  ales,  et 
in  alto  et  nidificans  et  sedens.  Columbas  vero  ac 
turtures,  vita  breves,  usque  ad  annum  octavum.1 

35.  At  phasiani  et  perdices  etiam  decimum  sextum 
annum  implere  possunt.  Aves  numerosi  foetus,  carni- 
bus autem  paulo  obscurioribus  quam  pullorum  genus. 

36.  Fertur  de  merula,  quod  sit  ex  avibus  minori- 
bus  maxime  longseva  ;  procax  certe  avis,  et  vocalis. 

37.  Passer  notatur  esse  aevi  brevissimi ;  2  id  quod  ad 
salacitatem  refertur  in  maribus  :  at  carduelis,  corpore 
haud  major,  deprehensus  est  vivere  ad  annos  viginti. 

38.  De  struthionibus  nihil  certi  habemus ;  qui  domi 
nutriuntur  adeo  infoelices  fuerunt,  ut  non  deprehensi 
sint  diu  vivere  :  de  ave  Ibi  constat  tantum  quod  sit 
longseva,  anni  non  numerantur. 

39.  Piscium  vita  magis  incerta  est  quam  terrestri- 
um,  cum  sub  aquis  degentes  minus  observentur:  non 
respirant  ex  ipsis  plurimi ;  unde  spiritus  vitalis  magis 
conclusus  est ;  itaque  licet  refrigerium  excipiant  per 
branchias,  haud  tamen  ita  continua  fit  refrigeratio 
quam  per  anhelitum. 

40.  In  aquis  cum  degant,  a  desiccatione  ilia  et 
depraedatione  qua3  fit  per  aerem  ambientem  immunes 
sunt ;  neque  tamen  dubium  est,  quin  aqua  ambiens, 
atque  intra  poros  corporis  penetrans  et  recepta,  plus 
noceat  ad  vitam  quam  aer. 

1  Arist.  Hist.  Anim.  ix.  7. ;  who,  however,  assigns  only  forty  years  to 
the  wood-pigeon.     Pliny  says  thirty  or  forty :  x.  52. 

2  Arist.  ubi  supra. 


362  HISTORIA   VITM  ET  MORTIS. 

41.  Sanguinis  perhibentur  esse  minus  tepidi ;  sunt- 
que  nonnulli  ipsorum  voracissimi,  etiam  speciei  pro- 
priae ;  earo  autem  ipsorum  mollior  est  quam  terres- 
trium,  et  minus  tenax :  attamen  pinguescunt  majorem 
in  modum,  ut  ex  balaenis  infinita  extrahatur  quanti- 
tas  olei. 

42.  Delphini  traduntur  vivere  annos  circa  triginta ; 
capto  experimento  in  aliquibus  a  cauda  praecisa  :  gran- 
descunt  autem  ad  annos  decern.1 

43.  Mirum  est,  quod  referunt  de  piscibus,  quod 
aetate,  post  annos  nonnullos,  plurimum  attenuantur 
corpore,  manente  cauda  et  capite  in  magnitudine 
priore. 

44.  Deprehensae  sunt  aliquando  in  piscinis  Caesaria- 
nis  muraenaa  vixisse  ad  annum  sexagesimum.2  Certe 
redditae  sunt  longo  usu  tarn  familiares,  ut  Crassus  ora- 
tor unam  ex  illis  defleverit.3 

45.  Lucius,  ex  piscibus  aquae  dulcis,  longissime 
vivere  reperitur ;  ad  annum  quandoque  quadragesi- 
mum  ; 4  piscis  vorax,  et  carnibus  siccioribus  et  firmi- 
oribus. 

1  Arist.  Hist.  Anim.  vi.  12. 

2  Pliny,  ix.  78.,  on  the  authority  of  Seneca.  But  it  is  not  said  that  the 
fish  was  a  murasna. 

3  Plutarch,  De  Utilitate  ex  inim.  c.  5.  A  similar  story  is  told  of  Hor- 
tensius.    Plin.  ix.  81. 

4  "  Lucius  piscis  anno  salutis  mccccxcvii  captus  est  in  stagno  circa 
Haylprunn,  imperialem  Sueviae  urbem;  et  repertus  in  eo  annulus  ex  aere 
Cyprio  in  branchiis  sub  cute,  modica  parte  splendere  visus;  cujus  figura  et 
inscriptio  fuit  qualem  exhibemus.  Verba  Graeca  circumferential  inscripta 
—  el/u  enelvog  Ix&vg  tovtij  Xlfivy  navTOKpcjrog  VTrore&eic  6iu  tov  koo- 
fiijTov  fye&qp'uiov  (3'  rac  X£Wa£  zv  TV  &  W^P?  T°v  '0/cro/?pioy,  k.t.?».  — 
Latine  sonant  (sicuti  Joannes  Dalburgus  Vuormaciensis  episcopus  inter- 
pretatus  est):  Ego  sum  ille  piscis  huic  stagno  omnium  primus  impositus 
per  mundi  rectoris  Federici  secundi  manus,  die  quinto  Octobris  anno  dom- 
ini  mccxxx.  Inde  colligitur  sum  ma  annorum  cclxvii  et  nimirum  ante- 
quam  a  Friderico  Augusto  ita  insigniretur  jam  aliquandiu  vixerat,  et  si 


HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS.  363 

46.  At  carpio,  abramus,1  tinea,  anguilla,  et  hujus- 
modi,  non  putantur  vivere  ultra  annos  decern. 

47.  Salmones  cito  grandescunt,  brevi  vivunt;  quod 
etiam  faciunt  trutae  ;  at  perca  tarde  crescit,  et  vivit 
diutius. 

48.  Vasta  ilia  moles  balaenarum  et  orcarum  quam- 
diu  spiritu  regatur,  nil '  certi  habemus ;  neque  etiam 
de  phocis,  aut  porcis  marinis,  et  aliis  piscibus  innu- 
meris. 

49.  Crocodili  perhibentur  esse  admodnm  vivaces, 
atque  grandescendi  periodum  itidem  habere  insignem : 
adeo  ut  bos  solos  ex  animalibus  perpetuo,  dum  vivunt, 
grandescere  opinio  sit.2  Animal  est  oviparum,  vorax, 
et  saevum,  et  optime  tectum  contra  aquas.  At  de 
reliquo  testaceo  genere  nihil  certi,  quod  ad  vitam  ij> 
sorum  attinet,  reperimus. 

Observationes  majores, 

Normam  aliquam  longaevitatis  et  brevitatis  vitae  in 
animalibus  invenire  difficile  est,  propter  observationum 
negligentiam  et  causarum  complicationem.  Pauca  no- 
tabimus. 

1.  Inveniuntur  plures  ex  avibus  longaevae  quam  ex 
quadrupedibus  (sicut  aquila,  vultur,  milvus,  pelicanus, 
corvus,  cornix,  cygnus,  anser,  ciconia,  grus,  ibis,  psit- 
tacus,  palumbes,  &c),  licet  intra  annum  perficiantur, 
et   minoris    sint  molis.      Tegumentum  certe    ipsarum 

captus  non  fuisset  longiori  tempore  adhuc  vixisset." —  C.  Gesner,  De  Pis- 
cibus, p.  316.  ed.  1560. 

1  Abvamus  should  be  abramis  ;  but  the  error  is  probably  not  Bacon's. 

2  Pliny,  viii.  There  are  probably  very  few  facts  ascertained  as  to  the 
length  of  life  of  reptiles.  The  Abbe*  Bonnaterre  mentions  a  green  lizard, 
which  was  observed  for  more  than  twenty  years  to  come  out  from  a  hole 
to  enjoy  the  sunshine.  See  Duges,  Annates  des  Sciences  Naturelles,  xvi. 
p.  366.     The  longevity  of  tortoises  is  well  known. 


364  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

avium  contra  intemperies  coeli  optimum  est :  cumque 
in  aere  libero  plerunque  degant,  similes  sunt  habita- 
toribus  montium  puriorum,  qui  longaevi  sunt.  Etiam 
motus  ipsarum,  qui  (ut  alibi  dictum  est)  mixtus  est 
ex  gestatione  atque  motu  artuum,  minus  fatigat  aut 
concutit,  et  magis  salubris  est :  neque  in  utero  ma- 
trum  compressionem  aut  penuriam  alimenti  patiuntur 
initia  volatilium,  quia  ova  per  vices  excluduntur: 
maxime  vero  omnium  illud  in  causa  esse  arbitramur, 
quod  fiant  aves  magis  ex  substantia  matris,  quam 
patris ;  unde  spiritum  nanciscuntur  minus  acrem  et 
incensum. 

2.  Poni  possit,  animalia  quae  creantur  magis  ex 
substantia  matris  quam  patris  esse  longaeviora ;  quem- 
admodum  aves,  ut  dictum  est :  etiam,  quae  longiore 
tempore  gestantur  in  alvo,  plus  habere  ex  substantia 
matris,  minus  e  semine  patris  ;  ac  proinde  diuturnio- 
ris  aevi  esse :  adeo  ut  existimemus  etiam  inter  homi- 
nes (quod  in  aliquibus  notavimus)  eos  qui  similiores 
sunt  matribus  diutius  vivere  ;  nee  non  liberos  senum, 
qui  ex  uxoribus  adolescentulis  progignuntur,  modo  fu- 
erint  patres  sani  et  non  morbidi. 

3.  Initia  rerum  et  injuriae  et  auxilio  maxime  sub- 
jiciuntur :  itaque  minorem  compressionem  et  liberali- 
orem  alimentationem  foetus  in  utero  ad  longaevitatem 
multum  conferre  par  est :  id  fit,  aut  cum  exeunt  foe- 
tus per  vices,  ut  in  avibus ;  aut  cum  pariuntur  unici, 
ut  in  animalibus  uniparis. 

4.  At  tempus  longius  gestationis  in  utero  tripliciter 
facit  ad  longitudinem  vitae.  Primo,  quod  plus  habet 
foetus  ex  substantia  matris,  ut  dictum  est ;  deinde, 
quod  prodit  confirmatior ;  postremo,  quod  aeris  vim 
praedatoriam    tardius    experitur.      Quinetiam    denotat 


HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS.  365 

periodos  ipsius  naturae  per  majores  fieri  circulos. 
Atque  licet  et  boves  et  oves,  qui  in  utero  manent 
circiter  sex  menses,1  brevioris  sint  aevi,  tamen  id  ex 
aliis  causis  ortum  habet. 

5.  Comestores  graminis  et  herbae  simplicis,  brevis 
sunt  aevi ;  longioris  autem  animalia  carnivora,  aut 
etiam  seminum  et  fructuum  comestores,  sicut  aves : 
nam  etiam  cervi,  qui  longaevi  sunt,  quasi  dimidium 
pabuli  (ut  vulgo  loquuntur)  supra  caput  petunt ;  an- 
ser  autem,  praeter  gramen,  etiam  .aliquid  invenit  ex 
aquis  quod  juvet. 

6.  Integumentum  corporis  ad  longasvitatem  mul- 
tum  conferre  arbitramur :  aeris  enim  inaequalitates 
(quae  miris  modis  corpus  labefactant  et  subruunt) 
propulsat  et  longius  arcet  ;  id  quod  in  avibus  praecipue 
viget.  At  quod  oves,  licet  bene  tectae  sint,  parum 
vivant,  id  morbis  (qui  illud  animal  obsident),  atque 
simplici  esui  graminis,  imputandum  est. 

7.  Spirituum  sedes  principalis  proculdubio  est  in 
capite ;  atque  licet  ad  animales  spiritus  tantum  hoc 
vulgo  referatur,  tamen  illud  ipsum  ad  omnia  per  tin  et : 
neque  illud  dubium,  quod  spiritus  maxime  corpus  lam- 
bunt  et  con  summit ;  adeo  ut  aut  major  copia  ipso- 
rum,  aut  major  incensio  et  acrimonia,  plurimum  vitam 
abbreviet.  Itaque  existimamus  magnam  causam  lon- 
gaevitatis  in  avibus  esse,  quod  pro  mole  corporis  capita 
habeant  tarn  minuta ;  adeo  ut  etiam  homines,  qui 
valde  magnum  habent  cranium,  minus  diu  vivere  ex- 
istimemus. 

8.  Gestationem   (ut    prius   notavimus)   omne  aliud 

1  This  erroneous  statement  is  the  more  remarkable,  as  the  periods  of 
gestation  of  the  cow  and  ewe  are  mentioned  by  Pliny,  who  was  certainly 
Bacon's  chief  authority  in  matters  of  natural  history.  See  Plin.  viii.  70. 
72. 


366  HISTORIA  VITJS  ET  MORTIS. 

genus  motus  ad  longitudinem  vitae  superare  arbitra- 
mur ;  gestantur  autem  aves  aquatiles,  ut  cygnus ; 
atque  aves  omnes  in  volatu,  sed  cum  artuum  motu 
subinde  contentiore ;  et  pisces,  de  quorum  vitae  longi- 
tudine  parum  eerti  sumus. 

9.  Quae  longiore  tempore  perficiuntur  (non  lo- 
quendo  de  grandescentia  sola,  sed  de  aliis  gradibus  ad 
maturitatem  ;  sicut  homo  primo  emittit  dentes,  deinde 
pubem,  deinde  barbam,  &c.)  longaeviora  sunt ;  indi- 
cat  enim  periodos  confici  per  majores  circulos. 

10.  Animalia  mitiora  longaeva  non  sunt,  ut  ovis, 
columba ;  bilis  enim  complurium  functionum  in  cor- 
pore  veluti  cos  est  et  stimulus. 

11.  Animalia,  quorum  carnes  sunt  paulo  atriores, 
longioris  sunt  vitae,  quam  quae  carnibus  sunt  candi- 
dis ;  indicat  enim  succum  corporis  magis  firmum  et 
minus  dissipabilein. 

12.  In  omni  corruptibili  quantitas  ipsa  multum 
facit  ad  conservationem  integri ;  etenim  ignis  mag- 
nus  longiore  tempore  extinguitur ;  aquae  portio  parva 
citius  evaporat ;  truncus  non  tarn  cito  arescit  quam 
vimen  ;  itaque  generaliter  (in  speciebus  dico,  non  in 
individuis)  quae  mole  grandiora  sunt  animalia,  pusillis 
sunt  longaeviora;  nisi  aliqua  alia  causa  potens  rem 
impediat. 

ALIMENTATIO    ET    VIA    ALIMENTANDI. 

Historia. 

Ad  Art.  4.  1.  Alimentum  erga  alimentatum  debet 
esse  naturae  inferioris,  et  simplicioris  substantiae.  Plan- 
tae  ex  terra  et  aqua  nutriuntur ;  animalia  ex  plantis ; 
homines    ex   animalibus ;   sunt  et   animalia  carnivora, 


HISTORIA   Y1TM  ET  MORTIS.  367 

atque  homo  ipse  plantas  sumit  in  partem  alimenti ; 
homo  vero  et  carnivora  animalia  ex  plantis  solis  aegre 
nutriuntur  ;  possunt  fortasse  ex  fruetibus,  et  semini- 
bus  igne  coctis,  multo  usu  nutriri,  sed  foliis  planta- 
rum  aut  herbarum  minime ;  ut  ordo  Foliatanorum 
experimento  comprobavit.1 

2.  At  nimia  proximitas  aut  consubstantialitas  ali- 
menti erixa  alimentatum  non  succedit.  Etenim  ani- 
malia  quae  herbis  veseuntur  carnes  non  tangunt ;  etiam 
ex  earnivoris  animalibus  pauca  caimes  propriae  speciei 
sapiunt :  homines  vero  qui  anthropophagi  fuerunt,  or- 
dinario  tamen  humanis  carnibus  non  vescebantur,  sed 
aut  ex  ultione  in  inimicos  aut  pravis  consuetudinibus  in 
illud  clesiderium  lapsi  sunt :  at  arvum  grano  ex  ipso  pro- 
veniente  fbeliciter  non  seritur ;  neque  in  insitione,  surcu- 
lus  aut  virgultum  in  proprium  truncum  immitti  solet. 

3.  Quo  alimentum  melius  est  prseparatum  et  paulo 
propius  accedit  ad  substantiam  alimentati,  eo  et  plan- 
tse  feraciores  sunt,  et  animalia  habitu  sunt  pinguiora. 
Neque  enim  virgultum  aut  surculus  in  terram  immis- 
sus  tarn  bene  pascitur,  quam  si  idem  immittatur  in 
truncum  cum  natura  sua  bene  consentientem,  ubi  in- 
venit  alimentum  digestum  et  prasparatum ;  neque  etiam 
(ut  tradunt)  semen  cepae,  aut  similium,  in  terram  im- 
missum,  tarn  magnam  producit  plantam,  quam  si  semen 
in  aliam  cepam  indatur,  insitione  quadam  in  raclicem  et 
subterranea :  quinetiam  nuper  inventum  est,  virgulta 
arborum  sylvestrium,  veluti  ulmi,  quercus,  fraxini,  et 
similium,  in  truncos  insita,  longe  majora  proferre  folia, 
quam  quaa  sine  insitione  proveniunt.  Etiam  homines 
carnibus  crudis  non  tarn  bene  pascuntur,  quam  ignem 
passis. 

i  See  Vol.  I.  p.  532.  note  1. 


368  HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS. 

4.  Animalia  per  os  nutriuntur ;  plantae  per  radices ; 
foetus  animalium  in  utero  per  umbilicum ;  aves  ad 
parum  temporis  ex  vitellis  ovorum  suorum  ;  quorum 
nonnulla  pars,  etiam  postquam  exclusas  sunt,  in  gulis 
earum  invenitur. 

5.  Omne  alimentum  movet  maxime  a  centro  ad  cir- 
cumferentiam,  sive  ab  intra  ad  extra  ;  attamen  notan- 
dum  est,  arbores  et  plantas  potius  per  cortices  et  ex- 
tima,  quam  per  medullas  et  intima,  nutriri ;  etenim  si 
circumcirca  decorticataa  fuerint,  licet  ad  spatium  par- 
vum,  non  vivunt  amplius  :  atque  sanguis  in  venis  ani- 
malium non  minus  carnes  sub  illis  sitas  nutrit,  quam 
supra  illas. 

6.  In  omni  alimentatione  duplex  est  actio,  extrusio 
et  attractio  ;  quarum  prima  a  functione  interiore,  al- 
tera ab  exteriore  procedit. 

7.  Vegetabilia  assimilant  alimenta  sua  simpliciter, 
absque  excretione  :  etenim  gummi  et  lacrymae  potius 
exuberantiae  quam  excretiones  sunt ;  tuberes  autem 
morbi  potius.  At  animalium  substantia  magis  sui 
similis  est  perceptiva  ;  itaque  cum  fastidio  conjuncta 
est,  et  inutilia  rejicit,  utilia  assimilat. 

8.  Mirum  est  de  pediculis  fructuum ;  quod  omne 
alimentum,  quod  tantos  quandoque  producit  fructus, 
per  tarn  angusta  collula  transire  cogitur ;  fructus  enim 
nun  quam  trunco  inhseret,  absque  pediculo  aliquo. 

9.  Notandum  semina  animalium  nutritionem  non 
excipere,  nisi  recentia  ;  at  semina  plantarum  manent 
alimentabilia  ad  longum  tempus :  attamen  virgulta  non 
germinant,  nisi  indantur  recentia ;  neque  radices  ipsae 
longius  vegetant,  nisi  sint  terra  coopertae. 

10.  In  animalibus  gradus  sunt  nutrimenti  pro  aetate ; 
foetui  in  utero  sufficit  succus  maternus  ;    a  nativitate 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  369 

lac  ;  postea  cibi  et  potus  ;  atque  sub  senectute  crassio- 
res  fere  cibi  et  sapidiores  placent. 

Mandatum.  Pragcipue  omnium  ad  inquisitionem  prae- 
sentem  facit,  diligenter  et  attente  indagare,  utrum 
non  possit  fieri  nutritio  ab  extra ;  aut  saltern  non 
per  os  ?  Certe  balnea  ex  lacte  exhibentur  in  ma- 
rasmis  et  emaciationibus  ;  neque  desunt  ex  medicis, 
qui  existimant  alimentationem  nonnullam  fieri  posse 
per  clysteria :  omnino  huic  rei  incumbendum ;  si 
enim  nutritio  fieri  possit  aut  per  extra  aut  alias 
quam  per  stomachum,  turn  vero  debilitas  concoctio- 
nis  quae  ingruit  in  senibus  illis  auxiliis  compensari 
possit,  et  tanquam  in  integrum  restitui. 

LONG^EVITAS    ET    BREVITAS    VIT.E    IN    HOMINE. 

Historia. 

Ad  Art.  5, 6  1«  Ante  diluvium,  plura  centenaria  an- 
'  '  ' et  *  norum  vixisse  homines  refert  Sacra  Scrip- 
tura :  nemo  tamen  patrum  millesimum  annum  com- 
plevit.  Neque  haec  vitae  diuturnitas  gratiae,  aut  linea* 
sanctaa,  attribui  possit ;  cum  recenseantur  ante  dilu- 
vium patrum  generationes  undecim  ;  at  filiorum  Adami 
per  Cain  tantum  generationes  octo  ;  ut  progenies  Cain 
etiam  longaevior  videri  possit.1  Ista  vero  longaevitas, 
immediate  post  diluvium,  dimidio  corruit ;  sed  in  post- 
natis ;  nam  Noah,  qui  ante  natus  erat,  majorum  aeta- 
tem  aequavit,  et  Sem  ad  sexcentesimum  annum  per- 
venit.2  Deinde,  post  tres  generationes  a  diluvio,  vita 
hominum     ad    quartam    quasi    partem     aetatis    primi- 

1  See  Genesis,  iv.  and  v.    But  it  does  not  appear  that  the  children  of 
Lamech  were  living  at  the  time  of  the  flood. 

2  Gen.  xi.  10.  and  11. 

vol.  in.  24 


370  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

» 

tivae    reducta    est ;    videlicet,    ad    annos    circiter    du- 
centos. 

2.  Abraham  annos  centum  septuaginta  quinque  vix- 
it : 1  vir  magnanimus,  et  cui  cuncta  cedebant  prospere. 
Isaac  autem  ad  annum  centesimum  et  octocresimum 
pervenit ; 2  vir  castus  et  vitae  quietioris.  At  Jacob, 
post  multas  aerumnas  et  numerosam  sobolem,  ad  an- 
num centesimum  quadragesimum  septimum  duravit ;  3 
vir  patiens  et  lenis  et  astutus.  Ishmael  autem,  vir 
militaris,  annos  centum  triginta  septem  vixit.4  At 
Sarah  (cujus  unicae  ex  foeminis  anni  recensentur)  mor- 
tua  est  anno  aetatis  sua3  centesimo  vicesimo  septimo  ; 5 
mulier  decora  et  magnanima,  optima  mater  et  uxor  ; 
neque  tain  en  minus  libertate,  quam  obsequio  erga  ma- 
ritum,  clara.  Joseph  etiam,  vir  prudens  et  politicus, 
in  adolescentia  afflictus,  postea  in  magna  foelicitate 
aetatem  transigens,  ad  annos  centum  et  decern  vixit.6 
Levi  autem  frater  ejus,  natu  major,  centesimum  tri- 
cesimum  septimum  annum  complevit ; 7  vir  contume- 
lies impatiens  et  vindicativus.  Eandemque  fere  aeta- 
tem attigit  filius  Levi ; 8  itemque  nepos  ejus,  pater 
Aaronis  et  Mosis.9 

3.  Moses  centum  viginti  annos  vixit ; 10  vir  animo- 
sus,  et  tamen  mitissimus,  lingua  autem  impeditus. 
Ipse  vero  Moses  in  psalmo  suo  vitam  hominis  pronun- 
ciavit  annorum  tantum  septuaginta,  et  si  quis  robus- 
tior  fuerit,  octoginta  esse ;  qua?  certe  mensura  vita? 
usque  ad  hodiernum  diem  maxima  ex  parte  durat. 
Aaron   autem,  tribus  annis  senior,  eodem  cum  fratre 

i  Gen.  xxv.  7.  2  Gen.  xxxv.  28. 

3  Gen.  xlvii.  28.  4   Gen.  xxv.  17. 

5  Gen.  xxiii.  1.  6  Gen.  1.  26. 

7  Ex.  vi.  16  8  Ex.  vi.  18. 

9  Ex.  vi.  20.  10  Deut.  xxxiv.  7. 


HISTORIA  VITJS  ET  MORTIS.  371 

anno  mortuus  est ; 1  vir  lingua  promptior,  moribus 
facilior,  et  minus  constans.  At  Phineas,  Aaronis  ne- 
pos,  (ex  gratia  fbrtasse  extraordinaria)  ad  trecentesi- 
mum  annum  vixisse  colligitur  ;  si  modo  bellum  Israel- 
itarum  contra  tribum  Benjamin  (in  qua  expeditione 
Phineas  consultus  est)  eadem  serie  temporum  gestum 
sit,  qua  res  in  historia  narratur ; 2  vir  erat  omnium 
maxime  zelotes.  Joshua  autem,  vir  militaris  et  dux 
egregius,  et  perpetuo  florens,  ad  annum  centesimum 
et  decimum  vixit.3  Cui  Caleb  fuit  contemporaneus, 
et  videtur  fuisse  sequsevus.  Ehud  autem  judex,  etiam 
centenarius  ad  minimum  fuisse  videtur,  cum  post  de- 
victos  Moabitas  octoginta  annos  sub  ejus  regimine 
Terra  Sancta  quievisset ;  *  vir  acer  et  intrepidus,  qui- 
que  pro  populo  se  quodammodo  devovisset. 

4.  Job,  post  instaurationem  fbelicitatis  suae,  annos 
centum  et  quadraginta  vixit,5  cum  ante  affliction es  suas 
eorum  annorum  fuisset,  qui  filios  habuerit  aetatis  viri- 
lis  ;  vir  politicus,  et  eloquens,  et  euergetes,  et  exem- 
plum  patientise.  Eli  sacerdos  vixit  annos  nonaginta 
octo  ;  6  vir  corpore  obesus,  animo  placidus,  et  indulgens 
in  suos.  Elizaaus  autem  propheta  videtur  mortuus 
esse  centenario  major ; 7  cum  reperiatur  vixisse  post 
assumptionem  Eliae  annos  sexaginta ;  tempore  vero 
assumptionis  talis  fuerit,  ut  pueri  eum  tanquam  vetu- 

1  Numb,  xxxiii.  39. 

2  Joseph  Scaliger,  Elencli.  Oral.  Chron.  p.  65.,  affirms  that  Phineas  can- 
not have  been  less  than  three  hundred  and  forty  years  of  age  when  the 
event  took  place,  related  Judges,  xx.  28.;  observing  that  the  Phineas 
there  spoken  of  is  not  to  be  confounded  with  the  person  of  the  same  name 
mentioned  1  Chron.  ix.  20. ;  an  error  which  Scaliger  says  almost  every  one 
has  committed. 

3  Josh.  xxiv.  29.  4  Judges,  hi.  30. 
5  Job,  xlii.  16.                                                         6  i  Sam.  to.  15. 

7  Elijah's  assumption  is  referred  to  the  year  b.  c.  887.  The  death  of 
Elisha  took  place  somewhere  after  832.     Vide  L1  Art  de  verifier  les  Dates. 


372  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

lum  calvum  subsannaverint :  vir  vehemens  et  severus, 
et  austerae  vitge,  et  contemptor  divitiarum.  Isaias  eti- 
am  propheta  videtur  esse  centenarius  ;  nam  prophetiae 
munus  exercuisse  septuaginta  annos  reperitur  ; a  annis, 
turn  quo  ccepisset  prophetizare,  turn  quo  mortuus  esset, 
incertis  :  vir  admirabilis  eloquentiae,  et  propheta  evan- 
gelizans,  promissis  Dei  Testamenti  Novi  (tanquam  uter 
musto)   plenus. 

5.  Tobias  senior  annos  centum  quinquaginta  octo  ; 
junior  centum  viginti  septem,  vixerunt :  2  viri  miseri- 
cordes  et  eleemosynarii.  Videntur  etiam  tempore  cap- 
tivitatis  complures  ex  Judaais  qui  e  Babylone  reversi 
sunt  longaevi  fuisse  ;  cum  utriusque  Templi  (interjecto 
annorum  septuaginta  spatio)  dicantur  meminisse,  et 
disparitatem  ipsorum  deplorasse.3  Postea  defluxis  saec- 
ulis  compluribus,  tempore  Servatoris,  Simeon  inveni- 
tur  nonagenarius  :  4  vir  religiosus,  et  spei  et  expecta- 
tionis  plenus.  Et  eodem  tempore  Anna  prophetissa 
ultra  centenarium  vixisse  manifesto  deprehenditur ; 
cum  septem  annis  nupta  fuisset,  vidua  autem  per 
annos  octoginta  quatuor,5  quibus  addendi  sunt  anni 
virginitatis,  et  qui  prophetiam  ejus  de  Servatore  in- 
secuti  sunt :  mulier  sancta,  et  vitam  degens  in  ora- 
tionibus  et  jejuniis. 

6.  Longaevitates    hominum    qui    apud    ethnicos    au- 

1  Isaiah  began  to  prophesy  b.  c.  751,  and  was  put  to  death  according  to 
a  constant  tradition  by  Manasses,  who  began  to  reign  in  694.  If  we  sup- 
pose that  this  took  place  in  the  thirteenth  year  of  Manasses,  we  get  the 
seventy  years  mentioned  in  the  text.     VArt  de  verifier  les  Dates. 

2  Tobit,  xiv.  11.  and  14. 

3  Ezra,  iii.  12. 

4  Very  little  appears  to  be  known  of  the  person  here  mentioned;  and 
the  attempt  made  to  identify  him  with  the  Simeon  spoken  of  by  Josephus 
does  not  appear  to  rest  on  any  good  foundation. 

5  St.  Luke,  iii.  36.  and  37. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  373 

thores  inveniuntur,  parum  certae  memoriae  sunt ;  turn 
propter  fabulas,  in  quas  hujusmodi  narrationes  pro- 
clives  admodum  sunt,  turn  propter  fallaciam  in  cal- 
culationibus  annorum.  Certe  de  iEgyptiis  nil  magni 
refertur  in  his  quae  extant,  quoad  longaevitatem ;  cum 
reges  ipsorum  qui  longissime  regnarunt,  quinquagesi- 
mum  aut  quinquagesimum  quintum  annum  non  ex- 
cesserint ;  quod  pro  nihilo  est,  cum  etiam  temporibus 
modernis  hujusmodi  spatia  nonnunquam  compleantur. 
At  Arcadum  regibus  vitae  longissimae  fabulose  tribuun- 
tur : l  regio  certe  ilia  montana,  et  pastoralis,  et  victus 
incorrupti ;  attamen  cum  sub  Pane  tanquam  deo  tute- 
lari  fuerit,  videntur  etiam  omnia  quae  ad  earn  pertinent 
fuisse  tanquam  Panica,  et  vana,  et  ad  fabulas  idonea. 

7.  Numa  Roman orum  rex  octogenarius  fait ; 2  vir 
pacificus  et  speculativus,  et  religioni  addictus.  M. 
Valerius  Corvinus  centum  annos  implevit,3  interjectis 
inter  primum  et  sextum  consulatum  annis  quadraginta 
sex  ;  vir  bello  et  animis  fortissimus,  ingenio  civilis  et 
popularis,  et  fortuna  perpetuo  florens. 

8.  Solon  Atheniensis,  legislator,  et  unus  ex  Septem, 
supra  annos  octoginta  vixit ; 4  vir  magnanimus,  sed 
popularis,  et  araans  patriae ;  item  eruditus,  et  non 
alienus  a  voluptatibus  et  vita  teneriore.  Epimenides 
Cretensis  centum  quinquaginta  septem  annos  vixisse 
traditur ;  mixta  res  cum  portento,  quia  quinquaginta 
septem  ipsorum  sub  antro  eum  delituisse  ferunt.5  At 
dimidio  saeculi  post,  Xenophanes  Colophonius  annos 
centum  et  duos,  aut  etiam  diutius  vixit ;  utpote  qui 
viginti  quinque  annos  natus  patriam   reliquit,  septua- 

1  Pliny,  vii.  49.  2  Lucian,  Macrobii,  8. 

8  Pliny,  ubi  supra.  4  Diog.  Laerr.  i.  62. 

5  Pliny,  ubi  supra. 


374  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

ginta  septem  totos  annos  est  peregrinatus,  ac  postea 
rediit ; 1  sed  quamdiu  a  reditu  vixerit,  non  constat : 
vir  non  magis  itineribus  quam  mente  oberrans ;  utpote 
cujus  nomen,  propter  opiniones,  a  Xenophane  in  Xe- 
nomanem  traductum  est  ;2  vasti  proculdubio  conceptus, 
et  nihil  spirans  nisi  infinitum. 

9.  Anacreon  poeta  major  octogenario  fuit ; 3  homo 
laseivus,  et  voluptuarius,  et  bibax.  Pindarus  The- 
banus  octogesimum  annum  complevit ; 4  poeta  subli- 
mis,  cum  quadam  novitate  ingenii,  et  mnltus  in  cultu 
deorum.  Sophocles  Atheniensis  similem  aetatem  com- 
plevit ; 5  poeta  grandiloquus,  totus  in  scribendo,  et 
familiar  neo;lio;ens. 

10.  Artaxerxes  Persarum  rex  annos  nonaginta  quat- 
uor  vixit ; 6  vir  hebetioris  ingenii,  neque  curarum  mag- 
narum  patiens,  amans  gloriae,  sed  otii  magis.      Eodem 

1  See  Diog.  Laertius,  ix.  19.  But  septuaginta  ought  to  be  sexaginta,  as 
Xenophanes  says  in  the  lines  to  which  Bacon  alludes:  — 

fjdrj  6'  eTTrci  r'  eaai  tcai  e^kovt'  eviavrol 

fi'krjOTpLCpvTES  kfxrjv  (ppovrid'  ay'  'E/Ma(5a  yfjv, 
in  yEverrjQ  6e  tot'  rjaav  keinooi  rrevre  ts  npbg  rolg. 

2  I  do  not  know  by  whom  Xenophanes  is  called  Xenomanes :  not,  I  be- 
lieve, by  any  ancient  writer.  The  name  was  probably  suggested  by  a 
wrong  reading  in  Simplicius  on  Aristotle  De  Ccefo.  Simplicius  in  speak- 
ing of  Xenophanes  is  made  to  say,  dyvoC)  6k  rolg  tov  tyCkof-evov  friifxaoi  Tolg 
TTepl  tovtov  ovk  evtvx&v,  K.T.Ti.,  where,  as  Brandis  observes,  tov  (piko^evov 
ought  to  be  tov  cp&ooocpov  Aevotydvovg.  (See  Karsten's  Xenophanis  Be- 
liquue,  p.  30.)  Some  one  not  perceiving  this,  imagined  that  Simplicius 
meant  to  say  that  Xenophanes  was  a  lover  of  novelties,  and  therefore 
thought  himself  justified  in  calling  him  Xenomanes. 

3  Luc.  Macrob.  26. 

4  According  to  Suidas,  he  died  at  the  age  of  fifty-five.  But  Fabricius 
shows  that  if,  as  Suidas  says,  he  was  forty  at  the  time  of  the  battle  of 
Salamis,  he  must  have  been  more  than  ninety  when  he  died.  See  Fab. 
Biblioth.  Grcec.  ii.  14. 

5  Lucian,  Macrob.  34.,  says  that  he  died  aged  ninety-five  years. 

6  Lucian,  Macrob.  15. ;  who  mentions  that,  according  to  another  account, 
Artaxerxes  was  only  eighty-six  years  old  when  he  died. 


HISTORIA  VIT^E  ET   MORTIS  375 

tempore  Agesilaus  rex  Spartanus  octoginta  quatuor 
annos  implevit ; :  vir  mocleratus,  ut  inter  reges  phi- 
losoplms ;  sed  nihilominus  ambitiosus  et  bellator,  et 
tarn  militia  quam  rebus  gerendis  strenuus. 

11.  Gorgias  Leontinus  annos  centum  et  octo  vixit;2 
vir  rhetor,  et  prudentiae  suae  ostentator,  et  qui  adoles- 
centes  mercede  accepta  ut  institueret,  multum  pere- 
grinator  fuit,  et  paulo  ante  mortem,  nihil  se  habere  quod 
senectutem  ineusaret,  dixit.3  Protagoras  Abderites  non- 
aginta  annos  vixit : 4  iste  similiter  rhetor  fuit,  sed  non 
tam  cyclopaedia  usus,  quam  civiles  res  et  instructionem 
ad  rempublicam  tractandam  docere  professus ;  atta- 
men  circumcursator  civitatum  aeque  ac  Gorgias.  At 
Isocrates  Atheniensis  nonagesimum  octavum  annum 
complevit ; 5  rhetor  item,  sed  vir  valde  modestus,  et 
lucem  forensem  fugiens,  atque  domi  tantum  scholam 
aperiens.  Democritus  Abderites  ad  annos  centum  et 
novem  aetatem  produxit ; 6  magnus  philosophus,  et,  si 
quis  alius  ex  Graecis,  vere  physicus ;  regionum  com- 
plurium,  et  multo  magis  naturae  ipsius,  perambulator ; 
sedulus  quoque  experimentator,  et  (quod  Aristoteles 
ei  objicit7)  similitudinum  potius  sectator,  quam  dis- 
putationum  leges  servans.  Diogenes  Synopeus  ad 
nonaginta  annos  vixit;8  vir  erga  alios  liber,  in  se  im- 

1  Plut.  in  Agesil.  p.  618. 

2  Pliny,  vii.  49. ;  Diog.  Laert.,  viii.  58.,  says  a  hundred  and  nine. 

3  Cicero,  De  Senect.  5.  — J.  S. 

4  Diog.  Laert.  ix.  55. ;  who  mentions  that  Apollodorus  affirms  that  he 
was  only  seventy  when  he  died. 

5  Luc.  Macrob.  23.  So  too  Dion.  Halicar.,  who  however  says  that  he 
was  born  in  the  fifth  year  before  the  beginning  of  the  Peloponnesian  war. 
His  birth  cannot  therefore  be  put  earlier  than  436  b.  c.  ;  and  as  he  died 
at  the  time  of  the  battle  of  Chaeronea,  339  b.  c,  he  could  not  have  com- 
pleted his  ninety-eighth  year. 

6  Diog.  Laert.  ix.  43.  7  See  Vol.  II.  p.  433.  note  1. 
s  Diog.  Laert.  vi.  76. 


376  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

periosus ;  victu  sordido  et  patientia  guadens.  Zeno 
Cittieus  centenarius,  duobus  tantum  demptis  annis, 
fuit;1  vir  animo  excelso,  et  opinionum  contemptor, 
magni  itidem  acuminis,  neque  tamen  molesti,  sod  quod 
animos  magis  caperet  quam  constringeret ;  quale  etiam 
postea  fuit  in  Seneca.  Plato  Atheniensis  annum  octo- 
gesimum  primum  implevit ; 2  vir  magnanimus,  sed  ta- 
men quietis  amantior,  contemplatione  sublimis  et  im- 
aginativus,  moribus  urban  us  et  elegans ;  attamen  magis 
placidus  quam  hilaris,  et  majestatem  quandam  prae  se 
ferens.  Theopbrastus  Etesius  annum  octogesimum 
quintum  complevit ;  3  vir  dulcis  eloquio,  dulcis  etiam 
rerum  varietate ;  qnique  ex  pbilosopliia  suavia  tantum 
decerpserit,  molesta  et  amara  non  attigerit.  Carnea- 
des  Cyrenaeus,  multis  postea  annis,  ad  octogesimum 
quintum  aetatis  annum  similiter  pervenit ; 4  vir  elo- 
quential profluentis,  quique  grata  et  amcena  cognitionis 
varietate  et  seipsum  et  alios  delectaret.  At  Ciceronis 
tempore  Orbilius,  non  pbilosopbus  aut  rhetor,  sed  gram- 
maticus,  ad  centesimum  fere  annum  vixit;5  primo  miles, 
deinde  ludimaoq'ster :  vir  natura  acerbus  et  lingua  et 
calamo,  et  versus  discipulos  etiam  plagosus. 

12.  Q.  Fabius  Maximus  sexaginta  tribus  annis  Au- 
gur fuit ;  6  unde  constat  eum  octogenario  majorem  oc- 
cubuisse ;  licet  verum  sit  in  Auguratu  nobilitatem  magis 
spectari  solitam,  quam  aetatem  :  vir  prudens  et  cuncta- 
tor,  et  in  omnibus  vitae  partibus  moderatus,  et  cum 
comitate  severus.  Masinissa  rex  Numidarum  nonage- 
simum  annum  superavit,  et  filium  genuit  post  octogesi- 


1  Diog.  Laert.  vii.  28.  2  Luc.  Macrob.  21. ;  Diog.  Laert.  iii.  2. 

8  Diog.  Laert.  v.  40.  4  Id.  iv.  65. ;  Luc.  Macrob.  20. 

5  Suetonius,  De  illustr.  Grammat.  c.  9. 

6  Pliny,  vii.  49. 


HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS.  377 

mum  quintum  ; 1  vir  acer,  et  fortunae  fidens,  et  ju- 
ventute  multas  rerum  vicissitudines  expertus,  de- 
cursu  aetatis  constanter  fcelix.  At  M.  Porcius  Cato 
ultra  annum  nonagesimum  vixit ; 2  vir  ferrei  prope 
corporis  et  animi ;  linguae  acerbae,  et  simultates  amans; 
idem  agriculturoa  deditus,  sibique  et  familias  suae  med- 
icus. 

13.  Terentia  Ciceronis  uxor  ad  annum  centesimum 
tertium  vixit  ;  3  mulier  multis  aerumnis  conflictata, 
primo  exilio  mariti,  deinde  dissidio,  et  rursus  ealami- 
tate  ejus  extrema  ;  etiam  podagra  saepius  vexata.  Lu- 
ceia  annum  centenarium  haud  parum  superavit ;  4  cum 
dicatur  centum  annis  totis  in  scena  mimam  agens  pro- 
nuntiasse ;  puellae  fortasse  primo  partes  suscipiens, 
postremo  anus  decrepitae.  At  Galeria  Copiola,  mima 
etiam  et  saltria,  pro  tyrocinio  suo  producta  est  in  sce- 
nam,  quoto  anno  aatatis  incertum  est ;  verum  post  annos 
nonaginta  novem  ab  ea  productione  rursus  reducta  est 
in  scenam,  non  jam  pro  mima  sed  pro  miraculo,  in 
dedicatione  theatri  a  Pompeio  Magno ;  neque  hie  finis, 
cum  etiam  in  ludis  votivis  pro  salute  divi  Augusti 
iterum  monstrata  sit  in  scena.5 


1  Valerius  Maximus,  De  Gratis. 

2  Not  more  than  eighty-five.  Compare  Cicero,  De  Senect.  10.,  and  De 
Amic.  3. 

8  Pliny,  vii.  49. 

4  Id.  ib. 

5  This  story  is  incorrectly  told.  I  quote  Pliny's  words:  "  Galeria  Copi- 
ola Emboliaria  reducta  est  in  scenam,  Cn.  Pompeio  Q.  Sulpitio  coss.  ludis 
pro  salute  Divi  Augusti  votivis,  annum  centesimum  quartum  agens:  quae 
producta  fuerat  tyrocinio  a  M.  Pomponio  ^Edili  plebis,  Caio  Mario  Cn.  Car- 
bone  consulibus,  ante  annos  nonaginta  novem:  et  a  Magno  Pompeio  magni 
theatri  dedicatione  anus  pro  miraculo  reducta."  The  interval  of  ninety- 
nine  years  was  between  her  first  and  last  appearance,  not  as  Bacon  sup- 
poses between  her  first  and  second.  Moreover  Hardouin  substitutes  nona- 
ginta unum  for  nonaginta  novem,  so  that  she  was  thirteen  in  the  consulship 


378  HISTORIA  YITJE  ET  MORTIS. 

14.  Fuit  et  alia  mima,  aetate  paulo  inferior,  digni- 
tate  sublimior,  quae  ad  nonagesimum  annum  aetatem 
fere  produxit ;  Livia  Julia  Augusta,  Caesaris  Augusti 
uxor,  Tiberii  mater.1  Etenim  si  fabula  fuit  vita  Au- 
gusti (id  quod  ipse  voluit,  cum  decumbens  amicis  prae- 
cepisset,  ut  postquam  expirarit,  sibi  Plaudite  exliibe- 
rent,)  certe  et  Livia  optima  mima  fuit ;  quae  cum 
marito  obsequio,  cum  filio  potestate  quadam  et  prae- 
dominantia,  tarn  bene  congrueret :  mulier  comis,  et 
tamen  matronalis,  negotiosa,  et  potestatis  tenax.  At 
Junia  C.  Cassii  uxor,  M.  Bruti  soror,  etiam  nona- 
genaria  fuit ;  cum  post  aciem  Philippensem  sexaginta 
quatuor  annos  vixisset.2  Mulier  magnanima,  opibus 
foelix,  calamitate  mariti  et  proximorum  et  longa  vidui- 
tate  mcesta,  sed  tamen  honorata. 

15.  Memorabilis  est  annus  Domini  septuagesimus 
sextus,  tempore  imperatoris  Vespasiani,  quo  reperiun- 
tur  longaevitatis  tanquam  fasti ; 3  eo  enim  anno  perac- 
tus  est  census  (census  autem  de  aetatibus  auctoritatem 
et  informationem  habet  fidissimam);  atque  in  ea  parte 
Italiae  quae  jacet  inter  Apenninum  et  Padum,  inventi 
sunt  homines,  qui  annum  centesimum  aequarunt  et 
superarunt,  centum  et  viginti  quatuor ;  videlicet  an- 
norum  centum,  homines  quinquaginta  quatuor  ;  anno- 
rum  centum  et  decern,  homines  quinquaginta  septem  ; 4 
annorum  centum  et  viginti  quinque,  homines  duo  ;  an- 


of  Marius  and  Carbo,  whereas  the  text  of  Dalechamp,  which  I  have  followed 
as  it  seems  that  Bacon  used  it,  would  make  her  only  five  when  she  first 
appeared  on  the  stage.     Also  Cn.  Pompeio  ought  to  be  C.  Poppseo. 

1  She  died  aged  eighty-six.     See  Dio  Cassius,  p.  621.     It  appears  from 
Pliny,  xiv.  8.,  that  she  must  have  been  more  than  eighty- three. 

2  Tacitus,  Annals,  iii.  76. 

3  See  Pliny,  vii.  5. 

4  Bacon  follows  Dalechamp's  reading.     Hardouin's  is  xiv. 


HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS.  379 

norum  centum  et  triginta,  homines  quatuor ;  annorum 
centum  et  triginta  quinque  aut  triginta  septem,  homi- 
nes item  quatuor ;  annorum  centum  et  quadraginta, 
homines  tres.  Praeter  hos,  speciatim  Parma  edidit 
quinque,  quorum  tres  centum  viginti  annos,  duo  cen- 
tum triginta  compleverunt ;  Bruxella l  unum  annorum 
centum  viginti  quinque  ;  Placentia  unum  annorum  cen- 
tum triginta  unius ;  Faventia  unam  mulierem  anno- 
rum centum  triginta  duorum ;  oppidum  quoddam  (tunc 
dictum  Velleiacium)  in  collibus  circa  Placentiam  decern 
dedit,  quorum  sex  annum  aetatis  centesimum  decimum, 
quatuor  centesimum  vicesimum  compleverunt ; 2  Ari- 
minum  denique  unum  centum  et  quinquaginta  anno- 
rum, nomine  M.   Aponium. 

Monitum.  Ne  res  in  longum  procederet,  visum  est 
tarn  in  illis  quos  jam  recensuimus,  quam  in  his  quos 
mox  recensebimus,  nullam  adducere  octogenario  mi- 
norem.  Apposuimus  autem  singulis  characterem  sive 
elogium  verum  et  perbreve ;  at  ejusmodi  quod  judi- 
cio  nostro  nonnullam  habeat  ad  longaavitatem  (quae 
moribus  et  fortuna  non  parum  regitur)  relationem  ; 
sed  duplici  modo :  aut  quod  tales  longaevi  esse  plerun- 
que  soleant,  aut  quod  tales,  licet  minus  apte  dispositi, 
tamen  longaevi  esse  aliquando  possint. 

16.  Inter  imperatores  Romanos  et  Graecos,  item 
Francos  et  Germanos,  usque  ad  nostram  aetatem,  qui 
numerum  prope  ducentorum  principum  complerunt, 
quatuor  tan  turn  inventi  sunt  octogenarii ;    quibus  ad- 

1  This  is  a  mere  mistake  for  Brixillum. 

'*  Beside  these  there  was  one  person  at  Velleiacum  one  hundred  and 
forty  years  of  age. 


380  HISTORIA  VIT,E  ET  MORTIS. 

dere  liceat  imperatores  duos  primos,  Augustum  et  Ti- 
berium ; J  quorum  hie  septuagesimum  octavum,  ille  sep- 
tuagesimum  sextum  annum  implevit ;  et  ad  octogesi- 
mum  forte  pervenire  uterque  potuisset,  si  placuisset 
Liviae  et  Caio.  Augustus  (ut  dictum  est)  annos  vixit 
septuaginta  sex ;  vir  moderatus  ingenio,  idem  ad  res 
perficiendas  vehemens,  caetera  placidus  et  serenus,  cibo 
et  potu  sobrius,  venere  intemperantior,  per  omnia  fbe- 
lix  ;  quique  anno  aetatis  tricesimo  gravem  et  periculo- 
sum  passus  est  morbum,  adeo  ut  salus  ejus  pro  despe- 
rata  esset :  quern  Antonius  Musa  medicus,  cum  caeteri 
medeci  calida  medicamenta  tanquam  morbo  convenien- 
tia  adhibuissent,  contraria  ratione  frigidis  curavit ; 2 
quod  fortasse  ei  ad  diuturnitatem  vitae  profuit.  Tibe- 
rius duos  amplius  annos  vixit ;  vir  lentis  maxillis  (ut 
Augustus  aiebat3),  sermone  scilicet  tardus,  sed  validus; 
sanguinarius,  bibax,  quique  libidinem  etiam  in  diaetam 
transtulit ;  attamen  valetudinis  suae  curator  probus,  ut 
qui  solitus  esset  dicere,  stultum  esse  qui  post  triginta 
annorum  vitam  medicum  consuleret  aut  advocaret. 
Gordianus  senior  octoginta  annos  vixit,  et  tamen  vio- 
lenta  morte  periit, 4  postquam  vix  degustasset  imperi- 
um  ;  vir  magnanimus  et  splendidus,  eruditus  et  poeta, 
et  constanti  vitae  tenore  (ante  ipsum  obitum)  foelix. 
Valerianus  imperator  septuaginta  sex  annos  vixit,  ante- 
quam  a  Sapore  rege  Persarum  captus  esset ;  post  cap- 
tivitatem  autem  septem  annos  vixit  inter  contumelias  ; 
etiam  violenta  morte  praereptus  ; 5  vir  mediocris  animi, 

1  Suetonius  in  August.  100.  and  in  Tiber.  73. 

2  Sueton.  in  August.  81.  3  Id.  in  Tiber.  21. 

4  He  was  born  a.  d.  157,  and  died  A.  d.  237. 

5  It  is  difficult  to  fix  the  chronology  of  Valerian's  life.  Tillemont's  opin- 
ion is  that  he  was  seventy  when  he  was  taken.  I  do  not  know  on  what  au- 
thority Bacon  speaks  of  a  seven  years'  captivity.     One  account  appears  to 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  381 

nec  strenuus  ;  existimatione  tamen  paulo  eminentior  ct 
evectus,  experimento  minor.  Anastasius  cognomine 
Dicorus  octoginta  octo  annos  vixit ; l  homo  animi  seda- 
ti,  sed  humilior,  et  superstitiosus,  et  timidus.  Anicius 
Justinianus  annos  octoginta  tres  vixit ; 2  vir  gloriae  ap- 
petens,  persona  propria  socors,  ducum  suorum  virtute 
foelix  et  Celebris ;  uxorins,  neque  suus,  sed  aliorum 
ductu  circnmactus.  Helena  Britanna,  Constantini 
Magni  mater,  octogenaria  fuit ; 3  mulier  civilibus  rebus 
minus  se  immiscens,  nec  mariti  nec  filii  imperio,  sed 
tota  religioni  dedita ;  magnanima  et  semper  florens. 
Theodora  imperatrix  (quae  Zoes  soror  erat,  Monoma- 
chi  uxoris,  ipsa  autem  post  obitum  ejus  sola  regna- 
vit)  annos  supra  octoginta  vixit;4  mulier  negotiosa, 
et  imperio  delectata,  foelix  admodum  et  ex  foelicitate 
credula. 

17.  Jam  a  secularibus  ad  principes  viros  in  ecclesia 
narrationem  convertemus.  S.  Johannes,  Apostolus 
Servatoris  et  discipulus  amatus,  nonaginta  tres  annos 
vixit : 5  vere  aquilae  emblemate    notatus,  nihil    spiralis 

show  that  he  was  a  prisoner  for  nine  years,  but  this  account  makes  him  only 
sixty-one  at  the  time  of  his  overthi-ow.  Tillemont  admits  that  the  words 
of  Trebellius  Pollio  seem  to  indicate  that  Valerian  was  seventy  when  he 
became  emperor.  If  so,  he  was  about  seventy -six  when  he  was  taken  pris- 
oner.    See  Tillemont,  Vies  des  Empereurs,  in  Valerian. 

1  Born  about  A.  d.  430,  died  518. 

2  Scarcely  so  much;  he  was  born  a.  d.  483,  and  died  in  565. 

3  Born  a.  d.  247,  and  died  a.  d.  327. 

4  This  seems  to  be  incorrect.  It  is  said  that  Theodora's  elder  sister  Zoe 
was  forty-eight  when  she  married  Rom  anus  Argyrus  in  1028.  Theodora 
died  in  1056,  and  must  therefore  have  been  less  than  seventy-six  at  the 
time  of  her  death.  See  the  Biographie  Universelle  in  Zoe,  and  Gibbon,  ix. 
p.  48. 

5  The  age  at  which  St.  John  died  is  not  well  ascertained,  but  Bacon's 
statement  agrees  with  Baronius's.  See  Baron,  ii.  p.  12.  Tholuck,  in  the 
introduction  to  his  Commentary  on  St.  John's  Gospel,  mentions  that.  St.  John, 
according  to  St.  Jerome,  died  at  the  age  of  one  hundred,  and  according  to 
Suidas  of  one  hundred  and  twenty  years. 


382  HISTORIA  YITM  ET  MORTIS. 

nisi  divinum,  et  tanquam  Seraph  inter  Apostolos 
propter  fervorem  charitatis.  S.  Lucas  evangelista 
octoginta  quatuor  annos  complevit  ; *  vir  eloquens  et 
peregrinator,  S.  Pauli  comes  individuus,  et  medicus. 
Symeon  Cleophae,  frater  Domini  dictus,  episcopus  Hi- 
erosolymitanus,  annos  centum  et  viginti  vixit,2  licet 
martyrio  praereptus  fuerit :  vir  animosus,  et  constans, 
et  bonorum  operum  plenus.  Polycarpus  Apostolorum 
discipulus,  Smyrnensis  episcopus,  videtur  ad  centum 
annos  et  amplius  aetatem  produxisse,  licet  martyrio 
interceptus  ;  3  vir  excelsi  animi  et  heroicae  patientiaa,  et 
laborious  indefessus.  Dionysius  Areopagita,  Paulo 
Apostolo  contemporaneus,  ad  nonaginta  annos  vixisse 
videtur  ; 4  Volucris  Cceli  appellatus  ob  theologiam  subli- 
mem ;  neque  minus  factis  quam  meditationibus  insignis. 
Aquila  et  Priscilla,  Pauli  Apostoli  primo  bospites,  de- 
inde  coadjutores,  conjugio  foelici  et  celebri  ad  centum 
ad  minimum  annos  vixerunt;5  cum  sub  Xisto  primo 
superstites  fuerint ;  nobile  par,  et  in  omnem  charitatem 
effusum ;  quibus    inter  maximas    consolationes  (quales 

1  According  to  Nicephorus,  St  Luke  was  eighty  when  he  died.  Baron, 
i.  p.  586. 

2  Euseb.  Hist.  iii.  29. 

3  Polycarp  at  his  martyrdom  said  that  he  had  been  a  servant  of  Christ 
for  eighty-six  years.  This  is  probably  the  ground  upon  which  Bacon's  es- 
timate of  his  age  is  founded.     Euseb.  Hist.  iv.  15. 

4  He  was  twenty-five  at  the  time  of  the  Crucifixion,  was  converted  nine- 
teen years  afterwards,  and  ordained  three  years  after  his  conversion.  See 
Baronius,  anno  lii.  Now  Syncellus,  in  his  Life  of  Dionysius,  says  that 
he  preached  for  seventy  years ;  so  that  if  these  statements  be  correct,  he 
must  have  been  a  hundred  and  seventeen  when  he  died. 

5  Nothing  certain  is  known  of  the  deaths  of  Priscilla  and  Aquila.  In 
the  Menologium  Grcecorum,  Feb.  13.,  it  is  said  that  after  the  death  of  Paul 
they  were  persecuted  and  ultimately  beheaded ;  which  seems  to  imply  that 
they  did  not  very  long  survive  him.  It  is  possible  that  Aquila,  the  hus- 
band of  Priscilla,  has  been  confounded  with  the  person  of  the  same  name 
who  lived  in  the  time  of  Hadrian,  and  who  was  therefore  contemporary 
with  Sistus  I. 


HISTORIA  YITM  ET  MORTIS.  383 

proculdubio  primos  illos  ecclesiae  fundatores  sequeban- 
tur),  etlam  illud  conjugalis  consortii  tanquam  magnus 
cumulus  accesserat.  S.  Paulus  Eremita  annos  centum 
et  tredecim  vixit ; ]  vixit  autem  in  spelunca,  victu  tarn 
simplici  et  duro,  ut  eo  vitam  tolerare  supra  humanas 
vires  videri  possit ;  in  meditationibus  et  soliloquiis  tan- 
tummodo  aevum  transigens :  qui  tamen  non  illiteratus, 
aut  idiota,  sed  eruditus  fait.  S.  Antonius,  Coenobita- 
rum  primus  institutor,  aut  (ut  alii  volunt)  restitutor, 
ad  centesimum  quintum  annum  pervenit :  2  vir  devo- 
tus  et  contemplativus,  et  tamen  civilibus  rebus  utilis  ; 
vitae  gen  ere  austero  et  aspero  ;  attamen  in  gloriosa  qua- 
dam  solitudine  degens,  nee  sine  imperio ;  cum  et  mona- 
chos  suos  sub  se  habuisset,  atque  insuper  a  compluribus 
et  Christianis  et  philosophis,  veluti  vivum  aliquod  sim- 
ulacrum, non  sine  adoratione  quadam  visitatus  esset. 
S.  Athanasius  mortuus  est  octogenario  major ; 3  vir  in- 
vincibilis  constantiae,  famae  semper  imperans,  nee  for- 
tunae  succumbens ;  idem  erga  potentiores  liber,  erga 
populum  gratiosus  et  acceptus  ;  exercitatus  contentioni- 
bus,  in  iisque  et  animosus  et  solers.  S.  Hieronymus 
plurimorum  consensu  annum  nonagesimum  supera- 
vit ; 4  vir  calamo  potens,  et  virilis  eloquentiaa  ;  varie 
eruditus,  et  Unguis  et  scientiis ;  peregrinator  item,  at- 
que vitae  versus  senium  austerioris ;  sed  in  vita  privata 
spiritus  gerens  altos,  et  late  fulgens  ex  obscuro. 

18.  At  Papa3  Romani  numerantur  ducenti  quadra- 

1  See  his  life  by  St.  Jerome. 

2  S.  Athanas.  Vita  S.  Anton,  c.  89. 

3  Born  A.  d.  206 ;  died  372. 

4  According  to  some  authorities  he  was  born  in  340.  He  died  in  420,  so 
that  he  was  about  80  at  the  time  of  his  death,  if  this  statement  as  to  that 
of  his  birth  is  correct.  Bacon  has  adopted  the  statement  that  St.  Jerome 
was  born  in  331,  which  rests,  I  believe,  on  the  authority  of  Prosper  Aqui- 
tanicus. 


384  HISTORIA  VITJE  ET  MORTIS. 

ginta  uhus ;  ex  tanto  numero  quinque  solummodo  oc- 
togenarii  aut  supra  reperiuntur  ;  x  primitivis  autem 
compluribus  justa  astas  martyrii  praerogativa  anticipata 
est.  Joannes  vicesimus  tertius,  Papa  Rom  an  us,  nona- 
gesimum  aetatis  annum  complevit ; 2  vir  ingenii  inqui- 
eti,  et  novis  rebus  studens,  et  multa  transferens,  non- 
nulla  in  melius,  haud  pauca  in  aliud ;  magnus  autem 
opum  et  thesauri  accumulator.  Gregorius  dictus  duo- 
decimus,  creatus  Papa  in  schismate,  et  quasi  interrex, 
nonagenarius  obiit ; 3  de  eo  propter  brevitatem  papatus 

1  The  twenty-third  of  the  opuscula  of  Peter  Damiani  is  entitled  "  De 
brevitate  vitae  pontificum  Romanorum  et  providentia  Divina."  It  was 
written  in  reply  to  a  question  put  to  him  by  Alexander  II.  —  why  popes 
live  so  short  a  time  after  their  elevation.  Damiani's  solution  is  that  Prov- 
idence designs  to  show  the  transitoriness  of  all  human  greatness.  It  was 
a  common  notion  that  no  successor  of  St.  Peter  could  occupy  the  pontifical 
chair  as  long  as  he  did,  namely  for 25  years.  "Non  videbis  annos  Petri" 
was  a  sort  of  popular  prophecy.  However,  of  those  who  lived  before  the 
time  of  Bacon  at  least  four  popes  beside  those  mentioned  in  the  text  at- 
tained the  age  of  eighty,  viz.  Celestin  HI.,  Gregory  IX.,  Benedict  XIII. 
(Pedro  de  Luna),  and  Calistus  III.  Of  these  the  second  is  said  to  have 
been  nearly  a  hundred.  Benedict  XIII.,  if  he  is  to  be  accounted  a  true 
pope,  is  especially  remarkable  for  having  been  pope  thirty  years.  See  V  Art 
de  verifier  les  Dales.  Haller's  remarks  on  the  length  of  life  of  the 
popes  deserve  notice.  His  principal  authority  appears  to  be  Lancesius; 
from  whom  he  has  also  quoted  the  statement  that  a  third  part  of  the  sacred 
college  are  —  I  presume  he  means  ordinarily  —  eighty  years  of  age  or  up- 
wards. "  Sobrii  Itali ;  accurati  potissimum  in  vitas  ratione  et  Pontifices; 
iidem  longaevi ;  et  ut  fortius  sit  argumentum,  Itali  medio  aevo  parum  legibus 
sobrietatis  tenebantur,  et  eo  tempore  et  Cardinales  et  ipsi  Pontifices  ante 
diem  extinguebantur,  ut  cum  plurimi  trigesimo  vitae  anno,  et  etiam  juniores 
ad  thiaram  pervenirent,  nullus  eorum  24  annis  eo  decore  gavisus  sit,  quos 
bis  nunc  superarent  si  ea  aerate  thronum  considere  daretur."  —  Vita  humana 
el  Mors,  sec.  ii.  §  18.;  Physiol,  t.  viii.  pars  2.  p.  113. 

2  Bacon  evidently  intends  to  speak  of  John  XXII.,  who  died  in  1334,  in 
the  ninetieth  year  of  his  age.  The  age  at  which  John  XXIII.  died  is  not 
mentioned,  so  far  as  I  know,  by  any  one.  It  was  by  John  XXII.  that  the 
first  fruits  of  all  benefices  were  made  payable  into  the  papal  chancer}'.  To 
this  and  similar  enactments  Bacon  alludes  in  saying  that  he  was  "  magnus 
opum  et  thesauri  accumulator."     See  Platina,  Vite  dei  Pont.  iii.  208. 

3  He  died,  according  to  the  Bioyraphie  Universelle,  aged  92. 


HISTORIA  VITM  ET  MORTIS.  385 

nihil  invenimus,  quod  annotemus.  Paulus  tertius  ad 
octoginta  et  unum  annos  vixit ; l  vir  sedati  animi  et 
profundi  consilii,  idem  doctus  et  astrologus,  et  valetu- 
dinem  impense  regens ;  more  autem  veteris  sacerdotis 
Eli,  indulgens  in  suos.  Paulus  quartus  octoginta  tres 
annos  vixit;2  vir  natura  asper  et  severus,  altos  gerens 
spiritus,  et  imperiosus,  ingenio  commotior,  sermone 
eloquens  et  expeditus.  Gregorius  decimus  tertius  sim- 
ilem  setatem  octoginta  trium  annorum  implevit ; 3  vir 
plane  bonus,  animo  et  corpore  sanus,  politicus,  tem- 
peratus,  euergetes  et  eleemosynarius. 

19.  Quae  sequentur,  ordine  promiscua,  fidei  magis 
dubise,  observatione  magis  jejuna,  erunt.  Rex  Ar- 
ganthonius,  qui  regnavit  Gadibus  in  Hispania,  centum 
et  triginta,  aut  (ut  alii  volunt)  quadraginta,  annos 
vixit  ;  ex  quibus  octoginta  regnavit  ; 4  de  moribus 
ejus  et  vita?  genere,  et  tempore  quo  vixit,  siletur. 
Cinyras  Cypriorum  rex  in  insula  ilia,  tunc  habita 
beata  et  voluptuaria,  centum  quinquaginta  aut  sex- 
aginta  annos  vixisse  perhibetur.5  Reges  duo  Latini 
in  Italia,  pater  et  films,  alter  octingentos,  alter  sex- 
centos  annos,  vixisse    traduntur  ; 6    verum  hoc  narra- 

1  See  Platina,  Vite  dei  Pontifice,  iv.  66. 

2  lb.  iv.  101.  3  lb.  iv.  159. 

4  Cicero,  Herodotus,  and  Valerius  Maximus  agree  in  saying  that  Argan- 
thonius  lived  a  hundred  and  twenty  years,  and  Pliny  seems  inclined  to 
agree  with  them.  He  mentions  however  that  Anacreon  affirms  that  he 
lived  to  be  a  hundred  and  fifty.  According  to  one  account  he  died  at  a 
hundred  and  thirty.  That  he  reigned  eighty  years  is  said  by  Cicero  and 
Pliny.  See  Cicero  Be  Senect.  [19],  Herodotus  [i.  163],  Val.  Max.  viii.  13., 
and  Pliny,  vii.  49. 

5  Pliny  on  the  authority  of  Anacreon,  ubi  supra. 

6  This  story  is  related  by  Valerius  Maximus  and  Pliny.  "  Xenophon  in 
periplo,  maritimorum  regem  cccccc,  atque  ut  parce  mentitus  filium  ejus 
dccc,  quae  omnia  inscitia  temporis  acciderunt." — Pliny,  ubi  supra.     For 

vol.  in.  25 


386  HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS. 

tur  a  philologis  quibusdam,  quibus  et  ipsis  (caetera 
satis  credulis)  fides  rei  suspecta  est,  imo  damnata. 
Arcadum  reges  nonnullos  trecentos  annos  vixisse  alii 
tradunt ;  *  regio  certe  ad  vitam  longam  satis  idonea ; 
res  fortasse  fabulis  aucta.  Narrant  Dandonem  quen- 
dam  in  Ulyrico  absque  ineommodis  senectutis  quin- 
gentos  annos  vixisse.2  Apud  Epios,  iEtoliae  videlicet 
partem,  narrant  universam  gentem  admodum  longae- 
vam  fuisse  ;  ut  multi  ex  his  ducenum  annorum  in- 
venti  sint  ;  inter  eos  prsecipuum  quendam  nomine 
Litorium,  virum  giganteae  staturae,  qui  trecentos  an- 
nos cumulaverat.3  In  Tmoli  montis  fastigio  {Tempsi 
antiquitus  vocato)  homines  complures  centum  quin- 
quaginta  annos  vixisse  traditur.*  Sectam  Essaeorum 
apud  Judaeos  ultra  centum  annos  communiter  vixisse 
tradunt ; 5  secta  autem  ilia  simplici  admodum  diaeta 
utebatur,  ad  regulam  Pythagorae.  Apollonius  Ty- 
anaeus  centum  annos  excessit,6  aspectu  (ut  in  tanta 
aetate)  pulcher ;  vir  certe  mirificus,  apud  ethnicos  di- 
vinus  habitus,  apud  Christianos  magus  ;  victu  Pytha- 
goricus,  magnus  peregrinator,  magna  etiam  gloria 
florens,  et  tanquam  pro  numine  cultus ;  attamen  sub 
finem  aetatis  accusationes  et  contumelias  passus,  unde 

maritimorum  Hardouin  has  Thyniorum,  and  in  the  parallel  passage  in  Val. 
Maxinius  there  are  three  readings,  Lachmiorum,  Lamorum,  and  maritimo- 
rum.     The   reading  Latinorum  Bacon  probably  took  from  Dalechamp's 
margin,  where  it  is  mentioned  with  one  or  two  others, 
i  Pliny,  vii.  49. 

2  Pliny,  ubi  supra. 

3  Valerius  Max.  xiii.  6.     Pliny,  ubi  supra,  calls  him  Pictoreum. 

4  Pliny,  ubi  supra. 

5  Joseph.  De  Bello  Judaic,  ii. 

6  Philostratus  in  the  life  of  Apollonius  of  Tyana,  c.  13.,  mentions  several 
statements  of  the  age  at  which  he  died.  That  in  the  text  is  the  largest  of 
those  which  he  has  given.  Fabric.  Bibl.  Grcec.  iv.  24.  is  inclined  to  fix 
Apollonius's  age  at  ninety-six. 


HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS.  387 

nihilominus  incolumis  quoquo  modo  evasit.  Attamen 
ne  longaevitas  sua  diaetae  Pythagoricae  solum  tribuatur, 
sed  etiam  e  genere  suo  aliquid  traxisse  videatur,  avus 
ejus  etiam  centum  triginta  annos  vixit.1  Q.  Metellum 
ultra  centum  annos  vixisse  certa  res  est ; 2  atque,  post 
consularia  imperia  foeliciter  administrata,  pontificem 
maximum  jam  senem  creatum  esse,  et  sacra  per 
viginti  duos  annos  tractasse ;  neque  ore  in  votis  nun- 
cupandis  haesitante,  neque  in  sacrificiis  faciendis  trem- 
ula  manu  gerentem.3  Appium  Caecum  annosissimum 
fuisse  constat ;  annos  non  numerant ;  4  quorum  par- 
tem majorem  postquam  luminibus  orbatus  esset  trans- 
egit ;  neque  propterea  mollitus,  familiam  numerosam, 
clientelas  quamplurimas,  quinetiam  rempublicam  for- 
tissime  rexit ;  extrema  vero  aetate  lectica  in  senatum 
delatus,  pacem  cum  Pyrrho  veliementissime  dissuasit ; 
cujus  principium  orationis  admodum  memorabile,  et 
invincibile  quoddam  robur  et  impetum  animi  spirans. 
Magna,  inquit,  impatientia  {Patres  Conscripti)  cwcita- 
tem  meam  per  plures  jam  annos  tuli ;  at  nunc  etiam 
me  surdum  quoque  optaverim,  cum  vos  tarn  deformia 
consilia  agitare  audiam.5  M.  Perpenna  vixit  annos 
nonaginta  octo  ;  omnibus  quos  consul  sententiam  in 
senatu  rogaverat  (hoc  est,  omnibus  senatoribus  sui 
anni)  superstes  fuit ;  etiam  omnibus  quos  paulo  post 
censor  in  senatum  legerat,  septem  tantum  exceptis.6 
Hiero,   rex   Siciliae    temporibus    belli    Punici    secundi, 

1  No  mention  is  made  anywhere  of  Apollonius's  grandfather.     He  is  here 
confounded  with  the  grandfather  of  Iarchas.     See  the  preface,  p.  321. 

2  Valerius  Maximus,  viii.  13. 

3  So  in  original,  and  also  in  ed.  1638.    Blackbourn  silently  substituted 
utentem  for  gerentem.  —  J.  S. 

4  Val.  Max.  ubi  supra. 

5  Plutarch,  i.  391. 

6  Pliny,  vii.  49. 


388  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

ad  centesimum  fere  annum  vixit : 1  vir  et  regimine  et 
moribus  moderatus  ;  numinum  cultor,  et  amicitise  con- 
servator religiosus ;  beneficus,  et  constanter  fortunatus. 
Statilia,  ex  nobili  familia,  Claudii  tempore,  vixit  annos 
nonaginta  novem.2  Clodia  Ofilii  filia  centum  et  quin- 
decim.3  Xenophilus,  antiquus  philosophus  e  secta 
Pythagorae,  centum  et  sex  annos  vixit,4  sana  et  vivida 
senectute,  et  magna  apud  vulgum  doctrinas  fama.  In- 
sulani  Corcyrei  habebantur  olim  vivaces,  sed  hodie 
communi  aliorum  sorte  vivunt.5  Hippocrates  Cous, 
medicus  insignis,  centum  et  quatuor  annos  vixit ; G  ar- 
temque  suam  tam  longa  vita  comprobavit  et  honesta- 
vit :  vir  cum  prudentia  quadam  doctus  ;  in  experientia 
et  observatione  multus  ;  non  verba  aut  methodos  cap- 
tans,  sed  nervos  tantum  scientise  separans  et  propo- 
nens.  Demonax  philosophus  (non  solum  professione, 
sed  moribus)  tempore  Adriani,  ad  centenarium  fere 
annum  vixit : 7  vir  magni  animi,  atque  animi  victor, 
idque  vere  sine  affectatione,  et  in  maximo  humana- 
rum  rerum  contemptu  civilis  et  urbanus.  Is  cum 
amici  de  sepultura  ipsius  verba  injicerent,  Desinite,  in- 
quit,  de  sepultara  curare  ;  cadaver  enim  fa-tor  sepeliet. 
Atque  illi,  Placet  ergo  avibus  aut  canibus  exponi?  Ille 
rursus,  Cum,  in  quit,  vivus  hominibus  prodesse  pro  viri- 
bus    contender im,    qua?    invidia    est    si    mortuus    etiam 

1  Val.  Max.,  viii.  13.,  says  that  he  died  in  his  ninetieth  year. 

2  Pliny,  ubi  supra. 

3  Id.  ib. 

4  More  than  a  hundred  and  five  years,  is  the  statement  in  the  Macrobii, 
c.  18. 

5  Corcyrei  is  doubtless  a  mistake  for  Corsi.     The  longevity  of  the  Corsi 
is  mentioned  by  Athenaeus,  ii.  p.  47. 

6  According  to  one  account  he  was  a  hundred  and  nine  at  the  time  of  his 
death. 

7  Lucian,  Demonax,  66.,  from  whom  the   circumstances  which  Bacon 
goes  on  to  mention  are  derived. 


HISTORIA  VITJE  ET  MORTIS.  389 

animalibus  aliquid  prcebeam  f  Populus  India?,  Pan- 
dorae  appellati,  admodum  longaevi ;  etiam  usque  ad 
annum  ducentesimum : *  addunt  rem  magis  miram ; 
scilicet  cum  pueri  fere  candido  capillo  fuerint,  senec- 
tute  ante  canitiem  eos  nigrescere  solitos :  id  tamen 
ubique  vulgare  est,  ut  pueris  capillitio  candidiore  vi-  . 
rili  astate  pili  mutentur  in  obscurius.  Etiam  Seres, 
Indorum  populus,  cum  vino  suo  ex  palmis,  lon- 
gaevi habiti  sunt,  usque  ad  annum  centesimum  tri- 
cesimum. 2  Euphranor  grammaticus  consenuit  in 
schola,  et  docebat  literas  ultra  annum  centesimum.3 
Ovidius  senior,  poetae  pater,  nonaginta  annos  vixit ; 4 
diversus  a  moribus  filii,  utpote  qui  Musas  contempsit, 
et  poeticem  filio  dissuasit.  Asinius  Pollio,  Augusti  fa- 
miliaris,  centum  annos  superavit : 5  vir  ingentis  luxus, 
eloquens,  literarum  cultor ;  attamen  vehemens,  super- 
bus,  crudelis,  et  tanquam  sibi  natus.  Invaluit  opinio 
de  Seneca,  quod  admodum  annosus  fuerit,  usque  ad 
annum  centesimum  decimum  quartum ; 6  quod  verum 

1  Pliny,  vii.  2. 

2  "  Onesicritus,  quibus  in  locis  Indiae  umbrae  non  sint,  corpora  hominum 
cubitorum  quinum  et  binorum  palmorum  existere  et  vivere  annos  centum  et 
triginta,"  &c.  —  Pliny,  vii.  2.  As  the  longevity  of  the  Seres  is  mentioned 
in  the  preceding  sentence.  I  believe  that  this  is  the  passage  which  Bacon 
was  thinking  of,  though  we  cannot  account  for  his  speaking  of  palm  wine 
except  by  supposing  that  he  was  misled  by  a  hasty  glance  at  the  phrase 
"  binorum  palmorum."  Lucian  in  the  Macrobii  expressly  says  that  the 
Seres  were  said  to  be  a  nation  of  water-drinkers.  Palm  wine  was  how- 
ever, Pliny  elseAvhere  says,  common  throughout  the  East. 

8  Suidas  in  v.  Apion. 

4  Ovid,  Tristia,  iv.  10.  77. 

5  Bacon  manifestly  confounds  Asinius  Pollio  with  Pollio  Romilius,  of 
whom  Pliny  says,  "  Centesimum  annum  excedentem  eum  D.  Augustus 
hospes  interrogavit  quanam  maxime  ratione  vigorem  ilium  animi  corporis- 
que  custodisset.  At  ille  respondit,  Intus  mulso,  foris  oleo."  — Pliny,  xxii. 
53.  Asinius  Pollio  died,  according  to  Eusebius,  Chron.  Olymp.  195,  at  the 
age  of  eighty.     Moreri  makes  him  eighty-four. 

6  The  notion  that  the  philosopher  Seneca  lived  to  a  great  age  arose  from 


390  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

esse  non  potest,  cum  tantum  absit  ut  senex  decrepi- 
tus  ad  Neronis  tyrocinium  admotus  sit,  ut  contra  re- 
bus gerendis  strenue  suffecerit;  quinetiam  paulo  ante, 
medio  tempore  Claudii,  exularit,  ob  adulteria  aliqua- 
rum  principum  foeminarum ;  quod  in  talem  astatem 
non  competit.  Joannes  de  Temporibus,  ex  omnibus 
posterioribus  saeculis,  traditione  quadam  et  opinione 
vulgari,  usque  ad  miraculum,  vel  potius  usque  ad 
fabulam,  longsevus  perhibetur,  annorum  supra  tre- 
centos  : l  natione  fuit  Francus,  militavit  autem  sub 
Carolo  Magno.  Gartius  Aretinus,  Petrarchse  proavus, 
ad  centum  et  quatuor  annos  pervenit,2  prospera  sem- 
per usus  valetudine,  atque  in  extremis  vires  labantes 
sentiens  potius  quam  morbum ;  quae  vera  est  resolutio 
per  senium.  Ex  Venetis  reperiuntur  baud  pauci  lon- 
gsevi,  etiam  gradu  eminentiori  ;  Franciscus  Donatus 
dux ;  Thomas  Contarenus  procurator  S.  Marci ;  Fran- 
ciscus Molinus  item  procurator  S.  Marci ;  3  alii.  At 
maxime  memorabile  est  illud  de  Cornaro  Veneto,  qui 
corpore  sub  initio  valetudinario,  coepit  primum  metiri 

confounding  him  with  his  father  the  rhetorician.  Raphael  Volaterranus 
(Comment.  Urban,  p.  223.)  is  said  to  be  the  first  writer  by  whom  they  are 
distinguished.  See  Antonius,  Blbl.  Vet.  Hisp.  i.  4.47.  A  hundred  and  eight 
years  intervene  between  the  death  of  Cicero  and  that  of  the  younger  Seneca. 
Now  in  the  preface  to  the  first  book  of  Co?itroversice  Marcus  Seneca  says 
that  he  was  old  enough  to  have  heard  Cicero,  though  the  civil  war  prevented 
his  doing  so.  Between  his  birth  therefore  and  his  son's  death  there  can 
scarcely  be  less  than  a  hundred  and  twenty  years.  Compare  Cardan, 
Paralipomena,  xiv.  8. 

1  His  name  is  said  to  have  been  Jean  de  Stampis  (D'Estampes),  and  the 
change  to  Johannes  de  Temporibus  is  connected  with  his  mythical  longev- 
ity. See  Zuingerus,  Theatrum  vitce  humance,  or  Fulgosius,  Factorum  die- 
torumque  memorabilium,  p.  298. 

2  See  Petrarch,  Rerum  memorandarum,  §  De  Senectute ;  or  Fulgosius,  ubi 
modo. 

3  These  three  persons  are  mentioned  by  Egnatius,  Exempla  illustr.  Vene- 
tor.     The  longevity  of  the  Venetians  is  noticed  by  Peter  Ravennas. 


HISTORIA  YITM  ET  MORTIS.  391 

cibum  et  potum  ad  certum  pondus,  in  curain  sani- 
tatis :  ea  cura  transiit  usu  in  diaetam,  et  ex  diseta 
in  magnam  longaevitatem,  nsque  ad  annum  centesi- 
mum  et  ultra,1  integris  sensibus,  et  constanti  valetu- 
dine.  Gulielmus  Postellus,  nostra  aetate,  Gallus, 
ad  centesimum  et  prope  vicesimum  annum  vixit ; 2 
etiam  summitatibus  barbae  in  labro  superiore  nonnihil 
nigrescentibus,  neque  prorsus  can  is :  vir  capite  motus, 
et  non  integrae  omnino  phantasia3 ;  magnus  peregri- 
nator,  et  mathematicus,  et  haaretica  pravitate  nonnihil 
aspersus. 

20.  Apud  nos  in  Anglia,  arbitror  non  existere  villu- 
lam  paulo  populosiorem,  in  qua  non  reperiatur  aliquis 
vir  aut  mulier  ex  octogenariis  ;  etiam  ante  paucos  an- 
nos,  in  agro  Heref'ordiensi,  inter  ludos  florales,  instituta 
erat  chorea  et  saltatio  ex  viris  octo,  quorum  a3tas  simul 
computata  octingentos  annos  complebat ;  cum  quod 
alteris  eorum  ad  centenarium  deesset,  alteris  aliquibus 
superesset. 

21.  In  hospitali  Bethleem,  ad  suburbia  Londini, 
quod  in  sustentationem  et  custodiam  phreneticorum 
institutum  est,  inveniuntur  de  tempore  in  tempus  multi 
ex  mente  captis  fuisse  longaevi. 

22.  iEtates,   de  quibus    fabulantur,   nympharum    et 

1  "Cornaro  mourut  le  26  Avril,  1566.    Je  n'ai  pu  trouver  la  date  precise 

de  sa  naissance.     La  Biographie  Universelle  le  fait  naitre  en  1467 

La  Notice  ecrite  par  sa  niece,  dit  positivement  cent  am,  une  autre  Notice 
dit  plus  de  cent  ans,  une  troisieme  dit  cent  cinq.'1''  —  Flour-ens,  De  la  Longe- 
vity, p.  33. 

2  Postellus  died  in  1583,  being  then,  according  to  the  biographical  dic- 
tionaries, more  than  seventy-one.  Bacon's  statement  is  altogether  incor- 
rect. It  is  not  improbable  that  Postel  may  have  chosen  to  represent  himself 
as  much  older  than  he  really  was.  He  was  a  man  of  great  learning,  but 
on  some  subjects  scarcely  sane:  "quern  insania  ab  omnis  malitiae  suspicione 
vindicare  poterit "  is  Joseph  Scaliger's  judgment  of  him.  See  Morhof. 
Polyhistor.  i.  4.  5. 


392  HISTORIA   VITJE  ET  MORTIS. 

daemonum  aereorum,  qui  corpore  mortales  essent  sed 
admodum  longaevi  (id  quod  et  antiqua  et  inter  quos- 
dam  recenti  superstitione  et  credulitate  receptum  est  *) 
pro  fabulis  et  somniis  habemus  ;  praesertim  cum  sit 
res  nee  cum  philosophia  nee  cum  religione  bene  con- 
sentiens. 

Atque  de  historia  Longaevitatis  in  Homine,  per  indi- 
vidua  aut  individuis  proxima,  haec  inquisita  sint.  Jam 
ad  observationes  per  capita  transibimus. 

23.  Decursus  saeculorum  et  successio  propaginis  nihil 
videntur  omnino  demere  de  diuturnitate  vitae  ;  quippe 
curriculum  humanae  aetatis  videmus  usque  a  tempore 
Mosis  ad  nostra  circa  octogesimum  annum  stetisse ; 
neque  sensim  et  paulatim  (ut  quis  crederet)  declinasse. 
Sunt  certe  tempora  in  singulis  regionibus,  quibus  hom- 
ines diutius  aut  brevius  degunt.  Diutius  plerunque, 
cum  tempora  fuerint  barbara,  et  simplicioris  victus,  et 
exercitationi  corporis  magis  dedita ;  brevius,  cum  magis 
civilia,  et  plus  luxuriae  et  otii :  verum  ista  transeunt 
per  vices,  propago  ipsa  nihil  facit.  Neque  dubium  est 
quin  idem  fiat  in  animalibus  caeteris  ;  siquidem  nee 
boves  nee  equi  aut  oves,  et  similia,  aevo  ultimis  his 
saeculis  minuuntur ;  itaque  praecipitatio  aetatis  facta  est 
per  Diluvium  ;  et  fieri  fortasse  potest  per  similes  majo- 
res  casus  (ut  loquuntur),  veluti  inundationes  particu- 
lars, combustiones  per  longas  siccitates,  terrae  motus, 
et  similia.  Quinetiam  videtur  similis  esse  ratio  in 
magnitudine  corporum,  sive  statura ;  quae  nee  ipsa  per 
successionem  propaginis  defluit ;  licet  Virgilius  (com- 
munem  opinionem  secutus)  divinasset  posteros  fu^uros 

1  Bacon  probably  alludes  to  the  Rosicrucians  who  began  to  be  talked  of 
in  the  early  part  of  the  17th  century. 


HISTORIA  VIT.E   ET  MORTIS.  393 

praesentibus  minores  ;  unde  ait  de  campis  iEmathiis  et 
^Emonensibus  *  subarandis : 

Grandiaque  effossis  mirabitur  ossa  sepulchris.2 

Etenim  cum  constet  fuisse  quondam  homines  staturis 
giganteis  (qualcs  et  in  Sicilia  et  alibi,  in  vetustis  sepul- 
chris et  cavernis,  pro  certo  reperti  sunt),  tamen  jam 
per  tria  fere  millenaria  annorum,  ad  quae  producitur 
memoria  satis  certa,  in  iisdem  locis  nil  tale  continua- 
tur  ;  licet  etiam  haec  res  per  mores  et  consuetudines 
civiles  vices  quasdam  patiatur,  quemadmodum  et  ilia 
altera.  Atque  haec  magis  notanda,  quia  insedit  animis 
hominum  penitus  opinio  quod  sit  perpetuus  defluxus 
per  aetatem,  turn  quoad  diuturnitatem  vitae  turn  quoad 
magnitudinem  et  robur  corporis ;  omniaque  labi  et 
ruere  in  deterius.3 

24.  Kegionibus  frigidioribus  et  hyperboreis  diutius 
homines  vivunt  plerunque,  quam  calidioribus ;  quod 
necesse  est  fieri,  cum  et  cutis  sit  magis  astricta,  et  succi 
corporis  minus  dissipabiles  ;  et  spiritus  ipsi  minus  acres 
ad  consumendum,  et  magis  fabriles  ad  reparandum  ;  et 
aer  (utpote  modice  calefactus  a  radiis  solis)  minus  prae- 
datorius.  At  sub  linea  aequinoctiali,  ubi  sol  transit,  et 
duplex  sit  hiems  et  aestas,  sitque  etiarn  major  aequalitas 
inter  spatia  dierum  et  noctium  (si  caetera  non  impediant), 
etiam  bene  diu  vivunt ;  ut  in  Peruvia  et  Taprobana.4 

25.  Insulani  mediterraneis  ut  plurimum  sunt  lon- 
gaeviores  ;  neque  enim  tarn  diu  vivunt  in  Russia,  quam 
in  Orcadibus  ;  neque  tarn  diu  in  Africa  ejusdem  paral- 
leli,  quam  in  Canariis  et  Terceris  ;  Japonenses  etiam 

1  JEmoniis.  2  Virg.  Georg.  i.  497. 

3  Pliny,  vii.  17.  "  Mundo  senescente  consenescunt  homines,"  remarks 
Roger  Bacon;  who  adopted  the  opinion  from  which  his  namesake  here 
dissents. 

4  Pliny,  vii.  2. 


394  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

Chinensibus  (licet  hi  longaevitatis  appetentes  sint  usque 
ad  insaniam)  sunt  vivaciores  ;  uec  mirum,  cum  aura 
maris  et  in  regionibus  frigidioribus  foveat  et  in  calidi- 
oribus  refrigeret. 

26.  Loca  excelsa  potius  edunt  longaevos,  quam  de- 
pressa  ;  praBsertim  si  non  sint  juga  montium,  sed  terrae 
alta?  quatenus  ad  situm  eorum  generalem  ;  qualis  fuit 
Arcadia  in  Graecia,  et  iEtoliae  pars,  ubi  longaevi  ad- 
modum  fuerunt.  At  de  montibus  ipsis  eadem  foret 
ratio,  propter  aerem  videlicet  puriorem  et  limpidiorem, 
nisi  hoc  labefactaretur  per  accidens  ;  interventu  scilicet 
vaporum  ex  vallibus  eo  ascendentium,  et  ibi  acquies- 
centium.  Itaque  in  montibus  nivalibus  non  reperitur 
aliqna  insignia  vita?  longitudo  ;  non  in  Alpibus,  non 
in  Pyrenaeis,  non  in  Apennino  ;  sed  medii  colles,  aut 
etiam  valles,  dant  homines  longa3viores.  At  in  mon- 
tium jugis  protensis  versus  ^Ethiopiam  et  Abyssinos, 
ubi,  propter  arenas  subjectas,  parum  aut  nihil  incum- 
bit  in  montes  vaporis,  diutissime  vivunt,  etiam  ad 
hodiernum  diem  ;  annum  non  raro  centesimum  et 
quinquagesimum  implentes. 

27.  Paludes  et  tractus  earum,  praasertim  exporrecti 
in  piano,  nativis  propitii,  advenis  maligni,  quoad  vitae 
prorogationem  aut  decurtationem  ;  quodque  mirum 
videri  possit,  paludes  aqua  salsa  per  vices  inundatae, 
minus  salubres  quam  quae  aqua  dulci. 

28.  Regiones  particulares,  quae  notatae  sunt  longaevos 
produxisse,  sunt  Arcadia,  iEtolia,  India  cis  Gangem, 
Brasilia,  Taprobana,  Britannia,  Hybernia,  cum  Insulis 
Orcadibus  et  Hebridibus  ;  nam  de  ^Ethiopia  quod  ab 
aliquo  ex  antiquis  refertur,  quod  longaevi  fuerint,  res 
vana  est.1 

1  It  is  difficult  to  know  why  Bacon  rejects  this  statement,  as  it  rests  on 


HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS.  395 

29.  Occulta  est  res  salubritas,  praesertim  perfectior, 
aeris  ;  et  potius  experimento  quam  discursu  et  conjcctura 
elicitur.  Capi  possit  experi  men  turn  ex  vellere  lanse,  per 
expositionem  in  aerem  cum  mora  aliqua  dierum,  minus 
aucto  pondere  :  aliud  ex  frusto  carnis  diutius  manente 
non  putrefacto  ;  aliud  ex  vitro  calendar!  minori  spatio 
reciprocante.     De  his  et  similibus  amplius  inquiratur. 

30.  Aeris  non  tantum  bonitas  aut  puritas,  verum 
etiam  sequalitas,  quoad  longaevitatem  spectatur.  Colli- 
um  et  vallium  varietas,  aspectui  et  sensui  grata,  lon- 
gaevitati  suspecta  ;  at  planities  modice  sicca,  nee  tamen 
nimis  sterilis  aut  arenosa,  nee  prorsus  sine  arboribus 
et  umbra,  diuturnitati  vita?  magis  commoda. 

31.  Inasqualitas  aeris  (ut  jam  dictum  est)  in  loco 
mansionis  mala ;  verum  mutatio  aeris  in  peregrina- 
tione,  postquam  quis  assueverit,  bona  ;  unde  et  magni 
peregrinatores  longa3vi  fuere  :  similiter  etiam  longajvi, 
qui  in  tuguriolis  suis,  eodem  loco,  perpetuo  vitam 
degerunt ;  aer  enim  assuetus  minus  consumit,  at  mu- 
tatus  magis  alit  et  reparat. 

32.  Ut  series  et  numerus  successionum  ad  diuturni- 
tatem  aut  brevitatem  vita3  nihil  est  (ut  jam  diximus), 
ita  conditio  immecliata  parentum,  tarn  ex  parte  patris 
quam  matris,  proculdubio  multum  potest.  Alii  siqui- 
dem  generantur  ex  senibus,  alii  ex  adolescentulis,  alii 
ex  viris  aetate  justiore  ;  item  alii  a  patribus  cum  sani 
fuerint  et  bene  dispositi ;  alii  a  morbidis  et  languidis  ; 
item  alii  a  repletis  et  ebriis,  alii  post  soranum  et  horis 
matutinis  ;  item  alii  post  longam  intermissionem  ven- 
eris, alii  post  venerem  repetitam  ;  item  alii  flagrante 
amore  patrum  (ut  fit  plerunque  in  spuriis),  alii  defer- 

the  same  authority  as  that  of  the  longevity  of  the  Seres,  and  as  it  seems  to 
accord  with  what  he  himself  asserts  in  paragraph  26.  See  Pliny  ubi  supra, 
and  compare  Herod,  iii.  23. 


396  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

vescente,  ut  in  conjugiis  diuturnis.  Eadem  etiam  ex 
parte  matris  spectantur :  quibus  addi  debent,  conditio 
matris  dum  gestat  uterum,  quali  sanitate,  quali  diaeta ; 
et  tempus  gestationis,  ad  decimum  mensem,  aut  cele- 
rius.  Ha3c  ad  nor  mam  reducere,  quatenus  ad  longaevi- 
tatem,  difficile  est ;  atqne  eo  difficilius,  quod  fortasse 
quae  optima  quis  putaret  in  contrarium  cedent.  Ete- 
nim  alacritas  ilia  hi  generatione  quae  liberos  corpore 
robustos  et  agiles  producit,  ad  longgevitatem  minus 
utilis  erit,  propter  acrimoniam  et  incensionem  spiritu- 
um.  Diximus  antea,  plus  habere  ex  materno  sanguine, 
conferre  ad  longaevitatem  ;  etiam  mediocria  simili  ra- 
tione  optima  esse  putamus ;  amorem  potius  conjuga- 
lem  quam  meretricium  ;  horas  generationis  matutinas ; 
statum  corporis  non  nimis  alacrem  aut  turgidum,  et 
similia.  Iliad  etiam  bene  observari  debet,  quod  habi- 
tus parentum  robustior  ipsis  magis  est  propitius,  quam 
foetui ;  praecipue  in  matre  :  itaque  satis  imperite  Plato 
existimavit  claudicare  virtutem  generationum,  quod 
mulieres  similibus  cum  viris  exercitiis,  tarn  animi  quam 
corporis,  non  utantur  ; l  illud  contra  se  habet :  distan- 
tia  enim  virtutis  inter  marem  et  foeminam  maxime 
utilis  est  foetui ;  atque  foeminae  teneriores  magis  praebi- 
toriae  sunt  ad  alendum  foetum ;  quod  etiam  in  nu- 
tricibus  tenet.  Neque  enim  Spartanae  mulieres,  quae 
ante  annum  vicesimum  secundum,  aut  (ut  alii  dicunt) 
quintum,  nubere  non  solebant  (ideoque  Andromanae2 
vocabantur)  generosiorem  aut  longaeviorem  sobolem 
ediderunt,  quam  E-omanae  aut  Athenienses  aut  The- 
banae,  apud  quas  anni  duodecim  aut  quatuordecim 
nubiles   erant.     Atque   si    in    Spartanis    aliquid  fuerit 

1  See  the  fifth  book  of  the  Republic  [§  3.]. 

2  See  for  this  name  Plutarch,  Comp.  Lycurg.  cum  Numd,  i.  p.  77.    But 
it  is  not  expressly  connected  with  the  lateness  of  marriage. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  397 

egregium,  id  magis  victus  parsimoniae  debebatur,  quam 
nuptiis  mulierum  serotinis.  Illnd  vero  experientia 
docet,  esse  quasdam  stirpes  ad  tempus  longaevas  ;  ut 
longsevitas  sit,  quemadmodum  morbi,  res  haereditaria, 
in  aliquibus  periodis. 

33.  Candidiores  genis,  cute,  et  capillis,  minus  viva- 
ces ;  subnigri,  aut  run,  aut  lentiginosi,  magis.  Etiam 
rubor  nimius  in  juventute  longaevitatem  minus  pro- 
mittit,  quam  pallor.  Cutis  durior  longaevitatis  signum 
potius,  quam  mollior ;  neque  tamen  hoc  intelligitur  de 
cute  spissiori  (quam  vocant  anserinarti)  quae  est  tan- 
quam  spongiosa  ;  sed  de  dura  simul  et  compacta  ;  quin 
et  frons  majoribus  rugis  sulcatus,  melius  signum,  quam 
nitidus  et  explicatus. 

34.  Pili  in  capite  asperiores,  et  magis  setosi,  osten- 
dunt  vitam  longiorem,  quam  molles  et  delicati ;  crispi 
vero  eandem  praenuntiant,  si  sint  simul  asperi ;  contra 
si  sint  molles  et  splendentes.  Item  si  sit  crispatio 
potius  densa,  quam  per  largiores  cincinnos. 

35.  Citius  aut  serius  calvescere,  res  est  quasi  indif- 
ferens ;  cum  calvastri  plurimi  longaevi  fuerint ;  etiam 
cito  canescere  (utcunque  videatur  canities  praecursor 
ingruentis  senectutis)  res  fallax  est;  cum  hand  pauci 
praepropere  canescentes,  din  postea  vixerint :  quine- 
tiam  praematura  canities,  absque  ulla  calvitie,  signum 
est  longaevitatis  ;  contra,  si  concomitetur  calvities. 

36.  Pilositas  partium  superiorum  signum  vitae  minus 
longae ;  atque  pectore  hirsuti,  et  quasi  jubati,  minus 
vivaces  :  at  inferiorum  pilositas,  ut  femorum,  tibiarum, 
signum  longae  vitae. 

37.  Proceritas  staturae  (nisi  fuerit  enormis)  corn- 
page  commoda,  et  sine  gracilitate,  praesertim  si  con- 
comitetur   corporis    agilitas,    signum    longae   vitae ;    at 


398  HISTORIA  VIT\E  ET  MORTIS. 

contra,  homines    brevioris    staturae    magis    vivaces,  si 
fuerint  minus  agiles  et  motu  tardiores. 

38.  In  corporis  analogia ;  qui  corpore  aliquanto  bre- 
viores  sunt,  tibiis  longioribus,  longaeviores  sunt,  quam 
qui  corpore  magis  demisso,  tibiis  autem  brevioribus : 
item,  qui  inferioribus  partibus  largiores  sunt  et  supe- 
rioribus  contractiores  (structura  corporis  quasi  sur- 
gente  in  acutum),  longaBviores,  quam  qui  humeros  lati, 
deorsum  sunt  tanquam  attenuati. 

39.  Macies  cum  affectibus  sedatis,  tranquillis,  et 
facilibus  ;  pinguior  autem  habitus  cum  cholera,  vehe- 
mentia,  et  pertinacia  ;  diuturnitatem  vitae  significant ; 
obesitas  autem  in  juventute  breviorem  vitam  praemon- 
strat,  in  senectute  res  est  mams  indifferens. 

40.  Diu  et  sensim  grandescere,  signum  vitae  longae ; 
si  ad  staturam  magnam,  magnum  signum  ;  sin  ad 
minorem,  signum  tamen :  at  contra  velociter  grand- 
escere ad  staturam  magnam,  signum  malum  est  ;  sin 
ad  staturam  brevem,  minus  malum. 

41.  Carnes  firmiores,  et  corpus  musculosum  et  ner- 
vosum, et  nates  minus  tumentes  (quantum  sedendo 
tantum  sufficiant),  et  venaB  paulo  eminentiores,  lon- 
gaevitatem  denotant :  contraria  brevitatem  vitae. 

42.  Caput,  pro  analogia  corporis,  minutius ;  collum 
mediocre,  non  oblongum,  aut  gracile,  aut  tumidum, 
aut  tanquam  humeris  impactum ;  nares  patulae,  qua- 
cunque  forma  nasi ;  os  largius ;  auris  cartilaginea,  non 
carnosa ;  dentes  robusti  et  contigui,  non  exiles,  aut 
rari  ;  longaevitatem  praanuntiant ;  et  multo  magis,  si 
dentes  aliqui  novi  provectiore  aetate  proveniant. 

43.  Pectus  latius,  sed  non  elevatum,  quin  potius 
adductius ;  humerique  aliquantulum  gibbi,  et  (ut  lo- 
quuntur)    fornicati ;    venter    planus,  nee    prominens ; 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  399 

manus  largior,  et  pal  ma  minus  lineis  exarata  ;  pes 
brevior  et  rotundior ;  femora  minus  carnosa ;  sura? 
non  cadentes,  sed  se  altius  sustentantes ;  signa  lon- 
gasvitatis. 

44.  Oculi  paulo  grandiores,  atque  iris  ipsorum  cum 
quodam  virore ;  sensus  omnes  non  nimis  acuti ;  pulsus 
juventute  tardior,  sub  aetatem  vergentem  paulo  incita- 
tior  ;  detentio  anhelitus  facilior  et  in  plura  momenta ; 
alvus  juventute  siccior,  vergente  aetate  humidior,  signa 
etiam  longaavitatis. 

45.  De  temporibus  nativitatis  nihil  observatum  est, 
quoad  longsevitatem,  memoratu  dignum,  praeter  astro- 
logiea,  quas  in  topicis  relegavimus.  Partus  octimes- 
tris,  non  solum  pro  non  vivaci,  verum  etiam  pro  non 
vitali  habetur ;  etiam  partus  biemales  habentur  pro 
longaevioribus. 

46.  Victus  sive  diaeta  Pythagorica,  aut  monastica, 
secundum  regulas  strictiores,  aut  ad  amussim  aequalis 
(qualis  fuit  ilia  Cornari),  videtur  potenter  facere  ad 
vitas  longitudinem.  At  contra,  ex  iis  qui  libere  et 
communi  more  vivunt,  longaeviores  reperti  sunt  saepe- 
numero  edaces  et  epulones,  denique  qui  liberaliore 
mensa  usi  sunt.  Media  diaeta,  quas  habetur  pro  tem- 
perata,  laudatur,  et  ad  sanitatem  confert,  ad  vitam 
longaevam  parum  potest ;  etenim  diaeta  ilia  strictior 
spiritus  progignit  paucos  et  lentos,  unde  minus  con- 
sumit ;  at  ilia  plenior  alimentum  praebet  copiosum, 
unde  magis  reparat ;  media  neutrum  praestat :  ubi 
enim  extrema  nociva  sunt,  medium  optimum  ;  verum 
ubi  extrema  juvativa,  medium  nihili  fere  est.  Diaetae 
autem  illi  strictiori  convenit  etiam  vigilia,  ne  spiritus 
pauci  multo  somno  opprimantur ;  exercitatio  item  mod- 
ica,  ne  exolvantur ;  veneris  abstinentia,  ne  exhaurian- 


400  HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS. 

tur  ;  at  diaetas  uberiori  convenit  contra  somnus  largior, 
exercitatio  frequentior,  usus  veneris  tempestivus.  Bal- 
nea et  unguenta  (qualia  fuerunt  in  usu)  deliciis  potius, 
quam  vitae  producendae,  accommodata  fuerunt.  Ve- 
rum  de  his  omnibus,  cum  ad  inquisitionem  secundum 
intentiones  ventum  erit,  accuratius  dicemus.  Ulud 
interim  Celsi,  medici  non  solum  docti,  verum  etiam 
prudentis,  non  contemnendum  est ;  qui  varietatem  et 
alternationem  diaetae  jubet,  sed  cum  inclinatione  in 
partem  benigniorem ; 1  scilicet,  ut  quis  vigiliis  quando- 
que  se  assuescat,  alias  somno  indulgeat,  sed  somno 
saepius  ;  itidem  interdum  jejunet,  interdum  epuletur, 
sed  epuletur  saapius ;  interdum  animi  contentionibus 
strenue  incumbat,  interdum  remissionibus  utatur,  sed 
remissionibus  saepius.  Illud  certe  minime  dubium  est, 
quin  diaeta  bene  instituta  partes  ad  prolongandam  vi- 
tam  potiores  teneat ;  neque  conveni  unquam  aliquem 
valde  longaevum,  qui  interrogatus  de  victu  suo  non 
observasset  aliquid  peculiare ;  alii  alia.  Equidem  me- 
mini  quendam  senem  centenario  majorem,  qui  produc- 
tus  est  testis  de  antiqua  quadam  praescriptione ;  is  cum, 
finito  testimonio,  a  judice  familiariter  interrogaretur, 
quid  agens  tarn  diu  vixisset ;  respondit  (praeter  ex- 
pectatum,  et  cum  risu  audientium)  Edendo  antequam 
esurirem,  et  potando  antequam  sitirem.  Sed  de  his  (ut 
dictum  est)   postea. 

47.  Vita  religiosa  et  in  sacris  videtur  ad  longaevita- 
tem  facere.2  Sunt  in  hoc  genere  vitae,  otium  ;  ad- 
miratio  et  contemplatio  rerum  divinarum  ;  gaudia  non 

1  See  Celsus,  i.  1. 

2  "  Comment  tant  de  gravity  et  tant  de  vieillesse  disait,  il  y  a  peu  de 
jours,  un  eVeque  Francois  au  doyen  des  cur^s  de  son  diocese.  Caritas, 
Castitas,  Sobrietas,  Pietas,  repondit  celui-ci."  —  Marcellus,  Episodes  Lit- 
teraires. 


HISTORIA  VIT^E  ET   MORTIS.  401 

sensualia  ;  spes  nobiles  ;  metus  salubres  ;  mcerores  dul- 
ces  ;  denique  renovationes  continuae  per  observantias, 
poenitentias,  et  expiationes  ;  quae  omnia  ad  diuturnita- 
tem  vitae  potenter  faciunt.  Quibus  si  accedat  diaeta 
ilia  austera,  quae  massam  corporis  induret,  spiritus 
Immiliet,  nil  mirum  si  sequatur  longaevitas  insignis  ; 
qualis  futi  Pauli  eremitae,  Symeonis  Stylitae  anacho- 
retae  columnaris,  et  complurium  aliorum  monachorum 
ex  eremo  et  anachoretarum. 

48.  Huic  proxima  est  vita  in  literis,  philosophorum, 
rhetor  urn,  et  grammaticorum.  Degitur  hie  quoque  in 
otio,  et  in  iis  cogitationibus  quae,  cum  ad  negotia  vitae 
nihil  pertineant,  non  mordent,  sed  varietate  et  imper- 
tinentia  delectant ;  vivunt  etiam  ad  arbitrium  suum, 
in  <  quibus  maxime  placeat  horas  et  tempus  terentes  ; 
atque  in  consortio  plerunque  adolescentium,  quod  paulo 
laetius  est.  In  philosophiis  autem  magna  est  discrepan- 
tia,  quoad  longaevitatem,  inter  sectas.  Etenim  philo- 
sophiae,  quae  nonnihil  habent  ex  superstitione  et  con- 
templationibus  sublimibus,  optimae ;  ut  Pythagorica, 
Platonica  :  etiam  quae  mundi  perambulationem  et  re- 
rum  naturalium  varietatem  complectebantur,  et  cogi- 
tationes  habebant  discinctas  et  altas  et  ma^nanimas 
(de  infinito,  et  de  astris,  et  de  virtutibus  heroicis  et 
hujusmodi)  ad  longaevitatem  bonae ;  quales  fuerunt 
Democriti,  Philolai,  Xenophanis,  Astrologorum,  et 
Stoicorum :  etiam  quae  nihil  habebant  speculationis 
profundioris,  sed  ex  sensu  communi  et  opinionibus 
vulgatis,  absque  inquisitione  acriori,  in  omnem  partem 
placide  disputabant,  similiter  bonae  ;  quales  ferunt  Car- 
neadis  et  Academicorum  ;  item  rhetorum  et  gram- 
maticorum. At  contra,  philosophiae  in  subtilitatum 
molestiis   versantes,   et    pronuntiativae,    et   singula   ad 

vol.  in.  26 


402  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

principiorum  trutinam  examinantes  et  torquentes,  de- 
nique  spinosiores  et  angustiores,  malae  ;  quales  fuerunt 
pleranque  Peripateticorum  et  Scholasticorum. 

49.  Vita  rusticana  item  ad  longaevitatem  idonea ; 
frequens  est  sub  dio  et  aere  libero  ;  non  socors,  sed  in 
motu ;  dapibus  plerunque  recentibus  et  inemptis ;  sine 
curis  et  invidia. 

50.  De  vita  militari,  in  juventute,  etiam  bonam 
habemus  opinionem ;  certe  complures  bellatores  egre- 
gii  longaBvi  fuerunt  :  Corvinus,  Camillus,  Xenophon, 
Agesilaus,1  et  alii  tam  prisci  quam  moderni :  prodest 
certe  longasvitati,  si  a  juventute  ad  aetatem  provectam 
omnia  creseant  in  benignius,  ut  juventus  laboriosa 
dulcedinem  quandam  senectuti  largiatur ;  existimamus 
etiam  affectus  militares,  ad  eontentionis  studium  et 
spem  victoriae  erectos,  talem  infundere  calorem  spirit- 
uous, qui  longaevitati  prosit. 

MEDICINE    AD    LONGJEVITATEM. 

Ad  Art  io  Medicina  quae  habetur,  intuetur  fere  tan- 
Ccnnexw.  j.um  COnservationem  sanitatis  et  curationem 
morborum  ;  de  iis  autem  quae  proprie  speetant  ad 
longaevitatem,  parva  est  mentio  et  tanquam  obiter. 
Proponemus  tamen  ea  medieamenta  quaa  in  hoc  gen- 
ere  notantur,  cordialia  scilicet  quae  vocantur.  Ete- 
nim  quae,  sumpta  in  curationibus,  cor  et  (quod  verius 
est)  spiritus  muniunt  et  roborant  contra  venena  et 
morbos,  translata    cum  judicio  et  delectu  in  diaetam, 


1  Corvinus  and  Agesilaus  have  been  already  mentioned:  for  Xenophon 
see  the  Macrobii,  where  he  is  said  to  have  reached  the  age  of  ninety.  It 
is  impossible  to  fix  the  age  at  which  Camillus  died.  His  death  took  place 
b.  c.  365,  thirty-eight  years  after  his  first  consular  tribuneship. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  403 

etiam  ad  vitam  producendam  aliqua  ex  parte  pro- 
desse  posse  consentaneum  est.  Id  faciemus  non  pro- 
miscue  ea  cumulantes  (ut  moris  est),  sed  excerpentes 
optima. 

1.  Aurum  triplici  forma  exhibetur ; *  aut  in  auro 
(quod  appellant)  potabili ;  aut  in  vino  extinctions 
auri ;  aut  in  auro  in  substantia,  qualia  sunt  aurum 
foliatum  et  limatura  auri.  Quod  ad  Aurum  Potabile 
attinet,  coepit  dari  in  morbis  desperatis  aut  gravioribus 
pro  egregio  cordiali,  atque  suecessu  non  content) nendo. 
Verum  existimamus  spiritus  salis,  per  quos  fit  dissolu- 
tio,  virtutem  illam  qua3  reperitur  largiri,  potius  quam 
ipsum  aurum ;  quod  tamen  sedulo  celatur.  Quod  si 
aperiri  possit  aurum  absque  aquis  corrosivis,  aut  per 
corrosivas  (modo  absit  qualitas  venenata)  bene  postea 
ablutas,  rem  non  inutilem  fore  arbitramur. 

2.  Margaritae  sumuntur  aut  in  pulvere  lasvigato,  aut 
in  malagmate  quodam  sive  dissolutione  per  succum 
limonum  impense  acerborum  et  recentium  ;  atque  dan- 
tur  aliquando  in  confectionibus  aromaticis,  aliquando 
in  liquore.  Margarita  proculdubio  affinitatem  habet 
cum  co))dia  cui  adhasret ;  et  possit  esse  similis  fere 
qualitatis  cum  testis  cancrorum  fluviatilium. 

3.  Inter  gemmas  crystallinas  habentur  pro  cordial- 
ibus  praseipue  duae  ;  smaragdus  et  hyacinthus ;  quae 
dantur  sub  iisdem  formis  quibus  margaritae,  excepto 
quod  dissolutiones  earum  (quod  scimus)  non  sint  in 
usu.  Verum  nobis  magis  suspectae  sunt  gemmas  illae 
vitreae  ob  asperitatem. 

1  "  Utendi  ratio  est  cum  vel  candens  jusculis  aliisve  succis  vel  destil- 
latis  intingitur  vel  in  pulverem  redigitur  vel  in  oleum  convertitur."  — 
Wecker,  Antidotorum  Spec.  (1588)  p.  17.  And  for  modes  of  preparing  the 
oil  of  gold  and  potable  gold,  see  the  same  work,  p.  251. 


404  HISTORIA  VITM  ET  MORTIS. 

Monitum.  De  his  quae  memoravimus,  quatenus  et 
quomodo  juvamentum  praebeant,  postea  dicetur. 

4.  Lapis  bezoar  probata?  est  virtutis ;  l  quod  spiritus 
recreet,  et  lenem  sudorem  provocet.  Cornu  autem 
monoeerotis  de  existimatione  sua  decidit ;  ita  tamen 
ut  gradum  servet  cum  cornu  cervi,  et  osse  de  corde 
cervi,  et  ebore,  et  similibus. 

5.  Ambra  Grisia  ex  optimis  est  ad  spiritus  demul- 
cendos  et  confortandos.  Sequuntur  nomina  tantum 
Simplicium,  cum  virtutes  ipsarum  satis  sint  cognitae. 

Calida.    Crocus :  folium  Frigida.  Nitrum  :  rosa  : 

Indum:  lignum  aloes:  cor-  viola:      fragaria  :     fraga : 

tex    citri :    melissa :     ocy-  succus  limonum  dulcium : 

mum :  gariophyllata :    flo-  succus    arantiorum    dulci- 

res   arantiorum  :    rosmari-  um  :  succus  pomorum  frag- 

nus  :     menta  :     betonica  :  rantium  :   borage* :  buglos- 

carduus  benedictus.  sa :  pimpinella  :  santalum  : 

camphora.2 

Monitum.  Cum  de  iis  jam  sermo  sit  quae  in  diaetam 
transferri  possint,  aquas  illae  ardentiores,  atque  olea 
chymica  (quae,  ut  ait  quidam  ex  nugatoribus,  sunt  sub 
planeta  Martis,  et  habent  vim  furiosam  et  destructi- 

1  Bezoar  is  a  stone-like  concretion  found  in  the  stomach  of  different 
animals,  and  particularly  in  that  of  a  kind  of  goat  in  parts  of  Persia.  It 
was  supposed  to  be  an  antidote  to  almost  all  poisons,  and  its  name  is  said 
to  be  a  corruption  of  baal  zoar,  *.  e.  lord  of  poisons.  Berthollet  analysed 
three  bezoars  sent  by  the  king  of  Persia  to  France,  and  found  they  con- 
sisted almost  entirely  of  ligneous  fibre.  On  incineration  they  left  a  residu- 
um of  salts  of  soda.  Fourcroy  and  Vauquelin  had  previously  asserted  that 
the  bezoar  was  a  biliary  concretion.  The  name  has  probably  been  applied 
to  substances  of  essentially  different  natures. 

2  For  an  account  of  these  simples  I  may  refer  to  the  work  of  Wecker 
already  quoted. 


HISTORIA  VITJ2  ET  MORTIS.  405 

vam),  quinetiam  aromata  ipsa  acria  et  mordacia, 
rejicienda  sunt ;  et  videndum  quomodo  componi  pos- 
sint  aquae  et  liquores  ex  praecedentibus ;  non  phleg- 
maticae  illse  stillaticiae,  neque  rursus  ardentes  ex 
spiritu  vini,  sed  magis  temperatae,  et  nihilominus 
vivae,   et  vaporem  benignum  spirantes. 

6.  Haesitamus  de  frequenti  sanguinis  missione,  utrum 
ad  longaevitatem  conferat ;  et  potius  in  ea  sumus 
opinione,  quod  hoc  faciat  si  in  habitum  versa  fuerit, 
et  caetera  sint  accommodata :  etenim  succum  corporis 
veterem  emittit,  et  novum  inducit. 

7.  Arbitramur  etiam  morbos  quosdam  emaciantes, 
bene  curatos,  ad  longaavitatem  prodesse;  succos  enim 
novos  praebent  veteribus  consumptis ;  atque  (ut  ait 
ille)  convalescere  est  juvenescere ;  itaque  inducendi  sunt 
tanquam  morbi  quidam  artificiales,  id  quod  fit  per  diaa- 
tas  strictas  et  emaciantes,  de  quibus  postea  dicemus. 

INTENTIONES. 

Ad  Art.  12, 13,  Postquam  autem  inquisitionem  absolveri- 
connexio.  mus  secundum  subjecta,  videlicet  corporum 
nanimatorum,  vegetabilium,  animalium,  hoininis ;  pro- 
pius  accedemus,  et  inquisitionem  per  Intentiones  ordi- 
nabimus :  veras  et  proprias  (ut  omnino  arbitramur), 
quaaque  sint  tanquam  semitae  vitae  mortalis.  Neque 
enim  in  hac  parte  quicquam  quod  valeat  hactenus  in- 
quisitum  est ;  sed  plane  fuerunt  hominum  contempla- 
tiones  quasi  simplices  et  non  proficientes.  Nam  cum 
audiamus  ex  una  parte  homines  de  confortando  Ca- 
lore  Naturali  atque  Hum  ore  Radicali,  atque  de  cibis 
qui  generant  sanguinem  laudabilem,  quique  sit  nee 
torridus  nee  phlegmaticus,  atque  de  refocillatione  et  re- 


406  HISTORIA  VIT,E  ET  MORTIS. 

creatione  spirituum,  verba  facientes  ;  existimamus  sane 
homines  non  males  esse  qui  ha3c  loquuntur  :  sed  nihil 
horum  potenter  facit  ad  finem.  Cum  vero  ex  altera 
parte  audiamus  sermones  inferri  de  medicinis  ex  auro 
(quia  scilicet  aurum  corruptioni  est  minime  obnoxi- 
um),  et  de  gemrnis  ad  recreandos  spiritus,  propter 
proprietates  occultas  et  clarorem  suum ;  quodque  si 
possint  detineri  et  excipi  in  vasibus  balsama  et  quintae 
essentia?  animalium,  superbam  faceret  spem  immortal- 
itatis ;  quodque  carnes  serpentum  et  cervorum  con- 
sensu quodam  valeant  ad  renovationem  vita?,  quia 
alter  mutat  spolia,  alter  cornua  (debuerant  autem  car- 
nes aquilarum  adjungere,  quia  aquila  mutat  rostrum)  ; 
quodque  quidam,  cum  unguentum  sub  terra  defossum 
reperisset, '  eoque  se  a  capite  ad  pedes  usque  unxisset 
(exceptis  plantis  pedum1),  ex  hujusmodi  unctione  tre- 
centos  annos  vixisset  absque  morbo  (prseter  tumores 
plantarum  pedum)  ;  atque  de  Artefio,  qui  cum  spiritum 
suum  labascere  sensisset,  spiritum  adolescentis  cujus- 
dam  robusti  ad  se  traxisset,  eumque  inde  exanimasset, 
sed  ipse  complures  annos  ex  alieno  illo  spiritu  vixisset;2 

1  This  story  is  taken  from  Roger  Bacon.  "Domina  de  Formerey  in 
Britannia  majori  quaerens  cervam  albam,  unguentum  comperit  quo  custos 
nemoris  se  perunxerat  in  toto  corpore  praeterquam  in  plantis:  visit  trecen- 
tis  annis  sine  corruptione,  exceptis  pedum  doloribus  et  passionibus."  —  De 
mirab.  Potest.  Artis  et  Naturce.  I  quote  from  the  edition  printed  in  Paris 
in  1542.  In  Mangetus's  Bibli.  Chym.  Cur.  vol.  i.  and  in  the  Theatrum 
Chymicum,  v.  834-.,  this  tract  of  Bacon's  is  included.  In  the  latter  it  is  en- 
titled "  De  secretis  operibus  artis  et  naturae,"  and  there  may  perhaps  be 
other  differences.  Both  in  Mangetus's  collection  and  in  the  Theatrum  the 
lady  is  called  "domina  de  nemore,"  and  in  the  English  version  published 
in  1618  "  the  lady  of  the  wood."  But  "  de  Formerey"  is  probably  a  bet- 
ter reading,  and  in  the  fourth  volume  of  the  Theatrum  Chymicum,  p.  791, 
Lagneus,  in  quoting  the  story  from  Roger  Bacon  has  adopted  it. 

2  I  do  not  know  where  Bacon  found  this  story  of  Artefius,  who  is  quite  a 
mythical  personage.  In  the  Theatrum  Chymicum  and  in  Mangetus,  Bib- 
lioth.  Chym.  Curios,  a  tract  entitled  Claris  Ma-joris  Sapiential  is  printed  with 
his  name.     It  was  first  published,  according  to  Adelung,  in  Paris,  in  1609, 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  407 

et  de  horis  fortunatis  secundum  schemata  coeli,  in  qui- 
bus  medicinaj  ad  vitam  producendam  colligi  et  com- 
poni  debent ;  atque  de  sigillis  planetarum,  per  quae 
virtutes  coelitus  ad  prolongationem  vita?  haurire  et 
deducere  possimus ;  et  liujusmodi  fabulosis  et  super- 
stitiosis  ;  prorsus  miramur  homines  ita  mente  captos, 
ut  iis  liujusmodi  res  imponi  possint.  Denique  subit 
humani  generis  miseratio,  quod  tarn  duro  fato  obside- 
atur  inter  res  inutiles  et  ineptas.  Nostras l  autem 
Intentiones  et  rem  ipsam  premere  et  procul  esse  a 
commends  vanis  et  credulis  confidimus  ;  et  tales,  ut 
rebus  quae  illis  Intentionibus  satisfaciant  a  posteris 
quamplurima,  Intentionibus  autem  ipsis  non  multum 
addi,  posse  existimemus. 

Sunt  tamen  pauca,  sed  magni  prorsus  momenti, 
quorum  homines  praemonitos  esse  volumus. 

Primo,  nos  in  hac  sententia  sumus,  ut  existimemus 
officia  vitae  esse  vita  ipsa  potiora.  Itaque,  si  quid 
sit  ejusmodi,  quod  Intentionibus  nostris  magis  exacte 
respondere  possit,  ita  tamen  ut  officia  et  munia  vitae 
omnino  impediat ;  quicquid  hujus  generis  sit  rejici- 
mus :    levem  fortasse    aliquam    mentionem  liujusmodi 

and  seems  to  be  the  work  of  a  modern  cabalist.  Roger  Bacon  makes  fre- 
quent mention  of  him,  and  must  have  seen  more  of  his  supposed  writings 
than  this  tract.  Whatever  his  mode  of  prolonging  life  may  have  been,  it 
seems  to  have  been  successful.  "Artephius  in  sua  sapientia  secretorum 
vires  et  animalium  et  lapidum  et  cseterorum  scrutans  ob  secreta  naturae 
scienda,  et  maxime  propter  vita?  longitudinem,  gloriatur  se  vixisse  mille 
et  25  annis."  — R.  Bacon,  De  Mirabil.  Potest.  In  the  Opus  Majus  he  is 
said  to  have  been  a  great  traveller.  "Artephius  qui  omnes  regione?>  orien- 
tis  peragravit  propter  sapientiam  inquirendam  [et]  Tantalum  magistrum 
regis  Indiae  invenit  in  aureo  throno  sedentem  (cui  Artephio  idem  Tanta- 
lus humiliavit  se  in  disciplinam)  fertur  in  libro  suo  philosophiae  vixisse 
multis  annorum  centenariis  per  secretas  experientias  rerum." — Majus 
Opus,  §  De  Secret.  Prcer.  Scient.  Exper.  The  statement  that  he  lived  a 
thousand  and  twenty-five  years  occurs  a  little  farther  on. 
1  Nostra,  in  the  original.  —  J.  S. 


408  HISTOEIA  VIT^E  ET  MORTIS 

rerum  facimus,  sed  minime  illis  insistimus.  Neque 
enim  de  vita  aliqua  in  speluncis  ubi  radii  et  tempes- 
tates  coeli  non  penetrant,  instar  antri  Epimenidis ; 
aut  de  perpetuis  balneis  ex  liquoribus  praeparatis ; 
aut  de  superpelliciis  et  ceratis  ita  applieandis,  ut  cor- 
pus perpetuo  sit  tanquam  in  capsula  ;  aut  de  pigmen- 
tis  spissis,  more  barbarorum  nonnullornm  ;  aut  de 
ordinatione  victus  et  diaetse  accurata,  quae  solum  hoc 
videatur  agere,  et  nihil  aliud  curare,  quam  ut  quis 
vivat  (qualis  fuit  Herodici *  apud  antiquos,  et  Cor- 
nari 2  Veneti  nostro  saeculo,  sed  majore  cum  modera- 
tion e)  ;  aut  de  hujusmodi  portentis,  fastidiis,  et  in- 
commodis,  sermonem  aliquem  serium  et  diligentem 
instituimus  ;  sed  ea  afferimus  remedia  et  praecepta,  ex 
quibus  officia  vita3  non  deserantur,  aut  nimias  excipi- 
ant  moras  et  molestias. 

Secundo,  ex  altera  parte,  hominibus  denuntiamus, 
ut  nugari  desinant,  nee  existiment  tantum  opus,  quan- 
tum est  naturae  potentem  cursum  remorari  et  retro- 
vertere,  posse  haustu  aliquo  matutino,  aut  usu  ali- 
cujus  pretiosae  medicinae,  ad  exitum  perduci ;  sed  ut 
pro  certo  habeant,  necesse  esse  ut  hujusmodi  opus  sit 
plane    res  operosa,  et  quae    ex   compluribus    remediis, 

1  Plato,  Republic,  iii. 

2  The  first  edition  of  Cornaro's  tracts  on  the  prolongation  of  life  was 
published  in  1558.  But  it  only  contains  three  of  the  four  tracts  included 
in  the  complete  editions.  Lessius  appended  a  Latin  translation  of  Cornaro 
to  his  Hyyiasticon,  published  in  1613.  Of  this  and  of  Cornaro's  own  work, 
an  English  translation  (that  of  Cornaro  by  George  Herbert)  was  published 
in  163G.  The  editor  prefixes  an  extract  from  the  Hist.  Vitce  et  Mort.  in 
commendation  of  Cornaro,  saying  that  he  thinks  it  not  amiss  "  to  make 
use  of  the  decree  of  that  Great  Chancellor  of  Learning  as  well  as  of  the 
Law,  the  late  viscount  St.  Alban's."  The  book  concludes  with  a  transla- 
tion of  an  Italian  discourse  in  favour  of  temperance,  the  name  of  the  au- 
thor of  which  is  not  mentioned.  Several  copies  of  introductory  verses  are 
prefixed  to  the  editor's  preface,  one  by  Crashaw  of  singular  beauty. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  409 

atque  eorum  inter  se  connexione  idonea,  constet ;  ne- 
que  enim  quisquam  ita  stupidus  esse  debet,  ut  credat 
id  quod  nunquam  est  factum  fieri  posse,  nisi  per  mo- 
dos  etiam  nunquam  tentatos. 

Tertio  diserte  profitemur,  nonnulla  ex  iis  quae  pro- 
ponemus  experimento  nobis  non  esse  probata  (neque 
enim  hoc  patitur  nostrum  genus  vitas),  sed  tan  turn 
summa  (ut  arbitramur)  ratione,  ex  prineipiis  nostris 
et  praesuppositis  (quorum  alia  inserimus,  alia  mente 
servamus)  esse  derivata,  et  tanquam  ex  rupe  aut 
minera  ipsius  naturae  excisa  et  effossa.  Neque  tamen 
curam  omisimus,  eamque  providentem  et  sedulam, 
quiu  (quandoquidem  de  corpore  humano  agatur,  quod, 
ut  ait  Scriptura,  est  supra  vestimentum)  ea  propona- 
mus  remedia,  quae  sint  tuta  saltern,  si  forte  non  fue- 
rint  fructuosa. 

Quarto,  illud  homines  rite  et  animadvertere  et  dis- 
tinguere  volumus  ;  non  eadem  semper,  quae  ad  vitam 
sanam,  ad  vitam  longam  conferre.  Sunt  enim  non- 
nulla quae  ad  spirituum  alacritatem  et  functionum 
robur  et  vigorem  prosunt,  quae  tamen  de  summa  vitae 
detrahunt.  Sunt  et  alia  quae  ad  prolongationem  vitae 
plurimum  juvant,  sed  tamen  non  sunt  absque  periculo 
valetudinis  ;  nisi  per  accommodata  quasdam  huic  rei 
occurratur ;  de  quibus  tamen  (prout  res  postulat) 
cautiones  et  monita  exhibere  non  praetermittemus. 

Postremo,  visum  est  nobis  varia  remedia,  secundum 
singulas  Intentiones,  proponere ;  delectum  vero  reme- 
diorum,  atque  ordinem  ipsorum,  in  medio  relinquere. 
Etenim  ex  ipsis,  quae  constitutionibus  corporum  diver- 
sis,  quae  generibus  vitae  variis,  quae  aetatibus  singulis, 
maxime  conveniant,  quaeque  alia  post  alia  sumenda 
sint,  et  quomodo  praxis  universa  harum  rerum  sit  in- 


410  HISTORIA   VIT.E   ET   MORTIS. 

struenda  et  regenda,  exacte  perscribere,  et  nimis  Ion- 
gum  foret,  neque  idoneum  est  quod  publicetur. 

Intentiones  in  Topicis  proposuimus  tres.  Prohibi- 
tionem  Consumptionis  ;  Perfectionem  Reparationis ; 
et  Renovationem  Veterationis.  Verum,  cum  quae  di- 
centur  nihil  minus  sint  quam  verba,  Intentiones  illas 
tres  ad  decern  Operationes  dedueemus. 

1.  Prima  est  operatio  super  spiritus,  ut  revirescant. 

2.  Secunda  operatio  est  super  exclusionem  aeris. 

3.  Tertia  operatio  est  super  sanguinem  et  calorem 
sanguificantem. 

4.  Quarta  operatio  est  super  succos  corporis. 

5.  Quinta  operatio  est  super  viscera,  ad  extrusio- 
nem  alimenti. 

6.  Sexta  operatio  est  super  partes  exteriores,  ad  at- 
tractionem  alimenti. 

7.  Septima  operatio  est  super  alimentum  ipsum,  ad 
insinuationem  ejusdem. 

8.  Octava  operatio  est  super  actum  ultimum  assimi- 
lationis. 

9.  Nona  operatio  est  super  intenerationem  partium, 
postquam  coeperint  desiccari. 

10.  Decima  operatio  est  super  expurgationem  succi 
veteris,  et  substitutionem  succi  novi. 

Harum  operationum  primse  quatuor  pertinent  ad 
intentionem  primam ;  quatuor  proximal  ad  intentio- 
nem  secundam ;  duae  ultimae  ad  intentionem  tertiam. 

Cum  vero  hasc  pars  de  intentionibus  ad  praxin  in- 
nuat ;  sub  historiae  nomine,  non  solum  experimenta 
et  observationes,  sed  etiam  consilia,  remedia,  causa- 
rum  explicationes,  assumpta,  et  quaecunque  hue  spec- 
tant,  immiscebimus. 


HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS.  411 

I. 

OPERATIO    SUPER    SPIRITUS,    UT    MANEANT    JUVENILES, 

ET    REVIVESCANT. 

* 

Historia. 

1.  Spiritus  omnium  quae  in  corpore  fiunt  fabri  sunt 
atque  opifices.  Id  et  consensu  et  ex  infinitis  instan- 
tiis  patet. 

2.  Si  quis  posset  efficere,  ut  in  corpore  senili  rursus 
indantur  spiritus  quales  sunt  in  juvene,  rotam  banc 
magnam  rotas  reliquas  minores  circumagere  et  natu- 
rae cursum  retrogradum  fieri  posse  consentaneum  est. 

3.  In  omni  consumptione,  sive  per  ignem  sive  per 
aetatem,  quo  plus  spiritus  rei  sive  calor  depraedatur 
humorem,  eo  brevior  est  duratio  rei.  Id  ubique  oc- 
currit  et  patet. 

4.  Spiritus  in  tali  temperamento  et  gradu  activita- 
tis  ponendi  sunt,  ut  succos  corporis  (ut  ait  ille)  non 
bibant  et  sorbeant,  sed  pitisseyit. 

5.  Duo  sunt  genera  flammarum  ;  una  acris  et  im- 
potens,  quae  tenuiora  evolare  facit,  in  duriora  parum 
potest ;  ut  flamma  ex  stramine  vel  ramentis  ligni :  al- 
tera fortis  et  constans,  quae  etiam  insurgit  in  dura 
et  obstinata ;  qualis  est  lignorum  grandiorum  et  si- 
milium. 

6.  Flammae  acriores,  et  tamen  minus  robustae,  cor- 
pora desiccant,  et  reddunt  effoeta  et  exucta ;  at  for- 
tiores  corpora  intenerant  et  liquant. 

T.  Etiam  ex  medicinis  dissipantibus,  nonnullae  in 
tumoribus  tenuia  tan  turn  emittunt,  icleoque  indurant  : 
nonnullae  potenter  discutiunt,  ideoque  emolliunt. 

8.  Etiam  in  purgantibus  et  abstergentibus,  quaedam 


412  HISTORIA  VIT\E  ET  MORTIS. 

magis   fluida  raptim    asportant ;    qusedam    magis  con- 
tumacia  et  viscosa  trahunt. 

9.  Spiritus  tali  calore  indui  et  armari  debent,  ut 
potius  ament  dura  et  obstinata  convellere  et  subruere, 
quam  tenuia  et  prseparata  emittere  et  asportare  :  eo 
enim  modo  fit  corpus  viride  et  solidum. 

10.  Spiritus  ita  subigendi  et  componendi  sunt,  ut 
fiant  substantia  densi,  non  rari ;  calore  pertinaces, 
non  acres ;  copia  quanta  sufficit  ad  munia  vitse,  non 
redundantes  aut  turgidi ;  motu  sedati,  non  subsultorii 
et  inaequales. 

11.  Super  spiritus  plurimum  operari  et  posse  va- 
pores,  ex  somno,  et  ebrietate,  et  passionibus  melan- 
cholicis  et  laatificantibus,  et  recreatione  spirituum  per 
odores  in  deliquiis  et  languoribus,  patet. 

12.  Spiritus  quatuor  modis  condensantur ;  aut  fu- 
gando ;  aut  refrigerando ;  aut  demulcendo ;  aut  se- 
dando.  Atque  priinum  de  condensatione  per  fugam 
videndum. 

13.  Quicquid  fugat  undequaque,  cogit  corpus  in 
centrum  suum,  atque  ideo  condensat. 

14.  Ad  condensationem  spirituum  per  fugam  longe 
potentissimum  et  efficacissimum  est  opium  ;  et  deinde 
opiata,  atque  generaliter  soporifera. 

15.  Efficacia  opii  ad  condensationem  spirituum  ad- 
mo  dum  insignis  est ;  cum  tria  fortasse  grana  ejus 
spiritus  paulo  post  ita  coagulent,  ut  non  redeant,  sed 
extinguantur,  et  reddantur  immobiles. 

16.  Opium  et  similia  non  fugant  spiritus  propter 
frigus  suum  (habent  enim  partes  manifesto  calidas), 
sed  e  converso  refrigerant  propter  fugam  spirituum. 


HISTORIA    VIT^E  ET  MORTIS.  413 

17.  Fuga  spirituum  ex  opio  et  opiatis  optime  cer- 
nitur  in  illis  exterius  applicatis  ;  quia  subinde  spiritus 
statim  se  subducunt,  nee  amplius  accedere  volunt,  sed 
mortificatur  pars,  et  vergit  ad  gangra?nam. 

18.  Opiata  in  magnis  doloribus,  veluti  calculi,  aut  in 
abscissione  membrorum,  dolores  mitigant ;  maxime  per 
fugam  spirituum. 

19.  Opiata  sortiuntur  bonum  efFectum  ex  mala  cau- 
sa ;  fuga  enim  spirituum  mala ;  condensatio  autem 
eorum  a  fuga,  bona. 

20.  Graeci  multum  posuerunt,  et  ad  sanitatem,  et  ad 
prolongationem  vita?,  in  opiatis  :  Arabes  vero  adhuc 
magis  ;  in  tan  turn  ut  medicinae  suae  grandiores  (quas 
Deorum  Manus  vocant1)  pro  basi  sua  et  ingrediente 
principali  habeant  opium  ;  reliquis  admistis  ad  ejus 
noxias  qualitates  retundendas  et  corrigendas  ;  quales 
sunt  Theriaca,  Mithridatium,  et  ca?tera.2 

21.  Quicquid  in  cura  morborum  pestilentialium  et 
malignorum  foeliciter  exliibetur,  ut  spiritus  sistantur  et 
fraenentur  ne  turbent  et  tumultuentur,  id  optime  trans- 
ferer ad  prolongationem  vita?  ;  cum  idem  faciat  ad 
utrumque  ;  condensatio  videlicet  spirituum.  Id  autem 
praestant  ante  omnia  opiata. 

22.  Turca?  opium  experiuntur,  etiam  in  bona  qnanti- 
tate,  innoxium  et  confortativum  ;  adeo  ut  etiam  ante 
praalia  ad  fortitudinem  illud  sumant  ; 3  nobis  vero,  nisi 
in  parva  quantitate,  et  cum  bonis  correctivis,  lethale 
est. 

23.  Opium  et  opiata  manifesto  deprehenduntur  ex- 
citare  venerem ;  quod  testatur  vim  ipsarum  ad  robo- 
randos  spiritus. 

i  Taf  (3aaiXiKac  ml  aXe^apfxuKOvg  etceivac;  dvvdfieic   af  &e£)V  X£LPai 
uvd(ia&i>  'EpaciorpaToc;.  —  Plutarch,  Symposiac,  iv.  1. 
2  See  Wecker,  Antid.  Spec.  tit.  De  Opiatis. 
8  Sandys's  Travels,  p.  52.  of  ed.  1670. 


414  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

24.  Aqua  stillatitia  ex  sylvestri  papavere  ad  crapu- 
lam,  febres,  et  varios  morbos  foeliciter  adliibetur  ;  qua? 
proculdubio  est  temperatum  genus  opiati :  neque  de 
varietate  usus  ejus  miretur  quispiam  ;  id  enim  opiatis 
familiare  est  ;  quia  spiritus  roboratus  et  densatus  insur- 
git  in  quemcunque  morbum. 

25.  Turcae  habent  etiam  in  usu  herbae  genus,1  quam 
vocant  Cap-he,  quam  desiccatam  pulverizant,  et  in  aqua 
calida  propinant ;  quam  dicunt  baud  parvum  praestare 
illis  vigorem,  et  in  animis  et  in  ingeniis  :  quae  tamen, 
largius  sumpta,  mentem  movet  et  turbat ;  unde  mani- 
festum  est  earn  esse  similis  naturae  cum  opiatis. 

26.  Celebratur  in  universo  oriente  radix  quaedam 
vocata  Betel,  quam  Indi  et  reliqui  in  ore  habere  et  man- 
dere  consueverunt ;  atque  ex  ea  mansione  mire  recre- 
ant ur,  et  ad  labores  tolerandos,  et  ad  languores  discu- 
tiendos,  et  ad  coitum  fortificandum ;  videtur  autem  esse 
ex  narcoticis,  quia  magnopere  denigrat  dentes. 

27.  Incoepit  nostro  saeculo  in  immensum  crescere  usus 
Tobacco  ;  atque  afficit  homines  occulta  quadam  clelecta- 
tione,  ut  qui  ill i  semel  assueti  sint,  difficile  postea  ab- 
stineant ;  et  facit  proculdubio  ad  corpus  allevandum,  et 
tollendas  lassitndines  ;  atque  vulgo  virtus  ejus  refertur 
eo,  quod  aperiat  meatus  et  eliciat  Imm^ores  :  attamen 
rectius  referri  potest  ad  condensationem  spirituum,  cum 
sit  Hyoscyami  quocldam  genus,  et  caput  manifesto  tur- 
bet,  quemadmodum  opiata. 

28.  Sunt  aliquando  humores  generati  in  corpore,  qui 
et  ipsi  sunt  tanquam  opiati  ;  ut  fit  in  aliquibus  melan- 
choliis,  quibus  si  quis  corripiatur,  admodum  fit  longae- 
vus. 

1  In  the  Sylva  Bacon  speaks  more  correctly.     He  there  calls  coffee  a 
berry. 


HISTORIA  VITJE  ET   MORTIS.  415 

29.  Opiata  (quae  etiam  narcotica  vocantur  et  stupe- 
factiva)  simplicia,  sunt  opium  ipsum,  quod  est  succus 
papaveris ;  papaver  utrunque,  et  in  herba  et  in  semine ; 
hyoscyamus  ;  mandragora  ;  cicuta  ;  tobacco  ;  solanum. 

30.  Opiata  composita,  sunt  theriaca,  mithridatium, 
triferae,  ladanum  Paracelsi,  diacodium,  diascordium, 
philonium,  pilulae  de  cynoglossa.1 

31.  Ex  his  quae  dicta  sunt,  possent  deduci  quaedam 
Designationes,  sive  consilia,  ad  prolongationem  vitae, 
secundum  banc  Intentionem,  scilicet  Condensations 
Spirituum  per  Opiata. 

32.  Sit  itaque  quotannis,  a  juventute  adulta,  diaeta 
quaedam  opiata.  Usurpetur  sub  fine  Maii  ;  quia  spiri- 
tus  aestate  maxime  solvuntur  et  attenuantur,  et  minor 
instat  metus  ab  humoribus  frigidis  :  sit  vero  opiatum 
aliquod  magistrale,  debilius  quam  ea  quae  in  usu  sunt, 
et  quoad  minorem  quantitatem  opii,  et  quoad  parciorem 
mixturam  impense  calidorum  :  sumatur  mane  inter  som- 
nos  :  victus  sit  simplicior  et  parcior,  absque  vino,  aut 
aromatibus,  aut  vaporosis  :  sumatur  autem  medicina 
alternis  tantum  diebus,  et  continuetur  diaeta  ad  quat- 
uordecim  dies.  Haec  Designatio  judicio  nostro  Inten- 
tioni  baud  perperam  satisfacit. 

33.  Possit  etiam  esse  acceptio  opiatorum,  non  tantum 
per  os,  sed  etiam  per  fumos:  sed  talis  esse  debet,  ut  non 
moveat  nimis  facultatem  expulsivam,  aut  eliciat  bumo- 
res  ;  sed  tantum  brevi  mora  operetur  super  spiritus  in- 
tra cerebrum  ;  itaque  suffumigatio  matutina,  per  os  et 
nares  excepta,  cum  tobacco,  admisto  ligno  aloes  et  foliis 
siccis  roris  marini  et  parum  myrrhae,  utilis  foret. 

34.  In  opiatis  magnis,  qualia  sunt  theriaca,  mithri- 
datium, et  caetera,  (praesertim  in  juventute)  non  ma- 

1  Most  of  these  are  mentioned  by  Wecker. 


416  HISTORIA  VIT\E  ET  MORTIS. 

lum  foret  potius  aquas  ipsorum  stillatitias  sumere,  quam 
corpora  ipsorum  ;  etenim  vapor  in  distillando  surgit, 
calor  medicamenti  fere  subsidet :  aquae  autem  stillatitiae 
plerunque  in  virtutibus  quae  per  vapores  fiunt,  bonaa ; 
in  caeteris,  enerves. 

35.  Sunt  medicamenta,  qua?  gradum  habent  quen- 
dam  debilem  et  occultum,  et  propterea  tutum,  ad  vir- 
tutem  opiatam.  Ea  immittunt  vaporem  lentura  et 
copiosum,  sed  non  malignum,  quemadmodum  opiata 
faciunt.  Itaque  spiritus  non  fugant,  sed  congregant 
tamen,  et  nonnihil  inspissant. 

36.  Medicamenta  in  ordine  ad  opiata  sunt  ante  om- 
nia crocus,  atque  ejus  flores  ;  deinde  folium  Indum  ; 
ambra-grisia  ;  coriandri  semen  praeparatum  ;  amomum 
et  pseudamomum  ;  lignum  Rhodium  ;  aqua  florum 
arantiorum,  et  multo  magis  infusio  florum  eorundem 
recentium  in  oleo  amygdalino  ;  nux  muscata  forami- 
nata  et  in  aqua  rosacea  macerata. 

37.  Ut  opiata  parce  admodum  et  certis  temporibus 
(ut  dictum  est),  ita  haec  secundaria  familiariter,  et  in 
victu  quotidiano,  sumi  possunt ;  et  multum  conferent 
ad  prolongationem  vitae.  Certe  pharmacopoeus  quidam 
Calecutiae,  ex  usu  ambrae,  ad  centum  sexaginta  annos 
vixisse  perhibetur  ;  atque  nobiles  in  Barbaria,  ex  ejus- 
dem  usu,  longaevi  reperiuntur,  cum  plebs  brevioris  sit 
aevi ;  et  apud  majores  nostros,  qui  nobis  fuerunt  vivaci- 
ores,  crocus  magno  in  usu  fuit,  in  placentis,  jusculis, 
&c.  Atque  de  primo  modo  condensations  spirituum, 
per  opiata  et  subordinata,  base  inquisita  sint. 

38.  Jam  vero  de  secundo  modo  condensations  spir- 
ituum, per  frigus,  inquiremus  ;  proprium  enim  opus 
frigoris  est  densatio ;  atque  perficitur  absque  maligni- 


HISTORIA  VlTiE  ET  MORTIS.  417 

tate  aliqua,  aut  qualitate  inimica  :  ideoque  tutior  est 
operatio,  quam  per  opiata  ;  licet  paulo  minus  potens,  si 
per  vices  tantum,  quemadmodum  opiata,  usurparetur. 
At  rursus,  quia  familiariter  et  in  victu  quotidiano  mod- 
erate adhiberi  potest,  etiam  longe  potentior  ad  prolonga- 
tionem  vitae  est  quam  per  opiata. 

39.  Refrigeratio  spirituum  fit  tribus  modis  ;  aut  per 
respirationem ;  aut  per  vapores  ;  aut  per  alimenta. 
Prima  optima  est,  sed  fere  extra  nostram  potestatem  ; 
secunda  etiam  potens,  et  tamen  praesto  est ;  tertia  debi- 
lis  et  per  circuitus. 

40.  Aer  limpidus  et  purus,  et  nihil  habens  fuliginis, 
antequam  recipiatur  in  pulmones,  et  minus  obnoxius 
radiis  solis,  spiritus  optime  densat.  Talis  invenitur  aut 
in  jugis  montium  siccis,  aut  in  campestribus  perflatili- 
bus  et  tamen  umbrosis. 

41.  Quoad  refrigerationem  et  densationem  spirituum 
per  vapores,  radicem  liujus  opera tionis  ponimus  in  ni- 
tro,  veluti  creatura  ad  hoc  propria  et  electa  ;  his  usi  et 
persuasi  indiciis. 

42.  Nitrum  est  tanquam  aroma  frigidum  ;  idque  in- 
dicat  sensus  ipse.  Mordet  enim  et  tentat  linguam  et 
palatum  frigore,  ut  aromata  calore  ;  atque  inter  ea  quae 
novimus,  unicum  est  et  solum  quod  hoc  praestet. 

43.  Frigida  fere  omnia  (quae  sunt  proprie  frigida,  non 
per  accidens,  ut  opium)  habent  spiritum  exilem  et  pau- 
cum  ;  contra  spirituosa  sunt  omnia  fere  calida.  Solum 
invenitur  nitrum  in  natura  vegetabili,  quod  spiritu  abun- 
det  et  tamen  sit  frigidum.  Nam  caphura,  quae  est  spir- 
ituosa et  tamen  edit  actiones  frigidi,  refrigerat  per  acci- 
dens tantum  ;  nempe  tenuitate  sua,  absque  acrimonia, 
juvando  perspirationem  in  innammationibus. 

44.  In  congelatione  et  conglaciatione  liquorum,  quae 
vol.  in.  27 


418  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

nuper  coepit  esse  in  usu,  per  nivem  et  glaciem  ad  exte- 
riora  vasis  appositas,  immiscetur  nitrum  ; 2  atque  pro- 
culdubio  excitat  et  roborat  congelationem  :  verum  est, 
etiam  nsurpari  ad  hoc  saleni  nigrum  communem,  qui 
potius  activitatem  indit  frigori  nivali,  quain  per  se  in- 
frigidat ;  sed,  ut  accepi,  in  regionibus  calidioribus,  ubi 
nix  non  eadit,  fit  conjdaciatio  a  nitro  solo  :  sed  hoc 
milii  compertum  non  est. 

45.  Pulvis  pyrius,  qui  praecipue  constat  ex  nitro,  per- 
hibetur  epotus  conducere  ad  fortitudinem,  et  usurpari  a 
nautis  saspenumero  et  militibus  ante  praelia,  quemadmo- 
duin  a  Turcis  opium. 

46.  Datur  fbeliciter  nitrum  in  causonibus  et  febri- 
bus  pestilential ibus,  ad  leniendos  et  framandos  ardores 
ear  urn  perniciosos. 

47.  Manifestissimum  est  nitrum  in  pulvere  pyrio 
magno])erc  exhorrere  flammam  ;  unde  fit  admirabilis 
ilia  ventositas  ex  exufflatio. 

48.  Nitrum  deprehenditur  esse  veluti  spiritus  terras: 
etenim  certissimum  est,  quamcunque  terrain,  licet  puram 
neque  nitrosis  admixtam,  ita  accumulatam  et  tectam  ut 
immunis  sit  a  radiis  solis,  neque  emittat  aliquod  vege- 
tabile,  colligere  etiam  satis  copiose  nitrum  ;  unde  liquet 
spiritum  nitri,  non  tantum  spiritui  animalium,  verum 
etiam  spiritui  vegetabilium  esse  inferiorem. 

49.  Animalia  qua24  potant  ex  aqua  nitrosa  manifesto 
pinguescunt ;   quod  signum  est  frigidi  in  nitro. 

50.  Impinguatio  soli  maxime  fit  a  nitrosis  ;  omnis 
enim  stercoratio  est  nitrosa :  atque  hoc  signum  est 
spiritus  in  nitro. 

51.  Ex  his  patet  spiritus  humanos  per  spiritum  nitri 

1  For  some  account  of  the  early  use  of  frigorific  mixtures,  see  Beckmaun, 
Hist,  of  Invent,  iii.  346.  (English  translation,  1817). 


HISTORIA   YITJE  ET  MORTIS.  419 

posse  infrigidari  et  densari,  et  fieri  magis  crudos  et 
minus  acres  :  quemadmodum  igitur  vina  fortia  et  aro- 
mata  et  similia  spiritus  incendunt,  et  vitam  abbreviant; 
ita  et  nitrum  e  con  verso  illos  componit  et  comprimit, 
et  f'acit  ad   ]  on  o;ae  vita  tern. 

52.  Usus  autem  nitri  potest  esse  in  cibo  inter  salem, 
ad  decimam  partem  salis ;  in  jusculis  matutinis,  ad 
grana  a  tribus  ad  decern  ;  etiam  in  potu  ;  sed  quali- 
tercunque  usurpatum  cum  modo,  ad  longaevitatem 
summe   prodest. 

53.  Quemadmodum  opium  praecipuas  partes  tenet 
in  condensatione  spirituum  per  fugam,  atque  liabet 
simul  sua  subordinata,  minus  potentia,  sed  magis  tuta, 
quae  et  majori  quantitate  et  frequentiori  usu  sumi  pos- 
sunt,  de  quibus  superius  diximus :  ita  similiter  et  ni- 
trum, quod  condensat  spiritus  per  frigus  et  quandam 
(ut  moderni  loquuntur)  frescuram,  habet  quoque  et 
ipsum  sua  subordinata. 

54.  Subordinata  ad  nitrum  sunt  omnia  quae  exbibent 
odorem  nonniliil  terreum  ;  qualis  est  odor  terrae  purae 
et  bonae,  recenter  effossae  et  versatae.  In  bis  praecipua 
sunt  borago,  buglossa,  bippo-buglossa,  pimpinella,  fra- 
garia,  et  fraga  ipsa,  frambesia,  fructus  cucumeris  cru- 
dus,  poma  cruda  fragrantia,  folia  et  gemmae  vitis, 
etiam  viola. 

53.  Proxima  sunt  ea  quae  babent  quendam  virorem 
odoris,  sed  paulo  magis  vergentem  ad  calidum,  neque 
omnino  expertem  virtutis  illius  refrigerii :  qualia  sunt 
melissa,  citrum  viride,  arantium  viride,  aqua  rosacea 
stillatitia,  pyra  assa  fragrantia,  etiam  rosa  pallida,  rubea, 
et  muscatella. 

36.  Illud  notandum  est,  subordinata  ad  nitrum  ple- 
runque    plus    ad    intentionem    conferre    cruda,    quam 


420  HISTORIA  VITJE  ET  MORTIS. 

ignem  passa ;  quia  spiritus  ille  refrigerii  ab  igne  dissipa- 
tur  ;  itaque  bene  sumuntur  infusa  in  potu,  aut  crada. 

57.  Quemadmodum  condensatio  spiritus  per  sub- 
ordinata  ad  opium  fit  aliquatenus  per  odores  ;  simili- 
ter et  ilia,  quae  fit  per  subordinata  ad  nitrum ;  itaque 
odor  terrae  recentis  et  purae  spiritus  optime  compescit, 
sive  aratrum  sequendo,  sive  fodiendo,  sive  herbas  in- 
utiles  evellendo ;  etiam  folia,  in  sylvis  et  sepibus  ver- 
gente  autumno  decidentia,  bonum  refrigerium  praestant 
spiritibus  ;  et  maxime  omnium,  fragaria  moriens.  Etiam 
odor  violae,  aut  florum  parietariae,  aut  fabarum,  aut 
rubi  sua  vis,  et  madreselve,1  exceptus  dum  crescunt, 
similis  est  naturae. 

58.  Quin  et  novimus  virum  nobilem  longaevum,  qui 
statim  a  somno  glebam  terrae  recentis  sub  nares  apponi 
quotidie  fecit,  ut  ejus  odorem  exciperet. 

59.  Dubium  non  est,  quin  refrigeratio  et  attempera- 
tio  sanguinis  per  frigida,  qualia  sunt  endivia,  cichorea, 
hepatica,  portulaca,  &c.  per  consequens  infrigidet  quo- 
que  spiritus ;  sed  hoc  fit  per  circuitum ;  at  vapores 
operantur  immediate. 

Atque  de  condensatione  spirituum  per  frigus  jam  in- 
quisitum  est.  •  Tertiam  diximus  esse  condensationem 
per  id  quod  vocamus  demulcere  spiritus;  quartam,  per 
sedationem  alacritatis  et  motus  nimii  ipsorum. 

60.  Demulcent  spiritus  quaecunque  illis  sunt  grata 
atque  arnica ;  neque  tamen  provocant  eos  nimium  ad 
exterius  ;  sed  contra  faciunt  ut  spiritus,  quasi  seipsis 
contenti,  se  fruantur,  et  recipiant  se  in  centrum  suum. 

61.  De  his,  si  repetas  ea  quae  superius  posita  sunt 
tanquam  subordinata  et  ad  opium  et  ad  nitrum,  nihil 
est  opus  alia  inquisitione. 

1  Clary,  a  kind  of  Salvia. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  421 

62.  Quod  vero  ad  sedationem  impetus  spirituum  at- 
tinet,  de  ea  mox  dicemus,  cum  de  motu  ipsorum  inqui- 
remus :  nunc  igitur  postquam  de  densatione  spirituum 
dixerimus,  (quae  pertinet  ad  substantiam  ipsorum), 
veniendum  ad  modum  caloris  in  ipsis. 

63.  Calor  spirituum,  ut  diximus,  ejus  generis  esse 
debet,  ut  sit  robustus,  non  acris  ;  et  amet  obstinata 
subruere,  potius  quam  attenuata  asportare. 

64.  Cavendum  ab  aromatibus,  vino,  et  potu  forti ; 
ut  usus  ipsorum  sit  valde  temperatus  et  abstinentia 
interpolates :  etiam  a  satureia,  origano,  pulegio,  et 
omnibus  quae  ad  palatum  acris  sunt  et  incensiva.  Ilia 
enim  praestant  spiritibus  calorem  non  fabrilem,  sed  prae- 
datorium. 

65.  Robustum  praebent  calorem  praecipue  enula,1 
allium,  carduus  benedictus,  nasturtium  adolescens, 
chamaedrys,  angelica,  zedoaria,  verbena,  Valeriana, 
myrrha,  costum,  sambuci  flores,  myrrhis.  Horum  usus 
cum  delectu  et  judicio,  alias  in  condimentis,  alias  in 
medicamentis,  huic  operationi  satisfaciet. 

6Q.  Bene  etiam  cedit,  quod  opiata  magna  huic  quoque 
operationi  egregie  serviunt ;  eo  videlicet,  quod  exhibent 
calorem  talem  per  compositionem,  qualis  in  simplici- 
bus  optatur,  sed  vix  habetur :  etenim  recipiendo  calida 
ilia  intensissima  (qualia  sunt  euphorbium,  pyrethrum, 
stacbys-agra,  dracontium,  anacardi,2  castoreum,  aris- 
tolochium,  opopanax,  ammoniacum,  galbanum,  et  simi- 
lia ;  quae  intus  per  se  sumi  non  possunt)  ad  retunden- 
dam  vim  narcoticam  opii,  constituunt  demum  talem 
complexionem  medicamenti,  qualem  jam  requirimus ; 
quod  op  time  perspicitur  in  hoc,  quod  theriaca  et  mith- 
ridatium,  et  reliqua,  non  sunt  acria  nee  mordent  lin- 

1  Elecampane.  2  Anacardium  is  the  Malacca  bean. 


422  HISTORIA  YITM  ET   MORTIS. 

guam ;  sed  tantum  sunt  paululum  amara,  et  odoris 
potentis,  et  produnt  demum  caliditatem  suarn  in  stom- 
acho  et  operationibus  sequentibus. 

67.  Etiam  ad  calorem  robustum  spirituum  facit 
venus  sa3pe  excitata,  raro  peracta ;  atque  nonnulli  ex 
affeetibus,  de  quibus  postea  dicetur.  Atque  de  calore 
spirituum,  analogo  ad  prulongationem  vitae,  jam  in- 
quisitum  est. 

68.  De  copia  spirituum,  ut  non  sint  exuberantes  et 
ebullientes,  sed  potius  parci  et  intra  modum,  (cum 
flamma  parva  non  tantum  praedetur,  quantum  magna) 
brevis  inquisitio  est. 

69.  Videtur  ab  experientia  comprobari,  quod  diaeta 
tenuis  et  fere  Pythagorica,  vel  ex  regulis  severioribus 
vitae  Monasticae,  vel  ex  institutis  eremitarum,  quae 
necessitatem  et  inopiam  habebant  pro  regula,  vitam 
reddat  lono-aevam. 

70.  Hue  pertinent  potus  aquae,  stratum  durum,  aer 
frigidus,  victus  tenuis  (scilicet  ex  oleribus,  fructibus, 
atque  carnibus  et  piscibus  conditis  et  salitis,  potius 
quam  recentibus  et  calidis),  indusium  cilicii,  crebra 
jejunia,  crebrae  vigiliae,  rarae  voluptates  sensual es,  et 
hujusmodi :  omnia  enim  ista  minuunt  spiritus,  eosque 
redigunt  ad  quantitatem  earn,  quae  tantummodo  vitae 
muniis  sufficiat ;   unde  minor  fit  depraedatio. 

71.  Quod  si  diaeta  fuerit  hujusmodi  rigoribus  et  mor- 
tificationibus  paulo  benignior,  sed  tamen  semper  aequa- 
lis,  et  sibi  constans,  eandem  opem  praestat ;  etenim 
etiam  in  flammis  videmus,  flammam  nonnihil  majorem 
(modo  fuerit  constans  et  tranquilla)  minus  absumere 
ex  fomite  suo,  quam  flamma  minor  agitata,  et  per  vices 
intensior  et  remissior :  id  quod  plane  demonstravit  reg- 
imen et  diaeta  Cornari  Veneti,  qui  bibit  et  edit  tot  an- 


historia  vitj:  ET  MORTrS.  423 

nos  ad  jnstum  pondus ;  unde  centesimuin  annum  viri- 
bus  et  sensibus  validus  superavit. 

72.  Etiam  videndum  est,  ne  corpus  quod  plenius 
nutritur,  neque  per  hujusmodi  (quales  diximus)  dioetas 
emaciatur,  veneris  usum  tempestivum  omittat  ;  ne  spir- 
itus  nirnis  turgeant,  et  corpus  emolliant  et  destruant. 
Itaque  de  copia  spiritus  moderata,  et  quasi  frugal i, 
jam  inquisitum  est. 

73.  Sequitur  inquisitio  de  frsenatione  motus  spiritus  ; 
motus  enim  manifesto  eum  attenuat  et  incendit.  Ilia 
frasnatio  fit  tribus  modis  :  per  somnum  ;  per  evitatio- 
nem  laboris  vehementis  aut  exercitii  nimii,  denique 
omnis  lassitudinis ;  et  per  cohibitionem  affectuum  mo- 
lestorum.     Ac  primo  de  somno. 

74.  Fabula  habet  Epimenidem  in  antro  plures  annos 
dormivisse,  neque  alimento  eguisse,  cum  spiritus  inter 
dormiendum  minus  depascat, 

75.  Experientia  docet  animalia  quaadam  (qualia  sunt 
sorices  et  vespertiliones)  in  quibusdam  locis  occlusis 
per  integram  hiemem  dormire  ;  adeo  somnus  deprae- 
dationem  vitalemcompescit ;  quod  etiam  facere  putan- 
tur  apes  et  fuci,  licet  quandoque  a  melle  destituti : 
itidem  papiliones  et  muscae. 

76.  Somnus  post  prandium,  ascendentibus  in  caput 
vaporibus  non  ingratis  (utpote  primis  roribus  cibo- 
rum),  spiritibus  prodest,  sed  ad  alia  omnia,  quae  ad 
sanitatem  pertinent,  gravis  est  et  noxius  ;  attamen  in 
extrema  senectute  eadem  est  ratio  cibi  et  somni ;  quia 
frequens  esse  debet  et  refectio  et  dormitio,  sed  brevis 
et  pusilla :  quinetiam  ad  ultimam  metam  senectutis 
mera  quies  et  perpetuus  quasi  decubitus  prodest,  prae- 
sertim  temporibus  liiemalibus. 


424  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

77.  Verum  ut  '  somnus  moderatus  ad  prolongatio- 
nem  vitas  facit,  ita  multo  magis,  si  sit  placidus  et  non 
turbidus. 

78.  Somnum  placidum  conciliant,  viola,  lactuca 
(prsesertim  cocta),  syrupus  e  rosis  siccis,  crocus,  me- 
lissa,  poma  in  introitu  lecti,  ofFa  panis  ex  vino  mal- 
vatico,1  pnesertim  infusa  prius  rosa  muscatella :  itaque 
utile  foret  conficere  aliquam  pilulam  vel  ali quern  haus- 
tum  parvum  ex  hujusmodi  rebus,  eoque  uti  familiariter. 
Etiam  ea  quae  os  ventriculi  bene  claudunt,  ut  semen 
coriandri  praeparatum,  cotonea,  et  pyra  fragrantia  as- 
sata,  somnum  inducunt  placidum  ;  ante  omnia,  juvenili 
aetate,  et  maxim e  iis  qui  habent  ventriculum  satis  for- 
tem,  prodest  haustus  bonus  aquae  purse,  crudae,  in 
introitu  lecti. 

Mandatum.  De  ectasi  voluntaria,  sive  procurata, 
atque  de  cogitationibus  defixis  et  profundis  (modo 
sint  absque  molestia)  nihil  habeo  comperti ;  faciunt 
proculdubio  ad  Intentionem,  et  densant  spiritus, 
etiam  potentius  quam  somnus ;  cum  sensus  aaque 
aut  magis  sopiant  et  suspendant.  De  illis  inquira- 
tur  ulterius.     Atque  de  somno  hactenus. 

79.  Quatenus  ad  motum  et  exercitia  ;  lassitudo 
nocet,  atque  motus  et  exercitatio  quae  est  nimis  cele- 
ris  et  velox,  quales  sunt  cursus,  pila,  gladiatoria,  et 
similia  ;  et  rursus  cum  impetus  extenditur  ad  ultimas 
vires  et  nixus,  quales  sunt  saltus,  lucta,  et  similia. 
Certum  enim  est,  spiritus  in  angustiis  positos,  vel  per 
pernicitatem  motus  vel  per  ultimos  nixus,  fieri  postea 
magis  acres  et  praedatorios.  Ex  altera  parte,  exercitia 
quae  satis  fortem  cient  motum,  sed  non  nimis  celerem 

1  Malmsey. 


HISTORIA  VITJE  ET  MORTIS.  425 

aut  ad  ultimas  vires,  (quales  sunt  saltatio,  sagittatio, 
equitatio,  lusus  globorum,  et  similia)  nihil  officiunt, 
sed  prosunt  potius. 

Veniendum  jam  ad  affectus  et  passiones  animi,  et 
videndum  qui  ex  ipsis  ad  longsevitatem  sint  noxii, 
qui  utiles. 

80.  Gaudia  magna  attenuant  et  diffundunt  spiritus, 
et  vitam  abbreviant :  laetitia  familiaris  roborat  spiritus, 
evocando  eos,  nee  tamen  exsolvendo. 

81.  Impressiones  gaudiorum  sensuales,  malae ;  ru- 
minationes  gaudiorum  in  memoria,  aut  prehensiones 
eorum  ex  spe  vel  phantasia,  bonse. 

82.  Magis  confortat  spiritus  gaudium  pressum  et 
parce  communicatum,  quam  gaudium  effusum  et  pub- 
licatum. 

83.  Moeror  et  tristitia,  si  metu  vacet  et  non  nimium 
angat,  vitam  potius  prolongat :  spiritus  enim  contrahit, 
et  est  condensationis  genus. 

84.  Metus  graviores  vitam  abbreviant :  licet  enim  et 
moeror  et  metus  spiritum  uterque  angustiet,  tamen  in 
moerore  est  simplex  contractio,  at  in  metu,  propter 
curas  de  remedio  et  spes  intermistas,  fit  aestus  et  vex- 
atio  spirituum. 

85.  Ira  compressa  est  etiam  vexationis  genus  ;  et 
spiritum  corporis  succos  carpere  facit ;  at  sibi  permissa 
et  foras  prodiens  juvat ;  tanquam  medicamenta  ilia, 
quae  robustum  inducunt  calorem. 

86.  Invidia  pessima  est,  et  carpit  spiritus,  atque  illi 
rursus  corpus ;  eo  magis,  quod  fere  perpetua  est,  nee 
agit  (ut  dicitur)  festos  dies, 

87.  Misericordia  ex  malo  alieno,  quod  in  nos  ipsos 
cadere  non  posse  videtur,  bona  ;  qua?  vero  similitudine 


426  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

quadam  potest  reflecti  in  miserantem,   mala,  quia  ex- 
citat  metum. 

88.  Pudor  levis  minime  officit,  cum  spiritus  paulu- 
lum  contrahat  et  subinde  effundat ;  adeo  ut  verecundi 
diu  (ut  plurimum)  vivant :  at  pudor  ex  ignominia 
magna  et  diu  affligens,  spiritus  contrabit,  usque  ad 
sufFocationem,  et  est  perniciosus. 

89.  Amor,  si  non  fuerit  infoelix  et  nimis  saucians, 
ex  genere  gaudii  est  ;  et  easdem  subit  leges  quas  de 
gaudio  posuimus. 

90.  Spes  omnium  affectuum  utilissima  est,  et  ad  pro- 
longationem  vitae  plurimum  facit ;  si  non  nimium  saspe 
intercidat,  sed  pbantasiam  boni  intuitu  pascat :  itaque 
qui  finem  aliquem,  tanquam  metam  vita?,  figunt  et  pro- 
ponunt,  et  perpetuo  et  sensiin  in  voto  suo  proficiunt, 
vivaces  ut  plurimum  sunt ;  adeo  ut,  cum  ad  culmen 
spei  suae  venerint,  nee  babeant  quod  amplius  sperent, 
fere  animis  concidant,  nee  diu  superstites  sint ;  ut  spes 
videatur  tanquam  gaudium  foliatum,  quod  in  immen- 
sum  extenditur,  sicut  aurum. 

91.  Admiratio,  et  levis  contemplatio,  ad  vitam 
prolongandam  maxime  faciunt ;  detinent  enim  spiritus 
in  rebus  quae  placent,  nee  eos  turbare  aut  inquiete  et 
morose  agere  sinunt ;  unde  omnes  contemplatores  re- 
rum  naturalium,  qui  tot  et  tanta  babebant  qua3  mira- 
rentur  (ut  Dernocritus,  Plato,  Parmenides,  Apollonius), 
longaevi  fuerunt :  etiam  rbetores,  qui  res  degustabant 
tan  turn  et  potius  orationis  lumen  quam  rerum  obscuri- 
tatem  sectabantur,  fuerunt  itidem  longaevi ;  ut  Gorgias, 
Protagoras,  Isocrates,  Seneca :  atque  certe  quemadmo- 
dum  senes  plerunque  garruli  et  loquaces  sunt,  ita  et 
loquaces  saepissime  senescunt :  indicat  enim  levem  con- 
templationem,  et  qua?  spiritum  non  magnopere  stringat 


HISTORIA   YITJE   ET  MORTIS.  427 

aut  vexet :  at  inquisitio  subtilis  et  acuta  et  acris  vitam 
abbreviat ;  spiritum  enim  lassat  et  carpit. 

Atque  cle  motu  spirituum  per  animi  afFeetus  haec  in- 
quisita  sint ;  subjungemus  autem  quasdam  alias  observa- 
tiones  generates  circa  spiritus,  praeter  superiores,  qua? 
non  cadunt  in  distributionem  praecedentem. 

92.  Praecipuae  curae  esse  debet,  ut  spiritus  non  exol- 
vantur  saepius  ;  solutionem  enim  praecedit  extenuatio, 
neque  spiritus  semel  extenuatus  ita  facile  se  recipit  et 
densatur  :  exolutio  autem  fit  per  nimios  labores  ;  nimis 
vehementes  afFeetus  animi  ;  nimios  sudores ;  nimias 
evacuationes  ;  balnea  tepida  ;  et  intemperatum  aut  in- 
tempestivum  usum  veneris  ;  etiam  nimias  curas  et  so- 
licitudines,  et  expectationes  anxias  ;  denique  per  mor- 
bos  malign os  ;  et  dolores  et  cruciatus  corporis  graves  : 
quae  omnia  quantum  fieri  potest  (ut  etiam  medici  vul- 
gares  monent)  evitanda  sunt. 

93.  Spiritus  et  consuetis  delectantur  et  novis.  Mi- 
rum  autem  in  modum  facit  ad  conservanduin  vigorem 
spirituum,  ut  nee  consuetis  utamur  ad  satietatem,  nee 
novis  ante  appetitum  vividum  et  strenuum.  Itaque 
et  consuetudines  abrumpendae  sunt  judicio  quodam  et 
cura,  antequam  perveniant  ad  fastidium  ;  et  appetitus 
ad  nova  ad  tempus  cohibendus,  donee  fiat  fortior  et 
alacrior.  Atque  insuper  vita,  quoad  fieri  potest,  ita 
instituenda,  ut  multas  et  varias  babeat  redintegrationes, 
neque  perpetuo  in  iisdem  versando  spiritus  torpeant : 
licet  enim  non  male  dictum  sit  a  Seneca,  Stultus  sem- 
per incijjit  viverc}  tamen  ilia  stultitia,  ut  et  alias  quam- 
plurimae,  longaevitati  prodest. 

1  ';  Inter  caetera  mala  hoc  quoque  habet  stultitia,  semper  incipit  vivere." 
—  Sen.  Ep.  13. 


428  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

94.  Circa  spiritus  observandum  est  (etsi  contrarium 
fieri  consueverit),  ut  quanclo  percipiant  homines  spiri- 
tus suos  esse  in  statu  bono  et  placido  et  sano  (id  quod 
ex  tranquillitate  animi  et  laetitia  datur  perspici),  eos 
foveant,  nee  mutent ;  sin  in  statu  inquieto  et  maligno 
(id  quod  ex  tristitia,  pigritia,  atque  alia  indispositione 
animi  apparebit),  eos  subinde  obruant  et  alterent. 
Continentur  autem  spiritus  in  eodem  statu  per  cohi- 
bitionem  afFectuum,  temperamentum  diaetae,  abstinen- 
tiam  a  venere,  moderationem  a  labore,  otium  medi- 
ocre :  alterant  autem  et  obruunt  spiritus  contraria 
istis  ;  scilicet,  affectus  vehementes,  epulae  profusae, 
venus  immoderata,  labores  ardui,  studia  intensa,  et 
negotia.  Atqui  consueverunt  homines,  cum  laeti  sunt 
et  sibi  maxime  placent,  turn  epulas,  venerem,  labo- 
res, contentiones,  negotia,  maxime  sequi  et  affectare. 
Quod  si  quis  longitudini  vitae  consulere  velit,  contrario 
modo  (quod  mirum  dictu)  se  gerere  debet ;  spiritus 
enim  bonos  fovere  et  continuare,  male  dispositos  ex- 
haurire  et  mutare,  oportet. 

95.  Non  inepte  ait  Ficinus,  senes  debere  ad  confor- 
tationem  spirituum  suorum,  acta  pueritiae  suae  et  ado- 
lescentiae  saepe  recordari  et  ruminare.1  Certa  -  recrea- 
tio  est  senibus  singulis,  tanquam  peculiaris,  recordatio 
talis.  Itaque  dulce  est  hominibus  societatem  habere 
eorum,  qui  olim  una  educati  fuerant,  et  loca  ipsa 
educationis  suae  invisere.  Vespasianus  autem  huic 
rei  tantum  tribuebat,  ut  cum  esset  imperator  nullo 
modo  animum  inducere  potuisset,  ut  aedes  paternas, 
licet  humiles,   mutaret ;    ne   aliquid  deperiret    consue- 

1  "  Ludos  quosdam  et  mores,  quoad  decet,  olim  anteactse  pueritiae  revo- 
cent." — Ficinus,  De  Vit.  Prod.  8.  But  the  context  shows  that  Ficinus 
recommends  the  resumption  of  the  amusements  and  habits  of  boyhood, 
and  not  merely  the  habitual  recollection  of  them. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  429 

tudini  oculorum  et  memoriae  pueritiae  suae ;  quinetiam 
in  scypho  quodam  a  viae  suae  ligneo,  cum  labro  argen- 
teo,  diebus  festis  potabat.1 

96.  Illud  ante  omnia  spiritibus  gratum  est ;  ut  fiat 
progressus  continue  in  benignius.  Itaque  eo  modo  est 
institaenda  juventus  et  aetas  virilis,  ut  senectuti  nova 
solatia  relinquantur ;  quorum  praeeipuum  sit  otium 
moderatum.  Itaque  sibi  ipsi  manus  inferunt  senes 
honorati,  qui  in  otium  non  secedunt :  cujus  rei  insigne 
reperitur  exemplum  in  Cassiodoro,  qui  tanta  apud 
reges  Italiae  Gothos  auctoritate  pollebat,  ut  instar 
animae  esset  erga  eorum  negotia  ;  postea  autem  fere 
octogenarius  in  monasterium  se  recepit,  ubi  non  ante 
centesimum  demum  annum  vitam  clausit.2  At  huic 
rei  duae  cautiones  adhibendae  sunt ;  una,  ut  non  ex- 
pectent  donee  corpus  omnino  confectum  sit  et  mor- 
bidum  ;  etenim  in  hujusmodi  corporibus  omnis  muta- 
tio,  licet  in  benignius,  mortem  accelerat ;  altera,  ut 
otio  plane  inerti  se  minime  dedant,  sed  habeant  aliquid 
quod  cogitationes  et  animum  ipsoruin  placide  detinere 
possit ;  in  quo  genere,  praecipua  oblectamenta  sunt 
literae,  deinde  studia  aedificandi  et  plantandi. 

97.  Postremo,  eadem  actio,  contentio,  labor,  libenter 
susceptus  et  cum  bona  voluntate,  spiritus  recreat ;  cum 
aversatione  autem  et  ingratiis,  spiritus  carpit  et  sternit  : 
itaque  ad  longaevitatem  confert,  si  quis  arte  talem  vitam 
instituat  quae  libera  sit  et  ad  arbitrium  suum  traducatur ; 
aut  tale  obsequium  animo  suo  conciliaverit,  ut  quicquid 
a  fortuna  imponatur  eum  potius  ducat  quam  trahat. 

1  Sueton.  in  Vesp.  2. 

2  Cassiodorus  renounced  the  world  in  the  reign  of  Vitiges,  that  is  about 
537,  and  died  after  562.  He  must  have  lived  nearly  a  hundred  years,  cer- 
tainly more  than  ninety-three.  See  the  preface  to  his  Orthography  in 
Baronius,  an.  562. 


430  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

98.  Neque  illud  omittendum  ad  regimen  affectuum  ; 
ut  praecipua  eura  adhibeatur  oris  ventriculi,  maxime 
ne  sit  relaxatum  nimis  ;  quia  plus  dominatur  ilia  pars 
super  affectus,  praesertim  quotidianos,  quam  aut  cor 
aut  cerebrum  ;  exceptis  tantummodo  iis  quae  fiunt  per 
potentes  vapores,  ut  in  ebrietate  et  melancholia. 

99.  De  operatione  super  spiritus,   ut  juveniles  ma- 
'  neant  et  revirescant,  haec  inquisita  sunt:   quod  eo  dili- 

gentius  praestithnus,  quod  de  his  operationibus,  potiori 
ex  parte,  magnum  est  apud  medicos  et  alios  auctores 
silentium:  maxime  autem,  quia  operatio  super  spiritus 
eorumque  recrudescentiam  ad  prolongationein  vita?  est 
via  maxime  proclivis  et  compendiaria :  propter  duplex 
scilicet  compendium;  alterum,  quod  spiritus  compendio 
operetur  super  corpus  ;  alterum,  quod  vapores  et  af- 
fectus compendio  operentur  super  spiritus  ;  adeo  ut 
haec  finem  petant  quasi  in  linea  recta ;  caetera  magis 
per  circuitum. 

II. 

OPERATIO    SUPER    EXCLUSION  EM    AERIS. 

Historia. 

1.  Exclusio  aeris  ambientis  ad  diuturnitatem  vitas 
dupliciter  innuit.  Primo,  quod  maxime  omnium,  post 
spiritum  innatum,  aer  extrinsecus  (utcunque  spiritum 
human  um  quasi  animet,  et  ad  sanitatem  plurimum 
conf'erat)  succos  corporis  depraedatur,  et  desiccationem 
corporis  accelerat ;  itaque  exclusio  aeris  ad  longitudi- 
nem  vitae  confert. 

2.  Alter  effectus  qui  sequitur  exclusionem  aeris, 
subtilior  multo  est  et  profundior ;  scilicet  quod  corpus 
occlusum  et  non  perspirans  spiritum  inclusum  detinet, 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  431 

et  in  duriora  corporis  vertit ;  unde  spiritus  ea  emollit 
et  intenerat. 

8.  Hujus  rei  explicata  est  ratio  in  desiccatione  in- 
animatorum  ;  atque  est  axioma  quasi  infallibile,  quod 
spiritus  emissus  corpora  desiccat,  detentus  colliquat  et 
intenerat:  atque  illud  insuper  simul  assumendum,  quod 
calor  omnis  proprie  attenuat  et  humectat,  et  per  ac- 
cidens  tan turn  contrahit  et  desiccat. 

4.  Vita  in  antris  et  speluncis,  ubi  aer  non  recipit 
radios  solis,  possit  facere  ad  longa>vitatem  ;  aer  enim 
per  se  ad  praedationem  corporis  non  multum  potest, 
nisi  calore  excitatus.  Certe  si  quis  memoriam  rerum 
recolat,  ex  pluribus  reliquiis  et  inonumentis  constare 
videtur,  fuisse  hominum  magnitudines  et  staturas  longe 
iis  quaa  postea  fuerunt  grandiores  ;  ut  in  Sicilia  et  aliis 
nonnullis  locis.  Istiusmodi  autem  homines  in  speluncis 
plerunque  aetatem  degebant :  atqui  diuturnitas  aetatis 
et  amplitudo  membrorum  habent  nonniliil  commune. 
Etiam  antrum  Epimenidis  inter  fabulas  ambulat.  Sus- 
picor  etiam  vitam  anaclioretarum  columnarium  simile 
quippiam  fuisse  vitae  in  antris  ;  quippe  ubi  radii  solis 
parum  penetrabant,  neque  aer  magnas  mutationes  aut 
inaequalitates  recipere  poterat.  Illud  certum,  utrun- 
que  Simeonem  Stylitam,  et  Danielem,  et  Sabam,  at- 
que alios  anachoretas  columnares,  admodum  longaavos 
fuisse.1  Etiam  anaelioretae  moderni,  intra  muros  aut 
columnas   septi  et  clausi,  longaevi  soepius  reperiuntur. 

5.  Proxima  vitae    in    antris    est  vita    in  montibus. 

1  Simeon  Stylites  the  elder  spent  more  than  eighty  years  on  the  tops  of 
columns,  and  lived  in  nil  more  than  a  hundred.  (See  Baron,  an.  460,  17.) 
The  younger  spent  more  than  sixty-eight  years  on  two  columns.  (See 
Evagrius,  Eccles.  Hist.  vi.  23.)  Daniel,  a  disciple  of  the  elder  Simeon, 
,;octo2:enarius  in  hric  vita  decessit."  (Baron,  an.  489,  5.)  Sabas,  abbot  or 
Matale  in  Cappadocia,  died  aged  ninety-two,  in  531.  (See  Baron.  Martyr. 
Roman.  Dec.  5.  and  Annal.  530  and  531.);  but  he  was  not  a  stylite. 


432  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

Quemadmodum  enim  in  antra  calores  solis  non  pene- 
trant ;  ita  in  fastigiis  montium,  reflexione  destituti, 
parum  possunt.  Accipiendum  autem  hoc  est  de  mon- 
tibus  ubi  aer  limpidus  est  et  purus  ;  scilicet  ubi  prop- 
ter ariditates  vallium  nebulas  et  vapores  non  ascendunt; 
quod  fit  in  montibus  qui  Barbariam  cingunt ;  ubi  etiam 
hodie  vivunt  saepenumero  ad  annos  centum  et  quin- 
quaginta,  ut  jam  antea  notatum  est. 

6.  Atque  hujusmodi  aer,  antrorum  aut  montium,  ex 
sua  natura  propria  parum  aut  nihil  deprasdatur  :  at  aer 
qualis  est  noster,  cum  sit  propter  calores  solis  praeda- 
torius,  quantum  fieri  potest  a  corpore  est  excludendus. 

7.  Aer  vero  prohibetur  et  excluditur  duobus  mo- 
dis :  primo,  si  claudantur  meatus ;  secundo,  si  opple- 
antur. 

8.  Ad  clausuram  meatuum  faciunt,  ipsius  aeris  fri- 
giditas  ;  nuditas  cutis,  ex  qua  ilia  induratur ;  lavatio 
in  frigida  ;  astringentia  cuti  applicata,  qualia  sunt  mas- 
tyx,  myrrha,  myrtus. 

9.  Multo  magis  huic  operationi  satisfiet  per  balnea, 
sed  raro  usurpata  (praasertim  temporibus  aestivis),  quae 
constent  ex  aquis  mineralibus  astringentibus,  qua?  tuto 
exhiberi  possunt ;  quales  sunt  chalybeatae  et  vitrio- 
latae  ;  hae  enim  cutem  potenter  contrahunt. 

10.  Quod  ad  oppletionem  attinet ;  pigmenta,  et  hu- 
jusmodi spissamenta  unctuosa,  atque  (quod  commodis- 
sime  in  usu  potest  esse)  oleum  et  pinguia,  non  minus 
corporis  substantiam  conservant,  quam  pigmenta  in 
oleo  et  vernix  ligna. 

11.  Britones  antiqui  corpus  glasto  pingebant,  et 
fuerunt  admodum  longaevi ;  quemadmodum  et  Picti, 
qui  inde  etiam  nomen  traxisse  a  nonnullis  putantur.1 

1  Legis  in  his  work  on  Runes  has  suggested  the  idea  that  not  only  the 


HISTORIA  VIT^E    ET  MORTIS.  438 

12.  Hodie  se  pingunt  Brasillenses  et  Virginienses, 
qui  sunt  (praesertim  illi  priores)  admodum  longaevi ; 
adeo  ut  quinque  abhinc  annis  Patres  Galli  nonnullos 
convenerint,  qui  sedificationem  Fernamburgi,  annis 
abhinc  centum  et  viginti,  ipsi  ad  tunc  virilis  aetatis, 
meminissent.1 

13.  Joannes  de  Temporibus,  qui  dicitur  ad  trecen- 
tesimum  annum  aBtatem  produxisse,  interrogate  quo- 
modo  se  conservasset,  respondisse  fertur,  Extra,  oleo ; 
intus,  melle? 

14.  Hiberni,  praesertim  sylvestres,  etiam  adhuc  sunt 
valde  vivaces  ;  certe  aiunt,  paucis  abhinc  annis  comi- 
tissam  Desmondiae  vixisse  ad  annum  centesimum  quad- 
ragesimum,  et  ter  per  vices  dentiisse.  Hibernis  autem 
mos  est  se  nudos  ante  fbcum  butyro  salso  et  veteri 
fricare  et  quasi  con  dire. 

Picts,  but  the  Britons  also  derived  their  name  from  this  practice.  He  con- 
nects, probably  fancifully,  the  root  brit  with  that  of  the  verb  to  write,  re- 
marking that,  as  we  see  in  Greek,  the  ideas  of  writing  and  painting  are 
cognate. 

1  This  statement,  although  doubtless  resting  on  the  authority  of  the 
Jesuit  Fathers,  appears  to  be  at  variance  with  chronology.  It  is  true  that 
Cabral  took  possession  of  Brazil  on  behalf  of  the  Crown  of  Portugal  as 
early  as  1500,  and  that  on  Easter  Sunday  in  that  year  he  erected  a  stone 
cross  where  Quarto  Seguro  now  stands.  But  neither  that  town  nor  any 
other  appears  to  have  been  founded  until  at  least  thirty  years  later,  after 
the  division  of  the  country  into  captaincies.  In  that  of  Pernambuco, 
Olinda  was  the  first  founded;  and  as  the  native  name  of  its  site  was  given 
to  the  captaincy  of  which  it  was  the  capital,  it  is  doubtless  to  it  that  Bacon 
here  refers.  That  its  foundation  should  have  been  remembered  by  several 
persons  among  those  whom  the  missionaries  met  with  ninety  years  after- 
wards is  quite  credible ;  but  the  story  as  it  stands  is  at  least  exceedingly 
improbable.  That  the  climate  of  Brazil  favours  longevity  was  long  be- 
lieved, and  may  perhaps  be  true.  The  notion  is  mentioned  in  Bacon's 
essays. 

2  This  answer  was  originally  given  to  Democritus  (see  the  Geoponica, 
xv.  7.  6.);  afterwards,  with  a  slight  modification,  to  Pollio  Romilius.  [See 
supra,  note  p.  389.  J  I  do  not  know  by  whom  it  is  ascribed  to  the  mythical 
Johannes  de  Temporibus. 

vol.  in.  28 


434  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

15.  Iidem  Hiberni  in  usu  habuerunt  lintea  et  in- 
dusia  croceata  ; a  quod  licet  ad  arcendam  putrefactio- 
nem  introductum  fiierat,  tamen  (utcunque)  ad  vitae 
longitudinem  utile  fuisse  existimamus :  nam  crocus,  ex 
omnibus  quae  novimus,  ad  cutem  et  confortationem 
carnis  est  res  optima ;  cum  et  notabiliter  astringat,  et 
babeat  insuper  oleositatem  et  calorem  subtilem  sine 
ulla  acrimonia.  Equidem  memini  quendam  Anglum, 
ut  vectigalia  supprimeret,  croci  saccum  cum  transfre- 
taret  circa  stomachum  portasse,  ut  lateret ;  eumque, 
cum  antea  ex  mari  gravissime  a3grotare  solitus  esset, 
optime  tunc  valuisse,  nee  nauseam  ullam   sensisse. 

16.  Hippocrates  jubet  vestes  ad  cutem  hieme  puras 
portare,  aestate  sordidas  et  oleo  imbutas  ; 2  hujus  ratio 
videtur,  quod  per  aestatem  spiritus  exbalant  maxime  ; 
itaque  pori  cutis  opplendi  sunt. 

17.  Ante  omnia  igifur  usum  olei,  vel  olivarum,  vel 
amygdalini  dulcis,  ad  cutem  ab  extra  ungendam,  ad 
longaevitatem  conducere  existimamus  ;  eaque  unctio 
debet  fieri  singulis  auroris  cum  exitur  e  lecto,  cum 
oleo  in  quo  admisceatur  parum  salis  nigri  et  croci. 
Unctio  autem  levis  debet  esse,  ex  lana  aut  spongia 
molliori,  neque  quae  stillet  super  corpus,  sed  cutem 
tantum  intingat  et  inficiat. 

18.  Certum  est  liquores  in  majori  quantitate,  etiam 
oleosos,  baurire  nonnihil  ex  corpore :  sed  contra,  parva 
quantitate,  imbibi  a  corpore :  itaque  levis  aspersio  faci- 

1  Spenser  mentions  these  habits  of  the  Irish  among  the  customs  which  he 
supposes  them  to  have  derived  from  Spain,  for  no  other  reason,  apparently, 
than  that  they  appear  to  him  to  be  suitable  to  a  warm  climate.  It  is 
worthy  of  remark  that  Campion,  writing  about  a  quarter  of  a  century  earlier, 
affirms  that  the  Irish  had  given  up  the  use  of  saffron,  and  were  learning 
to  wash  their  linen.  However  the  custom  was  retained  in  some  parts  of 
the  country  not  only  after  Campion's  time,  but  till  a  much  later  period. 

2  Hippocr.  De  salubri  Diaeta.     See  note  on  Sylva  Sylvarum,  §  55.  —  J.  8. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  435 

enda  est,  ut  diximus  ;  aut  plane  indusium  ipsum  oleo 
liniendum  est. 

19.  Objici  vero  forte  possit,  istam  unctionem  e*x  oleo 
quam  laudamus  (licet  apud  nos  in  usu  nunquam  fuerit, 
atque  apud  Italos  in  desuetudinem  abierit)  olim  qui- 
dem  apud  Graecos  et  Romanos  familiarem  fuisse  et  di- 
aatae  partem ;  neque  tamen  iis  saeculis  homines  magis 
fuisse  longaevos.  Sed  respondetur  rectissime  ;  oleum 
in  usu  fuisse  tantum  post  balnea,  nisi  forte  inter  ath- 
letas  ;  balnea  autem  ex  calido  operationi  nostrae  tanto 
contraria  sunt,  quanto  unctiones  congruse  ;  cum  alte- 
rum  meatus  aperiat,  alterum  obstruat.  Itaque  bal- 
neum absque  unctione  sequenti  pessimum  ;  unctio 
absque  balneo  optima.  Etiam  ad  delicias  potius  ad- 
hibebatur  ista  unctio,  atque  (si  in  optimam  partem 
accipias)  ad  sanitatem  ;  sed  nullo  modo  in  ordine  ad 
vitam  longaavam  ;  itaque  simul  adhibebantur  unguenta 
pretiosa,  quae  ad  delicias  grata,  ad  nostram  intentio- 
nem  noxia  sunt,  ob  calorem ;  ut  bene  dixisse  videatur 
Virgilius  : 

Nee  casia  liquidi  corrumpitur  usus  olivi.1 

20.  Inunctio  ex  oleo,  et  liieme  confert  ad  sanita- 
tem, per  exclusionem  frigoris ;  et  sestate,  ad  detinen- 
dos  spiritus  et  prohibendam  exolutionem  eorum,  et 
arcendam  vim  aeris,  qua?  tunc  maxime  est  praeda- 
toria. 

21.  Cum  inunctio  ex  oleo  operatio  sit  ad  vitam 
longam  fere  potentissima,  visum  est  addere  cautiones, 
ne  periclitetur  valetudo  :  eae  quatuor  sunt,  secundum 
quatuor  incommoda  quae  exinde  sequi  possint. 

22.  Primum  incommodum  est,  quod  reprimendo 
sudores  morbos  inducere  possit  ex  humoribus  illis  ex- 

1  Georg.  ii.  466. 


436  HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS. 

crementitiis :  huic  remedium  adhibendum  est  ex  pur- 
gation ibus  et  clysteriis,  ut  evacuationi  debite  consu- 
latur  ;  certum  enim  est  evacuationem  per  sudores 
sanitati  plerunque  eonferre,  longitudini  vitas  officere. 
Purgativa  autem  moderata  in  humores  agunt,  non  in 
spiritus,  quod  facit  sudor. 

23.  Secundum  incommodum  est,  quod  corpus  cale- 
facere  possit,  et  subinde  inflammare ;  spiritus  enim  oc- 
clusus  nee  perspirans,  ferventior  est :  huic  incommodo 
occurritur,  si  diaeta  ut  plurimum  vergat  ad  frigidum, 
et  sumantur  propria  quaedam  ad  refrigerandum  per 
vices  :  de  quibus  mox  in  operatione  super  sanguinem 
inquiremus. 

24.  Tertium  est,  quod  caput  gravare  possit ;  omnis 
enim  oppletio  extrinsecus  repercutit  vapores,  et  eos 
mittit  versus  caput :  huic  incommodo  omnino  occur- 
ritur per  cathartica,  praesertim  clysteria  ;  et  clauden- 
do  os  ventriculi  fortiter  cum  stypticis ;  et  pectendo  et 
fricando  caput,  etiain  cum  lixiviis  idoneis,  ut  aliquid 
exhalet ;  et  non  omittendo  exercitationem  bonam  et 
qualem  convenit,  ut  etiam  per  cutem  nonniliil  per- 
spiret. 

25.  Quartum  incommodum  subtilius  est  malum ; 
videlicet  quod  spiritus,  detentus  per  clausuram  poro- 
rum,  videatur  posse  seipsum  nimis  multiplicare ;  quia 
cum  parum  evolet,  et  continuo  spiritus  novus  gene- 
retur,  nimium  increscit  spiritus,  et  sic  corpus  etiam 
plus  praedari  possit :  verum  hoc  non  prorsus  ita  se 
habet ;  nam  spiritus  omnis  conclusus  hebes  fit  (quan- 
doquidem  ventiletur  motu  spiritus,  ut  et  flamma), 
ideoque  minus  activus  est,  et  minus  sui  generans ; 
calore  certe  auctus  (ut  et  flamma)  sed  motu  piger : 
sed  et    huic    incommodo   remedium    adhiberi    possit  a 


HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS.  437 

frigidis  oleo  quandoque  admistis ;  qualia  sunt  rosa  et 
myrtus ;  nam  calidis  omnino  abstinendum,  ut  dictum 
est  de  casia. 

26.  Neque  inutilis  est  applicatio  ad  corpus  vestium 
quae  et  ipsae  in  se  habent  aliquid  unctuosi  sive  oleosi, 
non  aquosi ;  illae  enim  exhaurient  corpus  minus  ;  qua- 
les  sunt  ex  lana,  potius  quam  ex  lino :  certe  manifes- 
tum  est  in  spiritibus  odorum,  quod  si  ponas  pulveres 
odoratos  inter  lintea,  multo  citius  virtutem  perdunt, 
quam  inter  lanea.  Itaque  lintea  tactu  et  munditie 
jucunda,  sed  ad  nostram  operationem  suspecta. 

27.  Hiberni  sylvestres,  cum  incipiunt  aegrotare,  ni- 
hil prius  faciunt  quam  ut  lintea  e  stratis  tollant,  et 
in  laneis  pannis  se  convolvant. 

28.  Referunt  nonnulli,  se  magno  sanitatis  suae  com- 
modo  laneis  carmosinis,1  proxime  ad  cutem,  sub  in- 
dusiis  suis,  usos  fuisse,  tarn  ad  braccas,  quam  ad 
corporalia. 

29.  Est  et  illud  observandum,  aerem  corpori  assue- 
tum  minus  illud  depraedari,  quam  novum  et  subinde 
mutatum :  itaque  pauperes,  qui  in  tuguriis  suis  intra 
proprios  lares  perpetuo  vivunt,  nee  sedes  mutant, 
sunt  plerunque  longaeviores  :  veruntamen  quoad  alias 
operationes  mutationem  aeris  (praesertim  spiritibus 
non  omnino  inertibus)  utilem  esse  judicamus ;  medioc- 
ritas  autem  adhibenda  foret,  quae  utrinque  satisfaciat ; 
illud  fiet,  si  quatuor  temporibus  anni  fiet  per  stata 
tempora  mutatio  loci  ad  sedes  idoneas ;  neque  sint 
corpora  aut  in  peregrinatione  nimia,  aut  in  statione. 
Atque  de  operatione  per  exclusionem  aeris,  et  de 
evitanda  vi  ejus  praedatoria,  haec  dicta  sint. 

1  So  in  the  original,  and  again  p.  449.  1.  3.     In  both  places  carminalis 
is  silently  substituted  in  Blackbourne's  edition. — J.  S. 


438  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

III. 

OPERATIO    SUPER    SANGUINEM    ET    CALOREM 
SANGUIFICANTEM. 

Historia. 

1.  Operationes  duae  sequentes  sunt  operationibus 
duabus  praecedentibus  tanquam  antistropbae ;  atque  iis 
respondent,  quemadmodnm  passiva  activis  ;  praeceden- 
tes  enira  duaa  id  agunt,  ut  spiritus  et  aer  actionibus 
suis  sint  minus  depraedantes  ;  bae  vero,  ut  sanguis  et 
succus  corporis  sint  minus  depraedabiles.  Quoniam 
vero  sanguis  est  irrigatio  suecorum  et  membrorum, 
et  praeparatio  ad  ea  ;  operationem  super  sanguinem 
primo  loco  collocamus.  Circa  banc  operationem  pro- 
ponemus  consilia  numero  pauca,  sed  vi  valde  efficacia : 
ea  tria  sunt. 

2.  Primo  dubium  non  est,  quin  si  sanguis  sit  ali- 
quanto  frigidior,  minus  futurus  sit  dissipabilis :  quo- 
niam vero  quae  per  os  sumuntur  frigida,  cum  reliquis 
intentionibus  baud  paucis  male  conveniunt ;  ideo  op- 
timum foret  alia  invenire,  quae  non  sunt  cum  istius- 
modi  incommodis  complicata.     Ea  duo  sunt. 

3.  Alterum  hujusmodi  est ;  adducantur  in  usum, 
idque  maxime  in  juventute,  clysteria  nibil  omnino 
purgantia  aut  abstergentia,  sed  solummodo  refrige- 
rantia  et  nonnibil  aperientia :  probata  sunt  quae  fiunt 
ex  succis  lactucae,  portulacae,  bepaticae,  etiam  sedi 
majoris,  et  mucilaginis  seminis  psyllii,  cum  decoctione 
aliqua  temperata  aperiente,  admisto  aliquanto  capbu- 
rae :  verum  vergente  aetate,  omittatur  sedum  majus 
et  portulaca,  et  substituantur  succi  boraginis,  et  endi- 
viae,  aut  similium ;  atque  retineantur  clysteria  bujus- 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  439 

modi  quantum  fieri  potest,  ad  horam  scilicet,  a  at  am- 
plius. 

4.  Alterum  est  ejusmodi  ;  in  usu  sint,  praesertim 
aestate,  balnea  aquae  dulcis  et  modice  admodum  tepi- 
dae,  prorsus  absque  emollientibus,  malva,  mercuriali, 
lacte,  et  similibus  ;  adhibeatur  potius  serum  lactis  re- 
cens  in  nonnulla  quantitate,  et  rosa. 

5.  Verum,  quod  caput  rei  est  et  novum,  illud  prae- 
cipimus ;  ut  ante  balneationem  inungatur  corpus  cum 
oleo,  cum  spissamentis  ;  ut  qualitas  refrigerii  excipia- 
tur,  aqua  magis  arceatur,  neque  tamen  meatus  cor- 
poris nimium  occludantur ;  etenim  cum  frigus  exterius 
corpus  fortiter  occludit,  tan  turn  abest  ut  promoveat 
infrigidationem,  ut  etiam  earn  prohibeat,  et  irritet  ca- 
lorem. 

6.  Similis  est  usus  vesicarum,  cum  decoctionibus  et 
succis  refrigerantibus,  applicatis  circa  inferiorem  regio- 
nem  corporis,  videlicet  sub  costas,  usque  ad  pubem ; 
nam  et  hoc  est  genus  balneationis,  ubi  corpus  liquoris 
ut  plurimum  excluditur,  refrigerium  tantum  excipitur. 

7.  Restat  tertium  consilium,  quod  non  ad  sanguinis 
qualitatem,  sed  ad  substantiam  ejus  pertinet ;  ut  red- 
datur  magis  firma  et  minus  dissipabilis,  et  in  quam 
calor  spiritus  minus  agere  possit. 

8.  Atque  de  usu  limaturae  auri,  aut  auri  foliati,  aut 
pulveris  margaritarum,  gemmarum,  et  coralli,  et  simil- 
ium,  hodie  nihil  credimus,  nisi  quatenus  praesenti  ope- 
rationi  satisfaciant :  certe  cum  Arabes  et  Graeci  et 
moderni  iis  rebus  tantas  virtutes  tribuerint,  non  om- 
nino  nihil  videatur  esse  in  istis,  quae  tot  homines  ex- 
perti  observarunt.  Itaque  missis  phantasticis  circa 
illas  opinionibus,  plane  arbitramur,  si  universae  sub- 
stantiae  sanguinis  aliquid  insinuari  possit  per  minima, 


440  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

in  quod  spiritus  et  calor  parum  aut  nihil  agere  pos- 
sint,  omnino  id  non  tan  turn  putrefactioni  sed  etiam 
arefactioni  obstiturum,  et  ad  vitam  prolongandarn  fore 
efficacissimum.  In  hoc  tamen  pi  ares  adhibendae  sunt 
cautiones  :  primo,  ut  fiat  admoduin  exacta  comminu- 
tio  ;  secundo,  ut  hujusmodi  dura  et  solida  sint  omnis 
malignae  qualitatis  expertia,  ne  cum  in  venis  disper- 
gantur  et  lateant,  aliquid  nocumenti  inferant ;  tertio, 
ut  nunquam  sumantur  cum  cibis,  nee  ita  excipiantur 
ut  diu  haareant,  ne  generent  periculosas  obstructiones 
circa  mesenterium  ;  quarto,  ut  rarus  sit  eorum  usus, 
ne  coeant  et  cumulentur  in  venis. 

9.  Itaque  modus  excipiendi  sit,  stomacho  jejuno,  in 
vino  albo,  cui  admistum  sit  parum  olei  amygdalini,  et 
fiat  corporis  exercitatio  super  haustum  eorum. 

10.  Simplicia  autem  quaa  operationi  huic  satisfaci- 
ant,  possint  esse  loco  omnium,  aurum,  margaritas,  et 
corallus  ;  metalla  enim  omnia,  praeter  aurum,  non  sunt 
absque  maligna  qualitate  in  volatili  ipsorum :  neque 
etiam  tarn  exquisite  comminuuntur,  quam  aurum 
foliatum  ;  gemmae  autem  translucidae,  et  tanquam 
vitreae,  minus  nobis  placent  (ut  et  antea  diximus) 
propter  suspicionem  corrosionis. 

11.  At  nostro  judicio  et  tutior  et  eificacior  foret 
usus  lignorum,  in  infusionibus  et  decoctionibus  ;  satis 
enim  in  iis  possit  esse  ad  firmitudinem  sanguinis,  ne- 
que tamen  simile  periculum  est  ab  obstructione :  prae- 
cipue  autem,  quia  possunt  sumi  in  cibo  et  potu  ;  unde 
facilius  ingressum  reperient  in  venas,  nee  deponentur 
in  faecibus. 

12.  Ligna  ad  hoc  idonea  sunt,  santalum,  quercus, 
et  vitis ;  ligna  enim  calidiora,  aut  aliqua  ex  parte  resi- 
nosa,  rejicimus  ;    possint   tamen  adjici  caules  siccae  et 


HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS.  441 

lignosae  roris  marini ;  cum  frutex  sit  rosmarinus  et  aeta- 
tem  multarum  arborum  aequet;  etiam  hederae  caules 
siccaa  et  lignosaa,  sed  ea  quantitate,  ut  saporem  non 
reddant  ingratum. 

13.  Sumantur  vero  ligna  aut  in  jusculis  decocta, 
ant  infusa  in  mustum  aut  cervisiam,  antequam  se- 
deat  ;  in  jusculis  autem  (ut  fit  in  guaiaco  et  similibus) 
semper  infundantur  diu  antequam  decoquantur,  ut  fir- 
mior  pars  ligni,  et  non  tantum  ea  quae  leviter  haeret, 
eliciatur:  fraxinus  autem,  licet  ad  pocula  adhibeatur, 
nobis  suspecta  est.  Atque  de  operatione  super  sangui- 
nem  haec  inquisita  sint. 

IV. 

OPERATIO    SUPER    SUCCOS    CORPORIS. 

Historia. 

1.  Duo  sunt  corporum  genera  (ut  in  inquisitione  de 
inanimatis  jam  dictum  est)  qua3  difficilius  consumun- 
tur  ;  dura,  et  pinguia  ;  ut  cernitur  in  metallis  et  lapid- 
ibus,  atque  in  oleo  et  cera. 

2.  Operandum  itaque  est,  ut  succus  corporis  sit 
subdurus  ;  atque  etiam  ut  sit  subpinguis,  aut  subros- 
cidus. 

3.  Quatenus  ad  duritiem,  ea  efficitur  tribus  modis : 
natura  alimenti  firma  ;  frigore  condensante  cutem  et 
carnes ;  et  exercitatione  succos  fermentante  et  com- 
pingente,  ne  sint  molles  et  spumosi. 

4.  Quatenus  ad  naturam  alimenti,  talis  esse  debet  ut 
sit  minus  dissipabilis  ;  qualia  sunt  caro  bovina,  caro 
suilla,  caro  cervina,  etiam  caro  caprearum,  hcedorum, 
cygnorum,  et  anserum,  et  palumbium  sylvestrium, 
(praasertim  si   hujusmodi    carnes  fuerint   modice   sali- 


442  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

tae),  pisces  itidem  saliti   et  sicci :  etiam  caseus  subve- 
tus,  et  hujusmodi. 

5.  Quoad  panem  autem,  avenaceus,  aut  etiam  pau- 
lulum  pisatus,  aut  secalicius,  aut  hordeaceus,  solidior 
est  quam  ex  frumento  ;  atque  etiam  in  pane  frumen- 
taceo,  solidior  qui  paulo  plus  habet  ex  furfure,  quam 
qui  purioris  est  pollinis. 

6.  Orcades,  qui  piscibus  vescuntur  salitis,  atque 
generaliter  icthyophagi,  longaevi   sunt. 

7.  Monachi  et  eremitae,  qui  parce  et  sicco  alimento 
paseebantur,  fuerunt  ut  plurimum  longaevi. 

8.  Etiam  aqua  pura,  in  potu  frequenter  usurpata, 
reddit  succos  corporis  minus  spumosos ;  cui  st,  propter 
spiritus  hebetudinem  (qui  proculdubio  in  aqua  est 
parum  penetrativus),  admisceatur  aliquid  nitri,  utile 
esse  existimamus.  Atque  de  firmitudine  alimenti  hac- 
tenus. 

9.  Quatenus  ad  condensationem  cutis  et  carnium  per 
frigus,  vivaciores  fere  sunt  qui  sub  dio  vivunt,  quam  qui 
sub  tecto ;  atque  qui  in  regionibus  frigidis,  quam  qui  in 
calidis. 

10.  Vestes  nimiae,  sive  in  lectis,  sive  portatae,  corpus 
solvunt. 

11.  Lavatio  corporis  in  frigida,  bona  ad  longitudi- 
nem  vitae  ;  usus  balneorum  tepidorum  malus ;  de  bal- 
neis  autem  ex  aquis  astringentibus  mineralibus  supe- 
rius  dictum  est. 

12.  Quatenus  ad  exercitationem  ;  vita  otiosa  mani- 
festo reddit  carnes  molles  et  dissipabiles,  exercitatio 
autem  robusta  (modo  absint  nimii  sudores  aut  lassitu- 
dines)   duras    et   compactas  :    etiam    exercitatio    intra 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  *  443 

aquas  frigidas,  qualis   est  natatio,  valde  bona  ;  atque 
generaliter  exercitatio  sub  dio,  melior  quam  sub  tecto. 

13.  De  fricationibus  (quod  est  exercitationis  genus) 
tamen  quia  alimenta  magis  evocant  quam  indurant, 
postea  suo  loco  inquiremus. 

14.  Jam  vero  cum  de  duritie  succorum  dictum  sit, 
veniendum  ad  oleositatem  sive  roscidationem  ipsorum ; 
quae  perfectior  et  potentior  est  intentio,  quam  indura- 
tio  ;  quia  non  habet  incommodum,  neque  malum  com- 
plicatum :  omnia  enim  quae  ad  duritiem  succorum  per- 
tinent, ejusmodi  sunt,  ut  cum  alimenti  absumptionem 
proliibeant,  etiam  ejusdem  reparationem  impediant  ; 
unde  fit  ut  diuturnitati  vitae  eadem  et  prosint  et  ob- 
sint  ;  at  quae  ad  roscidationem  succorum  pertinent, 
ex  utraque  parte  juvant ;  cum  reddant  alimentum  et 
minus  dissipabile  et  magis  reparabile. 

15.  Cum  vero  dicimus,  quod  succus  corporis  debeat 
fieri  roscidus  et  pinguis,  notandum  est,  hoc  nos  non 
intelligere  de  pinguedine  aut  adipe  manifesto,  sed  de 
rore  perfuso,  et  (si  placet)  radicali,  in  ipsa  corporis 
substantia. 

16.  Neque  rursus  existimet  quispiam  oleum,  aut 
pinguia  ciborum,  aut  medullas,  similia  sibi  generare, 
atque  intentioni  nostrae  satisfacere  ;  neque  enim  quae 
perfecta  semel  sunt,  retro  aguntur ;  sed  talia  debent 
esse  alimenta,  quae  post  digestionem  et  maturationem 
turn  demum  oleositatem  in  succis  ingenerent. 

17.  Neque  rursus  existimet  quispiam,  oleum  et  pin- 
gue  coacervatum  et  simplex  difficilis  esse  dissipations, 
in  mistione  autem  non  eandem  retinere  naturam  ;  ete- 
nim  quemadmodum  oleum  per  se  multo  serins  con- 
sumitur  quam  aqua,  ita  etiam   in  papyro  aut  sudario 


444  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

diutius   haeret,  et  tardius  desiccatur  ;   ut  prius  notavi- 
mus. 

18.  Ad  irrorationem  corporis  melius  faciunt  cibi  as- 
sati,  aut  furno  cocti,  quam  elixi :  atque  omnis  praepa- 
ratio  ciborum  cum  aqua  incommoda  est ;  quinetiam 
et  oleum  copiosius  elici  videmus  ex  corporibus  siccis 
quam   ex  humidis. 

19.  Generaliter  ad  irrorationem  corporis  prodest 
multus  usus  dulcium,  sacchari,  mellis,  amygdalarum 
dulcium,  pinearum,  pistaciorum,  dactylorum,  uvarum 
passarum,  uvarum  Corinthi,  ficuum,  et  hujusmodi  : 
contra  omnia  acida,  et  nimium  salsa,  et  nimium 
acria,  sunt    generationi    succi    roscidi   opposita. 

20.  Neque  Manichaeis  eorumque  diaetae *  favere  ex- 
istimabimur,  si  semina  quaeque  et  nucleos  et  radices 
in  cibis  aut  eorum  condimentis  frequentia  esse  debere 
dicamus  ;  quandoquidem  omnis  panis  (panis  autem 
ciborum  firmamentum  est)  aut  ex  seminibus  est  aut 
ex  radicibus. 

21.  Ante  omnia  vero  ad  irrorationem  corporis  max- 
ime  facit  natura  potus,  qui  ciborum  vehiculum  est. 
Itaque  in  usu  sint  potus  illi,  qui  absque  omni  acri- 
monia  aut  acedine  subtiles  tamen  sint  ;  quales  sunt 
vina  (ut  ait  anus  apud  Plautum)  vetustate  edentula? 
et  cervisia  ejusdem  generis. 

22.  Hydromel  (ut  arbitramur)  non  foret  malum, 
si  fuerit  forte  et  vetus  ;  attamen  quouiam  omne  mel 
habet  aliquid  acutum  (ut  patet  ex  acerrima  ilia  aqua 
quam    cbymici   ex  eo   extrahunt,  quaa    etiam    metalla 

1  Bacon  seems  to  allude  to  the  charges  against  the  Manichaeans  to  be 
found  in  Augustine's  tract  "Ad  Quod  vult  Deus,"  De  Hceresibus.  The 
elect  Manichaeans  lived  chiefly  on  fruit  and  vegetables — the  auditors  had 
no  peculiar  diet.     See  Beausobre,  Hist,  des  Manich.  ii.  p.  774.  et  infra. 

2  Pcenulus,  569. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  445 

solvit),  melius  foret,  si  fieret  similis  potio  ex  saccharo, 
non  infuso  leviter,  sed  ita  incorporate  quemadmodum 
mel  solet  esse  in  hydromelite,  et  qua3  babeat  vetusta- 
tem  anni  aut  sex  mensiuin  ;  unde  aqua  cruditatem  de- 
ponat,  et  saccharum  subtilitatem  acquirat. 

23.  Atque  vetustas  vini  aut  potus  lioc  habet,  quod 
subtilitatem  generat  in  partibns  liquoris,  acrimoniam 
in  spiritibus  ;  quorum  primum  utile,  secundum  nox- 
ium  ;  itaque  ad  banc  complicationem  enodandam,  mit- 
tatur  in  dolium,  priusquam  resederit  nonnihil  vinum 
a  musto,  caro  suilla  aut  cervina  bene  cocta,  ut  habe- 
ant  spiritus  vini  quod  ruminent  et  mandant,  atque 
inde  mordacitatem  suarn  deponant. 

24.  Similiter  si  recipiat  cervisia  non  solum  grana 
tritici,  bordei,  avenarum,  pisarum,  &c.  sed  etiam  par- 
tem (puta  tertiam)  ex  radicibus  aut  pulpis  pinguibus 
(qualia  sunt  radices  potado,  medulla;  artiplicis,1  radi- 
ces bardanse,2  aut  aliae  radices  dulces  et  esculentae), 
utiliorem  fore  potum  ad  longaevitatem  existimamus, 
quam  cervisiam  ex  granis  tantum. 

25.  Etiam  quae  in  partibus  suis  valde  tenuia  sunt, 
et  nibilominus  nulla  prorsus  sunt  acrimonia  aut  mor- 
dacitate,  utilia  sunt  in  condimentis  ciborum  ;  qualem 
virtutem  inesse  deprehendimus  in  paucis  quibusdam 
ex  floribus  ;  floribus  scilicet  bederae,  qui  in  aceto  in- 
fusi  etiam  gustui  placent  ;  floribus  calendulae,3  qui  in 
usu  sunt  in  brodiis  ;  et  floribus  betonicas.  Atque  de 
operatione  super  succos  corporis  haec  inquisita  sunt. 

1  Qu.  atripUcis,  (orage)?  See  Plin.  xix.  6.  —  J.  S. 

2  Burdock. 

8  Marigold.  Montaigne  has  recorded  his  obligations  to  certain  ladies 
who,  when  he  was  suffering  from  stone  or  gravel,  supplied  him  with  mari- 
gold broth.  He  seems  however  to  have  disdained  to  avail  himself  of  their 
kindness. 


446  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

V. 

OPERATIO  SUPER  VISCERA  AD  EXTRUSIONEM  ALIMENTI. 

Historia. 

1.  Quae  viscera  ilia  principalia  (quae  concoctionis 
fontes  sunt)  stomachum,  hepar,  cor,  cerebrum,  ad  func- 
tiones  suas  probe  exercendas  confer tant  (unde  alimenta 
in  partes  distribuuntur,  spiritus  sparguntur,  atque  hide 
reparatio  corporis  totius  transigitur),  a  medicis  atque 
eorum  descriptis  et  consiliis  petenda  sunt. 

2.  De  splene,  felle,  renibus,  mesenterio,  iliis,  et  pul- 
monibus,  non  loquimur ;  sunt  enim  membra  ministran- 
tia  principalibus  ;  atque  cum  de  sanitate  tractatur,  in 
considerationem  vel  praecipuam  quandoque  veniunt  ; 
quia  patiuntur  singula  suos  morbos,  qui  nisi  curen- 
tur,  etiam  in  viscera  principalia  incurrunt:  quatenus 
vero  ad  prolongationem  vitae  et  reparationem  per 
alimenta  et  retardationem  atrophiae  senilis,  si  con- 
coctiones  et  principalia  ilia  viscera  bene  se  habeant, 
caetera  maxima  ex  parte  ad  votum  sequentur. 

3.  Atque  ex  medicorum  libris  qui  de  quatuor  mem- 
brorum  principalium  confortatione  et  commodis  ser- 
mones  faciunt,  decerpenda  sunt  ea  unicuique  quae  pro 
ratione  status  corporis  proprii  in  diaetam  et  regimen 
vitae  transferri  poterint :  etenim  sanitas  medicinis  tem- 
poralibus  plerunque  indiget ;  at  diuturnitas  vitae  ex 
victus  ratione,  et  constanti  medicinarum  juvantium 
serie,  speranda  est.  Nos  vero  pauca,  eaque  selecta  et 
optima,  proponemus. 

4.  Stomachum  (qui,  ut  aiunt,  est  paterfamilias,  et 
cujus    robur   ad    reliquas    concoctiones   est  fundamen- 


HISTORIA  VIT^E  ET   MORTIS.  447 

tale)  ita  munire  decet  et  confirmare,  ut  sit  absque  in- 
temperie  calidus ;  deinde  astrictus,  non  laxus ;  etiam 
mundus,  non  humorum  fastidiis  oppressus ;  et  nihi- 
lominus  (cum  ex  seipso,  potius  quam  ex  venis,  nu- 
triatur)  minime  prorsus  inanis  aut  jejunus ;  postremo 
in  appetitu  servandus  est,  quia  appetitus  digestionem 
acuit. 

5.  Miramur  quomodo  illud  calidum  bibere  (quod 
apud  antiquos  in  usu  fuit)  in  desuetudinem  abierit ; 
novimus  certe  medicum  admodum  celebrem,  qui  in 
prandio  et  coona  jusculum  etiam  praecalidum  avide 
ingerere  solebat,  et  paulo  post  optare  ut  regestum  es- 
set ;  Neque  enim  mihi  jusculo  opus  est  (inquit)  sed 
calido  tantum. 

6.  Omnino  utile  arbitramur  primam  potionem,  sive 
vini  sive  cervisiae  sive  potus  alterius  (cui  quis  insue- 
vit),  in  coena  semper  calidam  exhiberi. 

7.  Vinum  extinction^  auri  utile  arbitramur  semel 
in  mensa ;  non  quud  aurum  aliquid  virtutis  ad  hoc  lar- 
giri  credamus,  sed  quia  extinctionem  omnem  metalli- 
cam  in  aliquo  liquore  astrictionem  potentem  indere 
novimus :  aurum  autem  deligimus,  quia  prgeter  illam 
(quam  optamus)  astrictionem,  nil  aliud  metal  licae 
impressionis  post  se  relinquit. 

8.  Offas  panis  in  vino,  media  mensa,  utiliores 
quam  ipsum  vinum  esse  judicamus ;  praesertim  si 
vino,  cui  offa  intingatur,  ros  marinus  et  cortex  citri 
fuerint  infusi ;  idque  cum  saccharo,  ut  tardius  laba- 
tur. 

9.  Usum  cotoneorum  ad  stomachi  robur  utilem  esse 
certum  est :  melius  tamen  adhiberi  judicamus  in  succis 
depuratis  cum  saccharo  (quos  myvas  vocant),  quam 
in  carnibus  ipsorum  ;  quia  stomachum  nimis  gravant : 


448  HISTORIA  VITM  ET  MORTIS. 

illae  vero  my vae l  post  mensam  simplices,  at  ante  men- 
sam  cum  aceto,  utilissime  sumuntur. 

10.  Utilia  stomacho  sunt  prae  caeteris  simplicibus, 
ros-marinus,  enula,  mastix,  absinthium,  salvia,  mentha. 

11.  Pilulas  ex  aloe,  et  mastiee,  et  croco,  praesertim 
temporibus  hiemalibus,  ante  prandium  sumptas,  pro- 
bamus  ;  ita  tamen  ut  aloe  non  tantum  succo  rosarum 
multis  vieibus  abluta  sit,  sed  etiam  in  aceto  (in  quo 
dissolutum  fuerit  tragacanthum),  et  postea  in  oleo 
amygdalino  dulci  et  recenti,  ad  aliquot  horas  mace- 
rata  sit,  antequam  formetur  in   pilulas. 

12.  Vinum  aut  cervisia  infusionis  absinthii,  cum 
modico  enulag  et  santali  citrini,2  recte  per  vices  adhi- 
betur ;  atque  hoc  hieme  potius. 

13.  At  aestate,  haustus  ex  vino  albo,  cum  aqua  fra- 
gariae  diluto,  in  quo  vino  pulveres  exquisiti  perlarum 
et  testarum  caucrorum  fluviatilium,  et  (quod  mirum 
fortasse  videatur)  parum  cretae,  fuerint  infusa,  stoma- 
churn  optime  recreat  et  roborat. 

14.  At  generaliter  omnis  haustus  matutinus  (quales 
frequenter  in  usu  sunt)  refrigerantium  (succorum,  de- 
coctionum,  seri  lactis,  hordeatorum,  et  similium)  fu- 
giendus  est ;  nihilque  prorsus  immittendum  stomacho 
jejuno,  quod  sit  frigidum  purum.  Melius  exhibe- 
buntur  res  hujusmodi  (si  necessitas  postulet)  vel  hora 
quinta  post  prandium,  vel  hora  una  post  leve  jentacu- 
lum. 

15.  Jejunia  frequentia  mala  sunt  ad  longasvitatem ; 
quinetiam  sitis  quaecunque  evitanda,  et  servandus  stom- 
achus  satis  mundus,  sed  perpetuo  quasi  humidus. 

16.  Oleum  olivarum  recens  et  bonum  in  quo  Mith- 
ridatii  nonnihil  dissolutum  fuerit,  inunctum  spina?  dorsi 

1  Myvae  are  apparently  conserves.  2  Yellow  sandal  wood. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  449 

ex  adverso  oris  stomachi,  stomachum  mirum  in  modum 
confortat. 

17.  Sacculus  ex  floccis  carmosinis,  infusis  in  vinum 
austerum,  in  quod  infusa  fuerint  myrtus  et  cortex 
citri  et  parum  croci,  super  stomachum  perpetuo  ges- 
tari  potest.  Atque  de  stomachum  confortantibus  hac- 
tenus ;  cum  etiam  haud  pauca  ex  his,  quae  aliis  opera- 
tionibus  inserviunt,  ad  hoc  etiam  juvent. 

18.  Jecori,  si  a  torrefactione  sive  desiccatione  atque 
ab  obstructione  immune  servetur,  nil  ultra  opus  est : 
etenim  exolutio  ilia  quae  aquositates  generat  morbus 
prorsus  est;  at  reliqua  duo  etiam  senectus  obrepens 
inducit. 

19.  Hue  pertinent  vel  maxime  ea  quae  in  operatione 
super  sanguinem  descripta  sunt  ;  iis  adjiciemus  pauca 
admodum,  sed  electa. 

20.  Praecipue  in  usu  sit  vinum  granatorum  dul- 
cium  ;  aut  si  illud  haberi  non  possit,  succus  ipsorum 
recens  expressus ;  mane  sumendus,  cum  aliquanto  sac- 
chari,  et  immisso  in  vitrum  (in  quod  fit  expressio) 
modico  corticis  citri  recentis,  et  garyophyllis  tribus 
aut  quatuor  integris  :  hocque  usurpetur  a  Februario 
ad  finem  Aprilis. 

21.  In  usum  adducatur,  ante  alias  omnes  herbas, 
nasturtium ;  sed  tamen  pubescens,  non  vetus ;  usur- 
petur sive  crudum,  sive  in  jusculis,  sive  in  potu ;  et 
post  hanc  cochlearia. 

22.  Aloe,  quocunque  modo  abluta  aut  correcta,  hep- 
ati  noxia ;  itaque  nunquam  familiariter  sumenda  est. 
Rhubarbarum  contra  vitale  hepati,  modo  tres  adhibe- 
antur  cautiones :  primo,  ut  sumatur  ante  cibum,  ne 
desiccet    nimis,  aut   vestigium    stypticitatis    relinquat : 

vol.  in.  29 


450  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

secunclo,  ut  maceretur  ad  horam  unam  aut  duas  m 
oleo  amygdalino  recenti,  cum  aqua  rosacea,  antequam 
alias  infundatur,  aut  detur  in  substantia :  tertio,  ut 
vicibus  alternis  sumatur,  alias  simplex,  alias  cum  tar- 
taro,  aut  parum  salis  nigri,  ne  leviora  tantum  asportet, 
et  reddat  massam  humorum  masis  obstinatam. 

23.  Vinum  aut  decoctum  aliquod  chalybeatum,  ter 
aut  quater  in  anno  sumi  probo,  ad  obstructiones  po- 
tentiores  solvendas ;  ita  tamen  ut  semper  praecedat 
haustus  duorum  aut  trium  cochlearium  olei  amygda- 
lini  dulcis  recentis,  et  sequatur  motus  corporis,  pra> 
sertim  bracbiorum  et  bypocliondriorum. 

24.  Liquores  dulcorati,  idque  cum  pinguedine  qua- 
dam,  ad  arcendam  arefactionem  et  salsedinem  et  tor- 
refactionem  et  denique  senilitatem  jecoris  pra?cipue  et 
plurimum  possunt ;  praesertim  si  per  vetustatem  bene 
incorporentur ;  tales  fiant  ex  fructibus  et  radicibus 
dulcibus  ;  scilicet  vina  et  potus  ex  uvis  passis  recenti- 
bus,  jujubis,  caricis,  dactylis,  pastinacis,  bulbis  sive 
potadis,  et  hujusmodi,  cum  admistione  lycoritiae  1  quan- 
doque  ;  etiam  potus  ex  granis  Indicia  (qua3  mayz  vo- 
cant),  cum  mixtura  dulcium,  plurimum  confert.  No- 
tandum  est  autem,  intentionem  preservation  is  jecoris 
in  mollitie  quadam  et  pinguedine  longe  potentiorem 
esse  ilia  altera  qua?  pertinet  ad  apertionem  jecoris ; 
qua?  potius  innuit  ad  sanitatem  quam  ad  diuturnita- 
tem  vitae ;  nisi  quod  obstructio  ea  qua?  inducit  torre- 
factionem,  a3que  malitiosa  est  ac  alia?  arefactiones. 

25.  Radices  cichoreae,  spinachia?,  beta?,  a  medullis 
purgatas,  atque  ad  teneritudinem  coctas  in  aqua,  cum 
tertia    parte    vini    albi,    pro    condimentis     familiaribus 

1  So  in  the  original.  Glycyrrhizce  (which  is  no  doubt  the  classical  form 
of  the  word)  is  substituted  in  Blackboume's  edition.  —  J.  S. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  451 

cum  oleo  et  aceto,  laudo ;  etiam  gemmas  sive  caules 
asparagi,  pulpas  artiplicis,1  et  radices  bardanse,  debitis 
modis  elixas  et  conditas  ;  et  juscula  (tempore  veris) 
ex  foliis  pubescentibus  vitium,  et  herba  viridi  tritici. 
Atque  de  jecore  muniendo  hactenus. 

26.  Cor  juvamentum  suscipit  maxime,  atque  noc- 
umeutum,  ex  aere  quern  spiramus ;  ex  vaporibus ; 
atque  ex  affectibus :  atque  complura  ex  iis,  quae  de 
spiritibus  supra  dicta  sunt,  hue  transferri  possunt ; 
iudigesta  autem  moles  cordialium  apud  medicos  ad 
intentionem  nostram  parum  valet ;  attamen  qme  ven- 
enorum  malignitati  occurrere  deprehenduntur,  ea  de- 
mum  ad  muniendas  cordis  vires  sano  cum  judicio  ad- 
hiberi  possunt ;  prassertim  si  sint  ex  eo  genere,  quod 
non  tam  propriam  veneni  naturam  frangat,  quam  cor 
et  spiritus  in  venenum  insurgere  faciat.  Atque  de 
cordialibus  consule  tabulam  superius  positam. 

27.  Aeris  bonitas  in  locis  experientia  potius  dig- 
noscitur,  quam  signis.  Optimum  judicamus  aerem 
spirare  in  locis  aequis  et  planis,  atque  ex  omni  parte 
perflatilibus  ;  si  fuerit  terra  sicca,  neque  tamen  pror- 
sus  arida,  aut  arenosa  ;  qiueque  emittat  serpillum  et 
amaraci  genus,  et  hinc  hide  caules  menta?  campestris  ; 
qua^que  sit  non  prorsus  rasa,  sed  arboribus  nonnullis 
(ad  umbram)  sparsim  consita ;  atque  ubi  rosa  rubi 
spiret  aliquid  muscatellum  et  aromaticum :  flumina  si 
adsint,  nocere  potius  arbitramur,  nisi  fueriiit  exigua 
admodum,  et  limpida,  et  glareosa. 

28.  Aerem  matutinum  certum  est  vespertino  esse 
magis  vitalem,  licet  ad  delicias  alter  magis  ametur. 

29.  Aerem    a    vento    agitatum    paulo    leniore,   aere 

1  Artichoke?     TQu.  see  p.  445.  note  1.  — J.  S.] 


452  HISTORIA  VITJE  ET  MORTIS. 

coeli  sereni  foeliciorem  esse  arbitramur :  optimus  au- 
tem  est  Zepbyrus  matutinus,  et  Boreas  postmeridi- 
anus. 

30.  Odores  ad  confortationem  cordis  prascipue  uti- 
les sunt ;  neque  tamen  ac  si  odor  bonus  esset  aeris 
boni  prserogativa.  Certum  enim  est,  quemadmodum 
inveniuntur  aeres  prorsus  pestilentes,  qui  non  tantum 
foetent  quantum  alii  minus  noxii,  similiter  inveniri  e 
contra  aeres  saluberrimos  et  spiritibus  amicissimos,  qui 
aut  prorsus  sint  inodori  aut  ad  sensum  minus  grati  et 
fragrantes.  Atque  omnino,  ubi  degitur  in  aere  bono, 
odores  per  vices  tantum  repeti  debent :  odor  enim 
continuus  (licet  optimus)  spiritus  nonnibil  onerat. 

31.  Laudamus  ante  omnes  alios  (tit  etiam  superius 
innuimus)  odores  ex  plantis  vegetantibus  et  non  avul- 
sis,  in  aere  aperto  exceptis  ;  quales  sunt  ex  violis,  flor- 
ibus  garyopbylli  (tarn  majoris  quam  minoris),  floribus 
fabarum,  floribus  tiliaa,  floribus  sive  pulvisculo  vitium, 
floribus  madre-selve,  floribus  parietariae  luteae ;  rosa 
muscatella  (nam  caeteraa  rosae  germinantes  parce  emit- 
tunt  odores),  fragaria  (prsesertim  moriente),  rubo  sua- 
vi  (praecipue  ineunte  vere),  mentha  campestri,  la- 
vendula  florente ;  atque  in  regionibus  calidioribus, 
malo  arantio,  citrio  ;  myrto,  lauro :  itaque  ambulatio 
aut  sessio  inter  hujusmodi  auras  in   usu   esse  debet. 

32.  Ad  cordis  juvamentum,  odores  refrigerantes  ca- 
lidioribus anteponimus  ;  suffttus  itaque  matutinus,  aut 
sub  calores  meridiei,  optimus  fuerit,  ex  aequis  portion- 
ibus  aceti,  aquae  rosacea?,  et  vini  generosi,  super  lami- 
nam  ferri  quasi  candentem  fusorum. 

33.  Neque  vero  Matri  Telluri  libare  nos  quis  ex- 
istimet,  si  praecipiamus  inter  fodiendum  aut  terram 
vertendam  vinum  generosum  superinfundi. 


HISTORIA  VIT.E   ET  MORTIS.  453 

34.  Aquam  e  floribus  arantiorum  bonam,  cum  mod- 
ica  parte  aquae  rosaceae  et  vini  fragrantis,  etiam  per 
nares  attrahi,  aut  per  syringem  errhini  more  immitti, 
(sed  rarius)  bonum  est. 

35.  At  masticatio  (quamvis  uon  habeamus  betel), 
et  detentio  in  ore  eorum  qua?  spiritus  fovent  (licet 
assidua)  utilis  admodum  est.  Fiant  itaque  grana  aut 
pusilli  pastilli  ex  ambra,  et  musco,  et  ligno  aloes,  et 
ligno  Rhodio,  et  radice  iridis,  et  rosa :  atque  formen- 
tur  ilia  grana  aut  pastilli  per  aquam  rosaceam,  quae 
per  paululum  balsami  Indi  transient. 

36.  Vapores  vero  qui  ex  rebus  intro  sumptis  cor 
muniunt  et  fovent,  haec  tria  habere  debent;  ut  sint 
amici,  clari,  et  refrigerantes.  Caliditas  enim  vapo- 
rum  mala ;  atque  ipsum  vinum,  quod  putatur  ha- 
bere vaporem  solummodo  calefacientem,  non  expers 
est  prorsus  qualitatis  opiatae.  Claros  autem  vapores 
vocamus  eos,  qui  plus  habent  ex  vapore  quam  ex 
exhalatione,  neque  sunt  omnino  fumei  aut  fuliginosi 
aut  unctuosi,  sed  humidi  et  aequales. 

37.  Inter  turbam  inutilem  cordialium  pauca  ad  diae- 
tam  in  usu  esse  debent ;  loco  omnium,  ambragrisia, 
et  crocus,  et  granum  kermes,  ex  calidioribus  ;  atque 
radices  buglossi  et  boraginis,  atque  mala  citria,  et  li- 
mones  dulces,  et  poma  fragrantia,  ex  frigidioribus. 
Etiam  eo  (quo  diximus)  modo,  et  aurum  et  marga- 
ritae,  non  tantum  intra  venas,  sed  etiam  in  transitu 
et  circa  praecordia,  aliquid  possunt ;  per  refrigerium 
scilicet,  absque  aliqua  noxia  qualitate. 

38.  De  lapide  bezoar,  ob  multas  probationes,  vir- 
tuti  ejus  fidem  non  prorsus  derogamus ;  sed  omnino 
modus  ejus  sumptionis  talis  esse  debet,  ut  facillime 
virtus    ejus   communicetur   spiritibus.     Itaque   nee   in 


454  HISTORTA  VIT^E  ET  MORTIS. 

jusculis,  nee  in  syrupis,  nee  in  aqua  rosacea,  aut  hu- 
jusmodi,  usum  ejus  probamus  ;  sed  tan  turn  in  vino, 
aut  aqua  cinnamomi,  aut  hujusmodi  distillato,  sed 
tenui,  non  caliclo   aut  forti. 

39.  De  afFectibus  jam  superius  inquisitum  est :  il- 
lud  tan  turn  adjicimus,  omne  desiderium  magnum  et 
constans,  et  (ut  loquuntur)  heroicum,  cordis  virtutes 
roborare  et  ampliare :  atque  de  corde  hactenus. 

40.  Ad  cerebrum  quod  attinet  (ubi  cathedra  et 
universitas  spirituum  animalium  residet),  qua?  supe- 
rius inquisita  sunt  de  opio  et  nitro  et  subordinatis  ad 
ipsa,  et  de  conciliatione  somni  placidi,  etiam  hue  ali- 
quatenus  spectant.  Illud  quoque  certum,  cerebrum 
tanquam  in  tutela  stomaehi  esse ;  ideoque  qua?  stoma- 
chum  confortant  et  muniunt,  cerebrum  per  consen- 
sum  juvant,  atque  hue  similiter  transferri  debent. 
Adjiciemus  pauca,  tria  externa,  internum  unura. 

41.  Balneationem  pedum  omnino  in  usu  esse  volu- 
mus,  ad  minus,  semel  in  septimana ;  balneumque  fieri 
ex  lixivio,  cum  sale  nigro,  et  salvia,  camomilla,1  foe- 
niculo,  samsucho,  et  costo,  cum  foliis  angelica?  vir- 
idis. 

42.  Suffitum  laudamus  etiam  quotidianum  mane 
ex  roremarino  arido,  ramulis  lauri  siccis,  et  ligno 
aloes ;  nam  gum  mi  suavia  caput  gravant. 

43.  Cavendum  prorsus,  ne  capiti  per  exterius  ad- 
moveantur  calida  ;  qualia  sunt  aromata,  non  excepta 
nuce  muscata :  etenim  calida  ilia  ad  plantas  pedum 
praecipitamus,  ibique  solum   applicari  volumus.      Unc- 

1  So  in  the  original.  Chamcemelo  is  substituted  in  Blackbourne's  edition ; 
and  this  is  no  doubt  the  classical  form  of  the  word.  But  where  the  dif- 
ference is  more  than  one  of  orthography,  I  have  thought  it  better  to  pre- 
serve the  form  adopted  by  Bacon.  —  J.  S. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  455 

tionem  vero  capitis  levem  ex  oleo,  cum  rosa  et  myrto 
et  parum  salis  et  croci,  laudamus. 

44.  Memores  eorum  quae  de  opiatis  et  nitro  et 
similibus  ante  proposuerimus,  quae  spiritus  tantopere 
densant,  non  existimamus  abs  re  fore,  si  semel  diebus 
quatnordecim  accipiantur  in  brodio  matutino  grana  tria 
vel  quatuor  castorei,  cum  modico  seminis  angelicae  et 
calami  aromatici ;  quae  et  ipsa  cerebrum  roborant,  et 
in  densitate  substantia  spirituum  (quae  ad  vitae  lon- 
gaevitatem  tarn  necessaria  est)  motus  vivacitatem  et 
vigorem  excitant. 

45.  In  confortativis  quatuor  viscerum  principalium, 
ea  proposuimus,  quae  et  propria  sunt,  atque  electa,  at- 
que  in  diaetam  et  regimen  vitae  transferri  tuto  et  com- 
mode possunt :  varietas  enim  medicamentorum  igno- 
rantiae  filia  est ;  neque  multa  fercula  (quod  aiunt) 
tarn  multos  morbos  fecere,  quam  multa  medicarnenta 
paucas  curas.  Atque  de  operatione  super  viscera  prin- 
cipalia,  ad  extrusionem  alimenti,  haec  inquisita  sunt. 

VI. 

OPERATIC)     SUPER     PARTES      EXTERIORES      AD     ATTRAC- 
TIONEM    ALIMENTI. 

Historia. 

1.  Licet  concoctio  bona,  per  partes  interiores  facta, 
primas  partes  ad  probam  alimentationem  ten  eat,  ta- 
men  concurrere  etiam  debent  action  es  partium  exte- 
riorum ;  ut  sicut  facultas  interior  alimentum  emittit 
et  extrudit,  ita  facultas  partium  exteriorum  idem  ar- 
ripiat  et  attrahat ;  quoque  imbecillior  fuerit  facultas 
concoctionis,  eo  magis  opus  est  auxilio  concurrente 
facultatis  attractivaa. 


456  HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS. 

2.  Attractio  valida  partium  exteriorum  excitatur 
praecipue  per  motum  corporis,  per  quern  partes  cale- 
factae  et  confortatae  alimentum  ad  se  alacrius  vocant 
et  attrahunt. 

3.  Illud  vero  maxime  cavendum  et  prohibendum ; 
ne  idem  motus  et  calor,  qui  ad  membra  novum  suc- 
cum  evocat,  membrum  simul  eo  succo,  quo  antea  per- 
fusum  erat,  nimium  exolvat. 

4.  Fricationes  huic  intentioni  optime  subserviunt, 
factae  praecipue  mane ;  sed  hoc  perpetuo  comitetur,  ut 
post  fricationem  fiat  levis  inunctio  cum  oleo,  ne  attri- 
tio  partium  exteriorum  eas  per  perspirationem  reddat 
effoetas. 

5.  Proxima  est  Exercitatio,  per  quam  partes  ipsae 
se  confricant  et  concutiunt ;  modo  sit  moderata,  et 
quae  (ut  superius  notatum  est)  nee  sit  celeris,  nee  ad 
ultimas  vires,  nee  ad  lassitudinem ;  verum  in  hac 
ipsa  atque  fricatione,  eadem  est  ratio  et  cautio,  ne 
corpus  nimium  perspiret :  itaque  exercitatio  melior  est 
sub  dio  quam  sub  tecto,  et  hieme  quam  aestate ;  at- 
que insuper,  exercitatio  inunctione  non  tantum  claudi 
debet,  ut  fricatio ;  sed  etiam  in  exercitationibus  ve- 
hementioribus  adhibenda  est  unctio,  et  in  principio 
et  sub  finem,  more  athletarum. 

6.  Ad  exercitationem,  ut  quam  minimum  aut  spir- 
itus  aut  succos  exolvat,  utile  est  ut  usurpetur  stoma- 
cho  non  prorsus  jejuno.  Itaque  ut  exercitatio  nee 
stomacho  repleto  (quod  plurimum  interest  sanitatis) 
nee  jejuno  (quod  non  minus  interest  longitudinis  vitae) 
usurpetur,  in  usum  adduci  debet  jentaculum  mane, 
non  ex  medicamentis,  aut  haustibus  matutinis,  aut 
uvis  passis,  aut  ficubws,  aut  hujusmodi  ;  sed  plane  ex 
cibo  et  potu  ;  at  levi  admodum  et  modica  quantitate. 


HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS.  457 

7.  Exercitationes  ad  irrigationem  membrorum  de- 
bent  esse  membris  omnibus  quasi  sequales ;  non  ut 
(quemadmodum  ait  Socrates)  tibiae  moveant,  brachia 
quiescant,1  nee  e  contra ;  sed  ut  partes  universae  ex 
motu  participent ;  atque  omnino  ad  vitam  prodest,  ut 
corpus  nunquam  diu  in  eadem  positura  permaneat ; 
sed  singulis  semi-horis  ad  minus  posituram  mutet, 
praeterquam  in  somno. 

8.  Quae  ad  mortificationem  usnrpantur,  ad  vivifi- 
cationem  traduci  possunt ;  nam  et  indusia  setosa,  et 
flagellationes,  et  omnis  exteriorum  vexatio,  vim  eorum 
attractivam  roborat. 

9.  Urticationem  commendat  Cardanus,  etiam  ad 
melancholiam ;  verum  de  hac  parum  nobis  comper- 
tum  est ;  et  suspecta  nobis  est  ilia,  ne  propter  vene- 
natam  nonnullam  qualitatem  urticae,  serpigines  usu 
frequenti  inducat  et  mala  cutis.  Atque  de  opera- 
tione  super  partes  exteriores  ad  attractionem  alimenti, 
haec  inquisita  sunt. 

VII. 

OPERATIO      SUPER      ALIMENTUM      IPSUM      AD     INSINUA- 
TIONEM    EJUSDEM. 

Historia. 

1.  Reprehensio  vulgaris  de  multis  ferculis  censorem 
potius  decet,  quam  medicum  ;  aut  utcunque  constan- 
tiae  sanitatis  utilis  esse  potest,  ad  longitudinem  vitae 
noxia  est ;  propterea  quod  mistura  alimentorum  varia 
et  aliquantum  heterogenea  exitum  reperit  in  venas  et 
succos  melius  et  alacrius,  quam  simplex  et  homoge- 
nea  ;  cum  insuper  ad  appetitum  excitandum  (qui  acies 

1  Xen.  Symp.  ii.  17. 


458  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

est  digestionis)  plurimum  possit.  Itaque  et  mensam 
variam  et  mutationes  subinde  ciborum,  pro  tempori- 
bus  anni  aut  alias,  probamus. 

2.  Etiam  illud  de  simplicitate  ciborum  absque  con- 
dimentis,  simplicitas  judicii  est ;  cum  condimenta  bona 
et  bene  electa  sint  praeparationes  ciborum  saluberrimae, 
atque  turn  ad  sanitatem  turn  ad  vitam  conferant. 

3.  Videndum  est,  ut  cum  cibis  durioribus  conjun- 
gantur  potus  fortiores,  et  condimenta  quae  penetrent 
et  incidant ;  cum  cibis  contra  facilioribus,  potus  ten- 
ues  et  condimenta  pinguia. 

4.  Cum  paulo  ante  monuerimus,  ut  prima  potio  in 
coena  excipiatur  calida  ;  nunc  addimus  quod,  ad  prsep- 
arationem  stomaclii,  etiam  semi-hora  ante  cibum  bo- 
nus haustus  potus  (cui  quisque  maxime  insuevit)  cali- 
dus  usurpetur ;  sed  parum  aromatizatus  ad  gratiam 
saporis. 

5.  Praeparatio  ciborum,  et  panis,  et  potuum,  si  bene 
et  in  ordine  ad  intentionem  instituatur,  magni  est 
prorsus  momenti ;  licet  sit  res  mechanica,  et  sapiat 
culinam  et  cellam  ;  cum  tamen  longe  praestet  fabellis 
de  auro  et  gemmis  et  hujusmodi. 

6.  Humectatio  succorum  corporis  per  praeparatio- 
nem  alimentorum  humidam,  puerilis  res  est ;  ad  fer- 
vores  morborum  nonnihil  facit  ;  ad  alimentationem 
vero  roscidam  omnino  contraria  est ;  itaque  elixatio 
ciborum  longe  inferior  est,  ad  intentionem  nostram, 
assatione  et  coctione  in  furno  et  similibus. 

7.  Assatio  debet  fieri  igne  vivido,  et  celerius  perfici ; 
non  igne  lento  et  nimia  mora. 

8.  Carnes  omnes  solidiores  in  usu  esse  debent  non 
prorsus  recentes,  sed  nonnihil  salis  expertae ;  ex  sale 
ipso  autem  in  mensa  eo  minus  sumi  debet,  aut  nihil 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  459 

omnino.     Sal  enim  alimento  incorporatus  magis  valet 
ad  distribution  em,  quam  per  se  sumptus. 

9.  Debent  in  usum  adduci  macerationes  et  infusio- 
nes  carnium  variae  et  bona?  in  liquoribus  idoneis,  ante 
assationes  ;  quemadmodum  quandoque  in  usu  sunt 
similia  ante  coctiones  in  furno,  et  in  muriis  aliquo- 
rum  piscium. 

10.  At  pulsationes  et  tanquam  verberationes  car- 
nium antequam  coquantur,  haud  parvam  rem  praes- 
tant :  certe  in  confesso  est  et  perdices  et  phasianos 
in  aucupio,  et  damas  et  cervos  in  venatione  occisos, 
(nisi  merit  ea  fuga  longior)  gratiores  esse  etiam  ad 
gustum.  Pisces  autem  nonnulli  flagellati  et  verberati 
evadunt  meliores.  Etiam  pyra  duriora  et  austera, 
atque  alii  nonnulli  fructus,  compressione  dulcescunt.1 
Bonum  esset  in  usum  adduci  carnium  duriorum  non- 
nullam  pulsationem  et  contusionem,  antequam  ignem 
patiantur ;  idque  ex  optimis  praaparationibus  erit. 

11.  Panis  modice  fermentatus,  et  valde  parum  sali- 
tus,  optimus  est  ;  quique  etiam  in  furno  ferventi  satis, 
nee  admodum  elanguido,  coctus  est. 

12.  Potus  praeparatio  ad  vitam  longam  simplici  fere 
praecepto  constat :  atque  de  aquae  potoribus  nihil  at- 
tinet  dicere ;  potest  hujusmodi  diaeta  (ut  alibi  diximus) 
vitam  aliquandiu  remorari,  sed  nunquam  majorem  in 
modum  prolongare  :  at  in  aliis  potibus  spirituosis, 
qualia  sunt  vinum,  cervisia,  hydromel,  et  hujusmodi, 
id  tanquam  sum  ma  summarum  aifectari  et  observari 
debet,  ut  partes  liquoris  sint  subtil issimae,  et  spiritus 
lenissimus :  hoc  vetustate  simplici  difficile  erit  efficere, 
quae  gignit  partes  paulo  subtiliores,  spiritus  vero  multo 
acriores  ;  itaque  de  infusione  in  doliis  substantias  ali- 

1  See  Porta,  Nat.  Mag.  xiv.  1. 


460  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

cujus  pinguis,  quae  spirituum  acrimoniam  compescat, 
jam  antea  praeceptum  est :  est  et  alius  modus  absque 
infusione  aut  mixtura  ;  is  est,  ut  liquor  potus  con- 
tinuo  agitetur,  sive  per  vecturam  in  mari,  sive  per 
vecturam  in  earris,  sive  suspendendo  utres  ex  funibus 
eosque  quotidie  agitando,  aut  aliis  hujusmodi  modis : 
certum  enim  est,  motum  ilium  localem  partes  sub- 
tilizare,  ac  spiritus  in  partibus  interim  ita  fermen- 
tare,  ut  acedini  (quod  putrefactionis  genus  est)  non 
vacent. 

13.  Vergente  autem  senectute,  etiam  talis  praepara- 
tio  ciborum  instituenda  est,  quae  sit  tanquam  in  media 
via  ad  chylum.  Atque  de  distillationibus  ciborum, 
merae  nugae  sunt ;  etenim  portio  nutritiva  vel  optima 
non  ascendit  in  vaporem. 

14.  Incorporatio  cibi  et  potus,  antequam  concurrant 
in  stomacho,  gradus  est  ad  chylum ;  itaque  suman- 
tur  vel  pulli,  vel  perdices  et  phasiani,  et  similia ;  et 
coquantur  in  aqua  cum  parum  salis ;  deinde  munden- 
tur  et  siccentur ;  postea  sive  in  musto  sive  in  cervisia 
fervescente  infundantur,  cum  parum  sacchari. 

15.  Etiam  expressiones  ciborum  et  concisiones  mi- 
nutae,  bene  conditae,  senibus  utiles  sunt ;  eo  magis 
quod  officio  dentium  in  manducatione  (quod  praepara- 
tionis  praecipuum  genus  est)  fere  destituantur. 

16.  Atque  de  juvamentis  ejus  defectus  (dentium 
scilicet  roboris,  ad  cibum  molendum)  tria  sunt  quae 
conferre  possint.  Primum,  ut  alii  dentes  renascantur : 
id  quod  difficile  omnino  esse  videtur,  nee  posse  perfici 
absque  instauratione  corporis  intima  et  potenti.  Se- 
cundum est,  ut  mandibula  per  astringentia  debita  ita 
firmentur,  ut  officio  dentium  aliqua  ex  parte  sufficere 
possint ;    quod  non  male  cedere   posse  videtur.     Ter- 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  461 

tium,  ut  cibus  sit  ita  praeparatus,  ut  ista  masticatione 
non  egeat ;  quod  promptum  est  et  expeditum. 

17.  Subit  etiam  cogitatio  de  quantitate  cibi  et  potus, 
earn  in  excessu  nonnullo  quandoque  ad  irrigationem 
corporis  utilem  esse :  itaque  et  epulae  profusae  et  per- 
potationes  non  omnino  inbibendae  sunt.  Atque  de 
operatione  super  alimenta  et  eorundem  praeparatio- 
nem  haec  inquisita  sunt. 

VIII. 

OPERATIO    SUPER    ACTUM    ULTIMUM    ASSIMILATIONIS. 

Connexio. 

De  actu  ultimo  assimilationis  (quern  operationes  tres 
proxime  praecedentes  intuentur)  b  re  vis  et  simplex  erit 
praeceptio ;  resque  magis  explicatione  iudiget,  quam 
praeceptione  aliqua  varia. 

Commentatio. 

1.  Certum  est  corpora  omnia  assimilandi  quae  in 
contio;uo  sunt  desiderio  nonnullo  indui.  Id  faciunt 
generose  et  alacriter  tenuia  et  pneumatica,  veluti  flam- 
ma,  spiritus,  aer :  at  contra,  quae  molem  habent  cras- 
sam  et  tangibilem,  debiliter  admodum  ;  eo  quod  desi- 
derium  illud  assimilandi  a  fortiori  desiderio  quietis  et 
se  non  movendi  ligetur. 

2.  Certum  est  itidem,  desiderium  illud  assimilandi, 
in  mole  corporea  ligatum,  ut  diximus,  et  inutile  red- 
ditum,  a  calore  aut  spiritu  in  proximo  liberari  non- 
nihil  et  excitari,  ut  turn  demum  actuetur ;  quae  unica 
est  causa  cur  inanimata  non  assimilent,  animata  as- 
similent. 

3.  Certum  et  boc  quoque  est;  quo  durior  sit  cor- 


462  HISTORIA  VJT^E  ET  MORTIS. 

poris  consistentia,  eo  illud  indigere  majore  calore  ad 
stimulum  assimilationis ;  quod  in  senibus  male  om- 
nino  cedit ;  quia  partes  sunt  obstinatiores,  calor  im- 
becillior.  Itaque  aut  obstinatio  partium  mollienda, 
aut  calor  intendendus ;  atque  de  malacissatione  mem- 
brorum  postea  dicemus,  cum  jam  ante  etiam  plura  quae 
ad  duritiem  hujusmodi  prohibeudam  et  prasveniendam 
pertinent  proposuerimus.  De  calore  autem  inten- 
dendo  jam  simplici  praecepto  utemur,  si  prius  etiam 
alterum  axioma  assumpserimus. 

4.  Actus  assimilationis  (qui  a  calore,  ut  diximus, 
circumfuso  excitatur)  est  motus  admodum  accuratus 
et  subtilis,  et  in  minimis.  Omnes  autem  hujusmodi 
motus  turn  demum  sunt  in  vigore,  cum  omnis  localis 
motus  cesset  qui  eum  obturbet.  Etenim  motus  separa- 
tionis  in  homogenea  qui  in  lacte  est,  ut  flos  supernatet, 
serum  subsidat,  nunquam  fiet  si  lac  leniter  agitetur : 
neque  putrefactio  ulla  in  aqua  aut  mistis  procedet,  si 
ilia  continuo  localiter  moveantur.  Ex  his  itaque  quae 
assumpta  sunt,  hoc  jam  ad  inquisitionem  prajsentem 
concludemus. 

5.  Actus  ipse  assimilationis  perficitur  praecipue  in 
somno  et  quiete,  praesertim  versus  auroram,  facta  jam 
distributione  :  non  habemus  igitur  aliud,  quod  ad  pras- 
cipiendum  occurrit,  nisi  ut  homines  dormiant  in  calido ; 
atque  insuper,  ut  versus  auroram  sumatur  aliqua 
inunctio,  vel  indusium  intinctum,  excitans  moderate 
calorem,  atque  post  illud  sumptum  redintegretur  som- 
nus.  Atque  de  actu  ultimo  assimilationis  haec  inqui- 
sita  sunt. 


HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS.  463 

IX. 

OPERATIO    SUPER     INTENERATIONEM    EJUS    QUOD    ARE- 
FIERI    CCEPIT,    SIVE    MALACISSATIO    CORPORIS. 

Connexio. 

De  inteneratione  per  interius,  quae  per  multas  am- 
bages et  circuitus  fit,  tarn  alimentation  is  quam  deten- 
tionis  spiritus,  (ideoque  sensim  perficitur)  superius 
inquisitum  est ;  de  ea  autem  quae  fit  per  exterius  et 
quasi  subito,  sive  de  corpore  malacissando,  jam  viden- 
dum  est. 

Historia. 

1.  In  fabula  de  restitution e  Peliae  in  juventutem, 
Medea,  cum  id  se  moliri  fingeret,  earn  proposuit  ratio- 
nem  rei  conficiendae  ;  ut  corpus  senis  in  frusta  concid- 
eretur,  deinde  in  lebete  cum  medicamentis  quibusdam 
decoqueretur.  Coctio  fortasse  aliqua  ad  hoc  require- 
tur,  conc*isione  in  frusta  scilicet  non  est  opus. 

2.  Attamen  etiam  concisio  in  frusta  adhibenda  ali- 
quatenus  videtur,  non  ferro,  sed  judicio:  cum  enim 
viscerum  et  partium  sit  consistentia  multum  diversa, 
necesse  est  ut  inteneratio  ipsorum  non  iisdem  modis 
absolvatur,  sed  ut  instituatur  cura  singulorum,  praeter 
ea  quae  pertinent  ad  intenerationem  totius  massae  cor- 
poris ;  de  qua  tamen  primum. 

3.  Huic  operationi  per  balnea,  unctiones,  etsimilia 
(si  modo  sit  ejus  rei  aliqua  potestas)  satisfied  veri- 
simile  est ;  circa  quae  observanda  sunt  ea  quae  se- 
quuntur. 

4.  Non  nimis  indulgendum  est  spei  quod  haec  res 
confici  posset,  propter  ea  quae  fieri  cernimus  in  imbibi- 
tionibus  et  macerationibus  inanimatorum,  per  quas  ilia 


464 


HISTORIA  YITM  ET  MORTIS. 


intenerantur ;  cujus  aliqua  exempla  superius  adduxi- 
mus  ;  facilior  enim  est  opera tio  hujusmodi  super  inani- 
mata,  quia  attrahunt  et  sugunt  liquores  :  at  in  corpore 
animali  difficilior,  quia  motus  in  iis  fertur  potius  ad  cir- 
cumferentiam. 

5.  Ideo  balnea,  quae  in  usu  sunt,  emollientia  parum 
prosunt,  sed  obsunt  potius ;  quia  extrahunt  magis,  quam 
imprimunt ;  et  solvunt  compagem  corporis,  potius  quam 
consolidant. 

6.  Balnea  et  unctiones,  quae  operationi  praesenti  (cor- 
poris scilicet  bene  et  solide  malacissandi)  inservire  pos- 
sint,  tres  debent  habere  proprietates. 

7.  Prima  et  praecipua  est,  ut  constent  ex  iis  quae  tota 
substantia  similia  sunt  corpori  et  carni  humanis,  quae- 
que  sint  tanquam  alma  et  nutricantia  per  exterius. 

8.  Secunda  est,  ut  habeant  admista  ea  quae  subtili- 
tate  nonnulla  imprimant,  ut  vim  nutritivam  eorum  qui- 
bus  admiscentur  insinuent  et  inculcent. 

9.  Tertia,  ut  recipiant  nonnullam  mixturam  (licet 
reliquis  longe  minorem)  eorum  quae  sunt  astringentia  ; 
non  austera  aut  acerba,  sed  unctuosa  et  confortantia  ; 
ut  dum  reliqua  duo  operentur,  interim  prohibeatur 
(quantum  fieri  potest)  exhalatio  e  corpore,  quae  vir- 
tutem  malacissantium  perdat ;  sed  potius  ut  per  astric- 
tionem  cutis  et  clausuram  meatuum,  motus  ad  intra 
promo veatur  et  juvetur. 

10.  Consubstantiale  maxime  corpori  humano  est  san- 
guis tepidus,  vel  ex  homine  vel  ex  aliis  animalibus  :  at 
Ficini  illud  commentum,  ad  instaurationem  virium  in 
senibus,  de  exuctione  sanguinis  humani  ex  brachio  ado- 
lescentis  sani,1  leve  admodum  est :  etenim  quod  per  in- 
terius  nutrit  nullo  modo  debet  esse  aequale  aut  plane 

i  De  Vit.  Prod.  ii.  11. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  465 

homogeneum  corpori  quod  nutritur ;  sed  aliquatenus 
inferius  et  subordinatum,  ut  subigi  possit :  at  in  ex- 
terius  applicatis,  quanto  substantia  est  similior,  tanto 
consensus  melior. 

11.  Ab  antiquo  receptum  est,  balneum  ex  sanguine 
infantium  sanare  lepram,  et  carnes  jam  corruptas  res- 
tituere  ; 2  adeo  ut  hoc  ipsum  fuerit  regibus  quibusdam 
invidiae  apud  plebem. 

12.  Proditum  est  Heraclitum,  hydrope  laborantem, 
se  in  ventre  calido  bovis  nuper  occisi  immersisse.2 

13.  In  usu  est  sanguis  tepidus  catulorum  felis,  ad 
erysipelata  et  instaurandas  carnes  et  cutem. 

14.  Brachium  aut  membrum  aliquod  abscissum,  aut 
ex  quo  sanguis  alias  nimium  profluit,  utiliter  inseri- 
tur  in  ventrem  alicujus  animalis  nuper  dissectum ; 
nam  potenter  operatur  ad  sistendum  sanguinem  ;  san- 
guine membri  abscissi  sanguinem  recentem  animalis 
per  consensum  sorbente  et  ad  se  vehementer  tra- 
hente ;  unde  et  ipse  sistitur  et  refluit. 

15.  Multum  in  usu  est  in  morbis  extremis  et  quasi 
desperatis,  ut  columbae  scissae,  aliae  post  alias  mutatas, 
ad  plantas  pedum  aegroti  apponantur ;  unde  sequitur 
interdum  auxilium  mirabile  ;  id  vulgo  imputatur,  quasi 
maligna  morbi  traherent ;  sed  utcunque  caput  petit 
ista  medicatio,  et  spiritus  animales  confortat. 

16.  Verum  balnea  ista  et  unctiones  sanguinolentaa 
nobis  videntur  sordidae  et  odiosae ;  videndum  de  aliis, 
quae  minus  fortasse  habent  fastidii,  neque  tarn  en  minus 
juvamenti. 

17.  Post   sanguinem   igitur   recentem,    similia   sub- 

1  See  Nicephor.  vii.  33.,  and  Pliny,  xxvi.  5. 

2  There  is  no  authority  for  this ;  it  is  only  said  that  he  covered  himself 
with  cow-dung.    Diog.  Laert.  ix.  4.,  and  Menage's  notes. 

vol..  in.  30 


466 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 


stantiae  corporis  humani  sunt  alimentosa,  carnes  pin- 
guiores,  bovinae,  suillae,  cervinae  ;  ostrea  inter  pisces  *, 
lac,  butyrum  ;  vitella  ovorum ;  pollen  tritici ;  vinum 
dulce,  aut  saccharatum,  aut  mulsum. 

18.  Quae  admisceri  debent  ad  impressionem,  sunt, 
loco  omnium,  sales,  praesertim  niger ;  etiam  vinum 
(cum  spiritu  turgeat)  imprimit  et  utile  est  vehiculum. 

19.  Astringentia  ejus  generis  quae  descripsimus,  unc- 
tuosa  scilicet  et  confortantia,  sunt  crocus,  mastix,  et 
myrrlia,  et  baccae  myrti. 

20.  Ex  liis,  pro  nostro  judicio,  optime  fiet  balneum 
quale  desideramus.  Medici  et  posteri  meliora  repe- 
rient. 

21.  Longe  autem  potentior  fiet  operatio,  si  balneum 
quale  proposuimus  (quod  caput  rei  esse  arbitramur) 
comitettir  quadruplex  operationis  series  sive  ordo. 

22.  Primo,  ut  balneum  praecedat  fricatio  corporis, 
et  inunctio  ex  oleo,  cum  aliquo  spissamento  ;  ut  vir- 
tus et  calor  humectans  balnei  potius  subintret  corpus, 
quam  aquea  pars  liquoris.  Deinde,  sequatur  balneum 
ipsum,  ad  horas  forte  duas.  A  balneo  autem  emplas- 
tretur  corpus  ex  mastice,  myrrha,  tragacantho,  dia- 
palma,  croco,  ut  cohibeatur  (quantum  fieri  potest) 
perspiratio,  donee  malacum  paulatim  vertatur  in  soli- 
dum  ;  idque  per  viginti  quatuor  horas,  vel  amplius. 
Postremo,  amota  emplastratione,  fiat  unctio  cum  oleo, 
addito  sale  et  croco  ;  et  renovetur  balneum  post  qua- 
triduum,  cum  emplastratione  et  unctione  (ut  prius),  et 
continuetur  hujusmodi  malacissatio  per  mensem  unum. 

23.  Etiam  durante  tempore  malacissationis  utile  ju- 
dicamus,  et  proprium,  et  secundum  intentionem  nos- 
tram,  ut  corpus  bene  nutriatur,  et  ab  aere  frigido 
abstineatur,  et  nil  nisi  calidum  bibatur. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  467 

24.  Hoc  vero  (ut  initio  in  genere  monuimus)  est 
ex  iis  quae  nobis  experimento  probata  non  sunt,  sed 
descripta  tantummodo  ex  collimatione  ad  finem.  Ete- 
nim  meta  posita,  aliis  lampada  tradimus. 

25.  Neque  negligenda  sunt  fomenta  ex  corporibus 
vivis.  Ficinus  ait  (neque  id  per  jocum)  Davidem  con- 
tubernio  puellae,  alias  salubriter,  sed  nimis  sero  usum 
fuisse ; 1  debuerat  autem  addere,  quod  puellam  illam, 
more  virginura  Persiae,  oportuisset  inungi  myrrha  et 
similibus ;  non  ad  delicias,  sed  ad  augendam  virtutem 
fomenti  ex  corpore  vivo. 

26.  Barbarossa,  aetate  extrema,  ex  consilio  medici 
Judaei  puerulos  continue  stomacho  et  iliis  applicabat 
ad  fomenta  :  2  etiam  senes  nonnulli  caniculas  (anima- 
lia  scilicet  inter  calidissima)  stomacho  noctu  applicare 
consueverunt. 

27.  De  hominibus  quibusdam  nasonibus  (qui,  irri- 
sionis  pertaesi,  nasorum  tuberes  et  quasi  surculos  am- 
putarunt,  atque  in  brachiorum  ulnas,  incisione  non- 
nulla  adapertas,  ad  tempus  insuerunt,  atque  inde  nasos 
magis  decentes  efformarunt)  increbuit  relatio  quasi 
certa,  idque  in  multis  nominibus :  ea  si  vera  sit,  con- 
sensum  carnis  ad  carnem,  prassertim  vivarum,  plane 
testatur. 

28.  De  inteneratione  particulari  viscerum  principa- 
lium,  stomachi,  pulmonum,  jecoris,  cordis,  cerebri, 
spinalis  medullae,  renum,  fellis,  iliorum,  venarum,  ar- 
teriarum,  nervorum,  cartilaginum,  ossium,  nimis  longa 
foret  inquisitio  et  praescriptio  ;  cum  jam  non  praxim 
instruamus,  sed  indicationes  ad  praxim. 

1  De  Vita  producenda,  ii.  8.  There  is  a  mystical  ehapter  in  Roger  Ba- 
con's tract,  De  rttardand.  Senect.  Accidentibus,  which  his  translator  Browne 
conceives  to  relate  to  this  mode  of  supporting  animal  heat. 

2  Paul.  Jovius,  Elog.  vi.  in  Hariodenus. 


468  HISTORIA  VIT.E  ET   MORTIS. 

X. 

OPERATIC"  SUPER  EXPURGATIONEM  SUCCI  VETERIS  ET 
RESTITUTIONEM  SUCCI  NOVI,  SIVE  RENOVATIONEM 
PER    VICES. 

Historia. 

Licet  quae  hie  ponemus  superius  fere  praeoccupata 
sint,  tamen  quia  ista  operatio  est  ex  principalibus,  re- 
tractabimus  ea  paulo  fusius. 

1.  Certum  est,  boves  aratores  atque  laboribus  ex- 
haustos,  in  pascua  nova  et  laeta  admissos,  earnes  recip- 
ere  teneras  et  juveniles  ;  idque  esu  et  palato  compro- 
bari ;  ut  manifestum  sit  carnium  intenerationem  non 
esse  difficilem  :  verum  et  carnis  intenerationem  saepius 
repetitam  etiam  ad  ossa  et  membranas  et  similia  per- 
venire  posse  verisimile  est. 

2.  Certum  est,  diaetas  quae  in  usu  sunt,  ex  guaiaco 
praecipue,  atque  ex  sarsa-perilla,  et  china,1  et  sassa- 
fras, praesertim  longius  continuatas  et  secundum  reg- 
ulas  rigidiores,  universum  corporis  succum  primo 
attenuare,  deinde  consumere  atque  sorbere ;  quod 
manifestissimum  est  quia  morbum  Gallicum  usque 
ad  gummositates  provectum,  quique  intimos  corpo- 
ris succos  occupaverit  et  depravaverit,  ex  illis  diaetis 
posse  curari  probatum  est :  atque  in  super  quia  aeque 
manifestum  est  per  hujusmodi  diaetas  homines  factos 
macilentos,  pallidos,  et  quasi  cadaverosos,  paulo  post 
impinguari,  colorari,  et  manifesto  renovari.  Quam- 
obrem  hujusmodi  diaetas,  vergente  aetate,  semel  bien- 
nio,  ad  intentionem  nostram  utiles  esse  omnino  ex- 
istimamus,  tanquam  exuvias  et  spolia  serpentum. 

i  See  Gerard's  Herbal,  1617. 


HISTORIA  VITjE  ET  MORTIS.  469 

3.  Fidenter  dicimus  (neque  vero  quis,  rogo,  nos 
inter  Hasreticos  Catharos  reponat)  purgationes  repe- 
titas,  atque  factas  familiares,  longe  magis  ad  diutur- 
nitatem  vitas  facere,  quam  exercitia  et  sudores.1  Id 
autem  fieri  necesse  est,  si  teneatur  quod  positum  est ; 
unction  es  corporis,  et  meatuum  ab  extra  oppletiones, 
et  aeris  exclusiones,  et  spiritus  in  massa  corporis  de- 
ten  ti  ones  plurimum  conducere  ad  vitam  longaevam. 
Etenim  certissimum  est,  per  sudores  et  perspirationes 
exteriores,  non  solum  humores  et  vapores  excremen- 
titios  exhalari  et  absumi ;  sed  una  etiam  succos  et  spir- 
itus bonos,  qui  non  tarn  facile  reparantur  :  in  purga- 
tionibus  autem  (nisi  fuerint  admodum  immoderatae) 
non  item,  cum  super  humores  praecipue  operentur. 
Purgationes  autem  ad  hanc  intentionem  optimae  sunt, 
quae  paulo  ante  cibum  sumuntur,  quia  desiccant  mi- 
nus ;  ideoque  debent  esse  ex  iis  catharticis,  quae  ven- 
triculum  minime  turbant. 

Intentiones  operationum  quas  proposuimus  (ut  arbi- 
tramur)  verissimae  sunt ;  remedia  intentionibus  fida. 
Neque  credibile  est  dictu  (licet  haud  pauca  ex  ipsis 
velut  plebeia  videri  possint)  quanta  cum  cura  et  delectu 
ea  a  nobis  examinata  fuerint ;  ut  sint  (salva  semper  in- 
tentione)  et  tuta  et  efficacia.  Rem  ipsam  experimen- 
tum  et  comprobabit  et  promovebit.  Talia  autem  in 
omnibus  rebus  sunt  opera  consilii  cujusque  prudentio- 
ris  ;  quae  sunt  effectu  admiranda,  ordine  quoque  egregia, 
modis  faciendi  tanquam  vulgaria. 

1  Bacon  again  alludes  to  certain  of  the  charges  made  against  the  Mani- 
chaeans.  Dr.  Friend  remarks  that  this  recommendation  of  purgatives  as  a 
means  of  prolonging  life  had  already  been  made  by  Roger  Bacon. 


470  HISTORIA  VITM  ET  MORTIS. 


ATRIOLA  MORTIS. 

Ad  Art.  15.       De   atriolis   mortis  jam   inquirendum  ;    id 
connexw.  eg^  fe  -jg  qUge  accic|ant  morientibus  in  artic- 

ulo  mortis,  et  paulo  ante,  et  post :  ut  cum  multis  viis 
perveniatur  ad  mortem,  intelligi  possit  in  quae  commu- 
nia  illae  desinant ;  praecipue  in  mortibus  quae  inferuntur 
per  indigentiam  naturae,  potius  quam  per  violentiam ; 
tametsi  etiam  aliquid  ex  his  propter  rerum  connexio- 
nem  inspergendum  sit. 

Historia. 

1.  Spiritus  vivus  videtur  tribus  indigere,  ut  subsis- 
tat :  motu  commodo ;  refrigerio  temperato ;  et  alimen- 
to  idoneo.  Flamma  vero  duobus  ex  his  tantum  indi- 
gere videtur ;  motu  nimirum  et  alimento ;  propterea 
quod  flamma  simplex  sit  substantia,  spiritus  composita ; 
ita  ut  si  transeat  paulo  propius  in  naturam  flammeam, 
se  perdat. 

2.  Etiam  flamma  majore  flamma  et  potentiore  re- 
solvitur  et  necatur,  ut  bene  notavit  Aristoteles ; a  mul- 
to  magis  spiritus. 

3.  Flamma,  si  comprimatur  nimium,  extinguitur; 
ut  cernere  est  in  candela,  superimposito  vitro :  etenim 
aer  per  calorem  dilatatus  contrudit  flammam,  eamque 
minuit  et  extinguit ;  neque  in  caminis  concipitur  flam- 
ma, si  materies,  absque  spatio  aliquo  interjecto,  com- 
pingatur. 

4.  Etiam  ignita  compressione  extinguuntur ;  veluti 
si  carbonem  ignitum  ferro  aut  pede  fortiter  comprimas, 
extinguitur  statim  ignis. 

1  Problems,  iii.  22.  and  xxxiii.  2. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  471 

5.  At  ut  ad  spiritum  veniamus ;  si  sanguis  aut 
phlegma  irruat  in  ventriculos  cerebri,  fit  mors  subito ; 
cum  spiritus  non  habeat  ubi  se  moveat. 

6.  Contusio  etiam  capitis  vehemens  inducit  subitam 
mortem,  spiritibus  in  ventriculis  cerebri  angustiatis. 

7.  Opium  et  alia  narcotica  fortiora  coagulant  spiri- 
tum, eumque  privant  motu. 

8.  Vapor  venenatus,  spiritui  totaliter  odiosus,  infert 
mortem  subitam,  ut  in  venenis  mortiferis,  quae  operan- 
tur  per  malignitatem  (ut  loquuntur)  specificam ;  incu- 
tit  enim  fastidium  spiritui,  ut  amplius  movere  aut  rei 
tarn  inimicae  occurrere  nolit. 

9.  Etiam  extrema  ebrietas,  aut  crapula,  quandoque 
inferunt  mortem  subitam  ;  cum  spiritus  non  tarn  densi- 
tate  aut  malign itate  vaporis  (ut  in  opio  et  venenis  ma- 
lignis),  quam  ipsa  copia,  obruatur. 

10.  Extremus  moeror  et  metus,  praesertim  subitus 
(ut  fit  in  nuncio  malo  et  improviso),  quandoque  dant 
subitam  mortem. 

11.  At  non  solum  nimia  compressio,  sed  etiam  nimia 
dilatatio  spiritus,  mortifera. 

12.  Gaudia  ingentia  et  repentina  complures  exani- 
marunt. 

13.  In  magnis  evacuationibus,  quales  fiunt  in  se- 
candis  hydropicis,  exeuntibus  confertim  aquis ;  multo 
magis  in  ingentibus  et  repentinis  profluviis  sanguinis, 
sequitur  saepius  mors  subita  ;  idque  per  meram  fugam 
vacui  in  corpore,  omnibus  affatim  moventibus  ad  spatia 
implenda  quae  exinaniuntur,  atque  inter  alia  spiritu 
ipso :  nam  quoad  profluvia  sanguinis  tardiora,  res  spec- 
tat  ad  indigentiam  alimenti,  non  ad  refusionem  spiritus. 
Atque  de  motu  spiritus,  in  tan  turn  vel  compresso  vel 
emiso  ut  mortem  inferat,  haec  inquisita  sunt. 


472  HISTORIA  VITJE  ET  MORTIS. 

14.  Veniendum  ad  indigentiam  refrigerii.1  Cohibi- 
tio  respirationis  mortem  infert  subitam,  ut  in  omni  suf- 
focatione  aut  strangulatione.  Neque  tamen  videtur  res 
referri  debere  tarn  ad  impedimentum  motus,  quam  ad 
impedimentum  refrigerii ;  quia  aer  nimis  calidus,  licet 
libere  attractus,  non  minus  suffocat,  quam  si  inhibeatur 
respiratio ;  ut  fit  in  iis,  qui  suffocati  aliquando  sunt  ex 
carbonibus  incensis,  aut  lithantliracibus,  aut  parietibus 
recenter  dealbatis,  in  cubiculis  clausis,  igne  etiam  ac- 
censo :  quod  genus  mortis  traditur  fuisse  imperatoris 
Joviniani.  Aut  etiam  ex  balneis  siccis  super-calefactis, 
quod  usurpatum  fuit  in  nece  Faustae,  Constantini  mag- 
ni  uxoris.2 

15.  Valde  pusillum  est  tempus,  quo  natura  anheli- 
tum  repetit,  atque  expelli  fuliginem  aeris  in  pulmones 
attracti,  et  recentem  intro-recipi  desiderat ;  vix  certe 
ad    tertiam    partem    minutae. 

16.  Rursus  pulsus  arteriarum  et  motus  cordis,  sys- 
toles et  diastoles,  triplo  velocior  quam  respiratio ;  adeo 
ut  si  fieri  posset  ut  ille  motus  in  corde  absque  inhibita 
respiratione  sisti  posset,  sequeretur  mors  etiam  celerius 
quam  ex  strangulatione. 

17.  Usus  tamen  et  consuetudo  in  hac  naturali  actione 
respirationis  nonnihil  valet ;  ut  in  urinatoribus  Deliis  et 
piscatoribus  perlarum,  qui  perpetuo  usu  decuplum  tem- 
poris  ad  minimum  retinere  anhelitum  possunt,  plus- 
quam  pro  ratione  aliorum  hominum. 

18.  Sunt  ex  animalibus,  etiam  ex  iis  quae  pulmones 
habent,  alia  quae  ad  longius  tempus,  alia  quae  ad  bre- 


1  The  theory  of  Aristotle  touching  respiration  was,  that  it  was  necessary 
in  order  to  keep  the  animal  heat  from  becoming  excessive.  See  his  De  Res- 
pirat. 

2  Zosimus,  ii.  p.  10. 


HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS.  473 

vius,  anhelitum  cohibere  possunt ;  prout  majore  scilicet 
aut  minore  indigent  refrigerio. 

19.  Pisces  minore  indigent  refrigerio  quam  animalia 
terrestria:  indigent  tamen,  atque  refrigerantur  per 
branchias  :  atque  quemadmodum  terrestria  aerem  nimis 
fervidum  aut  occlusum  non  ferunt,  ita  et  pisces  in  aqua 
glacie  totaliter  et  diutius  cooperta  sufFocantur. 

20.  Si  spiritus  insultum  patiatur  ab  alio  calore,  pro- 
prio  longe  vehementiore,  dissipatur  et  perditur.  Si 
enim  propriurn  calorem  non  sustineat  absque  refrigerio, 
multo  minus  alienum  intensiorem  tolerare  potest ;  id 
cernitur  in  febribus  ardentibus,  ubi  calor  humorum 
putrefactorum  calorem  nativum  superat,  usque  ad  ex- 
tinctionem   sive   dissipationem. 

21.  Somni  quoque  indigentia  et  usus  refertur  ad 
refrigerium.  Motus  enim  spiritum  attenuat  et  rarefacit, 
et  calorem  ejus  acuit  et  intendit.  Somnus  contra  mo- 
tum  et  discursum  ejus  sedat  et  compescit.  Etsi  enim 
somnus  actiones  partium  et  spirituum  mortualium,  et 
oranera  motum  ad  circumferentiam  corporis  roboret 
et  promoveat ;  tamen  motum  proprium  spiritus  vivi 
magna  ex  parte  consopit  et  tranquillat.  At  somnus 
regulariter  semel  infra  24  horas  naturae  humanae  debe- 
tur,  idque  ad  sex  aut  quinque  horas  ad  minimum ;  licet 
sint  etiam  in  hac  parte  quandoque  naturae  miracula ; 
ut  refertur  de  Msecenate,1  quod  longo  tempore  ante 
obitum  non  dormisset.  Atque  de  indigentia  refrigerii 
ad  spiritum  conservandum,  haec  inquisita  sint. 

22.  Quod  vero  ad  tertiam  indigentiam  attinet  (ali- 
menti  scilicet)  videtur  ilia  ad  partes  potius  quam  ad 
spiritum   vivum   pertinere.     Facile  enim  quis    credat, 

1  Pliny,  vii.  52. 


474  HISTORIA  VIT^E   ET  MORTIS. 

spiritum  vivum  subsistere  in  identitate,  non  per  succes- 
sionem  aut  renovationem.  Atque  quoad  animam  ra- 
tionalem  in  homine,  certo  certius  est,  earn  nee  ex  tra- 
duce 1  esse,  nee  reparari,  nee  interire.  Loquuntur  de 
spiritu  naturali  animalium,  atque  etiam  vegetabilium, 
qui  ab  ilia  altera  essentialiter  et  formaliter  differt ;  ex 
horum  enim  confusione  metempsychosis  ilia,  et  innu- 
mera  tain  ethnicorum  quam  haereticorum  commenta 
emanarunt. 

23.  Renovatio  per  alimentum  in  corpore  humano 
regulariter  singulis  diebus  requiritur.  Triduanum 
autem  jejunium  sanis  vix  toleratur:  usus  tamen  et  con- 
suetudo,  etiam  in  hac  parte,  haud  parum  valet :  at 
morbo  languentibus  inedia  minus  gravis  est.  Etiam 
somnus  alimentationi  nonnihil  parat,  quemadmodum 
contra  exercitatio  earn  efnagitat  mams.  Inventi  etiam 
sunt  (sed  raro)  aliqui,  qui,  quodam  naturae  miraculo, 
sine  cibo  et  potu  ad  tempus  non  mediocre  vixerunt. 

24.  Corpora  mortua,  si  non  intercipiantur  a  pu- 
tredine,  diutius  sine  notabili  absumptione  subsistunt : 
at  corpora  viva  non  multum  ultra  triduum  (ut  dictum 
est)  nisi  reparentur  per  alimentationem ;  id  quod  indi- 
cat  citam  illam  absumptionem  esse  opus  spiritus  vivi, 
qui  aut  se  reparat,  aut  partes  ponit  in  necessitate  se 
reparandi,  aut  utrunque :  quam  rem  etiam  illud  ad- 
struit  (quod  paulo  ante  notatum  est),  nempe,  quod 
possint  animalia  sine  alimento  paulo  diutius  durare,  si 
dormiant.  At  somnus  omnino  nil  aliud  est,  quam  re- 
ceptio  spiritus  vivi  in   se. 

25.  Copiosa  nimis  et  continua  effluxio  sanguinis, 
qualis   aliquando  fit  ab    haemorrhoidibus,    interdum    a 

1  u  Haereticum  est  dicere  quod  anima  intellectiva  traducatur  cum  sem- 
ine."  —  S.  Thomas,  Sum.  Theol  i.  118.  2. 


HISTORIA  YITM  ET  MORTIS.  475 

vomitu  sanguineo,  venis  interioribus  reseratis  ant  frac- 
tis,  interdum  ex  vulneribus,  mortem  infert  festinam  : 
cum  sanguis  venarum  sanguini  arteriarum  ministret ; 
sanguis  arteriarum,  spiritui. 

26.  Haud  parvum  est  quantum  cibi  et  potus,  quod 
homo  bis  in  die  pastus  intra  corpus  recipit :  longe 
plus,  quam  aut  per  sellam  aut  per  urinam  aut  per 
sudores  egerit :  nil  minim  (inquis),  cum  reliquum  in 
succos  et  substantiam  corporis  mutetur.  Recte :  sed 
cogita  paulisper,  quod  ea  accessio  fit  bis  in  die,  ne- 
que  tamen  corpus  exundat ;  similiter,  licet  spiritus  re- 
paretur,   tamen  quanto  suo   non    enormiter  excrescit.1 

27.  Nil  attinet  adesse  alimentum  in  gradu  remoto, 
sed  ejus  generis  et  ita  praeparatum  et  ministratum,  ut 
spiritus  in  illud  agere  possit.  Neque  enim  baculus 
cerei  sufficiet  ad  flammam  continuandam,  nisi  adsit 
cera ;  neque  homines  herbis  solis  pasci  possunt :  at- 
que  inde  fit  atrophia  senilis,  quod  licet  adsit  caro  et 
sanguis,  tamen  spiritus  est  factus  tarn  paucus  et  rarus, 
et  succi  et  sanguis  tam  effooti  et  obstinati,  ut  non  teneat 
proportio  ad  alimentandum. 

28.  Subducamus  calculos  indigentiae,  secundum  cur- 

O  7 

sum  naturae  ordinarium  et  consuetum.  Explicatione 
motus  sui  in  ventriculis  cerebri  et  nervis,  indiget  spiri- 
tus perpetuo  :  motu  cordis,  tertia  parte  momenti ;  res- 
piratione,  singulis  momentis  ;  somno  et  alimento,  intra 
triduum  ;  potentia  ad  alimentandum,  quasi  post  octo- 
ginta  annos.  Atque  si  aliqui  ex  his  indigentiis  non 
succurratur,  sequitur  mors.  Atque  tria  plane  esse  vi- 
dentur  atriola  mortis  :  destitutio  spiritus,  in  motu  suo  ; 
in  refrigerio  ;  in  alimento. 

1  The  explanation  is  of  course  to  be  found  in  the  phenomena  of  respira- 
tion.    The  suggestion  of  the  difficulty  is  in  itself  remarkable. 


476  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

Monita.  1.  Erraverit,  qui  existimet  spiritum  vivum, 
exemplo  flammas,  perpetuo  generari  et  extingui,  nee 
ad  tempus  aliquod  notabile  durare.  Neque  enim 
hoc  facit  flamma  ipsa  ex  natura  sua,  sed  quia  inter 
inimica  versatur :  nam  flamma  intra  flammam  durat. 
At  spiritus  vivus  inter  arnica  degit  et  obsequia  plu- 
rima.  Itaque  cum  flamma  sit  substantia  momen- 
tanea,  aer  autem  substantia  fixa,  spiritus  vivi  media 
est  ratio. 

2.  De  interitu  spiritus  per  destructionem  organo- 
rum  (qualis  fit  per  morbos  et  violentiam)  non  est 
inquisitio  praesens  (ut  ab  initio  diximus)  ;  tametsi 
et  ille  in  eadem  tria  atriola  desinat.  Atque  de  ipsa 
forma  mortis  haec  inquisita  sint. 

29.  Duo  sunt  magni  praecursores  mortis ;  alter  a 
capite,  alter  a  corde  missus  :  convulsio  et  extremus 
labor  pulsus  ;  nam  etiam  singultus  ille  lethalis  est 
convulsionis  genus  ;  labor  autem  pulsus  lethalis  ha- 
bet  velocitatem  insignem,  quandoquidem  cor  sub  ipsa 
morte  ita  trepidet,  ut  systole  et  diastole  fere  confun- 
dantur ;  habet  etiam  conjunctam  debilitatem  et  humili- 
tatem,  et  saepius  intermissionem  magnam,  labascente 
motu  cordis,  nee  fortiter  aut  constanter  insurgere  va- 
lente. 

30.  Praecedunt  etiam  mortem  in  propinquo  summa 
inquietudo  et  jactatio  ;  motus  raanuum  floccos  colli- 
gendo  ;  nixus  prehensionis  et  tentionis  fortis  ;  dentes 
etiam  fortiter  comprimere ;  glutire  vocem ;  tremor  la- 
bii  inferioris  ;  pallor  oris  ;  memoria  confusa  ;  sermo- 
nis  privatio  ;  sudores  frigidi ;  corporis  elongatio  ;  sub- 
latio  albuginis  oculorum  ;  faciei  totius  alteratio  (naso 
acuto,  oculis  concavis,  genis  labantibus)  ;  linguae  con- 


HISTORrA  VIT^E  ET  MORTIS.  477 

tractio  et  convolutio  ;  frigus  extremitatum  ;  in  aliqui- 
bus  emissio  sanguinis  aut  spermatis  ;  clamor  acutus ; 
anhelitus  creber  ;  inferioris  maxilla)  lapsus,  et  similia.1 

31.  Mortem  sequuntur  sensus  omnis  et  motus,  tarn 
cordis  et  arteriarum  quam  nervorum  et  artuum,  pri- 
vatio  ;  impotentia  corporis  se  sustentandi  erectum  ; 
rigor  nervorum  et  partium  ;  depositio  omnis  caloris  ; 
paulo  post  putrefactio  et  fcetor. 

32.  Anguillse,  serpentes,  et  insecta  diu  moventur 
singulis  partibus  post  concisionem ;  ut  etiam  rustici 
putent  partes  singulas  ad  se  rursus  uniendum  expe- 
dire.  Etiam  aves  capitibus  avulsis  ad  tempus  subsul- 
tant :  quin  et  corda  animalium  avulsa  diu  palpitant. 
Equidem  meminimus  ipsi  vidisse  hominis  cor,  qui  evis- 
ceratus  erat  (supplicii  genere  apud  nos  versus  prodi- 
tores  recepto),  quod  in  ignem  de  more  injectum 
saltabat  in  altum,  primo  ad  sesquipedem,  et  deinde 
gradatim  ad  minus  ;  durante  spatio  (ut  meminimus) 
septem  aut  octo  minutarum.  Etiam  vetus  et  fide 
digna  traditio  est,  de  bove  sub  eviscerationem  mugi- 
ente.  At  magis  certa  de  homine,  qui  eo  supplicii 
genere  (quod  diximus)  evisceratus,  postquam  cor  avul- 
sum  penitus  esset,  et  in  carnificis  manu,  tria  aut  quat- 
uor  verba  precum  auditus  est  proferre  ;  quod  idcirco 
magis  credibile  esse  diximus  quam  illud  de  sacrificio, 
quia  solent  amici  hnjusmodi  reorum  mercedem  dare 
carnifici,  ut  oificium  suum  pernicissime  expediat,  quo 
illi  celerius  a  doloribus  liberentur  ;  in  sacrificiis  vero 
non  videmus  causam  cur  similis  praestetur  a  sacerdote 
diligentia. 

1  This  is  taken  from  the  Prcenotiones  of  Hippocrates,  whose  description 
of  the  appearance  of  a  person  in  articulo  mortis  has  given  rise  to  the 
phrase  "facies  Hippocratica." 


478  HISTORIA   VIT^E  ET  MORTIS. 

33.  Ad  resuscitandum  eos  qui  deliquia  animi  aut 
catalepses  subitas  patiuntur  (quorum  baud  pauci,  abs- 
que ope,  etiam  expiraturi  fuisseut),  baec  sunt  in  usu. 
Exhibitio  aquarum  ex  vino  distillatarum  (quas  aquas 
vocamus  calidas  et  cordiales)  ;  inflexio  corporis  in  pro- 
num  ;  obturatio  fortis  oris  et  narium  ;  flexio  digitorum 
cum  tortura  quadam  ;  evulsio  pilorum  barbae  aut  capi- 
tis ;  frictio  partium,  praesertim  faciei  et  extremorum  ; 
subita  inspersio  aquae  frigidae  in  faciem  ;  strepitus  acuti 
et  subiti  ;  appositio  ad  nares  aquae  rosaceae,  cum  aceto, 
in  languoribus  ;  incensio  plumarum,  pannorum,  in 
sufFocatione  uteri :  at  maxime  sartago  fervefacta  utilis 
est  apoplecticis  ;  etiam  fotus  arctus  corporum  vivorum 
aliquibus  profuit. 

34.  Complura  fuerunt  exempla  hominum  tanquam 
mortuorum  ;  aut  expositorurn  e  lecto,  aut  delatorum 
ad  funus,  quin etiam  nonnullorum  in  terra  conditornm  ; 
qui  nihilominus  revixerunt  ;  id  qnod  in  iis  qui  conditi 
sunt,  repertum  est  (terra  aliquanto  post  aperta)  per 
obtusionem  et  vulnerationem  capitis  ex  jactatione  et 
nixu  cadaveris  intra  feretrum :  cujus  exemplum  re- 
centissimum  et  maxime  memorabile  fuit  Joannis  Scoti, 
subtilis  illius  et  scholastici  ;  qui  a  servo,  cum  sepultus 
esset  absente,  (quique,  ut  videtur,  hujusmodi  catalep- 
sium  ejus  symptomata  noverat)  aliquanto  post  effossus, 
in  tali  statu  repcrtus  est : :  et  simile  quiddam  accidit 
nostra  aetate,  in  persona  histrionis  sepulti  Cantabrigiae. 
Memini  me  accepisse  de  generoso  quodam,  qui  ludi- 
bundus  ex  curiositate  desiderabat  scire  qualia  pateren- 
tur  in  patibulo  suspensi,  seseque  suspendit,  super  sca- 

1  This  story  is  examined,  and  as  it  seems  sufficiently  refuted,  by  Wad- 
ding in  his  life  of  Duns  Scotus  (1644)  p.  50.  et  seq.  It  was  not  the  custom 
of  the  Franciscans  to  bury  in  coffins  at  all. 


HISTORIA  VIT^E  £T  MORTIS.  479 

bellum  se  allevans  et  deinde  se  demittens,  putans  etiam 
penes  se  futurum  ut  scabellum  pro  arbitrio  suo  recu- 
peraret ;  id  quod  facere  non  potuit,  sed  tamen  ab 
amico  praesente  adjutus  est  :  ille  interrogatus,  quid 
passus  esset  ?  retulit  se  dolorem  non  sensisse  ;  sed 
primo  obversatam  sibi  fuisse  circa  oculos  speciem  ignis 
et  incendii  ;  deinde  extremaa  nigredinis,  sive  tenebra- 
rum  ;  postremo  colons  cujusdam  ccerulei  pallidioris, 
sive  thalassrni ;  qualis  etiam  conspicitur  ssepe  animo 
linquentibus.  Audivi  etiam  de  medico  adhuc  vivente, 
qui  hominem  qui  se  suspenderat,  atque  per  horam 
dimidiam  suspensus  manserat,  in  vitam  fricationibus 
et  balneis  calidis  reduxerat  ;  quique  etiam  profited 
soleat,  se  non  dubitare,  quin  suspensum  quemcunque 
ad  tempus  pragdictum  revocare  posset,  modo  cervices 
ei  per  impetum  primae  demissionis  non  fuerint  effractae. 

DISCRIMINA    JUVENTUTIS    ET    SENECTUTIS. 

Ad  Art.  16.  1.  Scala  liumani  corporis  talis  est  :  con- 
cipi ;  vivificari  in  utero  ;  nasci  ;  mamilla  ;  depulsio  a 
mamilla  ;  usus  cibi  et  potus  ab  initio,  qualis  infantibus 
convenit ;  dentire  primo,  circa  annum  secundum  ;  in- 
cipere  gradiri  ;  incipere  loqui ;  dentire  secundo,  circa 
annum  septimum ;  pubescere,  circa  annum  duodeci- 
mum  aut  decimum  quartum  ;  potentem  esse  ad  gene- 
randum,  et  fluxus  menstruorum  ;  pili  circa  tibias  et 
axillas  ;  barbescere  ;  atque  hue  usque,  et  quandoque 
ulterius,  grandescere  ;  deinde  roboris  artuum  status 
et  ultimitas,  etiam  agilitatis  ;  canescere  et  calvescere  ; 
cessatio  menstrui  et  potentiae  generationis  ;  vergere  ad 
decrepitum,  et  animal  tripes  ;  mori.  Interim  animus 
quoque  suas  habet  periodos,  sed  per  annos  non  pos- 


480  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

sunt   describi :    ut   memoriam    labilem,   et   similia,   de 
quibus  postea. 

2.  Discrimina  juventutis  et  senectutis  haec  sunt. 
Cutis  juveni  laevis  et  explicata  ;  seni  arida  et  rugosa, 
praesertim  circa  frontem  et  oculos  :  carnes  juveni  ten- 
erae  et  molles  ;  seni  duriores  :  robur  juveni  et  agilitas  ; 
seni  diminutio  virium  et  motuum  tarditas  :  juveni 
coctionum  validitas  ;  seni  debilitas  ;  juveni  viscera 
mollia  et  succulenta ;  seni  salsa  et  retorrida :  juveni 
corpus  erectius  ;  seni  inclinatio  in  curvum  :  juveni 
constantia  artuum ;  seni  debilitas  et  tremor :  juveni 
humores  biliosi,  et  sanguis  fervidior  ;  seni  humores 
phlegmatici  et  melancholici,  et  sanguis  frigidior  :  ju- 
veni venus  in  promptu  ;  seni  tardior :  juveni  succi 
corporis  magis  roscidi  ;  seni  magis  crudi  et  aquei  : 
juveni  spiritus  multus  et  turgescens  ;  seni  paucus  et 
jejunus  :  juveni  spiritus  densus  et  viridis  ;  seni  acris 
et  rarus  ;  juveni  sensus  vivaces  et  integri ;  seni  hebe- 
tiores  et  deficientes  :  juveni  dentes  robusti  et  integri  ; 
seni  debiles,  attriti  et  decidui :  juveni  pili  colorati ; 
seni,  cujuscunque  fuerint  coloris,  cani :  juveni  coma  ; 
seni  calvities :  juveni  pulsus  grandior  et  incitatior ; 
seni  obscurior  et  tardior :  juveni  morbi  magis  acuti 
et  curabiles  ;  seni  magis  chronici,  et  curatu  difficiles  : 
juveni  vulnera  citius  coalescentia  ;  seni  tardius  :  ju- 
veni genae  florentes  calore  ;  seni  aut  pallidas  aut  rubi- 
cundae,  atque  sanguine  spisso  ;  juveni  minor  molestia 
ex  catarrhis  ;  seni  major  :  neque  scimus  in  quae  pro- 
ficiant  senes  (quoad  corpus)  nisi  quandoque  in  obesi- 
tatem  ;  cujus  causa  praesto  est,  quia  corpora  senum 
nee  bene  perspirant,  nee  bene  assimilant  :  pinguedo 
autem  nihil  aliud  est,  quam  exuberantia  alimenti  ultra 
id  quod  excernitur  aut   perfecte  assimilatur.      Etiam 


HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS.  481 

in  qnibusdam  senibus  in  edacitatem  proficitur,  propter 
acidos  humores,  licet  senes  digerant  minus.  Ac  uni- 
versa  quae  jam  diximus,  medici,  quasi  feriantes,  referent 
ad  caloris  naturalis  et  humoris  radicalis  diminutionem, 
qua?  res  nihili  sunt  ad  usum.  Illud  certum,  siccitatem 
in  decursu  aetatis  frigiditatem  praecedere  ;  atque  cor- 
pora cum  sint  in  statu  et  acme  caloris,  ad  siccitatem 
declinare  ;  frigiditatem  autem  postea  sequi. 

3.  Jam  vero  etiam  de  affectibus  animi  videndum. 
Equidem  memini,  cum  adolescens  essem  Pictavii  in 
Gallia,  me  consuevisse  familiariter  cum  Gallo  quo- 
dam,  juvene  ingeniosissimo,  sed  paululum  loquaci,  qui 
postea  in  virum  eminentissimum  evasit ;  ille  in  mores 
senum  invehere  solitus  est,  atque  dicere,  si  daretur 
conspici  animos  senum,  quemadmodum  cernuntur  cor- 
pora, non  minores  apparituras  in  iisdem  deformitates : 
quinetiam  ingenio  suo  indulgens,  contendebat  vitia 
animorum  in  senibus  vitiis  corporum  esse  quodam- 
modo  consentientia  et  parallela.1  Pro  ariditate  cutis, 
substituebat  impudentiam  ;  pro  duritie  viscerum,  im- 
misericordiam  ;  pro  lippitudine  oculorum,  oculum  ma- 
lum  et  invidiam  ;  pro  immersione  oculorum  et  curva- 
tione  corporis  versus  terram,  atheismum  (neque  enim 
coelum,  inquit,  respiciunt,  ut  prius)  ;  pro  tremore 
membrorum,  vacillationem  decretorum,  et  fluxam  in- 
constantiam ;  pro  inflexione  digitorum,  tanquam  ad 
prehensionem,  rapacitatem  et  avaritiam ;  pro  labascen- 
tia  genuum,  timiditatem ;  pro  rugis,  calliditatem  et 
obliquitatem  :    et    alia    quae   non    occurrunt.     Sed    ut 

1  It  would  probably  be  impossible  to  determine  to  whom  reference  is 
here  made.  Bacon's  acquaintance  was  probably  a  student  in  the  univer- 
sity of  Poitiers,  which  comprised  all  the  four  faculties,  but  seems  notwith- 
standing never  to  have  enjoyed  any  high  reputation.  It  was  founded  in 
1431  by  Charles  VII. 

VOL.  III.  31 


482  HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS. 

serii  simus  :  juveni  adest  pudor  et  verecundia ;  seni 
paululum  obduruit :  juveni  benignitas  et  misericor- 
dia ;  seni  occalluit :  juveni  semulatio  laudabilis  ;  seni 
invidia  maligna :  juveni  inelinatio  ad  religionem  et 
devotionem,  ob  fervorem  et  inexperientiam  mali ;  seni 
deferveseentia  in  pietate,  ob  charitatis  teporem,  et 
diutinam  conversationem  inter  mala,  necnon  ob  cre- 
dendi  difficultatem  :  juveni  valde  velle ;  seni  modera- 
tio  :  juveni  levitas  quaedam  et  mobilitas  ;  seni  gravitas 
major  et  constantia  :  juveni  liberalitas,  et  beneficen- 
tia,  et  philanthropia ;  seni  avaritia,  et  sibi  sapere  et 
consulere :  juveni  confidentia,  et  bene  sperare  ;  seni 
diffidentia,  et  plurima  habere  pro  suspectis :  juveni 
facilitas  et  obsequium ;  seni  morositas  et  fastidium : 
juveni  sinceritas  et  animus  apertus ;  seni  cautio  et 
animus  tectus :  juveni  magna  appetere ;  seni  neces- 
saria  curare :  juveni  prsesentibus  rebus  favere ;  seni 
anteacta  potiora  habere :  juveni  superiores  revereri ; 
seni  censura  in  illos  uti :  et  complura  alia,  quae  ad 
mores  potius  pertinent  quam  ad  inquisitionem  pra> 
sentem.  Attamen,  quemadmodum  in  corpore,  ita  in 
animo,  in  nonnulla  proficiunt  senes,  nisi  fuerint  ad- 
modum  emeriti ;  nempe,  ut  cum  ad  excogitandum  mi- 
nus sint  prompti,  judicio  tamen  valeant,  et  tutiora  et 
saniora  quam  speciosiora  malint ;  etiam  in  garrulitatem 
proficiunt  et  ostentationem  ;  fructum  enim  sermonis 
petunt,  cum  rebus  minus  valeant  ;  ut  non  absurde 
Tithonum  in  cicadam  versum  fuisse  poetae  fingant. 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  483 


CANONES  MOBILES 

de  duratione  vitie,  et  forma  mortis. 

Canon  i. 

Non  fit  consumptio,  nisi  quod  deperditum  sit  de 
corpore  transmigret  in  corpus  aliud. 

EXPLICATIO. 

Nullus  est  rerum  interitus :  itaque  quod  absumitur, 
aut  evolat  in  aerem  aut  recipitur  in  corpus  aliquod  ad- 
jacens :  quare  videmus  araneam  aut  muscam  aut  formi- 
cam,  in  electro,  monumento  plus  quam  regio,  sepultas, 
aeternizari ;  cum  tamen  sint  res  teneraa  et  dissipabiles. 
Verum  non  adest  aer,  in  quem  aliquid  evolet ;  atque 
substantia  electri  est  tarn  heterogenea,  ut  nihil  ex  illis 
recipiat.  Simile  etiam  fore  arbitramur,  misso  ligno 
aut  radice,  aut  ejusmodi,  in  argentum  vivum.  At 
cera  et  mel  et  gummi  habent  similem  operationem 
sed  ex  parte  tantum. 

Canon   ii. 

Inest  omni  tangibili  spiritus,  corpore  crassiore  ob- 
tectus  et  obsessus  ;  atque  ex  eo  originem  habet  con- 
sumptio et  dissolutio.  ' 

EXPLICATIO. 

Nullum  corpus  nobis  notum,  hie  in  superiore  parte 
terra?,  spiritu  vacat ;  sive  per  attenuationem  et  con- 
coctionem  caloris  coelestium,  sive  alias.  Neque  enim 
cava   rerum    tangibilium    vacuum  recipiunt ;    sed  aut 


484  HISTORIA  VITiE  ET  MORTIS. 

aerem.  aut  spiritum  rei  proprium.  Spiritus  autem 
ille  (de  quo  loquimur)  non  est  virtus  aliqua,  aut 
energia,  aut  entelechia,  aut  nugae  :  sed  plane  corpus 
tenue,  invisibile  ;  attamen  locatum,  dimensum,  reale : 
neque  rursus  spiritus  ille  aer  est  (quemadmodum  nee 
succus  uvae  est  aqua)  ;  sed  corpus  tenue,  cognatum 
aeri,  at  multum  ab  eo  diversum  :  partes  autem  rei  cras- 
siores  (cum  sint  naturae  pigrae,  nee  admodum  mobilis) 
per  periodos  longas  duraturae  forent,  sed  spiritus  ille 
est  qui  turbat  et  illas  fodicat  et  subruit,  atque  humi- 
dum  corporis  et  quicquid  digerere  potest  in  novum 
spiritum  depraedatur ;  deinde  tarn  spiritus  corporis 
praeinexistens,  quam  noviter  factus,  simul  sensim  evo- 
lant.  Id  optime  ostenditur  in  diminutione  ponderis  cor- 
porum  arefactorum  per  perspirationem.  Neque  enim 
quicquid  emittitur  erat  spiritus,  quando  ponderaverat ; 
neque  non  spiritus,  quando  evolaverat. 

Canon   hi. 

Spiritus  emissus  desiccat ;  detentus  et  moliens  intus, 
aut  colliquat,  aut  putrefacit,  aut  vivificat. 

EXPLICATIO. 

Quatuor  sunt  processus  spiritus :  ad  arefactionem  ; 
ad  colliquationem  ;  ad  putrefactionem  ;  ad  generatio- 
nem  corporum.  Arefactio  non  est  opus  proprium 
spiritus,  sed  partium  crassiorum,  post  emissum  spiri- 
tum :  turn  enim  illae  se  contrahunt,  partim  per  fugam 
vacui,  partim  per  unionem  homogeneorum ;  ut  liquet 
in  omnibus  quae  arefiunt  per  aetatem,  et  in  siccioribus 
corporibus  quae  desiccantur  per  ignem,  ut  lateribus, 
carbonibus,  panibus.  Colliquatio  est  merum  opus  spi- 
rituum,    neque    fit    nisi  calore  excitentur;    turn  enim 


HISTORIA  VIT;E  ET  MORTIS.  485 

spiritus  se  dilatantes,  neque  tamen  exeuntes,  se  in- 
sinuant  et  perfundunt  inter  partes  crassiores,  easque 
ipsas  reddunt  molles  et  fusiles  ;  ut  in  metallis  et  cera : 
etenim  metalla,  et  alia  tenacia,  apta  sunt  ad  cohiben- 
dum  spiritum,  ne  excitatus  evolet.  Putrefactio  est 
opus  mixtum  spiritus  et  partium  crassiorum  :  etenim 
spiritu  (qui  partes  rei  continebat  et  fraenabat)  partim 
emisso,  partim  languescente,  omnia  solvuntur  et  red- 
eunt  in  heterogeneas  suas,  sive  (si  placet)  elementa 
sua  ;  quod  spiritus  inerat  rei,  congregatur  ad  se  (unde 
putrefacta  incipiunt  esse  gravis  odoris)  ;  oleosa  ad  se 
(unde  putrefacta  habent  nonnihil  laevoris  et  unctuosi- 
tatis)  ;  aquea  itidem  ad  se  ;  fasces  ad  se  (unde  fit 
confusio  ilia  in  putrefactis).  At  generatio,  sive  vivi- 
ficatio,  est  opus  itidem  mixtum  spiritus  et  partium 
crassiorum,  sed  longe  alio  modo ;  spiritus  enim  totali- 
ter  detinetur,  sed  tumet  et  movetur  localiter  ;  partes 
autem  crassiores  non  solvuntur,  sed  sequuntur  motum 
spiritus,  atque  ab  eo  quasi  difnantur  et  extruduntur 
in  varias  figuras  ;  unde  fit  ilia  generatio  et  organiza- 
tio :  itaque  semper  fit  vivificatio  in  materia  tenaci  et 
lenta,  atque  etiam  sequaci  et  molli ;  ut  simul  et  spir- 
itus fiat  detentio,  atque  etiam  cessio  lenis  partium, 
prout  eas  effingit  spiritus  :  atque  hoc  cernitur  in  ma- 
teria omnium  tarn  vegetabilium  quam  animalium,  sive 
generentur  ex  putrefaction e,  sive  ex  spermate  ;  in  his 
enim  omnibus  manifestissime  cernitur  esse  materia 
difficilis  ad  abrumpendum,  facilis  ad  cedendum. 

Canon  iv. 

In  omnibus  animatis  duo  sunt  genera  spirituum : 
spiritus  mortuales,  quales  insunt  inanimatis  ;  et  super- 
additus  spiritus  vitalis. 


486  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 

EXPLICATIO. 

Jam  ante  dictum  est,  ad  longaevitatem  procuran- 
dam,  debere  considerari  corpus  humanum,  primo,  ut 
inanimatum  et  inalimentatum  ;  secundo,  ut  animatum 
et  alimentatum  ;  nam  prior  consideratio  dat  leges  de 
consumptione,  secunda  de  reparatione.  Itaque  nosse 
debemus,  inesse  humanis  carnibus,  ossibus,  membranis, 
organis,  denique  partibus  singulis,  dum  vivunt,  in 
substantia  earum  perfusos,  tales  spiritus  quales  insunt 
in  hujusmodi  rebus,  carne,  osse,  membrana,  et  csete- 
ris,  separatis  et  mortuis  ;  quales  etiam  manent  in  ca- 
davere  :  at  spiritus  vitalis,  tametsi  eos  regat,  et  quen- 
dam  habeat  cum  illis  consensum,  longe  alius  est  ab 
ipsis ;  integralis  et  per  se  constans.  Sunt  autem  duo 
discrimina  pra3cipua  inter  spiritus  mortuales  et  spiri- 
tus vitales  ;  alterum,  quod  spiritus  mortuales  minime 
sibi  continuentur,  sed  sint  tanquam  abscissi  et  circun- 
dati  corpore  crassiore,  quod  eos  intercipit ;  quemad- 
modum  aer  permixtus  est  in  nive  aut  spuina.  At 
spiritus  vitalis  omnis  sibi  continuatur,  per  quosdam 
canales,  per  quos  permeat,  nee  totaliter  intercipitur. 
Atque  hie  spiritus  etiam  duplex  est ;  alter  ramosus 
tantum,  permeans  per  parvos  ductus  et  tanquam  lin- 
eas  ;  alter  habet  etiam  cellam,  ut  non  tantum  sibi 
continuetur,  sed  etiam  congregetur  in  spatio  aliquo 
cavo,  in  bene  magna  quantitate,  pro  analogia  corporis ; 
atque  in  ilia  cella  est  fons  rivulorum,  qui  inde  didu- 
cantur.  Ea  cella  prsecipue  est  in  ventriculis  cerebri, 
qui  in  animalibus  magis  ignobilibus  angusti  sunt ; 
adeo  ut  videantur  spiritus  per  universum  corpus  fusi, 
potius  quam  cellulati :  ut  cernere  est  in  serpentibus, 
anguillis,  muscis,  quorum   singulse    portiones  abscissae 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  487 

moventur  diu :  etiam  aves  diutius  capitibus  avulsis 
subsultant ;  quoniam  parva  habeant  capita,  et  parvas 
cellas ;  at  animalia  nobiliora  ventriculos  eos  habent 
ampliores  ;  et  maxime  omnium  homo.  Alteram  dis- 
crimen  inter  spiritus  est ;  quod  spiritus  vitalis  non- 
nullam  habeat  incensionem,  atque  sit  tanquam  aura 
composita  ex  flamma  et  aere ;  quemadmodum  succi 
animalium  habeant  et  oleum  et  aquam.  At  ilia  incen- 
sio  peculiares  praebet  motus  et  facultates  ;  etenim  et 
fumus  inflammabilis,  etiam  ante  flammam  conceptam, 
calidus  est,  tenuis,  mobilis  ;  et  tamen  alia  res  est,  post- 
quam  facta  sit  flamma ;  at  incensio  spirituum  vitalium 
multis  partibus  lenior  est  quam  mollissima  flamma,  ex 
spiritu  vini,  aut  alias  ;  atque  insuper  mixta  est,  ex 
magna  parte,  cum  substantia  aerea ;  ut  sit  et  flam- 
meae  et  aereae  naturae  mysterium. 

Canon  v. 

Actiones  naturales  sunt  propriae  partium  singula- 
rum,  sed  spiritus  vitalis  eas  excitat  et  acuit. 

EXPLICATIO. 

Actiones  sive  functiones  quae  sunt  in  singulis  mem- 
bris  naturam  ipsorum  membrorum  sequuntur  (attrac- 
tio,  retentio,  digestio,  assimilatio,  separatio,  excretio, 
perspiratio,  etiam  sensus  ipse)  ;  pro  proprietate  organo- 
rum  singulorum  (stomachi,  jecoris,  cordis,  splenis,  fel- 
lis,  cerebri,  oculi,  auris,  et  caeterorum).  Neque  tamen 
ulla  ex  ipsis  actionibus  unquam  actuata  foret,  nisi  ex 
vigore  et  praesentia  spiritus  vitalis  et  caloris  ejus  ;  quem- 
admodum nee  ferrum  aliud  ferrum  attracturum  foret, 
nisi  excitaretur  a  magnete  ;  neque  ovum  unquam  foe- 
cundum  foret,  nisi  substantia  foemellae  actuata  fuisset 
ab  initu  maris. 


488  IISTORIA  VITJE  ET  MORTIS. 

Canon  yi. 

Spiritus  mortuales  aeri  proxime  consubstantiales 
sunt ;  spiritus  vitales  magis  accedunt  ad  substantiam 
flammae. 

EXPLICATIO. 

Explicatio  canonis  quarti  praecedentis  est  etiam  dec- 
laratio  canonis  praesentis  ;  verum  insuper  hinc  fit,  ut 
quaecunque  sint  pinguia  et  oleosa  diu  maneant  in  esse 
suo  ;  neque  enim  aer  ilia  multum  vellicat ;  neque  ilia 
etiam  ipsa  cum  aere  conjungi  multum  desiderant :  illud 
autem  prorsus  vanum  est,  quod  flamma  sit  aer  accen- 
sus,  cum  flamma  et  aer  non  minus  heterogenea  sint 
quam  oleum  et  aqua.  Quod  vero  dicitur  in  canone, 
quod  spiritus  vitales  magis  accedant  ad  substantiam 
flammae  ;  illud  intelligendum  est,  quod  magis  hoc  fa- 
ciant  quam  spiritus  mortuales  ;  non  quod  magis  sint 
flammei  quam  aerei. 

Canon  vii. 

Spiritus  desideria  duo  sunt ;  unum  se  multiplican- 
di ;  alterum  exeundi,  et  se  congregandi  cum  suis  con- 
naturalibus. 

EXPLICATIO. 

Intelligitur  canon  de  spiritibus  mortualibus  ;  etenim 
quoad  desiderium  secundum,  spiritus  vitalis  exitum  e 
corpore  suo  maxime  exhorret ;  neque  enim  invenit 
connaturalia  hie  in  proximo  :  ruit  forte  in  occursum 
rei  desiderabilis,  ad  extima  corporis  sui  ;  sed  egressum, 
ut  dictum  est,  fugit :  verum  de  spiritibus  mortualibus 
utrunque   desiderium  tenet ;   quod  ad l  primum   enim 

1  Quoad  in  the  original :  corrected  in  Rawley's  edition,  1638.  —  J.  S. 


HISTORIA  VIT^E   ET   MORTIS.  489 

attinet,  omnis  spiritus,  inter  crassiora  locatus,  non  foe- 
liciter  habitat ;  itaque  cum  simile  sui  non  inveniat,  eo 
magis  simile  sui  creat  et  facit,  in  tali  solitudine  positus  ; 
et  strenue  laborat,  ut  se  multiplicet  et  volatile  crassi- 
orum  depraedetur,  ut  augeatur  suo  quanto.  Quod  vero 
ad  secundum  desiderium  evolandi  et  se  in  aerem  recipi- 
endi  ;  certum  est  omnia  tenuia  (quae  semper  sunt  mo- 
bilia)  ad  sui  similia  in  proximo  libenter  ferri ;  ut  bulla 
aquae  fertur  ad  bullam,  flamma  ad  flam  mam  :  at  multo 
magis  hoc  fit  in  evolatione  spiritus  in  aerem  ambien- 
tem  ;  quia  non  fertur  ad  particulam  sui  similem,  sed 
etiam  tanquam  ad  globum  connaturalium  suorum. 
At  illud  interim  notandum  ;  quod  exitus  et  evolatio 
spiritus  in  aerem  est  duplicata  actio  ;  partim  ex  ap- 
petitu  spiritus,  partim  ex  appetitu  aeris  ;  aer  enim 
communis  tanquam  res  indigens  est,  atque  omnia 
avide  arripit ;  spiritus,  odores,  radios,  sonos,  et  alia. 

Canon  viii. 

Spiritus  detentus,  si  alium  spiritum  gignendi  copiam 
non  habeat,  etiam  crassiora  intenerat. 

EXPLICATIO. 

Generatio  novi  spiritus  non  fit  nisi  super  ea  quae 
sunt  in  gradu  ad  spiritum  propiore  ;  qualia  sunt  hu- 
mida.  Itaque  si  partes  crassiores  (inter  quas  versatur 
spiritus)  sint  in  gradu  remotiore,  licet  spiritus  eas  con- 
ficere  non  possit,  tamen  (quod  potest)  eas  labefactat, 
et  emollit,  et  fundit ;  ut  cum  quantum  suum  augere 
non  possit,  tamen  habitet  laxius,  et  inter  ea  degat  quae 
sint  magis  arnica :  iste  autem  aphorismus  ad  finem 
nostrum  admodum  utilis  est ;  quia  innuit  ad  intenera- 
tionem  partium  obstinatarum  per  detentionem  spiritus. 


490  HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS. 

Canon  ix. 

Inteneratio  parti um  duriorum  bene  procedit,  cum 
spiritus  nee  evolet  nee  generet. 

EXPLICATIO. 

Iste  canon  solvit  nodum  et  difficultatem  in  opera- 
tione  intenerandi  per  detentionem  spiritus :  si  enim 
spiritus  non  emissus  depraedatur  omnia  intus,  nil  fit 
lucri  ad  intenerationem  partium  in  esse  suo  ;  sed 
potius  solvuntur  illae  et  corrumpuntur.  Itaque  una 
cum  detentione  refrigerari  debent  spiritus  et  astringi, 
ne  sint  nimis  activi. 

Canon  x. 

Calor  spiritus  ad  viriditatem  corporis  debet  esse  ro- 
bustus,  non  acris. 

•     EXPLICATIO. 

Etiam  iste  canon  pertinet  ad  solvendum  nodum 
supradictum,  sed  longe  latius  patet ;  describit  enim 
qualis  debeat  esse  temperamenti  calor  in  corpore  ad 
longaevitatem.  Hoc  vero  utile  est,  sive  spiritus  de- 
tineantur,  sive  non  ;  utcunque  enim  talis  debet  esse 
calor  spirituum,  ut  vertat  se  potius  in  dura,  quam 
depraedetur  mollia  :  alterum  enim  desiccat,  alterum 
intenerat.  Quinetiam,  eadem  res  valet  ad  alimentatio- 
nem  bene  perficiendam  ;  talis  enim  calor  optime  ex- 
citat  facultatem  assimilandi,  atque  una  optime  praepa- 
rat  materiam  ad  assimilandum.  Proprietates  autem 
hujusmodi  caloris  tales  esse  debent  :  primo  ut  tardus 
sit  nee  subito  calefaciat ;  secundo,  ut  non  sit  admodum 
intensus,  sed  mediocris  ;  tertio,  ut  sit  aequalis,  non  in- 


HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS.  491 

compositus,  scilicet  se  intendens  et  remittens  ;  quarto, 
ut,  si  inveniat  calor  iste  quod  ei  resistat,  non  facile 
suffocetur  aut  langueat.  Subtilis  admodnm  haec  ope- 
ratio  ;  sed  cum  sit  ex  utilissimis,  non  deserenda  est. 
Nos  vero  in  remediis  (qua?  ad  indendum  spiritibus  ca- 
lorem  robustum,  sive  eum  quern  vocamus  fabrilem,  non 
pra>datorium,   proposuimus)    liuic   rei   aliqua   ex  parte 

satisfecimus. 

Canon  xi. 

Spirituum  densatio  in  substantia  sua  valet  ad  lon- 
gaevitatem. 

EXPLICATIO. 

Subordinatus  est  canon  ad  praecedentem  ;  etenim 
spiritus  densior  suscipit  omnes  illas  quatuor  caloris 
proprietates,  quas  diximus.  Modi  autem  densationis 
in  prima  ex  decern  operationibus  habentur. 

Canon  xii. 

Spiritus  in  magna  copia  et  magis  festinat  ad  exitum 
et  magis  depraedatur,  quam  in  exigua. 

EXPLICATIO. 

Clarus  est  per  se  canon  iste,  cum  quantum  ipsum 
regulariter  augeat  virtutem  ;  atque  cernere  est  in 
flammis,  quod  quanto  fuerint  majores,  tanto  et  erum- 
pant  fortius  et  absumant  celerius.  Itaque  nimia  copia 
aut  turgescentia  spiritus  prorsus  nocet  longaevitati  : 
neque  amplior  est  optanda  copia  spirituum,  quam  quae 
muniis  vitae  et  bonae  reparationis  ministerio  sufficiat. 

Canon  xiii. 

Spiritus  aequaliter  perfusus  minus  festinat  ad  exitum 
et  minus  depraedatnr,  quam  impariter  locatus. 


492  HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS. 


EXPLICATIO. 

Non  solum  copia  spirituum  secundum  totum  dura- 
tioni  rerum  obest ;  sed  etiam  eadem  copia,  minus  re- 
fracta,  similiter  obest.  Itaque  quo  magis  fuerit  spiritus 
comminutus,  et  per  minima  insinuatus,  eo  depraedatur 
minus.  Dissolutio  enim  incipit  a  parte  ubi  spiritus 
est  laxior  ;  itaque  et  exercitatio  et  fricationes  longaev- 
itati  multum  conferunt :  agitatio  enim  optime  com- 
minuit  et  commiscet  res  per  minima. 

Canon  xiv. 

Motus  spirituum  inordinatus  et  subsultorius  magis 
properat  ad  exitum  et  magis  depraedatur,  quam  con- 
stans  et  aequalis. 

EXPLICATIO. 

In  inanimatis  tenet  iste  canon  certo ;  inaequalitas 
enim  dissolutionis  mater  ;  in  animatis  vero  (quia  non 
solum  spectatur  consumptio,  sed  reparatio  ;  reparatio 
autem  procedit  per  rerum  appetitus  :  appetitus  rursus 
acuitur  per  varietatem)  non  tenet  rigide ;  sed  eous- 
que  tamen  recipiendus  est,  ut  varietas  ista  potius  sit 
alternatio  quam  confusio,  et  tanquam  constans  in  in- 
constantia. 

Canon  xv. 

Spiritus  in  corpore  compagis  solidae  detinetur,  licet 
invitus. 

EXPLICATIO. 

Omnia  solutionem  continuitatis  suae  exhorrent ;  atta- 
men  pro  modo  densitatis  aut  tenuitatis  suae.  Etenim, 
quo  corpora  sunt  magis  tenuia,  eo  in  minores  et  angus- 


HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS.  493 

tiores  meatus  se  compelli  patiuntur  :  itaque  aqua  sub- 
intrabit  meatum,  quern  non  subintrabit  pulvis  ;  aer 
etiam,  quern  non  subintrabit  aqua  ;  quin  flamma  et 
spiritus,  quern  non  subintrabit  aer.  Veruntamen  est 
liujusce  rei  aliquis  terminus  ;  neque  enim  spiritus  in 
tan  turn  desiderio  exeundi  laborat,  ut  patiatur  se  dis- 
continuari  nimis,  et  in  nimis  arctos  poros  aut  meatus 
agi  ;  itaque  si  spiritus  corpore  duro  aut  etiam  unctuoso 
et  tenaci  (quod  non  facile  dividitur)  circundetur,  plane 
constringitur,  et  tanquam  incarceratur,  et  appetitum 
exeundi  posthabet ;  quare  videmus  metalla  et  lapides 
longo  aevo  egere  ut  exeat  spiritus  ;  nisi  aut  spiritus 
igne  excitetur,  aut  partes  crassiores  aquis  corrodenti- 
bus  et  fortibus  disjungantur.  Similis  est  ratio  tena- 
cium,  qualia  sunt  gummi,  nisi  quod  leniore  calore  sol- 
vantur.  Itaque  succi  corporis  duri,  cutis  constricta, 
et  similia,  (quae  procurantur  ab  alimentorum  siccitate, 
et  exercitatione,  et  aeris  frigore)  utilia  sunt  ad  lon- 
gaevitatem  ;  quia  claustra  circundant  spiritui  arcta,  ne 
exeat. 

Canon  xvi. 

In  oleosis  et  pinguibus  detinetur  spiritus  libenter, 
licet  non  sint  tenacia. 

EXPLICATIO. 

Spiritus,  si  nee  a  corporis  circundati  antipatbia  irri- 
tetur,  nee  a  corporis  nimia  similitudine  pascatur,  nee 
a  corpore  extern o  solicitetur  aut  provocetur,  non  tu- 
multuatur  multum  ad  exeundum  :  quae  omnia  oleosis 
desunt ;  nam  nee  tarn  spiritui  infesta  sunt,  quam  dura ; 
nee  tarn  propinqua,  quam  aquea  ;  nee  cum  aere  ambi- 
ente  bene  consentiunt. 


494  historia  vit^e  et  mortis. 

Canon  xvti. 

Evolatio  cita  humoris  aquei  conservat  diutius  oleo- 
sum in  esse  suo. 

EXPLICATIO. 

Diximus  aquea,  utpote  aeri  consubstantialia,  citius 
evolare,  oleosa  tardius,  ut  cum  aere  minus  consentien- 
tia  :  at  cum  humidum  utrunque  plerisque  corporibus 
insit,  evenit  ut  aqueum  veluti  prodat  oleosum  ;  nam 
illud  sensim  exiens,  hoc  etiam  asportat.  Itaque  nil 
magis  juvat  ad  corporum  conservationem,  quam  sic- 
catio  lenis,  quae  humorem  aqueum  expirare  faciat,  nee 
oleosum  solicitet ;  turn  enim  oleosum  fruitur  natura 
sua  :  neque  hoc  spectat  ad  inhibendam  putredinem 
(licet  etiam  et  illud  sequatur)  sed  ad  conservandam 
viriditatem.  Hinc  fit,  ut  fricationes  molles  et  exerci- 
tationes  moderatae,  ad  perspirationem  potius  quam  ad 
sudorem,  longaevitati  plurimum  conferant. 

Canon  xviii. 

Aer  exclusus  confert  ad  longaevitatem,  si  aliis  in- 
commodis  caveas. 

EXPLICATIO. 

Diximus    paulo     ante,  evolationem    spiritus     esse 

actionem    duplicatam,    ex  appetitu    spiritus    et    aeris. 

Quare  si   altera    tollatur,  haud   parum  proficitur ;    id 

quod     ex    inunctionibus  prsecipue    expectari     debet. 

Attamen    hoc    sequuntur  varia    incommoda ;    quibus 

quomodo    subveniatur,  in  operatione    secunda  ex   de- 
cern  annotavimus. 


historia  vit^e  et  mortis.  495 

Canon  xix. 

Spiritus  juveniles  senili  corpori  inditi,  naturam  com- 
pendio  retrovertere  possint. 

EXPLICATIO. 

Natura  spirituum  est  quasi  rota  suprema,  quae  alias 
rotas  in  corpore  humano  circumagit.  Itaque  ilia  in 
intentione  longaevitatis  prima  poni  debet.  Hue  ac- 
cedit,  quod  facilior  et  magis  expedita  via  patet  ad 
alterandos  spiritus,  quam  ad  alia.  Etenim  duplex  est 
opera tio  super  spiritus  ;  altera  per  alimenta,  quae  est 
tarda,  et  tanquam  per  circuit  urn ;  altera  (et  ilia  gem- 
ina)  quae  est  subita,  et  spiritus  recta  petit :  nempe  per 
vapores,  aut  per  affectus. 

Canon  xx. 

Succi  corporis  subduri  et  roscidi  faciunt  ad  longaavi- 
tatem. 

EXPLICATIO. 

Ratio  perspicua  est,  cum  antea  posuerimus,  dura  et 
oleosa,  sive  roscida,  aegrius  dissipari.  Illud  tamen  in- 
terest (sicut  etiam  in  operatione  decima  notavimus), 
quod  succus  subdurus  minus  dissipabilis  est,  sed  est 
simul  minus  reparabilis.  Itaque  commodum  cum  in- 
commodo  conjunctum  est :  neque  possit  propterea  ali- 
quod  magnale  per  hoc  prsestari  ;  at  succus  roscidus 
utrique  rei  satisfacit ;  itaque  diligentius  huic  incum- 
bendum. 

Canon  xxi. 

Quicquid  tenuitate  penetrat,  neque  tamen  acrimonia 
rodit,  gignit  succos  roscidos. 


496  HISTORIA  VIT^E  ET  MORTIS. 


EXPLICATIO. 

Canon  iste  magis  difficilis  est  practica,  quam  intel- 
lectu  ;  manifestum  est  enim,  quicquid  bene  penetrat, 
sed  tamen  cum  stimulo  aut  dente  (qualia  sunt  omnia 
acria  et  acida),  relinquere,  ubicunque  transit,  vestig- 
ium nonnullum  siccitatis  et  divulsionis ;  ut  succos  in- 
duret,  partes  convellat ;  at  contra,  quae  penetrant  mera 
tenuitate,  tanquam  furtim  et  insinuative,  absque  violen- 
tia,  irrorare  et  irrigare  in  transitu.  De  his  in  opera- 
tionibus  quarta  et  septima  baud  pauca  descripsimus. 

Canon  xxii. 
Assimilatio  optime  fit,  cessante  omni  motu  locali. 

EXPLICATIO. 

Hunc  canon  em  in  commentatione  ad  operationem 
octavam  satis  explicavimus. 

Canon  xxiii. 

Alimentatio  per  exterius,  aut  saltern  non  per  stoma- 
cbum,  longaevitati  utilissima,  si  fieri  possit. 

EXPLICATIO. 

Videmus  omnia  qua3  per  nutritionem  peraguntur, 
fieri  per  longas  ambages  ;  quae  vero  per  amplexus  si- 
mi  Hum  (ut  fit  in  infusionibus)  non  longam  requirere 
moram.  Itaque  utilissima  foret  alimentatio  per  ex- 
terius ;  atque  eo  magis,  quod  deciduae  sint  faculta- 
tes  concoctionum  sub  senectute  :  quamobrem  si  pos- 
sint  esse  nutritiones  aliae  auxiliares,  per  balneationes, 
unctiones,  aut  etiam  per  clysteria,  conjuncta  possint 
proficere,  quae  singula  minus  valeant. 


HISTORIA  VITJi  ET  MORTIS.  497 

Canon  xxiv. 

Ubi  concoctio  debilis  est  ad  extrusionem  alimenti, 
ibi  exteriora  confortari  debent  ad  evocationem  ali- 
menti. 

EXPLICATIO. 

Non  est  hoc,  quod  in  isto  canone  proponitur,  eadem 
res  cum  praecedente  ;  aliud  enim  est,  si  alimentum  ex- 
terius  intro  trahatur,  aliud,  si  alimentum  interius  extra 
trahatur  :  at  in  hoc  concurrunt,  quod  debilitati  concoc- 
tionum  interiorum  alia  via  subveniant. 

Canon  xxv. 

Omnis  subita  renovatio  corporis  fit  aut  per  spiritus 
aut  per  malacissationes. 

EXPLICATIO. 

Duo  sunt  in  corpore,  spiritus  et  partes  ;  ad  utrunque 
longa  via  pervenitur  per  nutritionem  ;  at  viae  breves  ad 
spiritus  per  vapores  et  affectus  ;  et  ad  partes,  per  mala- 
cissationes. Illud  autem  paulo  attentius  notandum, 
quod  nullo  modo  confundimus  alimentationem  per  ex- 
terius  cum  malacissatione  ;  neque  enim  intentio  est 
malacissationis,  ut  nutriat  partes  ;  sed  tantum  ut  eas 
reddat  magis  idoneas  ad  nutriendnm. 

Canon  xxvi. 

Malacissatio  fit  per  consubstantialia,  imprimentia,  et 
occludentia. 

EXPLICATIO. 

Manifesta   ratio  est ;    quod   consubstantialia  proprie 
malacissent  ;    imprimentia   deducant  ;    occludentia  re- 
tineant,  et  perspirationem,  qua3  est  motus  malacissa- 
vol.  in.  32 


498  HISTORIA   VIT^E   ET  MORTIS. 

tioni  oppositus,  cohibeant.  Itaque  (ut  in  operatione 
nona  descripsimus)  malacissatio  simul  bene  fieri  non 
potest,  sed  per  seriem  et  ordinem  :  primum,  exclu- 
dendo  liquorem,  per  spissamenta  ;  quia  extranea  et 
crassa  infusio  non  bene  coagmentet  corpus ;  subtile 
debet  esse,  et  ex  vaporis  genere,  quod  intrat.  Se- 
cundo,  intenerando,  per  consensum  consubstantialium : 
corpora  enim  ad  tactum  eorum  quaB  valde  consentiunt, 
se  aperiunt,  et  poros  laxant.  Tertio,  imprimentia  ve- 
hicula  sunt,  et  nonnihil  consubstantialia  inculcant,  et 
mixtura  leniter  astringentium  perspirationem  interim 
paululum  cohibet.  At  sequitur  quarto  loco  magna 
ilia  astrictio  et  clausura  per  emplastrationem  ;  et 
postea  gradatim  per  inunctionem  ;  donee  malacum 
vertatur  in  solidum,  ut  suo  loco  diximus. 

Canon  xxvii. 

Crebra  renovatio  reparabilium  irrigat  etiam  minus 
reparabilia. 

EXPLICATIO. 

Diximus  in  aditu  ipso  historiae  hujus,  earn  esse  viam 
mortis,  quod  magis  reparabilia  in  consortio  minus 
reparabilium  intereant ;  ut  totis  viribus  in  reparatione 
hujusmodi  partium  minus  reparabilium  sit  exudan- 
dum.  Itaque  admoniti  Aristotelis  observatione  de 
plantis,  quod  scilicet  novitas  ramorum  truncum  ipsum 
in  transitu  rejiciat,  similem  ration  em  fore  arbitrati  su- 
mus,  si  ssepe  reparentur  carnes  et  sanguis  in  corpore 
humano ;  ut  incle  ipsa  ossa,  et  membranaB,  et  reliqua, 
quae  natura  minus  sunt  reparabilia,  partim  per  trans- 
itum  alacrem  succorum,  partim  per  vestitum  ilium 
novum  carnium  et  sanguinis  recentiorum,  irrigentur 
et  renoventur. 


historia  vit.e  et  mortis.  499 

Canon  xxviii. 
Refrigeratio  quae  non  transit  per  stomachum,  utilis 


ad  longaevitatem. 


EXPLICATIO. 


Ratio  praesto  est,  quia  cum  refrigeratio  non  tem- 
perata,  sed  potens,  (praesertim  sanguinis)  ad  vitam 
longam  sit  praecipue  necessaria ;  omnino  hoc  non  fieri 
possit  per  intus,  quantum  opus  est,  absque  destruc- 
tione  stomachi  et  viscerum. 

Canon  xxix. 

Complicatio  ilia,  quod  tarn  consumptio  quam  repa- 
ratio  sint  caloris  opera,  maximum  est  obstaculum  ad 
longaevitatem. 

EXPLICATIO. 

Destruuntur  fere  omnia  magna  opera  a  naturis  com- 
plicatis ;  cum  quod  alia  ratione  juvet,  alia  noceat ;  at- 
que  hie  librato  judicio  et  sagaci  practica  opus  est ;  id 
nos,  quantum  res  permittit  et  in  praesentia  occurrit, 
fecimus ;  separando  calores  benignos  a  nocivis ;  et  ea 
quae  ad  utrunque  faciunt. 

Canon  xxx. 

Curatio  morborum  temporariis  eget  medicinis  ;  at 
longaevitas  vitae  expectanda  est  a  diaetis. 

EXPLICATIO. 

Quae  ex  accidente  superveniunt,  sublatis  causis 
desinunt :  at  cursus  naturae  continuus,  instar  fluvii 
labentis,  etiam  continua  indiget  remigatione  aut  veli- 
ficatione    in   adversum :    itaque    operandum    est    regu- 


500  HISTORIA  VIT.E  ET  MORTIS.  • 

lariter  per  diaetas.  Diaetae  autem  genere  duplices 
sunt ;  diaetae  statae,  quae  certis  temporibus,  et  diaeta 
familiaris,  quae  in  victu  qnotidiano,  usurpari  debet : 
potenticres  autem  sunt  diaetae  statae,  id  est,  series  re- 
mediorum  ad  tempus  ;  etenim  quae  tanta  virtute  pol- 
lent,  ut  naturam  retro  vertere  valeant,  fortiora  sunt 
plerunque,  et  magis  subito  alterantia,  quam  quae  fa- 
miliariter  in  usum  reeipi  tuto  possint.  Atque  in  re- 
mediis  nostris  intentionalibus,  tres  tantum  diaetas  sta- 
tas  reperias  :  diaetam  opiatam  ;  diaetam  malacissantem  ; 
et  diaetam  emaciantem  et  renovantem.  At  inter  ea 
quae  ad  diaetam  familiarem  et  victum  quotidianum 
praescripta  a  nobis  sunt,  efficacissima  sunt  liaec  quae 
sequuntur  ;  quae  etiam  validitatem  diaetarum  statarum 
fere  aequant :  nitrum,  et  subordinata  ~ad  nitrum  ;  regi- 
men affectuum,  et  studiorum  genus  ;  refrigeria  quae 
non  transeunt  per  stoiuachum  ;  potus  roseidantes ;  per- 
spersio  sanguinis  cum  materia  flrmiore,  ut  margaritis, 
lignis ;  inunctiones  debitae,  ad  coliibendum  aerem  et 
detentionem  spirituum  ;  calefactoria  per  exterius,  tem- 
pore assimilationis  post  somnum ;  cautio  de  iis  quae 
incendunt  spiritum,  induntque  ei  calorem  acrem,  ut 
de  vinis  et  aromatibus  ;  et  usus  moderatus  et  tempes- 
tivus  eorum  quae  indunt  spiritibus  calorem  robustum, 
ut  croci,  nasturtii,  allii,  enulae,  opiatorum  composito- 
rum. 

Canon  xxxi. 

Spiritus  vivus  interitum  patitur  immediate,  cum  des- 
tituitur,  aut  motu,  aut  refrigerio,  aut  alimento. 

EXPLICATIO. 

Sunt  baec  scilicet  ilia  tria,  quae  superius  vocavimus 
atriola  mortis ;   suntque  passiones   spiritus   propriae   et 


HISTORIA   YXTJE  ET  MORTIS.  501 

immediate.  Etenim  organa  omnia  partium  princi- 
palium  serviunt,  ut  ha3C  tria  officia  praestentur:  et 
rursus,  omnis  destructio  organorum  qua3  est  lethifera, 
eo  rem  deducit  ut  unum  aut  plura  ex  his  tribus  de- 
ficiant.  Itaque  alia  omnia  sunt  diversae  viae  ad  mor- 
tem ;  sed  in  haec  desinunt.  Fabrica  autem  partium, 
organum  spiritus  est ;  quemadmodum  et  ille  anima? 
rationalis  ;  qua)  incorporea  est  et  divina. 

Canon  xxxii. 

Flamma  substantia  momentanea  est :  aer  fixa  :  spir- 
itus vivi  in  animalibus,  media  est  ratio. 

EXPLICATIO. 

Res  est  haec  et  altioris  indagationis  et  lonmoris  ex- 
plicationis,  quam  faciat  ad  inquisitionem  praesentem. 
Sciendum  interim  flammam  continenter  generari  et 
extingui ;  ut  per  successionem  tantum  continuetur. 
Aer  autem  corpus  fixum  est,  nee  solvitur :  licet  enim 
aer  ex  humido  aqueo  novum  aerem  gignat,  tamen  ve- 
tus  aer  nihilominus  manet ;  unde  fit  superoneratio  ilia 
aeris,  de  quo  diximus  in  titulo  de  Ventis.  At  spiri- 
tus utriusque  naturae  particeps  est,  et  flammeae  et 
aereae  ;  quemadmodum  et  fomites  ejus  sunt  oleum, 
quod  est  homogeneum  flammae  ;  et  aer,  qui  est  homo- 
gen  eus  aquas.  Spiritus  enim  non  nutritur  ex  oleoso 
simplici,  neque  ex  aqueo  simplici,  sed  ex  utroque : 
atque  licet  nee  aer  cum  flamma,  nee  oleum  cum 
aqua,  bene  componantur,  tamen  satis  conveniunt  in 
misto.  Etiam  spiritus  habet  ex  aere  faciles  suas  et 
delicatas  impressiones  et  receptiones ;  a  flamma  au- 
tem, nobiles  suos  et  potentes  motus  et  activitates. 
Similiter  etiam  duratio  spiritus  res  composita  est,  nee 


502  HISTOEIA   VIT^E   ET   MORTIS. 

tam  momentanea  quam  flammae,  nee  tamen  tam  fixa 
quam  aeris  ;  atque  eo  magis  non  sequitur  rationes 
flamma1,  quod  flamma  etiam  ipsa  extinguitur  per  ac- 
cidens,  nempe  a  contrariis  et  destruentibus  circum- 
fusis,  quam  causam  et  necessitatem  uon  habet  pari- 
ter  spiritus.  Reparatur  autem  spiritus  ex  sanguine 
vivido  et  florido  arteriarum  exilium,  quae  insinuantur 
in  cerebrum  ;  sed  fit  reparatio  ista  suo  modo,  de  quo 
nunc  non   est  sermo. 


END    OF    VOL.    III. 


1                       DATE  DUE 

IjUL  1  6  19e 

3 

Imy  0  4  i<wjp 

r 

i 

i 

i 

i 

DEMCO  38-297 

■ 


.  ■ 


i  .4 


■